Hartebrugkerk moet
NMB 60 mille betalen
Forse geldboetes voor Leidse meubelzaken
DE TIJD,
VAN TOEN
P. Kerkhof beschuldigt
gemeente van treiteren
VRIJDAG 5 JUNI 1987
LEIDEN
Voor restauratie in 1981
LEIDEN - De Hartebrugkerk moet nog 60.000 gulden be
talen aan de Nederlandse Middenstandsbank (NMB). Dit
heeft de Raad van Arbitrage voor de bouwbedrijven be
paald. De kerk was dat bedrag nog aan de aannemer ver
schuldigd voor de restauratie van de kerk, die in de perio
de 1979-1981 plaats had. Het aannnemingsbedrijf ging fail
liet en de vordering op de kerk werd overgenomen door de
bank.
LEIDEN - Aan het Rapenburg wordt momenteel gewerkt aan het herstel van de kademuren. De nieuwe
betonconstructie met een omhulsel van baksteen moet er voor zorgen de walkant weer tot in de volgende eeuw is
berekend op verkeers- en andere belasting die het te verduren krijgt. Het karwei is thans op een oor na gevild.
Het is het laatste stukje Rapenburg dal onder handen moest worden genomen. De bedoeling is dat na voltoöing
van dit werk historische lantaarnpalen langs het Rapenburg worden geplaatst zodat de mooiste gracht van
Leiden weer echt helemaal af is. <foto wim Dijkman)
Zonder toestemming open op tweede Paasdag en tweede Pinksterdag 1986
Voorwaardelij ke
straf voor
aannemer
LEIDEN - Een Leidse aannemers
bedrijf is gisteren door de econo
mische politierechter veroordeeld
tot een voorwaardelijke boete van
3000 gulden. Vorig jaar was bij
werkzaamheden in de Atjehstraat
een werknemer van de gemeente
gevallen, toen de ladder waar hij
op stond, was weggegleden. De
man liep daarbij ernstig letsel op.
Volgens de rechter had het aanne
mersbedrijf betere voorzorgsmaat
regelen moeten treffen.
De aannemer ontkende overigens
dat zijn bedrijf bij dit project als
werkgever was opgetreden en dus
ook niet kon worden veroordeeld
wegens overtreding van de Wet Ar
beidsomstandigheden. "De ge
meente heeft mij offerte gevraagd
voor het werk, maar kon het uitein
delijk niet betalen. Daarom is het
werk uitgevoerd door mensen van
de gemeente zelf. Er is toen afge
sproken dat ik een van mijn werk
nemers zou uitlenen aan de ge
meente om als leermeester te fun
geren. Ik heb hiermee dus niets te
maken, de gemeente had gedag
vaard moeten worden".
Politierechter Van Overbeek was
het hier niet mee eens. Wel vond
hij dat het slachtoffer deels door ei
gen schuld van de ladder was ge
vallen en veranderde de eis van de
officier van justitie - 3000 gulden
boete - in een voorwaardelijke
straf.
De aannemer was het hier niet
mee eens. "Het gaat hier om een
principiële zaak". Hij kondigde
aan in hoger beroep te gaan.
De aannemer beweerde bij zijn
faillissement in 1982 een veel gro
ter bedrag van de kerk tegoed te
hebben. Volgens hem ging het om
een bedrag van drie ton. Door ren
te was de vordering van de NMB
inmiddels opgelopen tot bijna een
half miljoen gulden.
Het kerkbestuur heeft de hoogte
van de rekening van de aannemer
altijd bestreden. Zo kwam op de
rekening zonder enige specificatie
een bedrag van 160.000 gulden
voor onder de post 'diversen'. De
architect beweerde in 1982 zelfs
dat de kerk nog geld (26.000 gul
den) van de aannemer moest ont
vangen.
Volgens kerkbestuurder G. Gus-
senhoven heeft hij geregeld bij de
NMB moeten aandringen een pro*
cedure voor de Raad van Arbitrage
Zoon rijdt
auto van pa
total-loss
LEIDEN - Een 20-jarige Leidenaar
is gisterochtend ernstig gewond
geraakt nadat hij met de auto van
zijn v.ader over de kop was gesla
gen op de Willem de Zwijgerlaan.
De jongen, die niet in het bezit is
van een rijbewijs, was toen zijn ou
ders niet thuis waren, met de auto
van zijn vader gaan rijden. Op de
Willem de Zwijgerlaan raakte hij
door onbekende oorzaak de macht
over het stuur kwijt en sloeg een
paar maal over de kop. De auto
kwam in de berm tot stilstand. De
jongen is met hoofd-, been- en
nekletsel naar het Academisch Zie
kenhuis over gebracht. De auto
van zijn vader werd totaal vernield.
in gang te zetten. "Daar blijkt wel
uit dat de bank er zelf ook weinig
heil in zag".
Gussenhoven meent dat de Har
tebrugkerk door deze uitspraak ei
genlijk in het gelijk is gesteld. "Wij
hebben onder meer een bedrag van
45.000 gulden niet betaald die de
aannemer zou krijgen wanneer het
werk af zou zijn. Omdat hij de
werkzaamheden niet heeft vol
tooid, hebben we dat geld niet
overgemaakt. Buiten dat bedrag
blijft er nu uiteindelijk een post
van 15.000 over waarover we van
mening verschillen".
De kerk zal het bedrag van 60.000
gulden betalen met de bouwsubsi-
die. Gussenhoven: "Wij hebben in
dertijd bij de afwikkeling van de
subsidie afgesproken deze uit
spraak af te wachten".
LEIDEN - De meubelzaken die vo
rig jaar tijdens Tweede Pinkster
dag waren geopend, zijn door de
economische politierechter tot een
boete van 2000 gulden veroor
deeld. Voor het open houden van
de zaken op Tweede Paasdag kre
gen de ondernemers een voorwaar
delijke boete van 3000 gulden. De
meubelzaken aan de Hoge Rijndijk
kregen ook nog eens een boete van
500 guiden opgelegd wegens het
uitdelen van slagroomtaarten aan
hun klanten. Dat laatste is in strijd
met de Wet beperking Cadeuastel-
sel.
In de Leidse meubelbranche ont
stond vorig jaar beroering toen de
gemeente bepaalde dat op Tweede
Paasdag en Tweede Pinksterdag
geen ontheffing van de Winkelslui
tingswet zou worden verleend. De
gemeente mag jaarlijks vier zon- of
feestdagen aanwijzen waarop de
middenstand dë poorten mag ope
nen. Vorig jaar bestond er geen
mogelijkheid om de meubelzaken
op Tweede Paasdag en Tweede
Pinksterdag ontheffing te verle
nen, omdat de winkeliers al op
twee zondagen tijdens de Laken-
feesten was toegestaan open te
zijn.
De ondernemers waren woedend
over het besluit van de gemeente
dat de meubelzaken gesloten
moesten blijven. Zij besloten de za
ken uit concurrentieoverwegingen
toch te openen op beide feestda
gen, omdat de meubelzaken in Lei
derdorp en Zoeterwoude-Rijndijk
wel waren geopend. De politie
deelde op beide dagen bekeurin
gen uit aan de Leidse winkeliers.
Concurrentie
De officier van justitie, mevrouw
Schelfhout, wees er op dat de hele
affaire een gevolg is van het dere-
guleringsbeleid van de overheid en
dat er problemen zijn onstaan nu
de gemeenten zelf vier dagen ont
heffingen mogen verlenen. Vroe
ger was deze bevoegdheid nog in
handen van de centrale overheid.
"Dat heeft tot gevolg dat u dicht
moet als uw concurrenten gesloten
zijn. Daar staat tegenover dat er
ook weer dagen zijn dat u de deu
ren kunt openen, terwijl de concur
rentie dicht is", aldus mevrouw
Schelfhout.
De officier van justitie had nog
enig begrip voor de verwarring die
er voor Pasen was ontstaan. Vlak
voor Tweede Paasdag werd pas
duidelijk dat er definitief geen ont
heffing werd verleend. "Maar op
Tweede Pinksterdag was die dui
delijkheid er wel. De ondernemers
hebben toen welbewust gezegd:
wij trekken ons hier niets van aan,
een staaltje van burgerlijke onge
hoorzaamheid. Bovendien werd
toen als extra lokkend element een
slagtroomtaart in het vooruitzicht
gesteld".
De gemachtigde van vier onder
nemers, J. van Betten, wees ,erop
dat de winkeliers niet hadden be
seft met uitdelen van de taarten
iets strafbaars te doen. "Anders
hadden zij wel iets anders wegge
ven dat niet in strijd is met de Wet
beperking Cadeaustelsel". Ook
wees hij erop dat de gemeente de
meubelzaken dit jaar wel heeft toe
gestaan op beide feestdagen te zijn
geopend.
Hein Chrispijn betoogde nog dat
hij wel gedwongen was zijn winkel
te openen. "Wij ondervinden enor
me concurrentie van het Meubel-
pleind in Leiderdorp. In de eerste
LEIDEN - "De gemeente treitert
ons". Dat vindt P. Kerkhof uit
Dongen die aan de Haarlemmer
weg een discountzaak in schoenen
en kleding wil beginnen. Kerkhof
wil de zaak voor de rechter bren
gen. Hij is daarom al met een provi
sorische verkoop begonnen. Wan
neer de gemeente nu dreigt de zaak
met behulp van de sterke arm te
sluiten, kan Kerkhof een spoed
procedure bij de Raad van State
beginnen. De gemeente heeft dat
dreigen met politiedwang tot nu
toe achterwege gelaten.
Kerkhof wil een zaak openen in
het pand van de voormalige Codi-
markt. Hij is daarover al een jaar
met de gemeente in onderhande
ling. Kerkhof: "Uit niets- bleek dat
een vestiging van een filiaal pro
blemen zou opleveren".
De gemeente stelt echter dat de
komst van Kerkhof in strijd is met
het bestemmingsplan. Daarin is
bepaald dat aan de Haarlemmer
weg alleen 'dagelijkse goederen'
verhandeld mogen worden. Vol
gens het college van B en W valt de
handel in schoenen en kleding niet
in die categorie.
Kerkhof is het met die interpre
tatie niet eens. "Het begrip 'dage
lijkse goederen' komt in geen en
kel bestemmingsplan in Neder
land voor. Wat is er nu tegen om de
rechter te laten uitmaken of de arti
kelen die ik verkoop daar al dan
niet onder vallen. Als ik verlies, leg
ik mij daar zonder meer bij neer.
Man bij
controle
opgepakt
LEIDEN - De Leidse politie heeft
gisterochtend een 34-jarige Italiaan
aangehouden die wordt gezocht
door de Italiaanse politie. De man,
die verblijft op een adres in Lei
den, werd bij een autocontrole op
de Nieuwe Beestenmarkt staande
gehouden. Uit computergegevens
bleek dat de Italiaan staat geregi
streerd bij Interpol. Hij wordt ver
dacht van de handel in verdovende
middelen.
Automaat
voor kopen
ontheffing
parkeren
LEIDEN - Er komt een straatauto
maat voor het verstrekken van par-
keerontheffingen voor één dag.
Dergelijke ontheffingen, die tien
gulden kosten en voor iedereen
verkrijgbaar zijn, moeten momen
teel op het stadhuis afgehaald wor
den. Zij worden veelal aangeschaft
door bedrijven die slechts een en
kele dag ergens moeten zijn zoals
aannemers of verhuizers. Het pro
bleem is dat het stadhuis door de
afsluiting van de Breestraat niet
meer per auto bereikbaar is. Waar
de automaat komt te staan, is nog
niet bekend. Niet uitgesloten is dat
cr in de toekomst meer van derge
lijke automaten in de stad ge
plaatst worden.
Garantie voor
subsidie bij
restauratie
LEIDEN - De gemeente is van plan
om eigenaren van particuliere mo
numenten meer zekerheid te geven
over subsidiemogelijkheden bij de
restauratie van hun panden. Het
aantal particulieren dat wil restau
reren, overstijgt momenteel de
hoeveelheid geld die de gemeente
jaarlijks beschikbaar heeft. In de
praktijk is gebleken dat een aantal
eigenaren bereid is de restauratie
zelf voor te financieren wanneer de
gemeente de zekerheid kan geven
dat over een aantal jaren de subsi
die alsnog verstrekt wordt.
Een dergelijke verklaring van de
gemeente is met name van belang
om de medewerking te krijgen van
banken bij de financiering van res
tauraties. Wethouder Peters (ruim
telijke ordening) kondigde gister
avond in de raadscommissie aan
dat de gemeente van plan is derge
lijke verklaringen maximaal vier
jaar van te voren te verstrekken.
Peters wil op deze wijze voorko
men dat het enthousiasme dat er in
Leiden is om te restaureren, gefru
streerd wordt omdat de eigenaren
in onzekerheid verkeren over mo
gelijke subsidies.
plaats is dat al illegaal gebouwd, in
de tweede plaats mag daar alles. Er
zijn zelfs zes weken lang twee
koopavonden in de week gehou
den om te kijken welke het meest
gechikt was".
A. Kiel van Tapijtwereld dacht er
sterk aan in hoger beroep te gaan
tegen de boete van in totaal 2500
gulden. "Wij worden hier aan de
kaak gesteld als zouden we crimi
nelen zijn. We zijn vorig jaar in een
hoek gedrukt door het gemeente
bestuur, die in Leiden toch al niets
over heeft voor de middenstand".
De gemeente kan echter niet de
sportiviteit opbrengen de zaak aan
een onpartijdige rechter voor te
leggen", aldus Kerkhof.
De Brabantse ondernemer wil
graag snel weten of hij zich aan de
Haarlemmerweg kan vestigen of
niet. "De eigenaar wil nu weien of
ik het pand wil huren. Bovendien
kan ik geen investeringen in de
winkel doen als ik niet zeker weet
of ik mij er definitief kan vestigen.
Volgens een woordvoerder van
de gemeente is de aanschrijving
politiedwang niet verstuurd omdat
Kerkhof het pand niet in gebruik
heeft genomen. "Vanuit een
vrachtwagen op schragen iets ver
kopen, betekent niet dat het pand
wordt gebruikt. Dat kan trouwens
ook niet, want het staat onder wa
ter".
De woordvoerder zegt dat Kerk
hof een spoedprocedure kan be
ginnen omdat hem inmiddels een
bouwvergunning voor een verbou
wing aan het pand aan de Haarlem
merweg is geweigerd. Het college
heeft afgelopen dinsdag besloten
die vergunning niet te verlenen en
Kerkhof daarvan ook op de hoogte
gebracht.
Volgens Kerkhof haalt de ge
meente hier een 'slimmigheidje'
uit. "In de eerste plaats ben ik wel
van de weigering op de hoogte ge
bracht, maar het officiële besluit
heb ik niet ontvangen. Dan moet ik
vervolgens weer bij het gemeente
bestuur in beroep gaan, voordat ik
naar de Raad van State kan gaan.
Al met al een procedure die maan
den in beslag neefnt. Bovendien
doet die bouwvergunning eigenlijk
niet ter zake. De vraag is of ik me
mag vestigen aan de Haarlemmer
weg en niet of ik iets aan de buiten
gevel mag veranderen".
Laken krijgt
tot 1 juli tijd
voor aanvraag
bouwvergunning
LEIDEN - M. Laken heeft tot 1 juli
de tijd een bouwaanvraag voor de
woning op zijn terrein aan de Vliet-
weg in te dienen. Als hij dat niet
doet, dan dreigt de gemeente de il
legaal gebouwde woning af te bre
ken.
Volgens Laken is het huis op zijn
terrein geen woning, maar een
tuin- of zomerhuisje en hoefde hij
dus geen bouwvergunning te heb
ben. De gemeente bestrijdt die op
vatting. Het huis is uit steen opge
trokken, is aangesloten op het gas-
en lichtnet en heeft een te
lefoonaansluiting.
Vrouw (30)
breekt been
LEIDEN - Een 30-jarige Leidse
vrouw heeft gisteren een dubbele
beenbreuk opgelopen bij een onge
val op het Lammenschansplein.
De bestuurder van een motor
fiets zag te laat dat een voor hem
rijdende auto linksaf wilde slaan.
Toen hij plotseling remde kwam
hij ten val waardoor zijn duopassa
gier gewond raakte.
t LEIDSE
KRONIEK OVER
/MENSEN EN
GEDANE ZAKEN
Wie wel eens 's avonds laat de tv-
serie Ontdek je plekje heeft beke
ken, weet hoe de regisseur van
de dan getoonde toeristische
promotiefilmpjes, Joop Schel
lens, iets doet dat op toveren
lijkt.
Ontsierende verkeersborden,
achtergelaten fietsen, spuitbusk-
noeisels; hij werkt ze onder tafel.
Van gedeeltelijk niet meer ogen-
dg oude scheepskaden zoals je
die in Delfshaven vindt, maakt
hij een idylle. Op kerkpleinen in
dorpen en kleine stadjes zet hij
de tijd stil onder zachtjes in de
wind ruisende bomen.
De eerste indruk die je krijgt
als je het in twee delen uitgeko
men plaatwerk De stad Leiden.
Album (1857) open slaat, is van
vergelijkbare aard: opeens ben
je, alsof er een toverspreuk is uit
gesproken, zo'n 130 jaar terug in
de tijd.
En wat ziet het er allemaal vre
dig en idyllisch uit. De studen
ten-sociëteit op de Breestraat,
nog gevestigd in een herenhuis;
een verstilde Pieterskerkgracht;
de toegang tot de Langebrug aan
de kant van het Steenschuur; het
station van de Hollandsche IJze
ren Spoorweg Maatschappij; de
badinrichting in het Galgewater.
Er lopen her en der wat men
sen rond: een boodschappen
doende keukenmeid; mijnheer
en mevrouw - hij met hoge hoed
en jacquet, zij met een wijde rok
tot op de enkels; een man achter
een kruiwagen. Op de Pieters
kerkgracht een rijdend koetsje
en een stel ruiters. Maar bovenal
- zo lijkt het wel - heerste er toen
rust. (zie foto)
Een tijd lang blader je zo wat
nostalgisch van de ene litho naai
de andere - het zijn er een stuk of
veertig; veertig gezichten in en
rondom Leiden - tot op het mo
ment dat je je realiseert dat die
prenten in 1857 helemaal niets
nostalgisch of vertederends over
zich hadden: ze verschaften de
kijker klare feiten over Leiden
en omgeving, ongeveer zoals de
fotoboeken waarmee Herman
Kleibrink een jaar of tien gele
den furore maakte.
Met de teksten in dit tweedeli
ge Album is het evenzo gesteld.
Het kan dus geen kwaad om,
vóórdat we ons in de afbeeldin
gen verdiepen, eerst maar eens
wat feiten te voorschijn te halen
- letterlijk geciteerd maar: Het
aantal leden (van de zwem- en
badinrigting Rhijnzigt) be
draagt meer dan 400 en dat der
baden gedurende het laatste bad-
saisoen beliep 18217: op één dag
van het nu ingetreden badsai-
soen zelfs 330.
Sedert het Stationsgebouw (in
1843) is gevestigd, zijn langza
merhand aan de beide zijden
van den weg. die van de Stad
daarheen leidt, woonhuizen ge
bouwd. zoodat de Steenstraat
weldra tot dat punt als een be
bouwd en bewoond gedeelte van
het stadsgebied (vroeger vrijdom
genaamd) zal zijn verlengd.
De Waag ligt op een schilder
achtig gedeelte der stad, zóó dat
zij voor allerlei vaar- en voertui
gen toegankelijk is. In het mid
den der algemeene markt gele
gen, is zij vooral des Zaturdags
hel vereenigingspunt voor den
kaas- en boterhandel en voor alle
bedrijven, die daarmede in be
trekking staan.
...werd den 3 December 1845
door den Raad de gemeente
raad) besloten, tot de straatver
lichting der stad door middel
van steenkolengas dat gestookt
zou worden in of door eene fa
briek, welke zou geplaatst wor
den op een gedeelte van den
Stad-Vestwal tusschen de Mare-
poort en de Volder steeg..., terwijl
het leggen der pijpen in de Stads
straten en grachten werd. opge
dragen aan den Stads Architect
Salomon van der Paauw...
Voordat u deze vier aanhalin
gen met een glimlach afdoet is
het goed het volgende te beden
ken.
330 entrées op één dag in 1857
is vergelijkbaar met enkele dui
zenden toegangskaartjes heden
ten dage, gegeven het feit dat
Leiden toen aanmerkelijk min
der inwoners had dan nu én in
aanmerking genomen dat wij -
misschien terecht - menen - te
mogen denken dat wij als het
mooi weer is eerder geneigd zijn
naar een open-luchtzwembad te
gaan dan onze overovergrootou-
ders uit de vorige eeuw.
In nog geen 15 jaar tijd was
Leiden - na een periode van eeu
wen rust op dat punt - aan haar
westelijke uitvalsweg naar
Oegstgeest veranderd van een
landelijk plaatsje in een stad, die
met de tijd meeging - en dat alles
doordat daar enkele malen per
dag uit beide richtingen een trein
binnen reed, stilhield en weer
verder pufte, dwars door de eer
tijds zo rustige landerijen stam
pend.
Misschien heeft de voorlijkheid
van 1857 wel gezorgd voor de ge
moedelijke achterlijkheid van
1957, toen - zo herinner ik mij -
de gaslampenaanstekers nog da
gelijks hun ronde deden op het
Rapenburg...
Ik denk dat we nu, de laatste
opmerking ten spijt, langzaam
aan wel in staat zijn om het Al
bum door te nemen zonder al te
veel nostalgie en sentimentali
teit.
Dan zien we uit de litho's en uit
de teksten, die voor uitleg en toe
lichting zorgen, een kleine, tame
lijk rustige provinciestad oprij
zen, waarin toch wel zóveel leven
zit, dat zij uit haar grachtengor
del aan het barsten is. De oude
toegangspoorten staan er alle
maal nog. Maar wie naar het
zwembad wil moet de Morspoort
uit. En om bij het station te ko
men moetje door de Rijnsburgse
poort (waarvan de oude grond
slagen tegenwoordig herkenbaar
HET PLATTELAND BEGON VROEGER
DIRECT BUITEN GRACHTENGORDEL
Nog altijd heeft Leiden een za-
terdagmarkt. Het vereenigings-
punt heeft zich verplaatst en is
nu te vinden omtrent de Koren
beurs halverwege de Nieuwe
Rijn. Maar is het niet merkwaar-
dig dat daar, nü zoals eertijds op
het centrale punt. de kaashande
laren te vinden zijn?
En tenslotte: Leiden was de
eerste stad in ons land met een
door het plaatselijke bestuur op
gezette en gefinancierde gasfa
briek, overal elders waren ze
toen nog in particuliere handen.
zijn gemaakt in dat merkwaardi
ge patroon in het asfalt ter hoog
te van de ingang van het mu
seum voor Volkenkunde). Maar
verder speelt eigenlijk alles wat
130 jaar terug voor Leiden noe
menswaard was zich blijkens de
platen binnen de oude grachten
gordel af.
Zo heeft men aan de Zuidwest
kant op de oude omwalling een
mooie universitaire sterrewacht
neergezet, terwijl zoals we zagen
op een ander punt van die ring,
Tusschen de Marepoort en de Vol
dersteeg, de gasfabriek werd ge
bouwd. In beide gevallen zijn
momenteel de gebouwen wel
veranderd, vooral wat betreft de
gasfabriek, maar de locatie is de
zelfde. Nog meer naar binnen
toe, in een gebied afgeperkt door
grachtjes achter de omwalling,
vond eigenlijk alles plaats wat er
aan binnenstadsleven voorviel.
Met andere woorden: het is
voor ons bijna onbegrijpelijk hoe
kléin Leiden zo'n dikke eeuw ge
leden nog was: direct buiten de
singels stond je op het platteland
en liepen er wat rustige klinker
wegen en karresporen naar de
omliggende dorpen: Leiderdorp,
Voorschoten, Oegstgeest, War
mond. Terwijl we nü, als het om
"omliggende dorpen" gaat, over
afstanden van vijf kilometer en
méér moeten denken: Oud-Ade,
Hoogmade, Woubrugge, Ter Aar,
Hazerswoude-Dorp, Stompwijk.
Als je zó de ongeveer twintig
afbeeldingen in het Album be
ziet, die van Leiden zélf een
beeld geven - in de andere twin
tig litho's maak je een tocht door
de omgeving - dan is het opmer
kelijk dat er veel veranderd is.
Maar aan de andere kant blijken
er door de lithograaf ook situa
ties te zijn vastgelegd, waar in de
tussenliggende 130 jaar nauwe
lijks wijziging is opgetreden.
Dat spreekt op het eerste ge
zicht misschien min of meer van
zelf, want we weten dat men in
Leiden moeite doet om het oude
stadsgezicht te handhaven.
Maar bedenk dan wél dat in
1850-1860 Leiden een moderne
stad aan het worden was. In het
gebied, dat wij als binnenstad of,
met een modieus woord, als city
aanduiden, werd het e
gebouw na het andere neergezet
- zoals wij, in ónze tijd, de uit
breiding van het Kamerlingh On-
neslaboratorium hebben zien
verrijzen, en de nieuwe Sociale
Dienst, en de parkeergarage van
Sanders, en het nieuwe gebouw
van het Hoogheemraadschap, en
de nieuwe universiteitsgebou
wen aan de Witte Singel. Zo zag
men ook 130 jaar geleden het
stadsbeeld zoetjesaan verande-
Hele stukken van de stad zien
er bij eerste aanblik als je door
het Album heenbladert nog pre
cies zo uit als ruim een eeuw te
rug. Gelukkig ging al gauw na
1860 de groei van de stad zó snel
dat men wel buiten de grachten
gordel móest treden. De ingrij
pende veranderingen vonden
sindsdien dus aan de periferie
plaats.
En als we nu wéér een tijd gaan
beleven dat drastische wijzigin
gen zich binnen de singels gaan
voordoen, dan kunnen de beel
den in het Album ons misschien
op een geschikt spoor zetten.
Wat mij betreft is dat het vol
gende: laten we niet al te voor
zichtig zijn, nieuwbouw hoeft
een oude binnenstad niet per se
te schaden - hetgeen veel monu
mentenfanaten denken - maar er
zijn toch ook plekken, waar al te
rigoureuze ingrepen de oude
sfeer onherstelbaar teniet zouden
doen.
L. D. COUPRIE
(Wie het hier besproken Album wel
eens zelf zou willen zien, moet maar
naar de bibliotheek van het Kunsthis
torisch Instituut aan de Doelensteeg
gaan. en vragen naar kluisboek IV E
