'Opgaven mavo-examen lagen
eigenlijk gewoon op straat'
Schorsing bestuursleden
van 'Ons Doel' opgeheven
Gemeente: watertoren
op de monumentenlijst
Advocaat uit kritiek op beveiliging Staatsdrukkerij
Inval
Politiek Anders wint een
zetel in universiteitsraad
Raad van Toezicht treedt af
sTad leiden stad leiden stad leiden stad leiden stad leiden stad leiden stad leiden
LEIDEN - De watertoren van de
LDM aan de Hoge Rijndijk mag
niet worden afgebroken, vindt wet
houder Peters (ruimtelijke orde
ning). Wanneer de gemeentelijke
monumentencommissie daartoe
adviseert, wil Peters de toren op de
monumentenlijst plaatsen waar
mee de sloop die de LDM over
weegt, kan worden voorkomen. Bij
die commissie is een dergelijk ad
vies in de maak. Ook denkt Peters
te kunnen ingrijpen in de plannen
van de LDM omdat de gemeente
Leiden eigenaar van dit bedrijf is.
Sloop van de watertoren kwan
een maand geleden ter sprake om
dat het bouwwerk in slechte staat
verkeert. Herstelwerkzaamheden
zouden het LDM-waterbedrijf op
een paar ton komen te staan. Van
daar dat de directie studeert op de
mogelijkheid of de toren kan wor
den afgestoten. Een besluit daar
over heeft de directie overigens
nog niet genomen. Er zou eerst een
goed alternatief moeten worden
gevonden voor de 1200 kubieke
meter drinkwater die in de toren is
opgeslagen.
De directe omgeving van de -wa
tertoren, die officieel aan het
Utrechtse Jaagpad staat, is enige
tijd afgezet omdat stukjes steen
naar beneden vielen. Om fietsers te
beschermen werden hekken ge
plaatst.
Hofjes (1)
De Bewoonsters zullen moeten
zijn behoeftige bejaerde Vrij
sters, of Weduwen onbelast van
kinderen, en belijdenis doende
van de Gereformeerde Religie,
alsook deugdzaam van gedrag...
Dezelve zullen, zonder consent
van een der Regenten, des nachts
niet buiten het Hofje mogen ver
blijven...
Twee willekeurige regels uit
het in 1776 geldende reglement
waaraan de toenmalige bewoon
sters van het Coninckshofje zich
hadden te houden. Vreemd?
Voor die tijd in het geheel niet.
Wonen in een hofje was een
gunst. En vandaar ook, zegt ge
meente-archivaris P.J.M. de
Baar, de vaak overdreven onder
danige toon waarop mensen die
in een hofje wilden worden ge
plaatst, een verzoek daartoe de
den of lieten doen: Zij is eene
zeer fatsoenlijke en zeer betrouw
bare persoon. Jarenlang stond zij
mij terzijde.
De veel geroemde hofjes in
Leiden, ook wel omschreven als
de oases van rust in een stad vol
rumoer, valt dezer dagen de no
dige aandacht te beurt. De stich
ting Leidse Hofjes bestaat 20
jaar, welk jubileum luister wordt
bijgezet met lezingen en een van
daag geopende tentoonstelling
in de zaal van het Gemeentear
chief De Vlietpanden. Aan de or
de komen onder meer de stich
ting van de hofjes, de bouw en
architectuur, restauraties, regen
ten, de bewoners nu en de bewo
ners van vroeger.
De bewoners van vroeger (dat
wil zeggen vanaf 1476) waren
veelal arme echtparen, vrijgezel
len en weduwen en weduwnaren
op leeftijd, die wegens gebrek
aan een kinderschaar niet op een
verzorgde oude dag konden re
kenen. Een huisje in een hofje
was als je kind noch kraai had
dan een aantrekkelijk alternatief.
Huur hoefden de bewoners niet
te betalen, vertelt De Baar, te
vens bestuurslid van de stichting
Leidse Hofjes. "Wel vaak een in
koopsom. Als die niet werd ge
vraagd, dan verviel bij overlijden
van de desbetreffende persoon
wel de inboedel aan het hofje".
Het te betalen bedrag varieer
de per hofje: een bewoner kon
worden geacht 25 gulden op tafel
te leggen, maar ook 600. "Een
heel bedrag, 600 gulden", beaamt
De Baar. "Maar tegenover een
hoge inkoopsom stonden vaak
veel preuves, een soort uitkerin
gen. De bewoners kregen dan
gratis brood, bier, turf, schoeisel
en hemden". Soms nog een ex
traatje, zegt De Baars collega
T.N. Schelhaas. De stichter van
een hofje kon bijvoorbeeld in
zijn testament hebben bepaald
dat op zijn geboortedag alle be
woners een ham moesten krijgen
uitgereikt.
Hofjes (2)
Hofjes waren niet, zoals vol
gens Schelhaas weieens wordt
gedacht, voor de allerarmsten
onder de bevolking. De hele rij
ken lieten zich als ze oud werden
thuis verzorgen; de welgestelden
gingen naar het proveniershuis;
wie geen luis had om dood te
drukken, belandde in het gast
huis. En een keurig gewoon arm
(oud) mens kwam voor een wo
ning in een hofje in aanmerking.
Een dienstbode die drie genera
ties broodheren trouw had ge
diend, bijvoorbeeld.
Onder keurig werd volgens De
Baar verstaan dat je van onbe
sproken gedrag moest zijn. En
blijven. Geen gekijf en gezuip in
de hofjes. "Een enkele keer werd
er wel eens iemand uit een wo
ning gezet. Als die persoon bij
voorbeeld de regent had uitge
scholden omdat hij zich tekort
voelde gedaan". En daar hielp
dan geen lieve moeder aan.
"In onze ogen waren de rech
ten van de bewoners vroeger
heel slecht. Lekte de dakgoot en
werd daar niets aan gedaan, dan
In 1933 vierde W.F. Verheij van Wijk zijn 40-jarig jubileum als regent van het Loridanshofje. Zijn buste
in brons werd in dat jaar in de vestibule geplaatst. Van de bewoners, die ter gelegenheid daarvan
allemaal op de foto gingen, kreeg hij met een zilver beslagen voorzittershamer. Zelf schonk hij de bewoners
elektrisch licht. (foto Jan Holvast»
had je simpelweg pech gehad".
Over onrecht gesproken: in som
mige hofjes gold ook de regel dat
vrouwen na het overlijden van
hun man het huis uit moesten.
Op de koop toe dienden ze ook
nog de helft van de vaak toch al
schamele bezittingen af te staan,
als compensatie voor het gratis
wonen. In de uitgave Tien eeu
wen Leiden, Leienaren en hun
armenzorg wordt melding ge
maakt van in 1761 bij bewoners
van het Stevenshofje gerezen
verzet tegen deze bepaling. In
een brief aan de regenten wezen
ze op de grote problemen die de
huisuitzetting voor de weduwen
met zich meebracht, gelijk daar
droevige voorbeelden van zijn.
Hofjes (3)
De regenten bleken gedeelte
lijk welwillend. De weduwen
mochten na achterlating van 25
gulden in een weduwenhuysje
gaan wonen, met behoud van het
boeltje van hun overleden man.
Deze nieuwe bepaling pakte ech
ter niet altijd even goed uit. Be
woner-weduwnaar Jan van der
Maas bijvoorbeeld wilde her
trouwen. De regenten eisten dat
zijn nieuwe echtgenote meteen
al 25 gulden zou betalen en dat
zij het hofje onmiddellijk zou
verlaten zodra Jan kwam te over
lijden. Van der Maas zag toen
maar van zijn huwelijk af.
Volgens de schrijvers van Tien
eeuwen Leiden... werd er, on
danks de strenge bepalingen,
ook onder de bewoners zelf het
een en ander afgeknokt. "Door
de afgeslotenheid van een hofje
waren de bewoners sterk op el
kaar aangewezen en werden bu
ren en overburen nauwlettend in
de gaten gehouden. Naast weder
zijdse hulp ontstonden ook wel
eens felle vetes". Een brief van
een bewoonster van het Sions-
hof, geschreven in 1967, toont
volgens hen aan dat er in de loop
der jaren wat dat betreft weinig
is veranderd: ...die buurman
naast mij, die zoekt van alles om
een ander te sarren! Die heeft
zijn wc in de hal, maar maakt er
nooit gebruik van en doet zijn be
hoefte op een emmer in de gang
en zet de emmer daarna bij zijn
buurvrouw voor haar deur en
ook het liefst als zij zondag 's
morgens naar de kerk gaat... Ook
vernielt hij Hortenisia's, door
van onder bij de grond de takken
in het jonge groen af te rukken.
En spuwt pruimen, net waar wij
moeten lopen om in huis te ko
men. Ik spoel het dan even weg
met een keteltje water, maar even
later doet hij het alweer...
De tentoonstelling over de
Leidse Hofjes is vanaf morgen
tot en met vrijdag 3 juli te bezich
tigen. De openingstijden zijn
dinsdag tot. en met vrijdag van
12.00 tot 16.30 uur, donderdag
avond tevens van 19.30 tot 21.30
uur en zaterdag van 10.00 tot
16.00 uur.
LEIDEN - Faalangst en exa
menvrees brachten een 17-
jarige mavo-leerlinge van
het Louise de Coligny er toe
om de illegaal verkregen
opgaven voor het wiskun-
de-examen van haar vrien
din te accepteren. Drie maal
had ze het aanbod gewei
gerd. Maar de vierde keer,
toen haar vriendin had ge
zegd dat 'wiskunde dit jaar
bijzonder moeilijk is', kon
ze de verleiding niet weer
staan.
Wiskunde was het zwakste vak van
de leerlinge die al eerder met pro
fessionele hulp had gepoogd haar
examenvrees onder controle te
krijgen. Haar voorkennis bracht
haar in vijf kwartier, 45 minuten
korter dan de toegestane tijd, door
de 33 wiskundeopgaven waarvoor
ze uiteindelijk het cijfer 7.1 behaal
de.
Het was het hoogste cijfer dat ze
ooit kreeg voor dit vak. Enkele da
gen later werd haar door de direc-
LEIDEN - De verkiezingen van de
universiteitsraad van de Leidse
Universiteit, waarvan de uitslag
gisteren bekend werd gemaakt,
hebben een lichte verschuiving in
de zetelverdeling te zien gegeven.
De UDF (Unie van Faculteiten en
Diensten) verloor twee zetels. De
Progressieve Partij won één zetel
en de partij Politiek Anders zal het
komende jaar met één zetel in de
raad zal zijn vertegenwoordigd. De
Centrum Groepering Leiden
(CGL), een studentengroepering in
de raad, behield vier zetels.
De nieuwe universiteitsraad zal
24 zetels van gekozen leden tellen.
Dit in tegenstelling tot de vorige
universiteitsraad, waarin 33 geko-
teur van de school verteld dat ze
wegens het bedrog van het examen
werd uitgesloten. De inspecteur
voor het voortgezet onderwijs, aan
wie de ouders van de leerlinge had
den gevraagd de uitsluiting te her
zien, bevestigde het 'vonnis' van de
schooldirecteur.
De ouders van het meisje beslo
ten zich daarop tot de rechter te
wenden en gistermiddag boog die
zich tijdens een kort geding over
hun verzoek om de uitsluiting on
gedaan te maken en hun dochter in
staat te stellen voor het vak wis
kunde een herexamen af te leggen.
"Weliswaar is de fraude bewezen,
maar het betreft hier een jong
meisje dat op geen enkele wijze het
bedrog heeft gezocht. Zij is na gro
te aandrang gezwicht voor een ver
leiding die nauwelijks enig andere
leerling zou hebben weerstaan",
betoogde de advocaat van de ou
ders mr. Kalkman. Volgens de
raadsman had de inspecteur zich
de mogelijkheid van een zorgvuldi
ge afweging van alle belangen ont
nomen toen hij de leerlinge niet
wilde ontvangen in het bijzijn van
haar advocaat. "De beslissing van
de inspecteur is daarmee onjuist,
onbehoorlijk en onredelijk", is
Kalkmans conclusie.
zen 'vertegenwoordigers van we
tenschappelijk, ondersteunend en
beheerspersoneel en studenten zit
ting hadden. De inkrimping komt
voort uit een besluit van de minis
ter van onderwijs om het ledental
van de universiteitsraden terug te
brengen. In de nieuwe raad zullen
evenveel vrouwen als mannen zit
ting hebben.
De opkomstpercentage onder
het wetenschappelijk personeel
was bijna 57 procent, dat onder het
ondersteunend en beheersperso
neel 37, terwijl het opkomstpercen
tage onder de studenten 39 procent
was. De zetelverdeling van de
Leidse universiteitsraad zal er als
volgt uitzien: UDF 7, PP 12, PA 1,
en CGL 4.
Bovendien, zo betoogde de
raadsman, zou de Staat (die verant
woordelijk is voor de beslissing
van de inspecteur) de hand in ei
gen boezem moeten steken alvo
rens een ander te veroordelen. De
examenopgaven waarover de
vriendin beschikte, waren afkom
stig van een kennis van de Staats
drukkerij die op een afdeling werk
te die zo 'goed' beveiligd was dat
zelfs de algemeen secretaris van de
staatsdrukkerij er geen toegang toe
had omdat zijn dochter dit jaar ein
dexamen deed.
De beveiliging functioneerde
echter minder goed dan was be
doeld. "De opgaven lagen bij wijze
van spreken op straat. De Staat
heeft de fraude weliswaar niet uit
gelokt, maar wel mogelijk gemaakt
en dan past niet zo'n hard oordeel
als waartoe de inspecteur is geko
men", aldus Kalkman.
Maar men kan de leerlinge haar
verantwoordelijkheid voor wat ze
heeft gedaan niet ontzeggen, vindt
mr. Krans die namens de Staat
aanwezig was. President Westen
berg van de Haagse rechtbank
wekte niet de indruk clementie
met de van fraude verdachte leer
linge te hebben: "Fraude betekent
uitsluiting en het examen een jaar
later over doen. Dat was toen ik
studeerde ook al zo. Je mocht al
blij zijn dat de hooggeleerde je ge
zicht niet onthield". Vanuit het
strafrecht bezien, zo gaf Westen
berg wel toe, bestaan er verschil
lende uitwassen van fraude: kwa
lijke en minder kwalijke.
De discussie over de persoonlij
ke omstandigheden van de leerlin-
LEIDEN - De Leidse politie heeft
gistermiddag bij een 'bezoekje' aan
de koffieshop High Times in de Be
schuitsteeg 320 gram hash en weed
in beslag genomen. Er werden acht
personen aangehouden van wie er
zeven na verhoor weer werden
heengezonden. De achtste, een 22-
jarige Leidenaar die verdacht
wordt van de handel in verdoven
de middelen, is later ook op vrije
voeten gesteld.
ge moest echter plaats maken voor
de louter juridische vraag of het de
inspecteur vrij staat om, al dan niet
na een persoonlijk gesprek met de
leerlinge, een andere beslissing te
nemen dan de directeur van de
school al had gedaan. De fraude
was immers onomstotelijk bewe
zen en werd door geen van de par
tijen aangevochten. Volgens mr.
Krans staat de wet in dit geval geen
andere maatregel toe dan uitslui
ting van het examen. Zo staat het
er dan wel niet letterlijk maar het
gebruik is dat de wet zo wordt uit
gelegd, lichtte zij toe.
Het deed volgens de advocate
dan ook niet ter zake dat de leerlin
ge niet persoonlijk was gehoord.
"Iedere andere beslissing dan uit
sluiting zou een geweldige inflatie
van het diploma opleveren en bui
tengewoon onrecht doen aan de
leerlingen die zonder frauderen het
examen hebben afgelegd", was
haar slotconclusie. Die interpreta
tie van de wet werd echter door
Kalkman niet gedeeld en ook de
president leek niet onmiddellijk
overtuigd.
De leerlinge om wie het allemaal
gaat, was gistermiddag niet aanwe
zig bij de zitting. Sinds het bekend
worden van de fraude hebben de
media bij voortduring gepoogd het
meisje in de krant, voor de camera
dan wel de microfoon te krijgen.
De ouders hebben deze publiciteit
met het oog op het kort geding met
succes weten te vermijden. De
identiteit van de leerlinge is tot op
het laatste moment geheim gehou
den.
Mr. Westenberg doet op vrijdag
12 juni uitspraak, vier dagen voor
dat het herexamen wiskunde
plaatsheeft. Het is overigens nog
onduidelijk of de frauderende leer
linge, wanneer zij door de recht
bank in het gelijk wordt gesteld,
haar deelname aan het herexamen
kan leiden tot het behalen van het
mavo-diploma. De resultaten van
haar examen in de andere vijf vak
ken worden, zolang zij officieel is
uitgesloten, door de school geheim
gehouden. Een verzoek van de ou
ders om deze cijfers bekend te ma
ken, is door de directeur afgewe-
LEIDEN - De Stichting Het Kleine Leidse Woonhuis heeft de restauratie voltooid van een monumentaal pandje
aan de Zuidsingel.
Het gaat om een karakteristiek huisje dat jarenlang aan de woonbestemming onttrokken is geweest omdat het
in zeer bouwvallige staat verkeerde. De Leidse architect Sjo van den Eerenbeemt maakte voor de stichting een
restauratieplan volgens welke het woonhuisje in ere hersteld zou worden en voorzien van alle hedendaagse
gemakken.
Vorig jaar werden hamer en beitel ter hand genomen en ruim een halfjaar later is het karwei geklaard. Het
monumentale pandje ziet er weer als nieuw uit. Opvallend aan het huisje zijn de witgepleisterde voorgevel, met
de entree in het midden, en het zadeldak dat naar boven schuin toe loopt. De oorspronkelijke vorm van het dak is
door de architect in stand gelaten. Om meer ruimte in het pand te krijgen is de dakvorm aangevuld met een
glazen uitbouw. Oud en nieuw zijn zo ook aan de buitenzijde van het huisje duidelijk met elkaar verweven.
(foto Wim Dijkman)
LEIDEN - De schorsing van het
dagelijks bestuur van de woning
bouwvereniging Ons Doel is opge
heven. De leden van de vereniging
hebben hiertoe gisteren met een
nipte meerderheid besloten. De
raad van toezicht, die de schorsing
had opgelegd, heeft gisteren aan
gekondigd af te treden.
De drie leden van het dagelijks
bestuur werden eind maart op non-
actief gesteld. De directe aanlei
ding hiervoor was dat het bestuur
nieuwe sloten had laten zetten op
de deuren van het bestuurshuis
van de vereniging. Het dagelijks
bestuur had dat gedaan omdat niet
meer precies bekend was wie de
sleutels hadden van de oude slo
ten.
Daardoor waren de - soms ver
trouwelijke - gegevens van huur
ders en eigendommen van mede
werkers niet meer optimaal bevei
ligd. Het bestuur had hierover van
tevoren niet overlegd met de raad
van toezicht. De leden van de raad
voelden zich gepasseerd en zetten
het dagelijks bestuur aan de kant,
in de hoop dat de leden de maatre
gel zouden ondersteunen.
Voorzitterschap
Het conflict tussen het dagelijks
bestuur en de raad van toezicht
had echter nog meer achtergron
den. Zo zat het de raad dwars dat
een meerderheid van het algemeen
bestuur voorzitter W. de Bock het
werken onmogelijk maakte, ver
klaart C. Streefland, secretaris van
de nu afgetreden raad van toezicht.
In feite dwong een deel van dit be
stuur, zo stelt hij, De Bock het
voorzitterschap over te dragen aan
penningmeester W. Meuwese, één
van de drie geschorste en nu dus
weer in ere herstelde bestuurders.
Het dagelijks bestuur verdedigde
deze maatregel met het argument
dat men de functies meer wilde la
ten rouleren, waardoor de vereni
ging minder afhankelijk werd van
Het schoot de raad ook in het
verkeerde keelgat dat het dagelijks
bestuur de taken van het bestuur
en de raad van toezicht meer wilde
scheiden. De raad zou zich voorna
melijk met controle moeten bezig
houden en minder moeten 'meebe
sturen'. Het dagelijks bestuur op
perde daarom het idee om de raad
van toezicht enkele keren per jaar
toe te laten bij de bestuursvergade
ringen en niet meer, zoals tot dan
toe het geval was bij elke vergade
ring.
De raad van toezicht vatte dit op
als een poging hem buiten spel te
zetten. Vooral ook omdat hierover
niet met de raad was overlegd. Vol
gens de statuten heeft de raad van
toezicht het recht bij alle bestuurs-
bijeenkomsten aanwezig te zijn.
De leden van de raad waren zeer
gebelgd over het feit dat deze nieu
we 'vergaderstructuur' al eind 1986
was doorgevoerd.
Ontslag
Een krappe meerderheid van de
leden heeft gisteren de geschorste
leden van het dagelijks bestuur ge
lijk gegeven. Met 250 tegen 243
stemmen werd de schorsing onge
daan gemaakt. Overigens werden
veel stemmen bij volmacht uitge
bracht. In totaal waren gisteren
ruim 100 leden aanwezig tijdens de
besloten vergadering.
Volgens penningmeester - en
beoogd voorzitter - Meuwese is het
nu de bedoeling dat tijdens een
volgende ledenvergadering de
functies in het bestuur definitief
worden verdeeld. Er moeten nog
drie vacatures in het bestuur wor
den vervuld. Twee kandidaat-le
den trokken zich ejnd maart terug
uit solidariteit met het geschorste
dagelijks bestuur. Eén bestuurslid
diende later om dezelfde reden zijn
ontslag in. Hij zal worden gevraagd
terug te komen.
Het bestuur zal ook een nieuwe
raad van toezicht moeten zoeken.
De 'oude' raad had al van tevoren
aangekondigd haar werk neer te
leggen als de schorsing ongedaan
zou worden gemaakt. Streefl^id
merkte vanmorgen overigenslop
dat de kwestie tijdens de ledenver
gadering op een 'waardige' wijze is
beslecht. "Er zijn geen tumultueu
ze toestanden geweest".
