Een dagje 'Maggie a la carte'
Karami geloofde nog in herenigd Libanon
Vermoorde premier gerespecteerd, maar machteloos man
Veiligheidsmaatregelen bemoeilijken verkiezingstournee Thatcher
Aartsbisdom vraagt af te zien van acties in kerken
LONDEN - We waren tevo
ren gewaarschuwd en wis
ten dus wat ons te wachten
stond. Door de twee korte,
maar zeer venijnige rukjes
aan het touw, hadden we
moeten weten dat we te ver
waren opgedrongen in onze
vermetele poging om ook
iets op te vangen uit de
mond van Engelands 'Lea
ding Lady' Margareth That
cher, te midden van de du
wende en dringende meute
cameramannen en fotogra
fen. Het touw spande om
onze buik en toen de felle
dames van het conservatie
ve hoofdkwartier assisten
tie hadden ingeroepen van
enige potige politiemannen,
was de strijd onmiddellijk
gestreden en werden we
met zogenaamde 'lange ha
len' teruggetrokken en tot
de orde geroepen.
door
Haye Thomas
Zomaar een bee)d uit een dagje
verkiezingscampagne met Marga
reth Thatcher, nu volop in de slag
om voor de derde achtereenvol
gende keer gekozen te worden tot
eerste minister van Engeland. De
strijd wordt gestreden met de
meest moderne middelen en me
thodes, waarover maandenlang al
lerlei verkiezingsstrategen, mas
sapsychologen en vooral medias-
pecialisten zich het hoofd hebben
gebroken. En sinds de bloedige
IRA-aanslag op haar hotel in
Brighton, komen daar voor me
vrouw Thatcher nog eens de ver
gaande veiligheidsaspecten bij.
Juist die maken voor haar het af
reizen van stad en land niet alleen
moeilijk, maar vaak ook buitenge
woon gecompliceerd.
Op straat
Gewoon op straat, onder de men
sen, of zoals in Engelse verkie
zingscampagnes gebruikelijk is,
van huis tot huis gaan, is er voor
haar maar zelden bij. Waar zij zich
tóch buiten vertoont, is alles tevo
ren zorgvuldig opgezet en gecon
troleerd. Met overal op hun post
De volstrekt afwezige blik, waar
bij de ogen telkens naar een wille
keurig gekozen punt aan de hori
zon staren, is kennelijk het gehei
me wapen van Denis Thatcher, die
er inderdaad meesterlijk in slaagt
om op de achtergrond en dus uit
het schootsveld te blijven van de
dames en heren in de twee dage
lijks volgende persbussen. Pogin
gen om hem wat meer in het grote
avontuur van Maggies derde ver
kiezingscampagne te betrekken,
zijn kansloos vanwege de kracht
van zijn onverbiddelijke afzijdig
heid.
Rebellie
Misschien dat dit spanningsloze
element er ook toe heeft bijgedra
gen, dat de stemming onder de
schrijvende dames en heren in de
Thatcher-karavaan niet erg vrolijk
is. Reeds is er sprake geweest van
een openlijke rebellie, toen het
schrijvende keurkorps van de poli
tieke verslaggeverij, dat voor meer
dan 10.000 gulden per persoon me
vrouw Thatcher dag in, dag uit op
haar verkiezingstournee mag vol
gen, in staking ging.
Zij waren de voortdurende voor-
trekkerij van radio- en televisiere
porters en vooral de fotografen èn
het gebrek aan direct contact met
mevrouw Thatcher zat. Haastig
werd een compromis uitgewerkt,
want in de verkiezingsstrijd is na
tuurlijk ook oorlog met de schrij
vende pers uit den boze. Maar de
klad zat erin en de sfeer in de bus
vkn de schrijvende pers, nu na
drukkelijk achteraan in de cam
pagnekaravaan, is niet vrij van
spanning.
De dagelijkse toevoer van dege
nen die voor 'Maggie a la carte",
dus tegen dagvergoeding, meerei
zen, kan daar niets aan veranderen.
Want solidair moet je wezen na
tuurlijk en de twee strenge begelei
dende dames van het conservatie
ve hoofdkwartier, houden vast aan
de ongenaakbare instructies. In
clusief het telkens uit de bus mee
te nemen touw van de ordebewa
king, waar de dames en heren van
de schrijvende pers, tot hitsig leed
vermaak van de altijd voor hun op
gestelde cameraploegen en foto
grafen, moeten plaatsnemen, als
het gaat om kijken en luisteren
naar Margareth Thatcher.
Op basis van 'Wie niet horen wil,
moet voelen', gelden de twee venij
nige rukjes als een laatste waar
schuwing. Want daarna volgen, zo
als wij ervoeren, onverbiddelijk
de 'lange halen'.
TEL AV1V - Wie de afgelopen
twaalf jaar de politieke ontwikke
lingen in Libanon heeft gevolgd,
heeft weinig reden tot optimisme.
Het eens zo welvarende land staat
synoniem voor chaos, geweld en
anarchie. Hoewel de gisteren ver
moorde premier Rashid Karami
niet blind was voor de feiten van
twaalf jaar burgeroorlog, hield h j
toch de hoop en het vertrouwen
dat het met Libanon ooit nog eens
goed zou komen. Onder de oor
logsbaronnen van Libanon vorm
de hj met die instelling een uitzon
dering.
door
Taco Slagter
Karami, in 1921 in Tripoli gebo
ren en opgeleid in Egypte, was een
van de weinige politici in Libanon
die over het algemeen door alle
partjen werd gewaardeerd. Dat
kwam hoofdzakeljk doordat zijn
familie niet behoort tot de schatrij
ke clans die in Libanon nog steeds
proberen met feodale scepter te
heersen. Dat dwong respect af,
vooral aan het thuisfront in Tripoli,
het bolwerk van de sunnitische
moslims, voor wie de omgekomen
premier zich extra inzette.
Maar het opkomen voor de sun
nitische minderheid in Libanon
was niet het enige levensdoel van
de ongehuwde Karami van wie
soms werd gezegd dat hj met de
politiek was getrouwd. Zjn in
spanningen waren er opgericht om
de moslims en de christenen van
Libanon met elkaar te verzoenen.
Karami bezat de intelligentie en de
waardigheid om de diepgewortel
de etnische tegenstellingen te be
redeneren en naar praktische op
lossingen te zoeken.
Hj miste echter de politieke
macht. In tegenstelling tot militie
leiders als Nabbi Berri van de sji'i-
tische moslims, Walid Joemblatt
van de Druzen en president Amin
Gemayel van de Maronieten, had
Karami geen ruggesteun van gewa
pende groepen. Zijn geschut be
stond uit argumentatie en overtui
ging. In langzaam uitgesproken
klassiek Arabisch. De Libanezen
maakten er grappen over door hem
te imiteren. Maar het was de uiting
van een intellectueel die het moest
opnemen tegen lieden die slechts
in geweld geloven.
Gewetensvol
Het politieke leven van Karami
was vol ironie. Hoewel h j geen po
litieke vuist kon maken, benoem
den de verschillende presidenten
hem tot tien keer toe tot premier.
Als Libanon zou worden vergele
ken met een zwembad waar ón-
geoefenden desperaat telkens in
het diepe duiken, dan was Karami
een eenzame badmeester die red
den moest wat er nog te redden
viel. Terwjl Karami probeerde de
militieleiders over te halen tot re
delijkheid, vochten hun legertjes
het dagelijkse robbertje macht
strijd langs de scheidsl jnen van de
enclaves in Beiroet en elders.
Lang ook heeft Karami die rol zo
gewetensvol geprobeerd te vervul
len. Maar het kon niet anders dat
hij op den duur eveneens zijn gren
zen zou trekken. Vorige maand
diende de premier zjn ontslag in
bij de president, omdat de hij met
al diens optimisme niet bij machte
was geweest een effectieve rege
ring te vormen die een begin zou
maken met een economisch her
stelplan en het met Syrië overeen
gekomen veiligheidsplan tot uit
voering zou brengen.
Gemayel weigerde akkoord te
gaan met zjn aftreden. En ook Da
mascus putte zich uit om Karami
als kabinetschef te behouden.
Maar de premier trok als demo
craat en doorwrocht politicus
diens consequenties: hj kon voor
de niet haalbaar gebleken doelstel
ling geen verantwoordelijkheid
meer dragen.
Syrië
De premier was pro-Syrisch, niet
zozeer omda} hj de expansiepoli
tiek van de Syrische president Ha-
fez al Assed zo waardeerde, maar
omdat Karami interventie van Da
mascus nog als enige uitkomst zag
om de stabiliteit in Libanon te her
stellen. Aanvankelijk dacht hij met
hulp van Syrië een veiligheidsplan
door te kunnen drukken, maar
toen de militieleiders het in decem
ber 1985 gesloten akkoord tot ont
wapening van de milities en her
vorming van de politieke orde niet
nakwamen, vroeg hj tegen de zin
van de president aan Damascus
troepen naar Beiroet te sturen.
Dat leverde hem een politieke
vete op met de president. Twee
jaar spraken z j niet met elkaar. Ge
mayel vreesde dat het Karami zou
kunnen lukken de grondwet te ver
anderen die een onevenredigde
macht aan de christenen verschaft.
Maar ook Berri en Joemblatt lieten
het afweten. Zij wantrouwden de
hele operatie en boycotten als mi
nisters de kabinetsvergaderingen.
Na zeven maanden van totale ver
lamming kwam de regering in april
bijeen, maar het beraad draaide uit
snel uit op een fiasco.
De vraag is qu of er ëen verband
bestaat tussen het gelegenheids-
verbond van Karami met de Sy-
riers en de moordaanslag. Als de
premier v janden had, dan moeten
die gezocht worden onder de
christeljke milities. De door de
president gesteunde falangistische
groep 'Kataeb' van Samir Jeajea
binnen de 'Force Libanais' komt
als verdachte van de aanslag het
eerst in aanmerking.
Liquidatie
Jeajea elimineerde vorig jaar met
succes de macht van militieleider
Elie Hobeika die het Syrische vei
ligheidsplan namens de christen
fractie had ondertekend. En als zal
bijken dat de Kataeb er achter zit,
dan heeft ook Amin Gemayel boter
op het hoofd. Zo gaat dat in Liba
non. Zoals in de antieke tijden on
der de Romeinen: wie niet voor mij
is, is tegen m j. Gevolgd door liqui
datie. De lijst met politieke moor
den in Libanon is lang. Rashid Ka
rami heeft mischien gedacht dat
hij met zjn geweldloze politieke
weerbaarheid daarop niet zou wor
den bjgeschreven. Maar die le
vensbeschouwing staat in dit land
gelijk aan zelfdoding. De bom in de
helikopter is er het zoveelste be-
w js van.
Rashid Karamihet zoveelste slachtoffer van een bomaanslag in Liba
non (foto anp»
waakzame veiligheidsagenten. Zo
als in Ealing North, waar het con
servatieve parlementslid Harry
Greenway een ogenschijnlijk veili
ge voorsprong verdedigde in een
rustige forensenbuurt, net buiten
het drukke stadsgeweld van de
metropool Londen.
Harry Greenway had z'n trouwe
supporters keurig op de been,
compleet met bloemen, vlaggen en
spandoeken. Toen de grote blauwe
bus met het opschrift: „Voor
waarts met Maggie" arriveerde, rie
pen ze in spreekkoren: „Wj willen
Maggie". Met uitzondering van een
keurige Aziatische heer, die dat
kennelijk te gedurfd, te oneerbie
dig, of gewoon te frivool vond, en
hardnekkig bleef roepen: „Wj wil
len eerste minister mevrouw Mar
gareth Thatcher".
Aan de massale smeekbedes
werd natuurljk voldaan. Vanuit de
blauwe bus maakte Margareth
Thatcher snel en energiek haar en
tree: het blonde haar onberispelijk
in model, het keurige, maar saaie
donkere mantelpakje met het onaf-
scheidel jke sjaaltje als haar 'dress-
for-success', de blauwe pumps,
waarop de premier zich kordaat
spoedde naar het verhoginkje met
de katheder, waarover zorgzame
handen haastig de nationale vlag
hadden gespreid.
Streng
Parlementskandidaat Harry riep
in zjn korte welkomstwoord, dat
Ealing North nogal leed onder het
plaatselijke bestuur van Labour,
dat meer gemeentelijke belasting
wil, maar dat verder alles oké was.
De bedoeling bleef natuurlijk om
Margareth Thatcher te horen. En
die was er klaar voor. Zonder een
spoor van aarzeling of onzeker
heid. Zonder enig teken ook van
vermoeidheid in deze slopende we
ken.
De stem door de microfoon
klonk hoog, maar duidelijk. De
woorden werden telkens met extra
nadruk uitgesproken, zo helemaal
als de strenge onderwjzeres die
geen tegenspraak duldt. „Labour,
dat betekent onmiddellijk hoge in
komstenbelasting. En een ket-
tingrreactie in alle kosten. Ook die
van thee en pap", klonk het waar
schuwend.
In de kring van uitsluitend aan
hangers beperkten de reacties zich
voornamelijk tot het hier bekende
instemmende „hear, hear". „Met
Labour komen we weer onder het
IMF, dat ons de financiële les zal
voorschrijven. Lach niet, want dat
is vroeger ook al eens gebeurd. Ón
der Labour. Pas maar op!" Haar
betoog was nu klaar voor de uit-
sm jter, steevast verbonden aan de
nationale gezondheidsdienst,
waarover de Tories wegens ver
waarlozing en bezuiniging de
scherpste verwjten worden ge
maakt.
Thatcher: „Je moet de mensen
niet te veel met getallen en statis
tieken lastig vallen. Daarom heel
kort. toen ik in 1979 aan het be
wind kwam, had Labour acht mil
jard pond in de nationale gezond
heidsdienst gestoken. Nu, in 1987,
betalen wij, de Conservatieven, 21
miljard pond. Met geen algebra en
meetkunde kun je daar een bezui
niging van maken".
Media
Applaus, gejuich, handjes
schudden met de oudjes, op de
film en de foto met de kleintjes. De
Thatcher-Roadshow, zoals men
hier zegt. Net als bij de concurren
tie ligt de klemtoon volledig op de
elektronische media. De krant is
aardig om erbij te hebben, maar
waar het om gaat, is de televisie.
De dagelijkse jacht op zoveel mo-
gel jk beeld en dan ook nog zoveel
mogel jk in de meest positieve zin.
Daarom is de C214MFV, ofte wel
de blauwe bus, waarin Margareth
almaar 'voorwaarts gaat', uitgerust
met een uitgebreide make-up- en
kaptafel, compleet met spiegel om
voortdurend het uiterlijk te kun
nen controleren. Eventueel is er
Thatcher zoals de conservatieve campagneleiders haar graag in de krant zien verschijnen: als een vriendelijke
huisvrouw. Echtegenoot Dennisook de kwaadste niet, laat zich nog eens bedienen. (foto ap»
ook nog een opmaakdeskundige,
want de kleine, maar zorgvuldig
geselecteerde staf aan boord, waar
van de meest dienstbare leden T-
shirtjes dragen, met het gehoorza
me opschrift: „Ik zeg ja tegen Mag
gie", is van alle markten thuis.
En dan is er altijd ook nog Denis
Thatcher, de in ieder geval naar
buiten uiterst loyale en volgzame
wederhelft van premier Margareth,
hier beurtelings bewonderd, dan
weer beklaagd als de absolute
kampioen van de achtergrond,
grootmeester in het koesteren van
de anonimiteit.
Dat alles culminerend in een re
cente verkiezingsfoto, waarop je
Margareth Thatcher met dikke
dossiers op haar schoot en duide
lijk volop aan het werk ziet zitten
in haar campagnevliegtuig en
naast haar Denis met een volstrekt
afwezige blik en niets omhanden.
Het aartsbisdom Utrecht heeft
jhr. Floris Michiels von Kesse-
nich gevraagd, af te zien van zjn
voornemen de homo-actie 'Oog
in oog met de bisschop' op pink
sterzondag voort te zetten in de
Andreas-parochie te Zevenaar.
Op Pasen gaven een paar hon
derd homoseksuelen gehoor aan
de oproep van Michiels om ge
tooid met een roze driehoek in de
kathedraal van Den Bosch aan
de communie deel te nemen, dit
uit protest tegen de rooms-ka-
tholieke leer aangaande homo
seksualiteit.
"De liturgie wordt als ere
dienst aan God miskend wan
neer ze wordt gebruikt als instru
ment in een eigen strategie", zeg
gen de Nederlandse bisschop
pen. Het is onaanvaardbaar als
mensen of groepen met demon
stratieve oogmerken de heilige
communie willen ontvangen.
Ook uit 'respect voor de desbe
treffende parochies' zou de actie
geen doorgang moeten vinden.
"De parochies worden overval
len door acties waar ze niet om
gevraagd hebben".
Een bijkomstigheid is, dat kar
dinaal Simonis in Zevenaar niet
zelf het vormsel zal toedienen.
Dat was eerst wel de bedoeling,
maar daarin is verandering geko
men in verband met de opening
van het Mariajaar. De deken van
Zevenaar, H. J. M. Antonissen,
neemt nu deze taak van Simonis
over.
Michiels liet gisteren weten,
dat hij de oproep als zodanig
naast zich neerlegt. "De actie in
Zevenaar gaat in principe door".
Maar hj houdt een slag om de
arm voor het geval hij te weten
mocht komen waar de kardinaal
op pinksterzondag wél is. "Juist
door acties als deze kan de kerk
duideljk worden gemaakt, dat
voor ongeveer vijf procent van
de kinderen die het vormsel krij
gen toegediend in de kerk geen
plaats is".
Dat de bisschoppen de actie af
wijzen is voor hem een reden te
meer haar door te zetten. "Jam
mer voor de parochie in Zeve
naar, maar dan hadden ze maar
geen kardinaal moeten vragen
die zichzelf met vervelende uit
spraken over homofielen in de
publiciteit brengt. Bovendien is.
de demonstratie in Den Bosch
vreedzaam en positief verlopen.
Ik denk dat het in Zevenaar pre
cies zo waardig gebeurt".
Amsterdam
Een speciale
door de centrale kerkeraad be
noemd - komt in een rapport tot
de conclusie dat het aantal her
vormde predikantsplaatsen in
Amsterdam in 1991 tot 15 moet
zijn teruggebracht. Een aanzien-
1 jke vermindering.
Ongeveer 5 procent van de ge
registreerde hervormden is nog
meelevend. De commissie vraagt
zich af of het doel van de kerk
moet zjn, de eigen slinkende ge
meenschap zo lang mogelijk in
stand te houden. "Is niet een be
langrijker doel, in te gaan op de
problemen van de stad en hoop
te bieden aan de duizenden die
in Amsterdam geen levensweg
meer zien?"
Het restant hervormden dat
nog naar de kerk gaat vertegen
woordigt een geloofsvorm die de
meerderheid niet meer aan
spreekt. De commissie (van so
ciologen) stelt de vraag of aan de
ze mensen nog wel het 'contact-
leggend huisbezoek' kan worden
opgedragen. (Tegenvraag van de
Amsterdamse predikanten is wie
dat dan wél zouden kunnen doen
als deze groep min of meer wordt
gediskwalificeerd. In die 5 pro
cent zitten nameljk zo goed als
alle ambtsdragers mét de predi
kanten. En wat verstaat de com
missie onder 'hoop'?).
Het rapport zet ook een vraag
teken bij de 'wijkgemeente' als
geografische eenheid. Die is
geen eenheid meer. Sommige
kerkdiensten trekken mensen
uit de hele stad en daarbuiten
aan. Dat geldt ook voor bepaalde
toerustingscursussen. Handha
ving van min of meer kunstmati
ge eenheden heeft, volgens de
commissie, voor het kerkewerk
eerder een belemmerende func
tie. "De wjkgemeente bestaat
voor de moderne samenleving
niet meer". Trouwens, speciaal
'city-werk' ook niet. City-werk
kan zich ook aan de rand van de
stad afspelen.
Er moeten andere vormen van
kerkewerk ontwikkeld worden,
zegt de commissie. Voor velen is
de kerkdienst niet meer het cen
trum, waarvan alles uitgaat; een
klein deel van de gemeente is
nog door de kerkgang te boeien.
De Amsterdamse predikant C.
B. Roos, oud-voorzitter van de
hervormde synode, reageert in
het blad 'Woord en Dienst' op het
rapport. Dat die 5 procent meele-
venden ongeschikt is voor 'con-
tactleggend huisbezoek', gaat
hem veel te ver. Ook wat de com
missie over de kerkdienst zegt.
Die zou nauwelijks nog de moei
te waard zijn.
Roos vindt het geen 'echt uit
gewogen' rapport. Maar dat is
wel goed, want juist het ontbre
ken van nuances kan de discus
sie versterken. En die is hard no
dig omdat ingrijpende bezuini
gingen onvermijdelijk zijn. "De
kernvragen die erin staan zijn
het doorgeven zeker waard". De
'kerk in de stad' was een aantal
jaren geleden al onderwerp op
een synodevergadering. Een vol
gende ronde zou ds. Roos wel
kom zjn.
Crisis
Ook de gereformeerde predi
kant L. H. Kwast spreekt in een
hoofdartikel in 'Centraal Week
blad' over de 'voortgaande erosie
van de kerk in de grote stad', dit
naar aanleiding van het pas ver
schenen gereformeerde Jaar
boek 1987.
"Of het nu gaat om Amsterdam
of Rotterdam, om Utrecht of
Groningen, overal dringt zich
hetzelfde beeld op: van een kerk
die in de periferie van het publie
ke leven wordt gedrongen. Die
kerken gaan meer en meer Ijken
op kleine christeljke minderhe
den binnen een conglomeraat
van onkerkelijkheid. Want her
vormden en rooms-katholieken
ondergaan in de stad hetzelfde
lot".
"Wie in het gemeentepastoraat
staat, weet dat de 'godsverduiste-
ring' in ons kerkeljk leven op
een geweldige wijze toeslaat. In
allerlei ontmoetingen en ge
sprekken is het met de handen te
tasten. Het is als een koorts die
door ons heengaat. Langzamer
hand wordt het ook algemeen
bekend, dat een aanzienl jk aan
tal predikanten met de gods
vraag tot verscheurens toe wor
stelt. Het is een crisis in hoofd en
leden. En het is helemaal geen
troost dat andere Nederlandse
kerken met precies dezelfde
ziekte te maken hebben. Er moet
gesproken worden van geestel j-
ke ontreddering, van aardver
schuiving en toenemende deso
riëntering".
Hervormde Kerk: beroepen
te Ginneken M. A. Vrijlandt As
sen, te Eemnes-Buiten K. van
Me jeren Ooltgensplaat; in de re
formatorische streekgemeente
(hervormd en gereformeerd)
Midden-Limburg met stand
plaats Weert I. J. Walpot Eindho
ven; aangenomen naar De Bilt J.
H. Hoekert Enkhuizen, naar
Kootwjk H. Jonker Njkerker-
veen, het beroep tot voorganger
van de hervormde evangelisatie
te Driedorp C. L. Onderdelinden,
wonende te Staphorst.
Bevestiging. Professor dr. E.
J. Kuiper zal op 14 juni ds. M. A.
Bosman-Huizinga (Oegstgeest)
bevestigen als predikant van de
remonstrantse gemeente in Rot
terdam. Daar wordt mevrouw
Bosman opvolger van ds. J. W.
Wery.
