Marine naar
"Golfgebied
denkbaar'
'Kreten' Reagan verhitten
Britse verldezingsstrijd
Getuigenis van landarbeider klap voor Barbie
Mr 199.-
Volgens Van den Broek
[eren voor
handhaven
EG-banden
Cubaanse
generaal
loopt over
Plan voor gifstort
in Suriname gereed
Uitlevering gevraagd
IJDAG 29 MEI 1987
t dra
LONDEN - Voor het geval presi
dent Ronald Reagan inderdaad
van plan is om met alle macht te
proberen een toekomstige Britse
Labourregering over te halen van
haar nucleaire ontwapening af te
zien, heeft de socialistische partij
leider Neil Kinnock hem alvast
duidelijk gemaakt dat hij zich die
moeite beter kan besparen.
door
Haye Thomas
WASHINGTON - Minister Van
nemen Broek (buitenlandse zaken)
luit Nederlandse deelname aan
eschermende taken in de Perzi-
eine che Golf niet uit. Hij zei dat giste-
lzen m na besprekingen op de ministe-
/ers ies van defensie en buitenlandse
,ot aken in Washington.
Jr-
sus loor
1 Henk Dam
Als er een Labourregering aan de
macht komt, zullen binnen enkele
weken Engelands eigen Polaris-
onderzeeboten buiten dienst wor- Witte Huis,
den gesteld en hun nucleaire raket
ten worden verwijderd.
Tot niet geringe woede in het so
cialistische kamp had de president
eerder gesproken over jammerlijke w
vergissingen in het defensiebeleid Labours defensiebeleid en bewon-
loftrompet gestoken over zijn goe
de vriendin en trouwe bewonde
raar: Margaret Thatcher.
President Reagan maakte zijn
controversiële opmerkingen in een
gesprek met Europese journalisten
in de beroemde Oval Room van het
hij tevoren duide
lijk maakte dat hij met het oog op
de Engelse verkiezingen, beslist el
ke schijn van interventie wilde ver
mijden.
Maar zijn openlijke afkeer
rikaanse kant gehad om deel te ne
men aan beschermende taken. Van
den Broek zei, dat zoiets ook nog
niet hoeft, omdat er nog geen dui
delijk beeld bestaat ten aanzien
van de vraag, hoe gevaarlijk de si
tuatie in het Golf-gebied op dit mo
ment is.
De Amerikanen zijn bezig een
evaluatie daarover op te stellen.
„Ik heb tegen mijn collega Shultz
gezegd dat wij graag daarna van
hem zouden horen. Ik kan me
voorstellen dat er dan met een aan-
zeevarende naties contact
Labour, maar ook uitvoerig de dering voor premier Thatcher, die
hij complimenteerde met haar
aanpak van niet alleen de binnen
landse politiek van Engeland,
maar ook van de internationale za
ken, deed toch anders vermoeden.
Toen Neil Kinnock dan eindelijk
eens naar Londen kwam om de
'Tijgers van de Fleet Streetpers'
een persconferentie te geven, werd
beslist op enige felle tegenstoten
gerekend. Maar Neil Kinnock, die
zich tot nu toe duidelijk houdt aan
een zorgvuldig uitgestippelde ver
kiezingsstrategie, bleef uiterst koel
De Amerikaanse minister Wein
berger (defensie) heeft de afgelo- wordtopgenomen", zo zei hij
i weken een paar keer gezegd J
Gevraagd, of Nederland op een
dat hij vindt dat ook de bondgeno- eventueel Amerikaans verzoek tot
ten van de Verenigde Staten hun deelname positief zou reageren,
steentje zouden moeten bijdragen antwoordde de bewindsman dat
B Nederland, aldus de minister, van tevoren categorisch
heeft geen direct verzoek van Ame- moeten worden gezegd.
DUBLIN (UPI/Rtr) - De bevolking
/an Ierland heeft zich bij het dins
dag gehouden referendum in grote
meerderheid uitgesproken voor
het handhaven
y de Europese Gemeenschap. Vol
gens de officiële uitslag, die woens-
De veiligheid in het Golf-gebied
hoeft niet een probleem voor de
Verenigde Staten alleen te zijn. Als
het om de scheepvaart gaat, zijn de
belangen van meer landen in het
geding, zo lichtte Van den Broek
gisteravond verder toe.
Hij voegde daaraan nog toe, dat
de conclusie dat Europa meer dan
de Verenigde Staten van Golf-olie
afhankelijk is, juist is. Met name
ook voor Nederland is er sprake
van een vitaal belang, zo zei hij.
Van den Broek ziet in bescher-
ming van het Golf-gebied geen
de banden met taa^ voor de NAVO. „Dat ligt bui
ten het gebied van de NAVO", zo
hij. Wel zei hij zich goed te kun-
dag werd bekendgemaakt, stemde nen voorstellen, dat een aantal Eu-
70 procent van de stemgerechtig- ropese landen zich apart
l «v b
^den voor ondertekening van de Eu
ropese Akte, terwijl 30 procent te
gen was. De opkomst was met 44
procent van de stemgerechtigden
probleem van de dreiging in het
Golf-gebied gaat buigen.
Vanuit de Amerikaanse Senaat is
gisteren de druk op de Europese
landen om ook hun steentje aan de
bescherming van schepen in het
De uitslag maakt de weg vrij Golf-gebied bij te dragen, toegeno-
voor de ondertekening van de Eu- men.
ropese Akte, die onder meer voor- De leider van de republikeinse
ziet in nauwere samenwerking op fractie in de Senaat, Bob Dole, zei
het gebied van de buitenlandse po- dat de last van bescherming van de
litiek en een vrijer handelsverkeer, tankers er per definitie ook een
Ierland is het enige EG-land dat voor de Europese landen is. En zijn
zich nog niet bij de Europese Akte democratische collega Byrd zei,
OOST-BERLIJN - Sowjet-leider Michael Gorbatsjov en de Oostduitse partijleider Erich Honecker begroeten
elkaar hartelijk op het vliegveld van Oost-Berlijn. De leiders van het Warschaupact zijn in de Oostduitse
hoofdstad bijeen voor een tweedaags overleg over bewapeningsvraagstukken. De beraadslagingen gisteren
speelden zich in volstrekte stilte af. Aan de in groten getale aanwezige pers werd geen enkele mededeling
verstrekt. Waarnemers verwachten dat er door Gorbatsjov voorstellen ten aanzien van vermindering van de
conventionele bewapening zullen worden gelanceerd. (foto apj
heeft aangesloten.
De regering schreef het referen
dum uit nadat het Ierse Hoogge
rechtshof besloten had dat de on
dertekening van de Europese Akte
in strijd was met de in de grondwet
vastgelegde neutraliteit van het
•land en boven de bevoegdheden
van de regering uitging.
Buitenland kort
Fiji-hulp
De Verenigde Staten en Nieuw-
Zeeland hebben hun financiële
hulp aan de Fiji-eilanden opge
schort uit protest tegen de militaire
staatsgreep die twee weken gele
den een eind maakte aan de geko
zen regering. Het is niet bekend
welke bedragen met de financiële
steun gemoeid zijn. Wel is bekend
dat Nieuw-Zeeland in 1983 bijna 4
miljoen dollar steun verleende en
de VS in 1982 bijna 1 miljoen dol
lar.
dat de Verenigde Staten r
moeten nagaan, wie nu eigenlijk
het meeste belang hebben bij de
Golf-olie.
De uitspraak van de Senaatslei
ders onderstrepen mede, dat het
Congres weinig voelt voor een
massaal en exclusief Amerikaanse
militaire aanwezigheid in de Golf.
Robert Byrd zei, dat de Verenig
de Staten het idee om tankers uit
Koeweit te beschermen nu voorlo
pig moeten laten varen tot de vei
ligheid van Amerikaans marine
personeel gewaarborgd kan wor
den. Hij en Dole zeiden dat giste
ren ook in een gesprek dat zij met
de president hadden.
MIAMI (AFP/Rtr) - De tweede
man van het ministerie van de
fensie in Havanna, generaal Ra
fael del Pino Diaz, is gisteren
samen met zijn gezin overgelo
pen naar de Verenigde Staten.
Hij is met een klein vliegtuigje,
een Cessna 402, geland op de
marine- en luchtmachtbasis
Key West, in Florida, zo hebben
ambtenaren van de immigratie
dienst bekendgemaakt. De
overlopers hebben toestem
ming gekregen in de VS te ver
blijven totdat hun asielaan
vraag is behandeld en staan on
der bescherming van de federa
le recherche FBI.
Voordat hij tweede man op
het ministerie van defensie
werd, was Del Pino opperbe
velhebber van de Cubaanse
luchtmacht. Functionarissen
die anoniem wensten te blijven
spraken van de „beste slag"
voor de inlichtingendiensten
sinds de Cubaanse leider Fidel
Castro de macht overnam.
Tot nu toe is slechts een hoge
Cubaanse militaire functiona
ris naar de VS uitgeweken, de
luchtmacht-luitenant Eduardo
Guerra Jimenez, die in 1969 het
land verliet met een MiG-17.
Hij keerde tien jaar later naar
Cuba terug door een vliegtuig
van de Amerikaanse lucht
vaartmaatschappij Delta Airli
nes te kapen.
Uit bronnen in Havanna
werd gisteren vernomen dat
Del Pino een „held" is wegens
zijn rol in de affaire in de Var
kensbaai in 1961. De Cubaanse
luchtmacht, waarin hij als luite
nant diende, beschikte toen
slechts over zeer verouderd
materieel. Zij slaagde er echter
toch in de meeste Amerikaanse
toestellen uit te schakelen en
de belangrijkste Amerikaanse
schepen op weg naar Cuba niet
meer operationeel te maken.
Del Pino was enkele dagen
geleden „eervol" met pensioen
gegaan. Naar verluidt gebeurde
dit om hem de tijd te geven zijn
memoires rond de Varkens
baai-gebeurtenissen te schrij-
Groenland
De twee regerende linkse partij-
f en in Groenland hebben de parle
mentsverkiezingen van begin deze
week gewonnen. Zij vergrootten
hun zetelaantal in het 27 leden tel-
lende parlement van 13 naar 15. De
aanleiding voor de vervroegde ver
kiezingen vormde een ruzie binnen
de regeringscoalitie over een NA-
VO-installatie op het eiland. Overi
gens hebben beide partijen gezegd
een nieuwe coalitie te willen vor-
Een Zweeds marineschip houdt de wacht bij een voor de kust neergestort
Russisch vliegtuigje. De piloot bleef ongedeerd en vroeg politiek asiel aan.
(ap)
en liet zich geen moment verleiden
tot een transatlantische scheldpar
tij-
Heel voorzichtig, maar niettemin
toch wat sarcastisch, merkte hij op
dat president Reagan misschien
wel voelt dat hij enige verplichtin
gen heeft jegens mevrouw That
cher, omdat zij immers de Europe
se leider was die hem volledig
steunde in de invasie van Grenada
en de bombardementen van Libië
en met hem een geheime overeen
komst tekende over de ontwikke
ling van Star Wars.
Maar of de presidentiele opmer
kingen inderdaad onder de catego
rie van ongewenste interventie
kunnen worden gerekend, liet hij
graag over aan het oordeel van de
Britse kiezers.
Neil Kinnock is bij herhaling
verweten dat hij er in deze campag
ne uitsluitend op uit is, om zichzelf
als een vlotte, aardige en vooral
zorgzame politicus te presenteren,
zonder bereid te zijn aan discussies
over het manifest van zijn partij
deel te nemen. Met name waar het
gaat om omstreden punten, zoals
vooral de nucleaire ontwapening
en het defensiebeleid.
In de 'leeuwenkooi' van de Lon-
dense pers, toonde Neil Kinnock
zich plotseling echter zeer welwil
lend om over het gevoelige defen
siethema te praten. Hij kwam er
nogmaals duidelijk voor uit dat
Engeland onder Labour een streep
haalt door de binnen- en buiten
landse nucleaire bewapening.
PARAMARIBO - De Nederlandse
zakenman Van Kralingen heeft in
Suriname zijn plan ontvouwd voor
opslag en verwerking van che
misch afval uit Europa en Noord-
Amerika. Aan de bovenloop van de
Coppenamerrivier is een terrein
gevonden waar de bodem uit on
doordringbare leemlagen bestaat
die 30 tot 70 meter boven het
grondwaterpeil liggen. De chemi
sche stoffen zouden zo niet in aan
raking kunnen komen met het
grondwater.
door
Marie Annet van
Grunsven
Van Kralingen: "Het chemisch
afval wordt per soort opgeslagen,
totdat de hoeveelheden groot ge
noeg zijn om naar een reactorvat
op 3000 meter onder de grond te
pompen. Door toevoeging van
stoom en zuurstof ontstaat onder
invloed van grote druk en hoge
temperatuur daar een oxydatiepro-
ces, waardoor het afval omgezet
wordt in onschadelijke stoffen die
later naar boven kunnen worden
gepompt. Omdat de fabriek per ty
pe afval opnieuw wordt ingesteld,
moeten telkens grote hoeveelhe
den voorradig zijn".
Van Kralingen werkt samen met
het bedrijf Mime-Tech, dat in het
verleden de kolengraafmachines
voor RSV ontwikkelde. Deze ko-
lengravers hebben geleid tot de
versnelde ondergang van het RSV-
concern. De techniek die Van Kra
lingen wil gebruiken, is nieuw en
alleen nog maar toegepast in een
proeffabriek in Noord-Amerika.
Het procédé, waarop hij het Eu
ropees patent zegt te hebben, is
volstrekt ongevaarlijk voor het mi
lieu, aldus Van Kralingen. Voor
Suriname is dat van belang, omdat
de Coppenamerrivier de rijstvel
den van Wageningen van schoon
water voorziet. Van Kralingen:
"Voor dit project zijn in West-Eu
ropa geen vergunningen te krijgen.
In Suriname is dat makkelijker.
Het milieu is nog niet overbelast en
de verwerking van het afval vindt
plaats op honderden kilometers
van Paramaribo".
Ook zou het plan niet te verwe
zenlijken zijn in Europa, omdat de
bodemgesteldheid daar niet kan
voorkómen dat de chemische stof
fen in aanraking komen met het
grondwater. De verwerkingsfa
briek kan volgens Van Kralingen
werk bieden aan 1500 man in drie-
ploegendienst. De invoer van de
chemische stoffen zou worden ge
controleerd door een laboratorium
onder controle van de Surinaamse
overheid en dat wordt gefinancierd
door het bedrijf.
Van Kralingen: "Transport, op
slag en verwerking zullen volgens
EG-normen gebeuren". Hij kent de
bezwaren die in Suriname leven te
gen het project. De vakbeweging
heeft daar opgeroepen tot demon
straties voor het hotel waar Van
Kralingen en zijn adviseurs loge-
Van Kralingen, die zichzelf de
geestelijk vader noemt van het
plan, vindt dat er tot nu toe te emo
tioneel wordt gereageerd. "In een
rapport heb ik aangetoond, dat al
les verantwoord is. In ieder geval
beter geregeld dan in het Roerge
bied en bij de afvalverwerking
Rijnmond. Daar gebeurt de ver
werking in gloei-ovens, wat een ge
weldige luchtverontreiniging met
zich mee brengt".
Verhalen die circuleren over ver
goedingen die Suriname zou ont
vangen van een miljoen Neder
landse guldens per ton afval noemt
hij onzin.
ADVERTENTIE
MOSKOU (AP) - De Sowjet-Unie heeft gisteren een man, die met een
landbouwvliegtuig naar Zweden was gevlogen, beschuldigd van vlieg
tuigkaping en geëist dat de Zweedse regering zowel het toestel als de
asielzoeker terugstuurt.
Het Russische persbureau Tass noemde de vlucht van de 24-jarige Ro
man Svistonov 'misdadig' en meldde dat het Kremlin aan Zweden had
verzocht om de kwestie recht te zetten.
In een kort bericht verklaarde Tass: „Op 27 mei werd een AN-2 toestel
van Aeroflot gekaapt en naar Zweden gevlogen. Deze misdaad werd ge
pleegd door Svistonov, geboren in 1963, die in 1985 door Aeroflot werd
ontslagen en die in de afgelopen twee jaar heeft geleefd van niet uit
arbeid verkregen inkomsten. De Sowjet-Unie heeft de Zweedse autoritei
ten verzocht om de misdadiger samen met het vliegtuig en de lading
terug te sturen."
De Zweedse politie maakte woensdag bekend dat Svistonov, een Rus
sische landbouwer, over de Oostzee naar het westen was uitgeweken met
een éénmotorig vliegtuigje. Het toestel was nabij de kust voor het eiland
Gotland in zee gestort. Svistonov, die ongedeerd was, had vervolgens
asiel aangevraagd.
Automatische
Kodak camera K60
Eenvoudig te bedienen
kleinbeeld-camera met flitser.
Automatische belichting,
filmtransport en terugspoeling.
5 Jaar garantie.
ÏJD IETS NIEUWS ONDER DE ZON.
Slachting
Premier Rajiv Gandhi van India
wil dat het leger op Sri Lanka on
middellijk een einde maakt aan het
offensief dat al enkele dagen gaan
de is op het noordelijke schierei
land Jaffna tegen opstandige Ta
mils. Gandhi zei dat hij een einde
wil zien aan de 'slachting onder de
burgerbevolking'. Volgens een
woordvoerder van de Tamils heeft
het Srilankaanse leger al meer dan
500 Tamil-burgers gedood. Ook
zouden honderden ongewapende
gewond zijn geraakt.
Landhervorming
President Aquino van de Filip
pijnen wil per decreet landhervor
mingen doorvoeren voordat het
congres op 27 juli in zijn nieuwe
samenstelling bijeenkomt. Vol
gens een woordvoerder van de pre
sident ondervindt het hervor
mingsprogramma groeiende te
genstand van landeigenaren, be
drijfsleven en communistische re
bellen. De hervormingen zullen in
eerste instantie alleen betrekking
hebben op rijst- en maisgronden
en op land dat is afgenomen van de
vroegere president Marcos en
diens consorten.
LYON - Klaus Barbie had op
nieuw gekozen in zijn cel te blijven
toen woensdag in Lyon de deporta
tie van 44 joodse kinderen uit een
tehuis in Izieu aan de orde kwam.
Barbie was ervan beschuldigd dat
hij zelf de leiding had gehad bij de
arrestatie van deze kinderen van 4
tot 17 jaar, waarvan er niet een aan
de nazistische dodendans ont
sprong. Ze kwamen vrijwel allen
om in de gaskamer. Voor het eerst
in het nu drie weken durende pro
ces - het zal tot begin juli duren -
kwam rond het drama van Izieu
het door de Fransen lang gevrees
de thema aan de orde van de verra
ders, de lafaards en de collabora
teurs, die het sadisten als Ober-
sturmführer Barbie mogelijk had
den gemaakt hun praktijken uit te
oefenen.
door
Rudolph Bakker
In de vroege ochtenduren van 6
april 1944 waren de kinderen van
Izieu met zeven mannen en vrou
wen van de staf omsingeld en in
twee gevorderde Franse vrachtwa
gens door de Duitsers afgevoerd.
Een van de leiders van het tehuis
wist zich door een sprong over het
hek van het terras in veiligheid te
brengen.
De vraag naar het verraad achter
de razzia van Izieu en de vraag naar
Barbie's lijfelijke aanwezigheid tij
dens de arrestatie van de kinderen
kwam aan de orde in de getuigenis
sen van de vroegere, nu 67-jarige,
gepensioneerde landarbeider Jules
Favet.
Favet, een man als een boom
stronk, was getooid met een brede
baret, die hij over het getuigenhek-
je drapeerde, toen hij het verhaal
van zijn belevenissen vertelde op
een manier die geen enkele twijfel
overliet aan de authenticiteit er
van. Iedere ochtend in de vroegte
had een van de kinderen hem te
eten gebracht, als hij al enige uren
in de velden rond het tehuis aan
het werk was geweest.
Die ochtend van de zesde april,
toen geen van de kinderen kwam
opdagen, ging Favet op onderzoek
uit en vond hij het tehuis omringd
door Duitsers, de kinderen opgela
den in twee vrachtwagens en op
het voorhof drie mannen in burger
die van de operatie kennelijk de
leiding hadden.
Een van de mannen herkende
Favet onmiddellijk, en zijn eerste
reactie was te doen of hij die niet
had gezien. Wel werd hij aange
sproken door een tweede, een man
met een vilthoed, die hem door
dringend aankeek en kennelijk in
de veronderstelling verkeerde - zo
als Favet later begreep - dat hij de
helper uit het tehuis moest zijn ge
weest die zich uit de voeten had
weten te maken.
In deze tweede man herkende
Favet na de oorlog, bij het zien van
hem voorgelegde foto's, niemand
anders dan Obersturmführer
Klaus Barbie. Favet is daarmee de
enige nog levende getuige van het
drama in Izieu, die Barbie's stel
ling kan ontzenuwen dat hij op de
dag van de razzia er niet bij ge
weest zou zijn.
Geen wonder dan ook dat Bar
bie's advocaat, Jacques Vervès, na
de getuigenis van Favet opsprong
en alles deed de gepensioneerde
landarbeider in verwarring te bren
gen. Dat hij daar niet in slaagde
was een nieuwe klap voor Vervès,
die ook al verloren had in zijn po
gingen de telex voor vals te verkla
ren, waarin Barbie de avond na de
overal het succes van de kinderraz
zia aan zijn meerdere had gerap
porteerd.
De burger onder het drietal die
Favet niet had willen aankijken
was Lucien Bourdon geweest, een
enigszins malende dorpeling die
Duitsers thuis ontving en waarvan
nu wel zo goed als vaststaat dat hij
de verrader van het kindertehuis
moet zijn geweest.
Na de razzia was Bourdon door
de Duitsers uit het dorp geeva-
cueerd en de Amerikanen troffen
hem bij de bevrijding aan als con
centratiekampbewaker. Hoewel
Bourdon nog schijnt te leven - na
een proces werd hij tot 'tien jaar
nationale degradatie' veroordeeld
- en hij woensdag als getuige was
opgeroepen, bleek hij voor justitie
onvindbaar.
Hoewel over de collaboratie tot
nu toe met voorzichtigheid gespro
ken werd, onthulde het dagblad Li-
bération in zijn nummer van afge
lopen woensdag, dat ook de burge
meester van Izieu in die dagen niet
zuiver op de graat was geweest en
aan het 'oprollen' van het kinderte
huis wellicht heeft bijgedragen.
En dan is er de raadselachtige
Wucher, later door het verzet gefu
silleerd, die zijn achtjarige zoon
René als enige niet-jood in het te
huis geplaatst wist te krijgen onder
het mom dat het ventje thuis niet
te handhaven was.
Na de razzia werd de jeugdige
René na een vreemdsoortige auto
pech van een van de vrachtwagens
net voor de taartjeswinkel van zijn
tante en na enig - al dan niet ge
speeld - gepalaver weer vrijgela
ten. Was René, zelf onwetend, door
zijn vader uitgezonden om over het
tehuis te berichten? Ook de onge
lukkige René behoorde woensdag
tot de getuigen, en hij verklaarde
zich van de gebeurtenis bitter wei
nig meer te herinneren.
Getuige Reifman, nu een gepen
sioneerd arts en de man die bij de
razzia over het hek sprong, vertel
de woensdag dat hij, net als direc
trice Zlatin, ijverig op zoek was ge
weest naar een veiliger onderko
men voor de kinderen en hoe hij in
dit streven terecht was gekomen
bij de toenmalige aartsbisschop
van St. Mary, die Reifmans ver
zoek om onderdak voor de be
dreigde kinderen van de hand had
gewezen.
De gepensioneerde landarbeider
Jules Favet legde een zeer belasten
de verklaring af voor Barbie.
