Te weinig nazorg
voor transseksueel'
Verandering van geslacht is zeer ingrijpend
Canada 'bewapent' zich tegen de Verenigde Staten
Uitspraak hervormde commissie schokt COC
Steeds sluwere trucs
voor greep in de kas
PAGINA 2
DINSDAG 26 MEI 198?'
AMSTERDAM - De psychi
sche en sociale nazorg voor
mensen die zich hebben laten
'ombouwen' van man naar
vrouw of andersom, schiet te
kort. Zodra de langdurige en
intensieve lichamelijke behan
deling is afgerond, houdt de
begeleiding grotendeels op, op
een aantal medische controles
na. Maar hulp om de 'nieuwe'
man of vrouw goed in de sa
menleving te laten functione
ren is er nauwelijks. Dit stelt
dr. L.J. Gooren, deskundige op
het gebied van transseksuali-
teit.
door
Edith van Zalinge/ANP
Hij is verbonden aan de polikli
niek Andrologie van het Acade
misch Ziekenhuis van de Vrije
Universiteit (VU) in Amsterdam.
Dit zogenoemde 'genderteam'
staat bekend als één van de meest
toonaangevende ter wereld. Dat is
ook de reden dat het tiende inter
nationale symposium over dit on
derwerp dit jaar - van 9 tot 12 juni -
in Amsterdam wordt gehouden.
In het VU-ziekenhuis wordt ie
dere veertien dagen een man een
vrouw, of een vrouw een man. Ver
houdingsgewijs worden er 2,5 keer
zoveel mannen dan vrouwen ge
transformeerd dan andersom.
Sinds in 1975 de eerste operatie
werd uitgevoerd kregen meer dan
740 transseksuelen door een chi
rurgische ingreep het geslacht
waarmee ze zich altijd verbonden
hebben gevoeld.
seksualiteit in ieder geval sinds
1985 erkend en ook de samenle
ving kan er tegenwoordig redelijk
mee overweg. Tot op zekere hoog
te, althans.
Gooren: "Net als met homosek
sualiteit geldt: ik vind het best, als
het maar niet in mijn eigen omge
ving is. Ook gaat er voor de 'gewo
ne' mens iets bedreigends van uit;
het idee dat je verward kunt raken
over je seksuele identiteit blijkt
vooral voor mannen beangstigend
te zijn".
Dikke streep
Handicap
Een zeer ingrijpende verande
ring. Maar wel vaak één die bij
draagt tot het levensgeluk van ie
mand die jarenlang 'in een ver
keerd lichaam' heeft geleefd. Goo
ren benadrukt daarbij dat het in
derdaad slechts gaat om een 'bij
drage'. "Transseksualiteit is een
ernstige handicap. De geslachtelij
ke behandeling moet worden ge
zien als een revalidatieproces.
Maar dan op een manier die verge
lijkbaar is met iemand die altijd in
een rolstoel heeft gezeten en zich
leert voortbewegen met krukken.
Echt hardlopen zal hij nooit kun
nen", aldus Gooren.
De manier waarop de transsek-
sueel in zijn nieuwe identiteit door
familie, vrienden, collega's of ge
woon de winkelier op de hoek
wordt geaccepteerd is een belang
rijke stap in het genezingsproces.
Wettelijk is het verschijnsel trans-
De transseksuelen zelf trekken
volgens hem overigens ook niet zo
hard aan de nazorg. De meesten
willen een dikke streep achter het
verleden zetten, waarin ze vaak zo
ongelukkig zijn geweest. Zelfs fo
toboeken van vroeger worden ver
nietigd. "Ze hebben er genoeg van
patiënt te zijn. Ze willen eindelijk
leven", aldus Gooren.
Ze vergeten daarbij volgens hem
dat hun vroegere problemen niet
alleen met hun transseksualiteit te
maken hadden en dus niet meteen
verdwenen zijn als ze een ge
slachtsverandering hebben onder
gaan. In veel gevallen voltrekt het
leven van alledag zich dan ook lang
niet zoals men gehoopt had.
Op de eerste plaats vergeet de
omgeving het verleden niét zo
maar. Voor veel transseksuelen is
dat een reden om te verhuizen naar
een plaats waar niemand ze kent.
Het blijkt ook moeilijk terug te ke
ren in het beroepsleven en al hele
maal op het niveau waarop ze een
opleiding hebben genoten. Vrien
den maken is niet eenvoudig, het
vinden van een passende le
venspartner evenmin. Dus na ver
loop van tijd blijken ze volgens
Gooren bijna allemaal toch behoef
te te hebben aan hulp. 'Het luiste
rend oor', dat ze in eerste instantie
niet nodig dachten te hebben.
Gooren wijst er op dat - hoewel
over het algemeen nogal lacherig
over transseksualiteit wordt ge
daan - het probleem zeer ernstig is.
"Mensen die transseksueel zijn,
kunnen daar niets aan doen", zegt
hij. Ook de bij veel mensen leven
de opvatting dat het een seksueel
probleem is. wijst hij nadrukkelijk
van de hand.
"Het is een identiteitsprobleem
van iemand die niet kan leven als
lid van het geslacht waartoe hij
biologisch lijkt te behoren. Dit is
zelfs een levensbedreigend pro
bleem waaraan mensen dood gaan.
Het komt regelmatig voor dat zo ie
mand geen uitweg meer ziet in zijn
of haar probleem en dan zelfmoord
pleegt", aldus Gooren.
Tobberij
Verzoening met zichzelf door
ia te zijn
middel van psychotherapie lijkt
daarbij geen oplossing te bieden,
meent hij. De enige uitweg uit deze
'benauwenis' blijkt een hormonale
en chirurgische ingreep tot om het
gewenste geslacht te komen.
Een beslissing die overigens niet
zo eenvoudig wordt genomen. Al
tijd gaat er een jarenlange tobberij
en zielestrijd aan vooraf. Boven
dien moeten ze, als ze eenmaal tot
de grote stap hebben besloten, nog
zwaar tegen de stroom oproeien in
het VU-ziekenhuis. "Ze moeten er
echt heel erg zeker van zijn dat ze
het willen", aldus Gooren.
De behandeling zelf neemt lange
tijd - drie tot vier jaar - in beslag.
Eerst wordt begonnen met een
hormoontherapie, waardoor de ui
terlijke vormen zoals borsten, be
haring, vetafzetting en dergelijke
langzaam veranderen. Wil de be
trokkene uiteindelijk ook de ge-
slachtsveranderende operatie on
dergaan, zal hij of zij eerst voor de
periode van anderhalf jaar als lid
van het nieuwe geslacht moeten le
ven. Pas daarna wordt de 'afron
dende operatie' uitgevoerd.
De chirurgen stellen geen leef
tijdsgrens, al wordt momenteel wel
'gebakkeleid' over een minimum
leeftijdsgrens. De jongste persoon
die tot nu toe in Amsterdam is be
handeld was zestien jaar. Door de
toenemende publiciteit rondom
transseksualiteit melden mensen
zich steeds vroeger aan voor een
behandeling. Omdat echter nog
weinig kennis bestaat over de oor
zaken van transseksualiteit, is men
hier enigszins terughoudend in.
Al is het anderzijds zo, meent
Gooren, dat de seksuele identiteit
in de eerste drie levensjaren wordt
bepaald. Vanaf dat moment zou in
grijpen dus mogelijk kunnen zijn.
Maar het laatste woord hierover is
volgens hem nog lang niet gezegd.
Hij vraagt zich af of de medici wel
het recht hebben om de behande
ling van iemand die zich wil laten
ombouwen te weigeren.
Dit vraagstuk ligt wat hem be
treft niet anders dan een abortus,
waarbij ook wordt ingegrepen op
grond van psychisch lijden. Zeker
omdat bij de transseksueel de toet
sing van dit lijden veel diepgaan
der is en behandeling plaats vindt
na een veel langere aarzeling, moet
hulp worden geboden aan deze
aldus Gooren.
WASHINGTON - Ook in Canada
lekt van alles uit, en daarom is nu
al bekend, dat de Canadese rege
ring volgende maand met een op
vallend wetsvoorstel zal komen,
dat een belangrijke uitbreiding van
het militaire potentieel van het
land zal inhouden.
Het plan, zoals dat nu bekend is
geworden, houdt in dat Canada
door
Henk Dam
zijn huidige vloot van drie door
diesel voortgedreven onderzeebo
ten wil vervangen door maar liefst
tien zeer geavanceerde door kern
energie voortgedreven opvolgers.
De nieuwe onderzeeboten kun
nen veel langer onder water blijven
dan de oude, zijn stiller, en sneller.
Het is of je de oude Volkswagen
vervangt door een splinternieuwe
Rolls Royce. Ze zijn ook peper
duur: zeker een miljard dollar elk.
Het gaat om onderzeeboten van
de hunter-killer-klasse, dat wil zeg
gen: onderzeeboten die vooral zijn
bedoeld om andere onderzeeboten
op te sporen. Maar de (niet-nucleai-
re) torpedo's waarmee ze zullen
worden uitgerust, kunnen ook zeer
doeltreffend oppervlakteschepen
uitschakelen.
Het merkwaardige van het ver
haal is dat deze voor Canada toch
zeer extravagante uitgave niet eens
wordt gedaan uit angst voor de
Sowjet-Unie, maar met het oog op
de eventuele plannen van Canada's
beste vriend, de Verenigde Staten.
Want de nieuwe onderzeeboten
zullen moeten worden ingezet ter
bescherming van de noordwestelij
ke passage. Dat is de grotendeels
binnen de Poolcirkel liggende rou
te die, langs allerlei eilanden slin
gerend, de Atlantische met de Stil
le Oceaan verbindt.
Verbindt is hier een nogal groot
woord, want het doorkruisen van
dit stuk grotendeels permanent be
vroren Noordelijke IJszee wordt
nog steeds een prestatie geacht.
Deze eeuw bijvoorbeeld hebben
slechts 80 schepen de noordweste
lijke passage genomen, bijna alle
maal Canadese ijsbrekers.
Canada's zorgen om de passage
betreffen dan ook niet de schepen
die op het water/ijs de route afleg
gen, maar eronder. Sinds 30 jaar
geleden de Nautilus, een Ameri
kaanse door kernenergie voortge
dreven onderzeeboot, naar de
Noordpool reisde, zijn die zorgen
steeds groter geworden.
Want Canada beschouwt de ar
chipel ten noorden van de Canade
se landmassa plus de wateren tus
sen al die bevroren eilanden als
souverein gebied. Het probleem is,
dat de Verenigde Staten daar an-,
ders over denken.
Dat bleek bijvoorbeeld in 1985,
toen de Amerikanen hun Polar
Sea, een ijsbreker, door de passage
lieten varen, zonder daarvoor toe
stemming te hebben gevraagd aan
de Canadese regering.
De Canadese premier Mulroney
zei destijds nog, dat die toestem
ming graag gegeven zou zijn, als
daarom was gevraagd. De Ameri
kanen maakten het daarop alle
maal nog maar erger door op te
merken, dat zo'n toestemming he
lemaal niét nodig was.
Vorig jaar laaide de discussie in
Canada weer op, toen het Penta
gon foto's vrijgaf van drie Ameri
kaanse onderzeeboten die nabij de
Noordpool boven water waren ge
komen, nadat ze daar eigenlijk al
leen via Canadese wateren konden
zijn gekomen.
Een wetenschappelijk instituut
van de Canadese regering, de Ca
nadian Institute for International
Peace and Security, deed toen het
voorstel de diepwaterkanalen van
Arctisch Canada vol mijnen te leg
gen, maar dat vonden Mulroney en
de zijnen toch te gortig.
Voor Amerika speelt niet alleen
de principiële discussie over de
toegang tot de in Amerikaanse
ogen internationale wateren een
rol, maar ook het tótaal van de Ca
nadese defensie-inspanningen. Im
mers: het geld voor de onderzeebo
ten zal toch ergens vandaan moe
ten komen.
Het Pentagon is bang, dat Cana
da de aanschaf van de duikboten
ten koste zal laten gaan van zijn
NAVO-inspanningen. Die angst
heeft met name betrekking op de
weinig bekende Canadese belofte
Noorwegen te verdedigen als dat
land zou worden aangevallen.
Bij de aanschaf van de tien on
derzeeboten speelt overigens voor
Canada nog wel iets anders mee
dan alleen de vrees, dat Amerika
zich onvoldoende van de Canadese
aanspraken op het arctisch gebied
aantrekt.
Want steeds duidelijker wordt,
dat het Noordpoolgebied aan het
uitgroeien is tot een nieuw gebied
voor rivaliteit tussen de super
machten. Moderne Russische en
Amerikaanse onderzeeboten spe
len niets voor niets onder de ijskap
hun kat- en muisspelletjes.
Vanaf de Noordpool zijn beide
supermachten met hun raketten
relatief dichtbij elkaar. De kortste
weg van Amerika naar Rusland en
vice versa loopt nu eenmaal via de
Pool, dus het heeft zin daar je met
kernwapens uitgeruste duikboten
te hebben.
Canada wil daarbij een vinger
aan de pols houden. Vooralsnog
gaan de zorgen ook weer eerder
richting Amerika dan de Sow-
jetUUnie. De Sowjets hoeven niet
via Canadese wateren naar de
Noordpool te varen, voor de Ame
rikanen is het wél de kortste route.
DEN HAAG (ANP) - „Criminele
organisaties werken zeer bedrijfs
matig. Het is vergelijkbaar met een
molen met flinke wieken die niet
meer is te stoppen. Wat we ook aan
beveiligingen bedenken en uitvoe
ren, ze vinden altijd weer wegen
om een greep te doen in de geld
buidels. Het thuis gijzelen van
bankpersoneel is weer de laatste
trend".
Commissaris J. Guijt van rijks
politie ziet de toekomst niet met
optimisme tegemoet. Als landelijk
coördinator van de postale recher
che-opsporingsdienst van de PTT
wordt hij geconfronteerd met een
verdubbeling van het aantal aan
giften in zes jaar tijd (7.500 in 1980 -
14.000 in 1986). Hoewel de postale
recherche dezer dagen haar veer
tigjarig bestaan viert, is er dus wei
nig reden tot feestvreugde. Te
meer daar de toekomst van de
postale recherche onzeker is. De
PTT wordt per 1 januari 1989 een
zelfstandige NV en het is nog on
duidelijk welke consequenties dit
heeft voor de postale recherche.
De postale recherche onderzoekt
alle vormen van criminaliteit waar
de PTT mee te maken heeft, zowel
in eigen huis als daarbuiten. Zo
worden jaarlijks bijna honderd van
de 90.000 PTT'ers door de postale
recherche betrapt op frauduleuze
handelingen. Dat kan variëren van
het verduisteren van een envelop
tot het stelen van 560.000 gulden
contant geld in twee pakketjes, zo
als onlangs in Amsterdam gebeur
de.
Guijt: „Waar veel geld omgaat
blijven mensen door de 'knieën
gaan. Het blijft verleidelijk. Wat je
wel eens ziet is het zogeheten
„schuiven". Iemand die aan de
kassa zit leent wat geld uit de kas
maar weet het saldo met inkomend
geld toch weer sluitend te maken.
Dan pakken ze weer wat geld en
het gat wordt steeds groter. Op een
gegeven moment weten ze het sal
do niet meer sluitend te maken en
lopen ze tegen de lamp".
Afhalen
De schade die banken en de PTT
lopen door fraude en diefstal van
cheques beloopt jaarlijks zeker
vijftig miljoen gulden. Binnenkort
worden de giro-cheques dan ook
niét meer thuis bezorgd door de
postbode, maar moeten ze worden
afgehaald bij het postkantoor.
Guijt: „We worden tegenwoordig
met van alles geconfronteerd. Zo
zijn kortgeleden twee grote illegale
drukkerijen opgerold waar giro
kaarten werden vervalst en pasjes,
rijbewijzen, paspoorten en noem
maar op, werden gedrukt. Laatst
zijn ruim zestig mensen aangehou
den wegens fraude met autotele
foons. Een georganiseerde groep
criminelen verkocht aangepaste
autotelefoons, zodat geen ge
sprekskosten hoefden te worden
betaald en ook de nummers ano
niem bleven. Zeer interessant voor
criminelen van wie de telefoon wel
eens wordt afgetapt. Mensen die
bij hun auto. kwamen werden on
der druk gezet om voor 5.000 gul
den zo'n toestel te kopen".
De postale recherche ontdekt
ook regelmatig dat PTT'ers vitale
informatie voor veel geld of onder
bedreiging doorspelen aan misdi
digers. „Zo hebben we gemerkt da
bij voorbeeld mensen die zich bt
zighouden met het aftappen van te
lefoons speciaal worden benader)
door criminelen, die daar natuui "Wj
lijk graag van op de hoogte zijn" 1
Volgens commissaris Guijt is di
postale recherche beslist geen bot
man binnen de PTT. „Als we 0|
een postkantoor of een afdelin;
een onderzoek starten naar fraud
of diefstal heerst daar vaak een ge
spannen sfeer. Mensen wantroi
wen elkaar en er worden verdachi
makingen geuit. De geldladen wol
den in paniek gesloten als een ar
der in de buurt komt, enzovooij
Als we de zaak dan oplossen klaar, V
de sfeer weer helemaal op". R
Per fiets
De structuur van de postale re u
cherche is tamelijk uniek. In 194
verzocht het toenmalige hoofdbe r
stuur van de PTT vanwege de vel) C
diefstallen aan de minister van jus
titie politiemensen en PTT-ambte j
naren aan te wijzen voor onderzo^ c
ken binnen de PTT. Die rijkspoli f
tiemensen vielen onder veran;
woording van de procureur-gene r
raai, terwijl de PTT'ers gewoon on
der de verantwoording van de PT]
bleven werken. Zo ontstond ii
1947 de postale recherche, die me
tien mensen per fiets en bus in he,
hele land onderzoeken startte.
Inmiddels telt de postale recher
che 120 mensen, zestig PTT'ers er i
zestig politiemensen. De structuui
is in die veertig jaar nauwelijks ge'
wijzigd. Wel is bij de verzelfstandi'
ging van de post-, cheque- en giro
dienst tot Postbank besloten da:
de postale recherche zich niet mee:
bezighoudt met interne onderzoe
ken bij de Postbank.
„Binnen deze structuur kunnen
we redelijk zelfstandig functione
ren en dat gaat prima zo. Op deze
manier kunnen we de deskundig
heid van politiemensen en PTT'ers
uitstekend combineren. We zijn
niet afhankelijk van plaatselijke
besturen en ook de rijkspolitie en
de PTT hebben geen grote zeggen
schap over ons. We vallen in feite
direct onder het openbaar ministe
rie. De spoorwegrecherche bij
voorbeeld valt volledig onder de
NS".
De eventuele omvorming van de
postale recherche tot een bijzonde
re opsporingsdienst zou Guijt erva
ren als een stap terug. „Bij iedere
voorgeleiding van een verdachte
zouden we dan terug moeten naar'
de lokale politie, terwijl we dat nu
zelf doen. Ook hebben we nu zowel!
bij de politie als de PTT uitsteken
de ingangen. Als bijzondere opspo
ringsdienst kom je dan bij beide in
stanties op een andere manier bin-
De toekomst van de postale re
cherche is onduidelijk, omdat de
PTT per 1 januari 1989 een zelf
standige NV wordt met de staat als
enige aandeelhouder. De vraag is
of politiemensen kunnen* gaan
werken voor een particulier be
drijf. Commissaris Guijt denkt van
wel. „Ook als NV houdt de PTT
een duidelijke nutsfunctie waarin
de overheid grote belangen heeft.
Verder raakt de PTT zijn c
voor briefvervoer niet kwijt".
Binnenkort moeten de giro-cheques voorden opgehaald bij het postkan
toor, omdat teveel cheques tijdens de verzending worden gestolen. (fotoGPDt
AMSTERDAM (ANP) - Het COC
heeft met „ongeloof' en „verbij
stering" kennis genomen van de
uitspraak van de Generale Com
missie voor het opzicht van de
Nederlandse Hervormde Kerk,
dat het een plaatselijke kerke-
raad vrij staat samenwonende
homoseksuelen uit te sluiten van
het avondmaal.
De hervormde synode heeft in
1983 bij het besluit over de nota
'Verwarring en herkenning' be
loofd op synodeniveau homosek
sualiteit opnieuw aan de orde te
stellen. Naar de mening van het
COC, de Nederlandse vereniging
tot integratie van homoseksuali
teit, moet de Hervormde Kerk nu
snel tot een dergelijke discussie
overgaan om zodoende een einde
te maken aan de discriminatie
van haar homoseksuele manne
lijke en vrouwelijke lidmaten.
Het COC denkt hierbij aan be
sluiten van de synode van de Ge
reformeerde Kerken in Neder
land, waarmee de Hervormde
Kerk zich in staat van hereniging
bevindt, en van de Remonstrant
se Broederschap, waarmee de
Hervormde Kerk nauwe relaties
onderhoudt.
Remonstranten: kerken
moeten duidelijk standpunt in
nemen inzake homofilie.
„Krenkend en onmenselijk"
noemt de Remonstrantse Broe
derschap het recht dat een plaat
selijke hervormde kerk heeft om
samenwonende homoseksuelen
uit te sluiten van het avondmaal.
De Generale Commissie voor het
opzicht van de Nederlandse Her
vormde Kerk heeft vorige week
uitspraak gedaan in een beroep
dat twee samenwonende homo
seksuele leden van de „Scots
Church of Rotterdam" hadden
aangetekend tegen een tucht
maatregel van begin dit jaar.
Daarin bepaalde de kerkeraad
dat het tweetal negen maanden
lang niet mocht deelnemen aan
het avondmaal. De Generale
Commissie baseert in haar uit
spraak op het ontbreken van een
duidelijke interpretatie door de
synode van bijbelteksten over
homoseksualiteit.
„De uitspraak van de Commis
sie toont aan dat de kerken een
heel duidelijke uitspraak moeten
doen over andere levensverbin
tenissen dan het huwelijk", ver
klaarde desgevraagd J.W.A.
Nieuwenhuysen, algemeen se
cretaris van de Remonstrantse
Broederschap.
In navolging van kerkelijk
hoogleraar dr. F.O. van Gennep
uit Leiden, op wie de samenwo
nende homoseksuelen zich be
roepen, verwijst Nieuwenhuysen
naar de synodale handreiking
'Verwarring en herkenning' uit
1984. Volgens Van Gennep kan
uit deze handreiking niet worden
afgeleid dat bij twee samenwo
nende mannen sprake is van zo'n
„onchristelijke levenswandel" of
„verstoring van de orde van de
kerk", dat dit uitsluitsel van het
avondmaal wettigt.
Consequenties voor het Samen
op Weg-proces heeft het besluit
van de Generale Commissie niet.
aldus Nieuwenhuysen. De Re
monstrantse Broederschap heeft
het de status van waarnemer
aangevraagd binnen het proces.
In de Remonstrantse Broeder
schap is het vanaf 1 januari vol
gend jaar voor onder meer homo
seksuele paren mogelijk hun ver
bintenis te laten inzegenen. Tot
nu toe hebben nog niet veel men
sen zich aangemeld voor het in
zegenen van hun niet-huwelijkse
relaties.
Remonstrantse predikant
Tjalsma overleden. De remon
strantse emeritus-predikant dr.
P.D. Tjalsma uit Epe is op 89-jari-
ge leeftijd overleden. Tjalsma
werd in 1923 predikant bij de Re
monstrantse gemeente van
Nieuwkoop. Daarna stond hij in
Göuda, Leiden, Rotterdam en
Den Haag, waar hij op 17 maart
1963 met emeritaat ging.
Acht jaar na zijn ambtsaan
vaarding, in 1931, promoveerde
Tjalsma aan de Rijksuniversiteit
van Leiden op het proefschrift
'Zondebesef en zondeleer, psy
chologisch dogmatische studie'.
Tjalsma is curator geweest van
het remonstrants seminarium en
voorzitter van het Convent van
Predikanten. Voorts heeft hij
verscheidene boeken op zijn
naam staan.
Week voor de Nederlandse
missionaris. Van 31 mei tot en
met 7 juni wordt andermaal de
pinksteractie 'Week voor de Ne
derlandse missionaris' (WNM)
gehouden. Deze landelijke actie
wordt gevoerd onder auspiciën
van het Curatorium van de
WNM, waarvan bisschop J.W.M.
Bluijssen de voorzitter is.
De WNM, waarbinnen de kerk
provincie, de religieuze orden en
de congregaties hun krachten
hebben gebundeld, beoogt alle
Nederlandse missionarissen zo
wel moreel als financieel te on
dersteunen. Bij toerbeurt keren
de missionarissen eens in de vier
jaar met verlof naar Nederland
terug. Dat impliceert dat er op
een totaal van ruim 4000 missio
narissen jaarlijks zo'n 1000 ver
lofgangers zijn.
De kosten van het tijdelijke
verblijf van de buitenlands ge
stationeerde geestelijken komen
geheel voor rekening van de
kerkprovincie, die op al haar le
den een beroep doet een finan
ciële bijdrage te leveren aan het
welzijn van de missionarissen.
Dat kan door middel van de
kerkcollecte tijdens Pinksteren
of door overmaking van een be
drag op giro 676 ten name van de
Nederlandse missionaris te
Oegstgeest. Gestreefd wordt
naar een actie-opbrengst van
rond vier miljoen gulden.
'Eerste Internationale Han
zesteden Orgeldagen'. In Elburg
en omgeving worden van 27 tot
en met 30 mei de 'Eerste Interna
tionale Hanzesteden Orgeldagen'
gehouden. De stichting 'Hanzes
teden Orgelcultuur' tekent voor
de organisatie.
De orgeldagen vallen samen
met de tentoonstelling 'Het orgel
getoond' in het gemeentemu
seum van Elburg, dat is geves
tigd in de Jufferenstraat.
Op de openingsdag (27 mei)
concerteert het Kerkmuzieken-
semble van de Deventer Grote of
St. Lebuinuskerk in de Elburger
Grote- of St. Nicblaaskerk. Het
ensemble staat onder leiding van
cantor-organist Jan Kleinbus-
sink.
Daags erop, op Hemelvaarts
dag, organiseert de stichting ex
cursies. Klaas Jan Mulder geeft
's avonds (aanvang 20.00 uur) in
de Grote- of St. Michaëlskerk in
Zwolle een orgelconcert.
Prof. Baumgartz, organist van
de Dom in Bremen, sluit de or
geldagen af met een concert in
de Grote- of St. Nicólaaskerk van
Elburg.a sNicmns
Nederlandse Hervormde
Kerk. Beroepen te Axel: J. Maas
land te Elim. Aangenomen naar
Overdinkel: mevr. W. C. Remme,
kandidaat te Veenendaal; aange
nomen naar Blaricum: A. W.
Berkhof te Hoogland.
Gereformeerde Kerken. Be
roepen te Birdaard c.a.: P. Dijk
stra, kandidaat aldaar die dit be
roep heeft aangenomen; beroe
pen te Apeldoorn: J. van der Klis
te Diemen-Watergraafsmeer-
Bijlmer; beroepen te Geleen: drs.
W. Bisschop te Bredevoort.
Aangenomen naar Schevenin-
gen: A. S. Rienstra te Harder
wijk. Beroepbaarstelling: P.
Dijkstra, kandidaat te Birdaard.
Gereformeerde Kerken Vrij
gemaakt. Bedankt voor Hooge-
veen en Veenendaal: C. J. de
Ruijter te Rotterdam-Centrum.
