QTAD LEIDEN
Levers, plakjes dijbeen, en
afwijldngen op sterk water
'Taak parkeerpolitie uitbreiden'
Onderkomen patiënten
Bastiaans op tijd klaar
Anatomisch museum mogelijk open voor publiek
Goe koop geeft schot voor de boeg:
Celstraf voor
overvallers
Dagmarkt
Waterzuivering Leiden-Noord geopend
LEIDEN - W.J.Mulder. Ooit was
hij houtbewerker, tegenwoordig
houdt hij zich bezig met het pre
pareren van menselijke organen
en ledematen, het verversen van
de 'natte collectie', het rondlei
den van studenten en het in
stand houden van wat Neder
lands meest bizarre instituut
mag worden genoemd: het ana-
tomisch-embryologisch mu-
door
Annemiek Ruygrok
Was het museum vroeger
slechts toegankelijk voor de da
mes en heren medische studen
ten, tegenwoordig bezoeken hele
horden toekomstige verpleeg
kundigen, fysiotherapeuten en
anderen die zich bezighouden
met de gezondheidszorg deze
oudste verzameling foetussen,
skeletten en preparaten van Ne
derland en bijna zeker zelfs van
de hele wereld.
Tijdens het museum weekein
de, dat begin mei werd gehou
den, was de collectie ook voor
het 'gewone publiek' toeganke
lijk. Zeker 3.000 mensen stroom
den die twee dagen toe om zich
te vergapen aan de enigszins lu
gubere verzameling menselijke
resten, die daar in 18 vitrines is
opgeslagen. Reden voor Mulder
en de zijnen om erover te denken
het museum wat vaker voor het
publiek open te stellen. De con
servator denkt hierbij aan twee
of drie dagen per week. Maar
voor het zover is, moet er nog
heel wat gevochten worden.
Voor financiële en personele
middelen. Mulder: "In de perso
nele sfeer zou de universiteit
misschien kunnen bijspringen.
Maar in deze tijd van bezuinigin
gen heb ik daar enige twijfel
over. Ik denk niet dat het kan.
Vandaar dat ik binnenkort eens
op het ministerie van wvc ga pra
ten. Hopelijk kan men daar enig
soelaas bieden".
Belangstelling
Mulder merkt dat de mens zich
steeds meer voor zijn eigen li
chaam gaat interesseren. Zijn
museum, dat onder meer een
goed beeld geeft van het wor
dingsproces van de mens, kan
een aanschouwelijke bijdrage le
veren. Al is het taalgebruik niet
altijd even begrijpelijk voor ge
wone mensen: de vitrine met de
'natte collectie' van (misvormde)
menselijke en dierlijke foetussen
bijvoorbeeld wordt nog opge
sierd met bordjes met Latijnse
termen.
Mulder: "Dat is misschien niet
zo toegankelijk, inderdaad. Maar
aan de andere kant: mensen ra
ken met die termen meer en
meer vertrouwd. Door televisie
programma's over gezondheid
en dergelijke. Trouwens, als je
deze vitrine ziet, waarin met mo
dellen de ontwikkeling van de
mens van embryo tot baby is uit
gebeeld; die is toch heel duide
lijk. Deze vitrine is helemaal ge
moderniseerd. Met begrippen in
het Nederlands. Aan de hand van
deze vitrine krijgen we vragen
over abortus en in vitro-fertilisa-
tie (reageerbuisbaby's). Niet dat
we een standpunt vóór of tegen
deze ontwikkelingen innemen.
Maar we kunnen de mensen la
ten zien hoe groot een vrucht is
op het moment van de abortus".
Mocht het museum voor het
publiek open gaan, dan denkt
Mulder toch aan een in de medi
sche wetenschap geïnteresseerd
publiek, dat wil zien hoe een le
ver of een hart er nu in het echt
uitzien.
Ook moderne onderzoekme
thoden als scanning, waarbij een
bepaald orgaan of lichaamsdeel
fotografisch in plakjes wordt
vastgelegd, worden de bezoeker
van het museum beeldend ge
toond: naast scans (foto's) van
een dijbeen ligt ook een écht dij
been in dezelfde plakken ont
leed. Deze nieuwe methode van
prepareren is het werk van Mul
der. De plakjes dijbeen worden
in polyester gegoten, wat de
houdbaarheid ervan danig ver
groot.
Mulder kwam in dienst van het
museum als houtbewerker met
het doel de houten afbeeldingen
van menselijke lichamen, be
stemd voor de anatomische les
aan medische studenten, te on
derhouden en zo nodig nieuwe te
maken. Mulder begon zich in die
tijd meer en meer voor de ge
neeskunde te interesseren, haal
de in zijn vrije tijd het einddiplo
ma atheneum en volgde vervol
gens colleges medicijnen. Een
aantal jaren later werd hij be
noemd tot conservator van het
anatomisch en embryologisch
museum. Houtbewerken is nu
nog een hobby; in de praktijk
van het dagelijks werk komt hij
er nauwelijks meer aan toe. Al
staat er op het ogenblik een torso
uit Groningen die gerepareerd
moet worden. "Een prachtig ex
emplaar die in 3.000 anatomische
punten uit elkaar kan worden ge
haald".
Rooftocht
Anatomie, het 'snijden in licha
men', waardoor de medische stu
dent het menselijk lichaam leert
kennen, is een wetenschap die in
de zestiende eeuw werd ontwik
keld. Maar lichamen waren niet
altijd voorradig. Het kwam voor
dat de hoogleraar anatomie 's
STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN
LEIDEN - De bevoegdheden van
de parkeerpolitie, die zich nu tot
het stilstaand verkeer beperken,
zouden wellicht kunnen worden
uitgebreid tot het rijdend verkeer.
Burgemeester Goekoop ventileer
de die suggestie gisteren tijdens de
opening van het bureau voor par
keerpolitie aan de Zonneveld
straat, het voormalige, nu 60 jaar
oude onderkomen van de Leidse
politie.
Goekoop stelde dat de politie
volgens een onderzoek gemiddeld
zo'n 28 procent van haar tijd aan
verkeerszaken besteedt. "Dat is re
delijk veel als men bedenkt dat de
politie steeds meer taken krijgt op
het gebied van onder meer zware
misdaden en het bestrijden van
vandalisme. Dat moet voorrang
hebben en bovendien mag de
dienstverlening aan het publiek
niet verminderen. Als je dan de
vraag stelt waar nog capactiteit is,
is het wellicht niet onlogisch het
takenpakket van de parkeerpolitie
te bekijken". De parkeercontro-
leurs zouden volgens deze "nieuwe
gedachte" 'traffic controlers' wor
den. Hun takenpakket wordt er
veelomvattender en wellicht ook
boeiender op, aldus Goekoop.
Wethouder J. Peters van verkeer,
met wie Goekoop de openingshan
deling (het onthullen van een foto
van de originele bouwtekening van
de hal van architect J. Neysingh uit
1927) verrichte, toonde zich voor
alsnog geen voorstander van de
suggestie. Volgens hem heeft de
parkeerpolitie het met haar huidi
ge taken druk genoeg en zou er dus
in elk geval meer personeel bij
moeten komen. Hij veronderstelde
dat Goekoops suggestie voortkomt
uit jaloezie over hoe goed de par
keerpolitie functioneert. "En ik be
grijp wel dat de burgemeester zou
willen dat het bij de rest van de po
litie ook zo gaat". Hij stelde voor de
zaak in het college maar eens te be
spreken.
Boetes
Goekoop nam in zijn toespraak de
plannen voor zogenoemde fiscali-
Atletiekwedstrij d
Leidse scholen
LEIDEN - Ongeveer 150 middelba
re scholieren hebben hun beste
beentje voorgezet bij schoolatle-
tiekwedstrijden. Negen scholen
waren gisteren ondanks het matige
weer in de Leidse Hout aanwezig.
Opvallende prestaties leverden Je
roen Sunter (Louise de CoÜgny) 80
meter in 8.9, Peter Geerlings (Vliet-
schans) 11.82 kogelstoten, Nellerie-
ke de Voogd (Stedelijk gymna
sium) 80 meter in 11.0, Annemarie
van Brecht (Lucas College) 9.59 ko
gel, Ingmar Gorgel (Nieuwe Vaart)
10.57 kogel en Roderik Bouwens
(Nieuwe Vaart) 5.41 verspringen.
De snelste 4x400 meter werd afge
legd door de jongens van de Louise
de Coligny.
Voor de heropening van het bureau aan de Zonneveldstraat, werd de nieuwe sleepwagen gedemonstreerd.
Wethouder Peters van verkeer denkt er het zijne van. (foto Jan Holvast)
DEN HAAG/LEIDEN - Het nieu
we onderkomen bij het Oegst-
geestse Centrum '45 voor de pa
tiënten van professor Bastiaans
wordt rond de jaarwisseling in ge
bruik genomen. Minister Brink-
DEN HAAG/LEIDEN - Twee Ha
genaars, 22 en 25 jaar oud, zijn gis
teren door de Haagse rechtbank
veroordeeld tot onvoorwaardelijke
gevangenisstraffen van drie en vier
jaar met aftrek van voorarrest. De
twee kregen de straf voor twee
overvallen en een poging daartoe.
Tijdens de zitting bekenden de
twee een overval op de Dagmarkt
aan de Leidse Stationsweg in de
cember 1986 en een overval op een
geldloper op de Wassenaarse
Schouwweg in april van dat jaar.
Ook een mislukte overval op een
geldloper in Den Haag werd toege
geven. Deze liep alleen mis omdat
de geldloper de cassette al in de
nachtkluis van een bank had ge
stopt. In alle gevallen was er ge
dreigd met een vuurwapen.
man (welzijn, volksgezondheid en
cultuur) schrijft in antwoord op
schriftelijke vragen van het PvdA-
Tweede Kamerlid Worrell dat de
bouw alleen nog kan worden ver
traagd door beroepsprocedures.
Blijven die uit dan zal in augustus
worden begonnen met de bouw
van de nieuwe kliniek, die de hui
dige villa van Bastiaans moet ver
vangen.
Worrell toonde zich een maand
geleden in vragen aan Brinkman
bevreesd voor de mogelijke vertra
ging die is opgetreden bij de her
huisvesting van de oorlogsslacht
offers die door Bastiaans worden
behandeld. Volgens Worrell dreig
de de ver- en nieuwbouw van Cen
trum '45 te laat klaar te zijn.
De patiënten van Bastiaans wor
den nu nog behandeld in een oude
villa op het terrein van het psychia
trisch ziekenhuis Endegeest. De
nieuwe eigenaar van de villa wilde
het pand eigenlijk op 1 januari 1938
opgeleverd hebben, waardoor de
patiënten mogelijk op straat kwa
men te staan. Door de vertraging
zou de nieuwbouw pas in het voor
jaar van '88 gereed zijn. Maar vol
gens minister Brinkman kan de
nieuwe kliniek al rond de jaarwis
seling worden betrokken. Mocht er
nog meer vertraging optreden, bij
voorbeeld doordat mensen be
zwaar maken tegen de verbouwing
en uitbreiding van Centrum '45,
dan zal naar een tijdelijke huisves
ting moeten worden uitgekeken,
schrijft Brinkman.
Opvolger
Worrell was verder bezorgd over
de moeite die Centrum '45 had met
het vinden van een opvolger voor
professor Bastiaans. De 70-jarige
professor, een internationaal be
kend specialist in de behandeling
van oorlogs- en geweldsslachtof
fers, gaat op 1 november met pen
sioen. Hij heeft echter de toezeg
ging gehad dat hij zijn opvolger
mocht inwerken. Met name zijn pa
tiënten hadden hierom gevraagd.
Een eerste kandidaat-opvolger is
inmiddels al weer afgevallen. De
samenwerking met zijn opvolger,
die op 1 september vorig jaar be
gon, verliep niet bevredigend,
schrijft Brinkman. Na twee maan
den werd de samenwerking beëin
digd, omdat diverse pogingen van
Centrum '45 om beide psychiaters
op één lijn te krijgen mislukten.
Nu is gekozen voor een andere
oplossing. Een psychiater, die al in
dienst is bij Centrum '45, zal de pa
tiënten in deeltijd behandelen. De
wervingsprocedure om een twee
de, eveneens part-time opvolger
van Bastiaans te vinden is inmid
dels begonnen. Op korte termijn
zal deze worden aangesteld. Beide
psychiaters krijgen dan een half
jaar de tijd om zich de behande
lingsmethodiek van Bastiaans ei
gen te maken, aldus de minister.
sering onder de loep, waarbij de
parkeerboete die nu in de kas van
het rijk verdwijnt een gemeentelijk
belasting wordt. Volgens hem zit
ten er zowel voor- als nadelen aan
zo'n systeem. Het parkeerbeleid
ligt bij de gemeente en dat is te
recht, dat maakt het mogelijk om
controle uit te oefenen. Maar de
boetes voor parkeerovertredingen
verdwijnen in de kas van het rijk in
plaats van die van de gemeente en
dat is droevig. Als de gemeenten
de boetes zelf kunnen innen, wor
den de procedures gemakkelijker
en krijgt de gemeente meer inkom
sten en kan dus meer parkeerplaat
sen aanleggen". Meer inkomsten
komen niet direct door de inning
van de boetes (Goekoop verwacht
dat het rijk daar onmiddellijk een
extra korting op het gemeente
fonds tegenover zal zetten) maar
"doordat mensen, als ze sneller
worden bestraft, beter van de voor
zieningen gebruik maken. Zo ont
vangt de gemeente indirect meer
geld".
Daar staat, stelde de burgerva
der, als nadeel tegenover dat met
de fiscalisering de uitvoerende.
controlerende en beboetende
macht in een hand komen, name
lijk die van de gemeente. "Je kunt
je afvragen of dat wel een princi-
peel goede zaak is. Persoonlijk
vind ik dat de 'trias politica' ook in
kleine zaken zoveel mogelijk ge
handhaafd moet blijven. De over
heid moet daar goed over naden
ken". Wethouder Peters reageerde
daarop met: "Ik ben een groot
voorstander van trias politicas,
maar belangrijk is ook dat de ge
meenteraad eindelijk eens kan ver
ifiëren of iets lukt of niet. Vaak kan
dat bij verordeningen niet".
Handy tandy
Commissaris van politie Mostert
pleitte in zijn toespraak voor de
aanschaf van zogenoemde 'handy
tandy's'. Deze apparaatjes, die de
parkeerpolitie in Utrecht al ge
bruikt, maken het mogelijk dat de
parkeerpolitie op straat de gege
vens van parkeerovertreders kan
intikken en de discette vervolgens
op het bureau afleveren. "We heb
ben dan minder beeldschermtypis
tes nodig en er is geen dubbele 'in
voer' meer. Ik vraag een snelle be
slissing deze hulpmiddelen aan te
schaffen". Dit ook met het oog op
de naar schatting 50.000 (vorig jaar
35.000) verbalen die dit jaar zijn te
verwerken.
Groen in de Zonneveldstraat,
was waar Mostert ook om vroeg.
"Als finishing touch voor dit ge
bouw. Dit is een vrij 'betonnen'
straat. Toen de politie hier nog zag,
moest het groen weg omdat beto
gers zich er dan niet achter konden
verstoppen of erin klimmen. En
die tijd is voorbij".
Zowel Goekoop als Peters en
Mostert staken de loftrompet uit
over het onderkomen van de par
keerpolitie. De twintig medewer
kers, van wie 10 vrouwen, hebben
de beschikking over een fris ogend
en zeer ruim gebouw. Peters doet
het gebouw, anders dan vroeger,
niet meer denken aan een zieken
huis. "Ik was vroeger altijd blij als
ik weer buiten stond". Peters vindt
het een juiste beslissing dat het ge
bouw, thans 60 jaar oud, is opge
knapt en dat niet voor een goedko
pere oplossing, nieuwbouw, is ge
kozen.
LEIDEN - Met het in werking stellen van een schaalmodel, opende burgemeester Goekoop (zie foto Jan
Holvast) gistermiddag de nieuwe waterzuiveringsinstallatie in Leiden-Noord van het hoogheemraadschap Rijn
land. De nieuwe installatie heeft 40 miljoen gulden gekost en kan het afvalwater van 90.000 mensen verwerken.
Tesamen met de waterzuivering in Zuid-West is er daarmee voor de komende jaren meer dan voldoende
capaciteit om het vuile water in de Leidse regio te reinigen.
De nieuwe zuivering is gebouwd naast de reeds bestaande installaties in Leiden-Noord. Zowel in de oude als
de nieuwe installaties zorgen bacteriën er voor dat de afvalstoffen in het water worden afgebroken. Het slib dat
achterblijft, wordt gebruikt als meststof in de landbouw. Het gereinigde water wordt teruggeleid naar het
oppervlaktewater, in dit geval de Slaaghsloot. Nu de nieuwe installatie in gebruik is zal ook de kwaliteit van het
water in de naburige sloten, zoals bijvoorbeeld de Trekvaart, aanmerkelijk verbeteren, zo is de verwachting. Het
hoogheemraadschap heeft momenteel 72 van dit soort installaties in gebruik.
Conservator W.J. Mulder van het anatomisch-embryologisch
teresseerd in zijn eigen lichaam".
nachts bij de kerkhoven of de
galgenvelden op roof uit ging.
Tegenwoordig stellen zoveel
mensen hun lichaam ter beschik
king van de wetenschap, dat er
een overschot is ontstaan.
In die 'gebrekkige' tijden
moest de student zich 'behelpen'
met afbeeldingen. Eerst werden
die van papier maché (papier-
deeg) gemaakt. Daarvan is een
prachtig exemplaar, vervaardigd
in de vorige eeuw in Frankrijk,
aan de Wassenaarseweg te zien.
Later werden wassen afbeeldin
gen gemaakt en tegenwoordig
worden de studielichamen van
plastic vervaardigd.
Maar er gaat niets boven een
echt lichaam, waarvoor in de
loop der jaren steeds betere ont
leed- en preparatietechnieken
werden ontwikkeld. Behalve
goed bewaarde preparaten van
menselijke 'onderdelen', is het
museum in ruime mate voorzien
van zogenaamde monstra, afwij
kingen 'op sterk water'.
Vooral die menselijke en dier
lijke gedrochten gaven het mu
seum zijn naam en faam. Niet
mens raakt steeds meer gein-
(foto Holvast)
onterecht, want de in drie eeu
wen verzamelde rariteiten, zijn
even bizar als intrigerend. Maar
nu de mens zijn lichaam meer en
meer ontdekt, groeit het belang
van het museum, vooral waar het
aansluit op hedendaagse ontwik
kelingen. Vandaar Mulders in
spanningen om het vaker en
voor meer mensen open te stel
len. Die moeten dan wel een ster
ke maag en stalen zenuwen heb
ben. Want hoe intrigerend ook,
een misvormde foetus is dood
eng om te zien. Al staat hij op
sterk water.
