Nederlandse bronstijd was
wellicht zo vredig nog niet
DE KRANT
MEE OP
VAKANTIE
YuiIprobleem na vertrek inzamelaar
Tijdelijk kantoorgebouw
Splinterlaan Leiderdorp
PAGINA 14
REGIO LEIDEN
DONDERDAG 14 MEI 1987
Begra venen in Wassenaar mogelijk slachtoffer vechtpartij
WASSENAAR - Het beeld
van de bronstijd, vol vredi
ge boerengemeenschappen,
wacht een bijstelling door
de vondst van het graf in de
Wassenaarse Weteringpol
der. Drie van de elf gevon
den schedels zijn dusdanig
verminkt en gespleten of
hebben dusdanig aangetas
te slapen dat de Leidse
hoogleraar Louwe Kooij-
mans serieus rekening
houdt met een massale
vechtpartij.
Buurtschappen, bewoond door vijf
a tien boerengezinnen, zouden heel
goed slaags kunnen zijn geraakt
om de weinige vruchtbare grond in
Nederland. Tussen 3 en 4000 jaar
voor Christus was eigenlijk alleen
een acht kilometer brede strook
langs de kust geschikt voor land
bouw en veeteelt, daar achter lag
slechts veen en moeras. "Het was
wellicht een soort competitie om
het beste land", zegt de professor.
M. Smits, prehistorica met als
specialisatie de fysische antropolo
gie, houdt zelfs rekening met een
afslachting. Tussen de grote skelet
ten is namelijk ook een vettig en
teer schedeltje gevonden, dat zeer
waarschijnlijk van een baby is ge
weest. Omdat het aanvankelijk
niet als zodanig werd herkend,
hebben onderzoekers overigens
een deel van deze opzienbarende
vondst beschadigd.
Sporen van wapens zijn nog met 4000 jaar oude scherven en stuk-
Foto boven: een tekenaar trekt de omtrekken van de skeletten over van
een glasplaat. Foto onder: een close-up van een van de elf volwassen sche
dels.
LEIDERDORP - Op het terrein
tussen de flats en de garageboxen
aan de Leiderdorpse Splinterlaan
mag een tijdelijk kantoorgebouw
verrijzen. Eigenaar Stikkelman
dient zijn kantoorunit waarschijn
lijk wel al over twee jaar weg te ha
len, zo hebben leden van de raads
commissie ruimtelijke ordening
burgemeester en wethouders deze
week geadviseerd. Dat terwijl Stik
kelman de gemeente heeft ge
vraagd om een vergunning voor
vijf jaar. Hij kan niet zonder meer
Twee illegalen
aangehouden in
Leiderdorp
LEIDERDORP - De Leiderdorpse
politie heeft gistermiddag twee il
legaal in ons land verblijvende
mannen aangehouden. De mannen
hebben de Turkse nationaliteit en
beschikken niet over die papieren
die hen het recht geven in Neder
land te vertoeven.
Hun vindplaats was een naaiate
lier aan de Splinterlaan, waar het
duo werkte. De politie bracht een
bezoekje aan het atelier, samen
met de loontechnische dienst, om
controleren "of bijzondere wetten
die hier van toepassing zijn, wer
den nageleefd", aldus de woord
voerder van de politie. Hij ver
wacht dat de Turken op korte ter
mijn ons land zullen worden uitge
zet.
bouwen omdat het bestemmings
plan dat verbiedt.
De meeste raadsleden hadden
grote moeite met de termijn van
vijfjaar. Twee jaar moet voldoende
zijn om op een andere plek in Lei
derdorp definitieve kantoorruimte
te vinden, zo oordeelde men. Bo
vendien blijkt dat een aantal om
wonenden nogal wat moeite heeft
met de bouwplannen van Stikkel
man. Men heeft bij de gemeente
protest aangetekend omdat men
vreest dat de auto's van personeel
en bezoekers van het kantoor
straks het terrein slecht toeganke
lijk zullen maken. De eigenaars
van de garageboxen denken bo
vendien dat ze in de toekomst met
of niet goed meer met hun wagen
bij de garage kunnen komen: de
ruimte die na de bouw overblijft,
zou daarvoor te krap zijn.
Overigens wees WD-raadslid
Kruidenier er tijdens de behande
ling van het verzoek en de be
zwaarschriften nog op dat Stikkel
man zijn pand aan de Splinterlaan
inmiddels te koop heeft aangebo
den. Hetgeen door wethouder Den
Boeft met verbazing werd aange
hoord. De wethouder beloofde een
en ander te zullen nagaan.
Verbazing was er ook over de
mededeling van de omwonenden
dat Stikkelman afgelopen week
einde hekken bij zijn terrein heeft
geplaatst. Waardoor een aantal bu
ren na kantoortijden niet meer via
de achteringang in hun tuin kan
komen. Is dat wel geoorloofd, zo
vroeg een van de omwonenden
zich tijdens de behandeling van de
zaak in de raadscommissie af.
gevonden, maar volgens de archeo
logen zegt dat niets. De Nederlan
ders sprongen in de bronstijd zeer
zuinig om met brons. De speren,
bijlen, dolken en zwaarden werden
vaak niet begraven, maar door na
bestaanden gebruikt. Definitieve
uitspraken over vecht- of slacht
partijen kunnen de wetenschap
pers pas over enkele maanden
doen. De skeletten zijn nog niet he
lemaal schoon en nader onderzoek
moet aan het licht brengen of ze
niet naderhand zijn aangetast, bij
voorbeeld door een knagend muis
je of verschuivende grond. Vervol
gens worden alle mogelijke dood
soorzaken op een rijtje gezet en de
onmogelijkheden weggestreept.
Mensoffer
Op dit moment houden de on
derzoekers ook serieus rekening
met een rituele slachting, een men
soffer. In de bronstijd speelde de
zon een grote rol in Europa en zijn
rituelen bekend rond het Engelse
Stonehenge. Een epidemie of ramp
lijkt de hoogleraar minder waar
schijnlijk. Dan zou er wat meer va
riatie zijn in de leeftijd van de be-
gravenen. Uitgesloten is het vol
gens hem dat de lichamen eerder
in andere graven hebben gelegen
en op een bepaald moment zijn sa
mengevoegd: "We hebben vastge
steld dat ze er als lijken zijn inge-
door
Paul van der Kooij
Het vullen van het graf is uiterst
onzorgvuldig geschied. De skelet
ten liggen dwars over elkaar heen
en achterhoofden zijn vreemd naar
boven gedraaid. "Je kunt duidelijk
zien dat de overlevenden weinig
hebben opgehad met de gestorve
nen. Het kunnen heel goed over
wonnenen zijn geweest", zegt Lou
we Kooijmans. Normaliter werden
in de bronstijd overledenen apart
begraven. Burgers uit de hoogste
sociale klasse kregen een plekje in
een grafheuvel en werden omringd
door bezittingen. Mensen uit een
wat lagere klasse kregen een gewo
ne kuil, terwijl de laagst geklas-
seerden achter een bosje bij een erf
de laatste rustplaats vonden.
Het massale Wassenaarse graf
breekt radicaal met dit beeld en
heeft meer weg van sommige gra
ven bij romeinse slagvelden. Vol
gens de hoogleraar is het hierdoor
uniek in Nederland en mogelijk
zelfs in Europa. In België, Noord-
Duitsland of Frankrijk zijn hem in
ieder geval geen vergelijkbare
vondsten bekend uit de bronstijd.
Voor hij echter zijn eigen vondst
gaat overschatten, schrijft hij colle
ga's aan, bezoekt hij symposia,
ploegt hij literatuur door en hoopt
hij dat studenten diepgravende
scripties gaan schrijven over de
vondst.
Duintopje
ken vuursteen, die een paar meter
verder op het bouwterrein lagen.
Zelfs de maandag opgegraven wik-
keldraadscherf, die iets boven de
botten lag, helpt niet bij de date
ring. Het stukje aardewerk kan ten
tijde van de begrafenis al eeuwen
in de grond hebben gezeten. On
derzoek van de gevonden houts
kool kan straks wél uitkomst bie
den: via de radiokoolstofmethode
kan de ouderdom van de skeletten
tot op de eeuw nauwkeurig wor
den vastgesteld.
Ondertussen schrappen Leidse
studenten met messen en lepels de
grond rond de botten weg en ma
ken ze met natte kwastjes de elf
skeletten schoon. Een professione
le tekenaar tekent de vondsten op
ware grootte, eerst op een glasplaat
en later op doorzichtig papier. Vol
gende week doen antropologen en
pathologen nader onderzoek, bang
als zij zijn dat botten bij het 'lich
ten' onherstelbaar beschadigd
worden.
Volgens de hoogleraar zijn de
menselijke overblijfselen door eeu
wen vocht zwak geworden, maar
moet het materiaal niet te snel uit
drogen. Hij is dan ook blij dat de
opgravingstent, opgezet tegen stof
en regen, met zo vaak meer in de
zon staat. De lucht rond het graf
blijft betrekkelijk vochtig en de
botten worden geleidelijk aan
droog genoeg voor conserverings
middelen en de grootscheepse ver
huizing, die vóór volgende week
donderdag moet plaatsgrijpen. Als
over enige maanden alles gereed is,
kan de vondst worden tentoonge
steld in het Rijksmuseum van
Oudheden aan het Leidse Rapen
burg. De kwetsbare ribben en wer
vels zullen daar waarschijnlijk ont
breken.
Professor L P.
Louwe Kooij
mans (r) wijst
naar de skeletten,
die kris kras in
het Wassenaarse
gr af liggen.
Naast hem twee
studenten, achter
hem de zoom uan
de opgravings
tent.
(foto's Wim Dijkman»
Warmond en Oegstgeest studeren op nieuwe regelingen
Zelf heeft Kooijmans vorig jaar
een boek over de prehistorie in
West-Nederland geschreven, waar
in hij een beeld schetst van het
landschap, zo'n 3 tot 4000 jaar gele
den. De strook van 8 kilometer
langs de kust bestond uit duinrug
gen en laagtes. De laagtes waren
drassig en werden gebruikt voor
akkerbouw (graan) en veeteelt.
Dicht bij zee groeiden veel duin
doorns en waren bossen. De hoge
re delen waren zanderig en boden
plaats aan woon/stalboerderijen.
Naar het zich laat aanzien bevond
het Wassenaarse graf zich niet op
een heuvelrug maar op een klein
topje, dat in de loop der eeuwen
waarschijnlijk verschillende groe
pen mensen heeft aangetrokken.
De wetenschappers zijn er dan
ook allerminst zeker van dat het
graf uit de zelfde tijd stamt als de
Zeven snelle
rijders gepakt
LEIDERDORP - Bij een snelheids
controle op de Leiderdorpse Van
der Valk Boumanweg heeft de po
litie zeven processen-verbaal uitge
reikt. De hoogste gemeten snel
heid "gedurende krap een uur", al
dus een politie-woordvoerder, be
droeg 77 kilometer. Volgens hem
valt dat allemaal nog wel mee. Vo
rige week bij voorbeeld werden er
bij een identieke controle 32 pro
cessen-verbaal uitgereikt en be
droeg de hoogste snelheid waar
mee over de Van der Valk Bou
manweg werd gereden 99 kilome
ter.
WARMOND/OEGSTGEEST
Sinds Warmonder C.J. Siecker,
een particuliere inzamelaar van pa
pier, lompen en metalen in Oegst
geest en Warmond, is gestopt met
zijn werk, zijn beide voornoemde
gemeenten met hun vuil in de pro
blemen geraakt. Het gemis van
Siecker, die er medio vorig jaar een
punt achter zette, leidt ertoe dat
nogal wat grof vuil in de vuilnis
zakken (Warmond) of in de mini-
containers (Oegstgeest) verdwijnt
in plaats van in Sieckers vrachtau
tootje. Ook de gescheiden inzame
ling van papier verliep niet meer
naar behoren, al zijn scholen en
(sport)verenigingen natuurlijk ge
woon doorgegaan met inzamelen
ten behoeve van de eigen clubkas.
Hoe groot het gemis aan iemand
als Siecker is, blijkt uit het feit dat
beide gemeenten na 's mans ver
trek, nieuwe regelingen hebben
moeten maken. In Warmond zijn B
en W er al klaar mee maar moeten
de onderhavige voorstellen nog
door de gemeenteraad worden be
sproken. In Oegstgeest is het over
leg over de kwestie nog volop
gaande, meldt een woordvoerèter.
Siecker reed in Warmond op be
paalde dagen voor de vuilnisauto
uit. Op andere dagen waren de ver
enigingen en de scholen aan de
beurt. Die nadrukkelijke scheiding
was aangebracht om de ontstane
onenigheid tussen vooral Siecker
en e Brass Band Warmond, die met
de papieropbrengsten voor nieuwe
uniformen aan het sparen was, uit
de weg te ruimen. Bovendien kon
door spreiding van de inzameling
worden gegarandeerd dat er ook
daadwerkelijk iemand langs de
deuren kwam om het papier, de
lompen en het oud ijzer op te ha
len. De Warmonders zelf, zo luidde
voordeel nummer drie, konden nu
zelf bepalen wie zij hun oude pa
pier gunden.
Ook in het politieke veld werd
flink geknokt om het oud papier
toen B en W de inzamelaars in 1983
een marktprijs van 6 cent per kilo
papier wilden garanderen. De
WD vond dat deze subsidie alleen
aan de verenigingen ten goede
mocht komen en niet aan de parti
culier Siecker.
Werklozen
Naar nu blijkt is er in de periode
1983-1985 nauwelijks een cent uit
gekeerd aan Siecker, de verenigin
gen en scholen. De marktprijs van
papier bleef in die periode uit zich
zelf op 6 cent of hoger staan.
De laatste tijd echter moet de ge-
In Oegstgeester mini-containers komt naar de smaak van de bestuur
ders te veel papier terecht, nu lompen-, metaal en papier inzamelaar Siec
ker uit Warmond met zijn werk is gestopt. (archieffoto)
zulke projecten er in Warmond niet
zijn. Volgens Zoetemelk is in War
mond daarvoor "het draagvlak te
klein". "De stichting, dat is iets van
deze regio en daar haken wij op
In de verordening waarin de in
zameling door derden en de garan
tieregeling is geregeld, dient wel
het een en ander te worden veran
derd. Belangrijkste wijziging is de
bepaling dat de stichting in aan
merking moet kunnen komen voor
die door de gemeente gegarandeer
de prijs van 6 cent per kilo papier.
Of de gemeenteraad - en in het bij
zonder de WD - daar zo maar mee
akkoord zal gaan, moet ernstig
worden betwijfeld. WD-fractielei-
der mevrouw Saris erkent dat in
feite de discussie over de vraag aan
wie de gemeente wat garandeert,
weer van voren af aan is begonnen.
De liberale laat alvast weten het
oneens met het voorstel te zijn. Ze
zegt "op zich" niets tegen de in
schakeling van de stichting te heb
ben want een schoon milieu is de
WD ook wel .wat waard. Veel lie
ver heeft ze echter dat Warmondse
clubs en instellingen veel nadruk
kelijker worden aangespoord pa
pier in te zamelen. Ze wijst erop
dat in Warmond "slechts" de
Brassband en de Oostergeest-
school actief zijn aan het War
mondse papierfront.
meente wel bijpassen. Overigens is
het netto-resultaat voor de ge
meente nog altijd gunstig. Zou er
geen prijs van 6 cent zijn gegaran
deerd en dientengevolge geen inza
meling door derden op gang zijn
gekomen dan moet de gemeente
het papier, de lompen en de meta
len zelf (laten) verwerken, met alle
hogere kosten vandien.
Volgens B en W van Warmond is
er in 1986 "een belangrijk beroep
gedaan" op de garantieregeling. De
basisschool Oostergeest ontving
een bedrag van 720 gulden voor
23.320 kilo papier terwijl de Brass
band Warmond goed was voor
105.150 kilo papier. Dat leverde de
muzikanten een dikke twee mille
op. Ook het lopende jaar moet de
gemeente over de brug komen
want de marktprijs is tot onder de
6 cent gedaald. Óm de verenigin
gen blijvend te stimuleren hun in
zamelingsactiviteiten voort te zet
ten. willen B en W de garantierege
ling in stand te houden.
Daarmee is het 'gat van Siecker'
echter geenszins opgevuld. B en W
willen om dat te compenseren een
overeenkomst sluiten met de stich
ting werkprojecten Hillegom-Lis-
se. Een regionaal georiënteerde
stichting die probeert werklozen
aan zinvol vrijwilligerswerk te hel
pen, dat, als het even kan, ook het
milieu in de breedste zin van het
woord, ten goede komt.
Volgens Warmonds gemeentese
cretaris C. Zoetemelk hoeft niet te
worden gevreesd voor een nieuwe
oud-papier oorlog tussen de ver
enigingen en - ditmaal - de stich
ting. Er is druk overlegd wie waar
wanneer aan de beurt is om in te
zamelen en de Warmondse instel
lingen hadden tijdens dat overleg
"eerste keus".
De eerste ambtenaar verzekert
dat de gelegenheid voor Warmond
se clubs en scholen om in te zame
len, geenszins is verkleind. De
scholen zamelen oud papier in via
de schoolkinderen; de Brassband
Warmond is elke eerste zaterdag
van de maand aan de beurt voor
karton en papier en de stichting
komt wekelijks langs - op de vuil
nisophaaldagen - voor papier, lom
pen en metalen.
Ook gaan er door het in de ge
meente halen van de genoemde
stichting geen Warmondse werk
gelegenheidsprojecten de mist in
om de doodeenvoudige reden dat
Oegstgeest
In Oegstgeest, to vertellen de ge
meentevoorlichtster en ambtenaar
mevrouw van Esdonk, willen B en
W een regeling treffen waarbij de
Oegstgeestenaren ervan op aan
kunnen dat elke maand minstens
één keer oud papier wordt afge
haald. Daarover wordt druk ge
praat met tien verenigingen. Van
Esdonk verwacht dat het uiteinde
lijke aantal clubs dat dadwerkelijk
mee zal doen, "aanzienlijk lager zal
zijn". Veel clubs in Oegstgeest za
melen al "passief' papier in. Ze hu
ren een container, stellen die er
gens op en leveren na verloop van
tijd het ding gevuld en wel in bij
papierhandelaren. Om een afdoen
de inzameling mogelijk te maken,
is het nodig dat meer clubs daad
werkelijk langs de huizen gaan. De
hoeveelheid papier die in de zo
drukbesproken mini-containers
belandt, wordt alom te groot
geacht. De gescheiden inzameling
van soorten huisvuil mag door de
groene karretjes niet worden gef
rustreerd. Ook Be nw Van Oegst
geest zijn voornemens een markt
prijs van 6 cent per kilo papier te
garanderen, besluit Van Esdonk.
Wanneer u uw vakantie-adres uiterlijk 14 dagen voor uw
vertrek aan ons opgeeft, ontvangt u daar uw eigen krant.
Voor het verzenden van uw krant (binnen Europa) wordt
3,50 per dag berekend. Het nazenden op uw vakantie
adres in Nederland of België is. gratis.
Aangezien wij niet kunnen instaan voor een regelmatige
postbezorging door de PTT geschiedt toezending naar
binnen- en buitenland voor eigen risico.
Ter voorkoming van fouten kunnen uw opdrachten niet
telefonisch worden behandeld
Vult u dus nevenstaande bon nu alvast even in?
Dan wensen wij u alvast een jOxetiige Vakantie
VAKANTIEPERIODE
Weg op:Ter.ug op:
HUISADRES
NAAM
VOORL.:
ADRES:
HUISN.:
WOONPLAATS:
TEL
VAKANTIE-ADRES
ADRES:
HUISNUMMER:
PLAATS:
POSTCODE.
LAND:
Zend uw opgave aan:
Leldsch/Alphens Dagblad, afd. Abonnementenadmini
stratie, Postbus 54, 2300 AB Leiden.
S.v.p. frankeren als brief.
