Postuum eerbetoon aan socialist Van Eek Geen aanwijzigingen dat Leidse uitzendbureaus discrimineren Tegen Hagenaars zware celstraffen geëist wegens overvallen in regio LEIPSCH DAGBLAD" MdMdSl Stichting PvdA eren peetvader van de Leidse sociaal-democratie Onderzoek van gemeentebestuur: Onder meer in Wassenaar en Leiden Talentenbank vrouwen verhuisd Wethouder 'opent' autovrije Breestraat ZATERDAG 2 MEI 1987 PAGINA 9 LEIDEN - De 'peetvader van de Leidse sociaal-democratie', Dirk Antonie van Eek, is op de Dag van de Arbeid veel postuum eerbetoon ten deel gevallen. Een hofje kon er ondanks een verzoek daartoe des tijds niet af, maar sinds gisteren is Van Ecks naam ineens aan twee za ken verbonden: de PvdA-fractie in de gemeenteraad vernoemde de fractiekamer in het Gulden Vlies naar de grondlegger van het socia lisme in Leiden en, belangrijker, er is nu ook een Dirk van Eck-stich- ting. door Simone van Priel Deze stichting, die zich gisteren in het Gulden Vlies presenteerde, stelt zich ten doel onderzoek te sti muleren op het gebied van de so ciale en economische geschiedenis van Leiden, het leven van de ver schillende sociale groepen, de (so cialistische) arbeidersbeweging en andere emancipatiebewegingen. Het thans beschikbare materiaal over die geschiedenis vertoont vol gens stichtingsvoorzitter Jan Mari- nus Wiersma namelijk nogal wat lacunes, die ook niet worden ge dekt door al langer bestaande in stanties als de vereniging Oud Lei den en de werkgroep Industriële Archeologie. Elke Leidenaar weet van de haring en het wittebrood, "maar hoeveel weten Leidenaren eigenlijk van hun eigen geschiede nis? Van de arbeiders in de talrijke fabrieken en werkplaatsen en hun woon-, werk- en leefomstandighe den?" Zo ontstond bij een aantal Leide naren dat zich met onderzoek naar de sociale en economische geschie denis van Leiden bezighoudt, het idee een stichting in het leven te roepen om de gaten in de historie opgevuld te krijgen en het onder zoek een wat meer structureel ka rakter te geven. Het laatste wat de stichting van plan is, is om de resultaten van het werk voor zichzelf te houden, zei Wiersma. Tweede doelstelling is namelijk dat de opgedane kennis wordt verbreid door middel van onder meer lezingen, tentoonstel lingen en onderwijspakketten en dat het verzamelde materiaal wordt ondergebracht in het ge meente-archief, zodat iedereen die daar behoefte aan heeft het kan in zien. Hierover zijn nog onderhan delingen gaande. De directeur van het archief heeft zich in elk geval al bereid verklaard in het stichtings bestuur plaats te nemen. Een in ventaris van het beschikbare mate riaal wil de stichting om de zoveel tijd publiceren. Volgens tweede secretaris Cor Smit is het de bedoeling dat het materiaal zoveel mogelijk weten schappelijk verantwoord is, maar vooral ook leesbaar. "Bij de univer siteit zijn over de sociale en econo mische geschiedenis veel scripties geschreven, maar die zijn voor niet-wetenschappers nauwelijks te lezen. De schrijvers daarvan willen wij stimuleren hun scripties zoda nig te bewerken dat die voor een breder publiek geschikt zijn". Bij de presentatie gisteren leek het erop alsof de Dirk van Eck- stichting rechtstreeks is gelieerd aan de PvdA, maar volgens Smit is daarvan geen sprake. "Ik ben zelf ook helemaal geen PvdA'er. We willen juist een bredere opzet, mensen uit verschillende richtin gen. Daarom ook hebben we bij voorbeeld het gemeentearchief en de Leidse universiteit erbij betrok ken. We willen onderzoek naar de geschiedenis van alle sociale groe pen, niet alleen de arbeiders. En naar die van de economie". De bij eenkomst had desalniettemin een 'rood' karakter, met de inleiding van bestuurslid Jaak Slangen over Van Eek, de aanwezigheid van diens neef H. van Eek en de doop van de PvdA-kamer door diezelfde neef door middel van het wegtrek ken van de onlangs teruggevon den, originele Leidse SDAP-vlag. Pesterijen Uit de inleiding van Slangen kwam de in 1867 geboren Dirk van Eek naar voren als een man die zich reeds op jonge leeftijd, geheel tegen zijn afkomst in (hij was zoon van een burgemeester) en in een stad waar het socialisme in die tijd nog maar weinig waardering kreeg, met hart en ziel voor datzelf de socialisme inzette. Hij was het die in 1893, als 25-jarige rechten student, de eerste 1 mei-viering in Leiden organiseerde. Wat volgens Slangen, gezien de toen uiterst wankele basis van het socialisme in Leiden, van grote moed getuigt. "Als rechtenstudent moet hij ge weten hebben van de pesterijen door de oranjeklanten in 1887. En van de charges door de huzaren, die de toenmalige burgemeester te hulp had geroepen", aldus Slan gen, die voorts wist te vertellen dat Van Eek zich zo met het proleta riaat verbonden voelde dat hij in zijn studententijd in de winter geen winteijas droeg en zijn kamer niet verwarmde. Van Ecks levensloop is geens zins saai te noemen. Een week na dat hij in 1890 promoveerde aan de Leidse universiteit vertrok hij naar Friesland omdat hij hoge verwach tingen had van de Friesche Volks partij. Daar ook leerde hij Troelstra en Nieuwenhuis kennen. In 1893 kwam hij in Leiden terug en redi geerde naar Fries voorbeeld het 'Hollands Volksblad' dat echter al snel ter ziele ging. Tevergeefs pro beerde hij een socialistische stu dentenvereniging op te richten. Na een aantal jaren als gemeen tesecretaris te hebben gewerkt, tij dens welke periode hij zich inzette voor de strijd tegen het alcoholis me, solliciteerde hij in 1899 naar de post van burgemeester in Mijns- heerenland. Tot zijn eigen niet ge ringe verbazing werd hij nog be noemd ook; naar verluidt was de motivering voor die benoeming dat toch "uitgerekend socialisten voorstander van handhaving van orde zijn". Salueren Van Eek promoveerde later naar Boskoop, maar kwam daar volgens Slangen in gewetensnood. Hij had anarchisten toestemming gegeven een open-luchtbijeenkomst te or ganiseren. De Boskoopse bevol king was het daar hartgrondig mee oneens en het kwam tot een hand gemeen. Waardoor Van Eek, fer vent pacifist, zich genoodzaakt zag de politie in te zetten. Hijzelf kon maar ternauwernood ontkomen en moest onder politiebegeleiding naar huis. Van Eek keerde naar Leiden te rug, werd lid van de nog jonge SDAP-afdeling en bleef daaraan, afgezien van een kortstondig uit stapje met communist J. A. Knuttel naar de Sociaal-democratische Partij, verbonden. Hij volgde in 1904 afdelingsvoorzitter Anton Pannekoek op en bekleedde die functie bijna dertig jaar. Van 1920 tot 1935 was hij voorzitter van de sociaal-democratische fractie in de gemeenteraad. Het was, stelde Slangen, Van Ecks levenswerk om de Leidse so ciaal-democratie tot leven te bren gen. Van Ecks neef H. van Eek be vestigde dat in zijn toespraakje en hij onderstreepte dat met een her innering uit zijn jeugd: "Ik herin ner me een meidag in de twintiger jaren. Met mijn oom liep ik door de Breestraat naar de Burcht, waar hij een toespraak hield. Ik zal het nooit vergeten: al die vlaggen, de liederen en de eerbiedige houding die zoveel mensen aannamen. Een politieman salueerde voor hem, voor de leider van de oppositie". LEIDEN - Er zijn geen aan wijzingen dat de uitzendbu reaus waarmee de gemeen te zaken doet discrimine ren. Daarentegen zijn er on der de uitzendkrachten die sinds 1 januari bij de ge meente werken, geen leden van etnische minderheids groepen. Dit staat in een brief van het college aan de raadscommissie financiën. Vorig jaar besloot de ge meenteraad op aandrang van het D66-raadslid Lan- genberg een onderzoekje in te stellen naar discriminatie door uitzendbureaus waar mee de gemeente contacten onderhoudt. Langenberg was gealarmeerd door een studie van het Landelijk Bu reau Racismebestrijding waaruit was gebleken dat de onderzochte uitzendbureaus geen bezwaren hadden tegen discriminerende ei sen van werkgevers. Het college heeft daarop een brief geschreven naar 15 uitzendbureaus in de Leid se regio. Daarin werd gevraagd in hoeverre de conclusie van het lan delijk onderzoek op de bureaus van toepassing was. Bovendien werd de bureaus verzocht reke ning te houden met het gemeente lijk voorkeursbeleid bij het uitzen den van personeel. Het personeels beleid van de gemeente is er mede op gericht leden van etnische min derheidsgroepen aan een baan te helpen. Verzocht werd geschikte kandidaten uit minderheidsgroe pen met voorrang naar de gemeen te uit te zenden. De Algemene Bond van Uitzend bureaus (ABU), de overkoepelende organisatie, heeft de gemeente daarop laten weten een gedragsco de te zullen vaststellen waarin dis criminatie wordt uitgesloten. De ABU stelde bovendien vast dat door commerciële uitzendbureaus aanzienlijk meer leden van etni sche minderheidsgroepen aan werk worden geholpen dan via an dere vormen van arbeidsbemidde ling. Daarnaast ontving het college van acht bureaus een reactie op de brief. Samengevat luidden de reac ties: "Wij wijzen iedere vorm van discriminatie af. Bij opleiding en instructie van onze medewerkers besteden wij veel aandacht aan het omgaan met discriminerende vra gen van werkgevers. In ons be stand is een relatief hoog percenta ge leden van etnische minder heidsgroepen opgenomen (circa 14 procent)". Twee organisaties gaven aan zelf leden van etnische minderheids groepen in dienst te hebben terwijl één bureau folders in de eigen taal van buitenlandse ingeschrevenen toestuurde. Van acht organisaties werd geen reactie ontvangen. LEIDEN - In het kader van 1 mei werd gisteravond in het Volkshuis aan de Apothekersdijk onder meer een rur-achtig programma gepresenteerd door Links Leiden-wethouder Hans de la Mar. Hij sprak met drie vrouwen die in Leiden - voor vrouwen - een tamelijk unieke positie hebben. De vrouwen die aan het woord kwamen waren Saskia Groenewegen, hoofd werving bedrijven bij de directie economische zaken van de gemeente; An Houwe- ling, voorzitter van het overlegorgaan bewonerscommissies woningbouwverenigingen Leiden en Jessica Clinee, directeur van een Leidse basisschool. Het programma werd door middel van gedichtjes ingeleid en begeleid door oud PSP-raadslid Paula Middendorp. Op de foto het socialistisch koor 'Het Zingend Hart' dat uiteraard het lijflied van de socialisten ten gehore bracht. De bijeenkomst in het Volkshuis werd door een groot aantal mensen bezocht. (foto Henk Bouwman) overval mislukte, omdat op het moment dat de overvaller bij de twee kwam het geld al in de nacht kluis van de bank lag. Officier van justitie mr. Dekkers kwalificeerde de overvallen als een "professioneel opgezette vorm van criminaliteit". Door de goede voor bereiding en ook de goede samen werking achtte hij beide daders even schuldig. Maar omdat de jongste inmiddels "een aardige staat van dienst aan het opbouwen was, gelet op zijn criminele verle den" eiste mr. Dekkers tegen hem vier jaar. Zijn mededader hoeft wat de officier betreft maar driejaar de cel in. Mr. Boogaard, de advocaat van de jongste verdachte, ontkende dat zijn cliënt mededader was bij de overval in Den Haag. Hij zou alleen in de auto hebben gereden. Maar de officier van justitie wees dat verweer gelijk af: "Het brengen van een overvaller, het wachten en het daarna weer wegbrengen zodat hij kon ontkomen, is een klassiek geval van medeplichtigheid", zei Dekkers. Spijt De raadsman van de jongste be toogde verder dat het bewijs in de Wassenaarse overval voor wat zijn cliënt betreft onrechtmatig was verkregen. De oudste verdachte had vrijwel direct bekend, maar zijn cliënt niet. Daarom werd er een confrontatie georganiseerd, waarbij het slachtoffer de Hage naar herkende. Maar bij die con frontatie was hij de enige die er na een paar dagen cel "onverzorgd" uitzag. "Het was geen faire con frontatie", aldus mr. Boogaard. "Met een getuige en een herken ning tijdens een confrontatie kun je zelf niet meer ontkennen dat je het hebt gedaan, maar het is maar de vraag of deze manier van bewijs verzamelen rechtmatig is". De advocaat benadrukte boven dien dat zijn cliënt de wilde jaren nu achter de rug had. "Hij is gaan samenwonen, zijn vriendin is in verwachting en als hij uit de gevan genis komt, wil hij samen met haar en zijn schoonouders een bedrijf opzetten", vertelde de advocaat, die daarom de rechtbank vroeg een fors deel van de gevangenisstraf voorwaardelijk op te leggen. De advocaat van de tweede ver dachte, mr. Peters, beklemtoonde dat zijn cliënt geen enkele keer het initiatief had genomen tot de over vallen. In het Wassenaarse geval was het zijn mededader geweest, die alles had geregeld, in de twee andere overvallen was het zijn zwa ger. "Hij is veel te gemakkelijk te beïnvloeden", schetste mr. Peters. De Hagenaar had de overvallen vooral gepleegd om gokschulden te voldoen en dure kado's te kopen voor zijn ex-vriendin. Op die ma nier trachtte hij haar terug te win- Mr. Peters bracht verder naar vo ren dat zijn cliënt "oprechte spijt" heeft van de overvallen. Aan de di rectie en personeelsleden van de Leidse Dagmarkt had hij uit eige ner beweging ook een excuusbrief geschreven. Zij hadden die ook beantwoord. Bovendien heeft hij na zijn arres tatie alles bekend. "Het dossier is heel dik. Dat komt omdat er zoveel is gelogen, maar niet door mijn cliënt. Hij heeft van meet af aan ge probeerd schoon schip te maken. Alle door hem afgelegde verklarin gen zijn correct", aldus de advo caat, die de rechtbank eveneens vroeg het grootste deel van de ge vangenisstraf voorwaardelijk op te leggen. De Haagse rechtbank wijst over twee weken vonnis. LEIDEN - De Talentenbank voor vrouwen, twee jaar geleden opge zet door het gemeentelijk bureau emancipatie, wordt overgeheveld naar de Vrijwilligerscentrale: Sinds mei 1985 hebben zich onge veer 65 vrouwen uit de Leidse re gio bij de Talentenbank laten in schrijven. Instellingen, die gebrek hebben aan vrijwilligsters, al dan niet met bestuurlijke ervaring, kunnen uit het bestand putten. Uitgaande van de gedachte dat iedere vrouw wel talent heeft voor iets, is het voor iedere vrouw die - onbetaald - iets wil doen mogelijk zich in het be stand van de bank te laten inschrij ven. Zo kunnen bijvoorbeeld buurt- en clubhuizen in het be stand op zoek naar vrouwen die een cursus kunnen leiden of ande re activiteiten in dit werk kunnen ontplooien. Taak van het bureau emancipatie was om vraag en aan bod te koppelen. Een taak die te veel beslag op de beschikbare tijd van de emancipatie-ambtenaren legt. Vandaar de overheveling. Margreet Nederpel van het bu reau emancipatie: „Het is puur uit voerend werk, terwijl ons bureau zich voornamelijk met beleidsza ken bezighoudt. Als je het goed wilt behandelen, vergt dat enorm veel tijd. De vrijwilligerscentrale is dan de aangewezen instelling om die koppeling tussen vraag en aan bod te leggen. Daar beschouwt men de talentenbank nu als een deelproject voor vrouwen". In de twee jaar dat de talenten bank bestaat, is er zo'n 15 a 20 keer door het bureau emancipatie be middeld. In de meeste gevallen pakte dat goed uit. Lukte een be middeling niet, dan kwam dat om dat één van beide partijen niet goed had begrepen dat het om on betaald werk ging. "Er is veel uit geput. Ook voor andere karweien, zoals bijvoorbeeld voor de Leidse Uitmarkt". De talentenbank in Leiden was de eerste in Nederland. Sinds 1985 zijn er drie bijgekomen. Ook het aantal aanmeldingen van vrouwen trekt de laatste tijd weer aan. Hoe de werving voortaan zal gebeuren, weet de vrijwliigerscentrale nog niet precies. Het bureau emancipa tie kon van de gemeente-adverten tie gebruik maken, maar de vrijwil ligerscentrale zal een andere rege ling moeten treffen. „Daarover moeten we nog praten", aldus een medewerkster van de centrale. Vrouwen die zich bij de talenten bank willen aanmelden, kunnen vanaf 1 mei contact opnemen met de vrijwliigerscentrale, Oude Rijn 44 c, 2312 HG Leiden, telefoon 149064. LEIDEN - In De waag is gistermiddag de expositie 'Gezondheid verduisterd' geopend. De tentoonstelling besteedt aan de hand van voertuigen, gebruiksvoorwerpen, documenten en fotomateriaal aandacht aan een aantal facetten van onder meer de gezondheidszorg tijdens de oorlogsjaren. De expositie werd geopend door dr. J,F.Ph Hers, lijfarts van prins Bernhard. De tentoonstelling is tot en met 10 mei dagelijks geopend van 10.00 tot 17.00 uur, met uitzondering van 4 mei als de deuren van De Waag een half uur eerder sluiten. Op donderdag is de tentoonstelling tot 20.30 uur te bezichtigen. Op de foto een indruk van de expositie. (foto Henk Bouwman) Wielerronde Studentenvereniging Minerva organiseert op dinsdag 12 mei een open wielerronde in de Leid se binnenstad. Zowel beginners als licentie-houders kunnen daaraan deelnemen. bi samenwerking met Joop Riethoven legt Minerva een rond je uit over de Douzastraat, het Rapenburg, de Kaiserstraat en de Boisotkade. Uiteraard is dat die avond verkeersvrij gemaakt. In tegenstelling tot een eerdere aflevering - toen leden van Mi nerva het opnamen tegen renners van de wielervereniging Swift - kan nu iedereen meedoen. Telefo nisch opgeven kan op de avonden 5, 6 en 7 mei (van 18.00 tot 20.00 uur) op de nummers 133102 en 132076. De ronde begint om 19.00 uur. Discussie De Raad van Kerken Leiden en Vluchtelingenwerk LeidenlOegst- geest (VVN) houdt dinsdag 5 mei een discussie over de vraag: Gaat de geschiedenis herhalen. Uit gangspunt is de vergelijking van deze tijd met die van de dertiger jaren. In die tijd deden volgens de organisatoren vele mensen, die op de vlucht waren voor de naziterreur, vergeefs een beroep op de Nederlandse gastvrijheid. Sprekers zijn Dirk Akkermans, publicist vluchtelingenbeleid in de jaren dertig, Frits Florin, coördinator WN, Hans de la Mar, wethouder sociale zaken. Leiding is in handen van ds. Bert Kloek, voorzitter Raad van Ker ken. De aanvang in de Bakkerij, Oude Rijn 44c is 20.00 uur. Wandeling Het Instituut voor Natuurbe scherming seducatie afdeling Lei den (IVN) houdt zondag 3 mei een voorjaarswandeling in De Horsten aan de Papeweg in Was senaar. De wandeling wordt ge leid door de IVN en duurt twee uur. Aanvang 14.00 uur. Toneel Theater Toverlei geeft woen- dag 6 mei in Dienstencentrum Morschwijck, Topaaslaan 19 een uitvoering van het stuk 'Oud speelgoed', van Chiem van Hou- weningen. De voorstelling is be doeld voor mensen van 55 jaar en ouder. Aanvang 19.30 uur. LEIDEN - Wethouder Peters (ver keer) opent zaterdag 9 mei de voor het autoverkeer afgesloten Bree straat. Peters wordt hierbij ter zij de gestaan door de winkeliers en een Breestraat-promotieteam. De officiële opening heeft plaats aan de zijde van de Korevaarstraat om 12.00 uur. Zoals bekend wordt de Bree straat aanstaande maandag al voor doorgaand verkeer afgesloten. Dan worden er nog slechts bussen, ta xi's en bedienend verkeer (tot 12.00 uur) toegelaten. De eerste week wordt gebruikt om de Breestraat om te bouwen tot wandelpromena de. Overleden: M.N. van Dijk, geb. 5 aug. 1909, man; J.G. van Seggelen, geb. 10 jan. 1969, zoon; F.J.M. van Hal, geb. 7 aug. 1940, man; A. Bavelaar, geb. 23 sept. 1928, man; D.M. Huisman, geb. 16 nov. 1916, gehuwd geweest met D.P. Bontenbal; W. Mantel, geb. 30 jan. 1928, man; C. Kroon, geb. 14 dec. 1944, man; L. Hoek, geb. 10 maart 1920, man; L.B. van Dillen, geb. 4 aug. 1929, man; M.P. de Jong, geb. 7 okt. 1905, echtgenote van C. Rodenburg; A. Veerman, geb. 4 maart 1909, vrouw; M.C. Schouten, geb. 19 juli 1907, vrouw; DEN HAAG/LEIDEN - Tegen twee Hagenaars van 22 en 25 jaar, die hebben toegegeven dat ze drie overvallen in Leiden, Wassenaar en Den Haag hebben gepleegd, is gistermiddag voor de Haagse rechtbank vier en drie jaar gevan genisstraf geëist. De zwaarste eis was voor de jongste Hagenaar, die al eerder voor diefstallen en ge weldsmisdrijven was veroordeeld. De oudste had een dergelijk crimi neel verleden niet. De eerste overval was op een geldkoerier van een benzinesta tion. De 22-jarige dader had in een bar opgevangen hoe de geldloper te werk ging. Hij werd uitgebreid geobserveerd en op 14 april van het vorige jaar sloegen de twee toe. De auto van de geldloper werd op de Wassenaarse Schouwweg aangere den. De jongste Hagenaar bedreig de hem met een stiletto, waarna de ander de geldkoffer met daarin zo'n 50.000 gulden van de achter bank pakte. In december pleegden de twee een volgende overval. Geïnfor meerd door de zwager en zus van de 25-jarige overvaller beroofden ze de Dagmarkt aan de Stations weg. De zus van de ene verdachte had daar gewerkt en was op de hoogte van de situatie. Zij wist ook dat de personeelsleden waren geïn strueerd zich niet te verzetten bij een overval, maar gewoon het geld af te geven. Het idee kwam echter van haar man, een 33-jarige Hage naar die wordt vervolgd wegens medeplichtigheid. Op 15 december belden de over vallers aan en gingen de Dagmarkt in. Het personeel werd in de kanti ne onder schot gehouden met - naar later bleek - een neppistool. De bedrijfsleider opende de kluis, waarna de daders er met ruim 55.000 gulden aan geld en cheques er vandoor gingen. Mislukking Vijf dagen later was wederom een overval gepland, ditmaal in Den Haag. Opnieuw speelden de zwager en zus van de ene verdach te een grote rol. De zus, die nu in Den Haag werkte, zou geld van een filiaal van hetzelfde supermarkt concern wegbrengen naar de bank. Haar broer zou haar 'beroven', maar op de bewuste zaterdag bleek dat niet zij de tas met geld in haar handen had, maar een collega. De

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 9