Massale protesten
studenten Z.-Afrika
Paus verdedigt rol van kerk in nazi-tijd
'Berlijn 750' in
teken tweedeling
Bij naderen blanke verkiezingen
Oostenrijkse kanselier
zet bezoek aan VS door
Hogerhuis: meisje moet
worden gesteriliseerd
Vliegtuigje stort op boot: zeker vier doden
VRIJDAG 1 MEI 1987
JOHANNESBURG - Zwaargewapende politieagenten hebben gisteren op drie Zuidafri-
kaanse universiteiten ingegrepen bij protestdemonstraties van studenten. De grootste
problemen deden zich voor op de multi-raciale liberale universiteit van Witwatersrand in
het centrum van Johannesburg. De politie vuurde tientallen traangasgranaten af op een
groep van ongeveer 800 studenten, toen deze probeerden de campus te verlaten. Nie
mand raakte gewond.
WENEN (UPI/DPA/Rtr) - Dat de
Verenigde Staten de Oostenrijkse
president Kurt Waldheim tot 'on
gewenst persoon' hebben ver
klaard, is voor regeringsleider
Franz Vranitzky geen reden om
zijn voorgenomen bezoek aan de
VS af te gelasten. Volgens de kan
selier zal een weigering om naar de
VS te gaan betekenen dat Oosten
rijk „het isolement" verkiest. En
dat, zo meent hij, lost de proble
men niet op.
Vranitzky wil zijn Amerikaanse
reis (van 17 tot 24 mei) juist aangrij
pen om het standpunt van zijn re
gering - die Waldheim in bescher
ming heeft genomen - duidelijk te
maken. Hij zal in de VS onder an
dere besprekingen voeren met pre
sident Ronald Reagan en met le
den van het Amerikaanse Congres.
Vranitzky noemde zijn besluit „in
het belang van Oostenrijk" maar
liet doorschemeren dat Waldheim
hem liever niet naar de VS ziet
gaan.
Vranitzky heeft ook te kennen
gegeven dat de mogelijkheid
wordt onderzocht om een commis
sie te vormen die mensen met „on
gerechtvaardigde beschuldigin
gen" tegen de Oostenrijkse presi
dent voor het gerecht kan dagen.
De minister van buitenlandse za
ken Alois Mock heeft inmiddels de
VS officieel meegedeeld dat het
Amerikaanse besluit niet verenig
baar is met het „Europese rechts
gevoel".
Mock verklaarde ook dat de Oos
tenrijkse ambassadeur in de VS op
zijn post zal terugkeren zodra de
Amerikanen de documenten over
handigen op grond waarvan de be
slissing is genomen om Walaheim
onwelkom te verklaren. Ook ver
scheidene andere organisaties, zo
als de Centrale Raad van Duitse
Joden in de bondsrepubliek heeft
de VS gevraagd de bewijzen over
Waldheims oorlogsverleden spoe
dig op tafel te leggen.
De ernstig in opspraak geraakte
Oostenrijkse president zal binnen
kort overigens een buitenlandse
reis maken. Op uitnodiging van ko
ning Hoessein zal hij van 1 tot 4 ju
ni in Jordanië verblijven. Volgens
minister Mock zal hij later ook
Egypte bezoeken. In Hongarije
Vranitzky (anp»
heeft de minister van buitenlandse
zaken Peter Varkonyi bekendge
maakt dat zijn land Waldheim
eveneens hoopt te begroeten: vol
gend jaar, nadat eerst kanselier
Vranitzky de Hongaarse bodem
betreden zal hebben.
Ook op de universiteit van de West
Kaap in Kaapstad werd door de po
litie opgetreden met traangas en
stokken. Een aantal studenten
werd gearresteerd. Op de universi
teit van Kaapstad kwam het voor
de vierde keer deze week tot pro
testdemonstraties. Hier trad de po
litie niet op, nadat de rector van de
universiteit, professor Stuart
Saunders, langdurig met de poli
tieleiding had overlegd.
door
Ruud de Wit
De aanhoudende protestbijeen
komsten op verschillende Zuid-
afrikaanse universiteiten hebben
alles te maken met de inval van het
leger in Zambia, vorige week zater
dag. Hierbij werden vier Zambiase
burgers gedood, hoewel het leger
blijft beweren dat het om ANC-ter-
roristen ging. De bijeenkomsten
zijn tevens een protest tegen de
'aparte' blanke verkiezingen, die
aanstaande woensdag plaatsvin
den.
De bijeenkomst op de Witsuni-
versiteit van gisteren was georga
niseerd door de radicale zwarte
studentenvakbond. Een van de
sprekers was een voormalige Rob
beneiland-gevangene, Peter Moko-
ba, tevens lid van het onlangs op
gerichte militante Zuidafrikaanse
Jeugdcongres. Mokoba riep de
aanwezigen op om de strijd aan te
binden tegen de politie, die zich in
middels rond de campus had opge
steld. Toen de zingende groep pro
beerde de campus te verlaten,
werd er onmiddellijk met traangas
geschoten. De studenten droegen
affiches met teksten als: 'Hang Bo
tha, laat Mandela vrij', 'Leve de ge
wapende vleugel van het ANC' en
'Dood aan de boeren'. Ze zongen
ook strijdleideren ter ere van de
ANC-president in ballingschap,
Oliver Tambo.
Bomaanslag
Bij de zwarte woonstad Soweto
werd gisteren een bomaanslag op
een spoorweglijn gepleegd waar
door duizenden Zuidafrikaanse ar
beiders met vertraging op hun
werk verschenen. Bij de aanslag
vielen geen gewonden. Eerder gin
gen een treinstel en een vrachtwa
gen van de Zuidafrikaanse Ver
voersdienst in vlammen op.
In een verklaring waarschuwden
de Zuidafrikaanse katholieke bis
schoppen voor een verdere escala
tie de komende dagen. De bis
schoppen riepen de regering-Bo-
tha op om haast te maken met het
opheffen van de apartheid: „Ter
wijl de blanken zich voorbereiden
op hun exclusieve verkiezingen,
smachtten de zwarte Zuidafrika
ners naar vrede en bevrijding. Ve
len zijn zelfs bereid om voor
rechtvaardigheid en vrede te ster
ven", aldus de bisschoppen.
De vakbondsfederatie COSATU
zei gisteren door te zullen gaan met
de door haar georganiseerde activi
teiten, vandaag, ter gelegenheid
van 1 mei, ondanks een politiever-
bod op alle vergaderingen en bij
eenkomsten. De secretaris-gene
raal van COSATU, Jay Naidoo, be
schuldigde de politie ervan uit te,
zijn op de totale vernietiging van'
de zwarte vakbonden. Naidoo ver
oordeelde de laatste belegering
van het COSATU-gebouw in Jo
hannesburg, woensdag. De politie
arresteerde hierbij 11 zwarte arbei
ders, die beschuldigd worden van
moord. De verwachting is, dat het
vandaag tot nieuwe massale onlus
ten kan komen in Zuid-Afrika,
vooral in het gebied rond Johan
nesburg.
Buitenland kort
Albanezen
In de zwaarbewaakte Italiaanse
ambassade in de Albanese hoofd
stad Tirana zitten al zeker 16 maan
den zes Albanezen vast, die hier
hun toevlucht hebben gezocht om
een vrijgeleide naar het Westen af
te dwingen. Diplomaten in de Al
banese hoofdstad hebben echter
gezegd dat het er voorlopig niet
naar uitziet dat de autoriteiten dit
zullen toestaan. De Albanezen,
twee broers en vier zusters hebben
verteld dat zij tot hun daad zijn ge
komen omdat zij al 20 jaar lang ver
bannen waren geweest naar een
dorpje. Dit omdat een broer in het
verleden naar het westen was ge
vlucht.
Vredesplan
Steeds meer Israëliërs steunen
het initiatief van minister Peres
van buitenlandse zaken om een in
ternationale conferentie over het
Israëlisch-Arabisch conflict bijeen
te roepen. Dit blijkt uit een door de
Jerusalem Post gepubliceerd opi
nie-onderzoek. Van december tot
april groeide de aanhang van Pe
res' Arbeiderspartij van 38 naar 41'
procent. De aanhang van het Li-
koedblok van premier Sjamir daal
de in die periode van 27 naar 24
procent.
Studenten van de Witwatersrand-universiteit in Johannesburg houden
bevrijd Mandela'. Even later zou de betoging door de politie uit elkaar
LONDEN (GPD) - Het rechtscolle
ge van het Britse Hogerhuis, 's
lands hoogste beroepsinstantie,
heeft bepaald dat een 17-jarige
geestelijk gestoord meisje gesteri
liseerd moet worden. Namens het
rechtscollege achtte lord Hailsham
het van het grootste belang dat het
meisje met verstandelijke vermo
gens van e^n kind van vijf jaar,
protestborden omhoog waarop onder r
worden geslagen.
te lezen staat: 'Hang Botha
(foto AP)
WEST-BERLIJN (GPD/DPA) - In
West-Berlijn heeft de stadsrege
ring gisteren het sein gegeven tot
de officiële viering van het 750-ja-
rig bestaan van Berlijn. Bondskan
selier Helmut Kohl van West-
Duitsland zei dat zijn regering naar
een afspraak met de regering van
de DDR streeft, om het de mensen
in het verdeelde Berlijn en het ver
deelde Duitsland gemakkelijker te
maken.
De willekeurige opdeling van
Berlijn, Duitsland en Europa gaat
niet duurzaam de geschiedenis in,
zei Kohl. Zolang de burgers in de
DDR vrijheid en elementaire bur
gerrechten worden onthouden, zo
lang blijft het Duitse vraagstuk be
staan. De voorzitter van de West-
duitse sociaal-democratische partij
en oud-burgemeester van West-
Berlijn, Willy Brandt, vroeg op de
bijeenkomst van 4.500 genodigden,
dat men willekeurige scheidingen
door Berlijnse Muur en grenzen
niet zou aanscherpen, maar afbre
ken.
Overigens, zei Brandt, kan men
het Duitse vraagstuk niet oplossen
los van zijn Europese samenhang
en kan er evenmin een geïsoleerde
verwachting zal raken.
De lords kwamen tot een zelfde
beslissing als eerder het opperste
gerechtshof was gekomen. In En
geland zelf zijn nu de mogelijkhe
den om tegen het besluit van het
opperste gerechtshof beroep aan te
tekenen uitgeput. Maar de organi
saties voor geestelijk gehandicap
ten, bevreesd als zij zijn dat de be
slissing tot een nieuw precedent
zal leiden, willen nu de zaak van
het 17-jarige meisje voorleggen aan
het Europese Hof voor de Rechten
van de Mens.
Jeanette noemt men het meisje
hier, wier identiteit zorgvuldig ver
borgen wordt gehouden. Zij wordt
op kosten van de gemeenschap
verpleegd in een verzorgingshuis.
En zowel haar moeder als de medi
sche staf van dit tehuis zijn het er
over eens dat sterilisatie voor haar
het beste is. Niettemin heeft haar
zaak hier vooral in juridische krin
gen veel stof doen opwaaien. De
sterilisatie moet voor het 18de jaar
plaatsvinden anders is toestem
ming van het meisje nodig.
LONDEN (Rtr) - Prins Charles
van Wales, wiens huwelijk zes
jaar geleden met Lady Diana
Spencer werd beschouwd als
de romance van de eeuw, wordt
in een nieuw boek afgeschil
derd als een terneergeslagen en
confuus man, wiens huwelijk
allang niet meer is wat het ooit
In "Charles", een biografie
van de troonopvolger die in ju
ni verschijnt, zegt de auteur,
Penny Junor, dat de prins
wordt overvleugeld door zijn
mooie vrouw, die hem als su
perster heeft weggedrukt en
die geen van zijn intellectuele
interesses deelt (Diana heeft bij
'Charles wordt
overvleugeld
door Diana'
twee gelegenheden zelf gezegd
dat zij 'dom' is).
„Hij geniet niet de steun die
hij van een echtgenote zou mo
gen verwachten. Ik geloof eer
lijk gezegd dat hij de verkeerde
persoon heeft getrouwd," zei
Junor onlangs op de radio.
Charles zou gefrustreerd zijn
door de obsessie van de media
met Diana. Hij mag in speeches
een serieus onderwerp aansnij
den, de kranten weiden uit over
de kale plek op zijn kruin of
wat zijn vrouw aan heeft.
„Hij wordt gehinderd door de
overtuiging dat hij geen rol te
spelen heeft, dat vreet aan zijn
vertrouwen. De rol waarop hij
zich bijna 40 jaar heeft voorbe
reid, valt hem nog niet toe," al
dus Junor.
Na hun bezoek aan Spanje
vorige week is prins Charles
gaan schilderen in Italië en is
Diana teruggekeerd naar haar
twee kinderen in Londen.
Hechte vrienden van het paar
spreken tegen dat het er zo
somber in de kroonprinselijke
huishouding uitziet.
SOUTHAMPTON (AP) - Voor de
kust van het Britse eiland Wight, in
het Kanaal, is gisteren een licht
vliegtuigje neergestort en op een
boot terecht gekomen. Hierbij zijn
ten minste vier mensen om het le
ven gekomen.
De politie zei dat tot nu toe geen
overlevenden zijn gevonden. De li
chamen van vier volwassenen zijn
inmiddels geborgen, maar naar
verluidt bevond zich aan boord
van het vliegtuig nog een 12-jarig
meisje.
Volgens een Belgische vliegclub
was het vliegtuig, een vierpersoons
Cessna 172, met aan boord een uit
drie personen bestaand gezin op
weg van Antwerpen naar Exeter,
in Groot-Brittannië.
Het schip kon nog niet worden
geïdentificeerd. De autoriteiten
vermoeden dat het gaat om een
jacht of een vissersboot uit de om
geving. Het ongeluk gebeurde gis
termorgen kort na 11 uur in een
van de drukst bevaren gebieden
langs de Britse zuidkust. Het zicht
was slecht vanwege een laaghan
gende mist.
oplossing voor Berlijn zijn. Brandt
verklaarde dat men geen kans op
ontspanning en samenwerking on
benut moest laten. Benepenheid
en verouderd denken mogen niet
verhinderen dat men de weg naar
de toekomst inslaat.
Voor de feestelijke zitting waren
ook de Westduitse president, Ri
chard von Weizsacker, de minis
ters-presidenten van de Westduitse
deelstaten en meer dan 60 diplo
maten overgekomen. De Sowjet-
Unie heeft de uitnodiging niet aan
genomen, netzomin als de presi
dent-partijleider van Oost-Duits-
land, Erich Honecker. Dit laatste
maakt het moeilijk voor burge
meester Eberhard Diepgen van
West-Berlijn om de Oostberlijnse
viering op 23 oktober bij te wonen.
Hij wil graag gaan, zij het tegen de
zin van de Amerikanen, Britten en
Fransen die in West-Berlijn het
geallieerde gezag uitoefenen.
Zij vinden dat het bijwonen van
een officieel feest van de Oostduit-
se regering de westerse opvatting
ondergraaft, dat Berlijn juridisch
nog steeds één stad is en de DDR
niet het recht heeft Oost-Berlijn tot
haar hoofdstad te maken. Diepgen
zei dat Berlijn één stad bleef, ook al
moeten de Berlijners in oost en
west, het 750-jarig bestaan twee
keer vieren. „Wij werken in de
overtuiging en met de zekerheid,
dat de muur niet zal blijven. Het
schietbevel aan de muur is onzin
nig, tegen de menselijkheid en
dient te worden opgeheven", aldus
Diepgen.
Tom Bradley, de burgemeester
van Los Angeles, de enige partner-
stad van West-Berlijn, herinnerde
aan president John Kenndy die de
verbondenheid tussen de Verenig
de Staten en Berlijn tot uitdruk
king bracht met de legendarische
woorden: „Ich bin ein Berliner".
Later dit jaar zullen onder anderen
de Franse president Mitterrand,
zijn Amerikaanse ambtgenoot Rea
gan en de Britse premier Thatcher
het feestende West-Berlijn nog be
zoeken.
Oost-Berlijn zal het moeten doen
met de burgemeesters van veel we
reldsteden en de Sowjet-Russische
leider Michael Gorbatsjov. Maar de
feesten in het communistische
deel van de stad zullen er niet min
der om zijn. Oost-Berlijn heeft per
slot van rekening het 'echte' stukje
geboortegrond van Berlijn binnen
haar grenzen en de directe omge
ving van deze 'heilige' grond is op
een indrukwekkende manier her
bouwd.
KEULEN - Paus Johannes Pau-
lus, die gisteravond voor een pasto
raal bezoek van vijf dagen in West-
Duitsland arriveerde, ziet als zijn
voornaamste taak de rol van de ka
tholieke kerk in het verzet tegen
het nationaal-socialisme duidelijk
te maken. De kerk heeft, zo hield
de paus de Westduitse bisschop
pen voor, al in 1937 de onheilspel
lende ontwikkeling herkend, maar
was niet meer in staat deze tegen te
houden. „Tegen deze duistere ach
tergrond verheffen zich de lichten
de gestalten van de drie geloofsge
tuigen die ik op mijn reis wil ge
denken", zei hij. Daarmee doelde
hij op de non geworden joodse filo
sofe Edith Stein, de koppige ver-
zetspater Rupert Mayer en kardi
naal Von Galen, die zich verzette
tegen de euthanasie.
door
Hans Hoogendijk
De paus voegde er echter direct
aën toe ook zeer grote waarde te
hechten aan zijn ontmoetingen
met de centrale joodse raad in
Duitsland en met vertegenwoordi
gers van de evangelische kerk.
Op het vliegveld van Keulen
werd de paus gisteravond om zes
uur begroet door de president van
de Bondsrepubliek, Richard von
Weizsacker. Een evangelische pre
sident verwelkomde het hoofd van
de katholiek kerk. Dat bleek ook
uit het begroetingswoord. Von
Weizsacker drukte zijn hoop uit op
een snelle toenadering tussen bei
de christelijke kerken. „De schei
ding is niet tot de wortels doorge
drongen. Het zijn niet de tegen
stellingen die de mensen bewe
gen, veeleer zoeken we gemeen
schappelijk in een wereld vol tech
nische civilisatie, vol onvrede en
ongerechtigheid naar verdiepte
geestelijke kracht. In die zin is ons
volk blij over uw komst en wenst voor zijn bezoek gezegd, dan moe-
u, uw kerk en ons allen dat uw be- ten de getuigen uit het verleden
zoek onder een goed gesternte mag voor ons een teken van hoop wor-
staan". den. Hoogtepunten van zijn be
zoek noemde hij de zaligverklaring
van Edith Stein en van Rupert
Mayer. De paus op het vliegveld:
„In deze beiden eert de kerk twee
Teken van hoop
Als ik tot u kom, had de paus
Een gemaskerde namaakpaus werd gisteren op een houten 'troon' rond
gedragen in de omgeving van de Keulse Dom. Ongeveer honderd mensen
demonstreerden tegen het officiële pausbezoek. Er werden borden meege
dragen met het opschrift 'Stuur de paus naar de duivel'. (foto ap>
christenen die onder de zwaarste
beproevingen en gevaren een on
verschrokken getuigenis voor hun
geloof hebben afgelegd. Edith
Stein, die in soldidariteit met haar
gemartelde joodse volk als jodin en
katholieke ordesvrouw in christe
lijke hoop de lijdensweg van haar
volk naar de vernietiging is ge
gaan. In Rupert Mayer gedenken
wij een moedig apostel van de
naastenliefde, die voor een com
promisloze verdediging van geloof
en zedigheid tegen de goddeloze
willekeur, vervolging noch gevan
genis schuwde". De paus noemde
als derde voorbeeld van het vezet
van de kerk de vroegere bisschop
van Munster, kardinaal Von Galen.
„Hij vervolgde dat hij met deze
verering ook zijn hoge waardering
voor het hele Duitse volk tot uit
drukking wil brengen, dat „na de
tragische gebeurtenissen in zijn
jongste geschiedenis een zo voor-
aanstande plaats onder de volke
ren in Europa en in de wereld heeft
teruggewonnen". De paus riep de
Duitsers op zich in te zetten voor
de verdrukten in de wereld.
„Met zijn verzoenende begroe
tingswoorden nam de paus de kri-
tici van de zaligverklaringen direct
veel wind uit de zeilen. Hij pro
beerde in zijn eerste woorden
bruggen te slaan naar de geënga
geerde christenen en joden die zeer
scpetisch hebben gereageerd. Hij
wil alle christenen eren die niet ge
bogen hebben voor de nazi-dicta
tuur.
Monddood
Maar zijn tegenstanders,
der de kritische katholieke bewe
ging 'Kerk van onderen' stelt dat er
geen sprake is geweest van breed
verzet binnen de katholieke kerk,
dat slechts een enkeling heeft ge-
Paus Johannes Paulus II werd gisteren bij aankomst in West-Duitsland
begroet door bondspresident Von Weizsacker. (foto anp>
protesteerd en dat de eigen kerk
het verzet dan vaak monddood
maakte. Zij vrezen dat de katholie
ke kerk in Duitsland in deze twee
zaligverklaringen een rechtvaardi
ging zal vinden voor de eigen be
wering dat de kerk in de nazi-tijd
in principe juist heeft gehandeld
en dat de excessen slechts uitzon
deringen waren. Voor hen moet de
kerk echter nog beginnen aan het
moeizame proces om klaar te ko
men met de eigen rol in de Hitler-
tijd.
Johannes Paulus, geboren en ge
togen in Polen, en later aartsbis
schop in het gebied waarin Ausch
witz ligt, kan niet worden beticht
van een gebrek aan kennis van de
recente geschiedenis. Zijn besluit
om Stein en Mayer zalig te spre
ken, is dan ook duidelijk een po
ging om een brug te slaan naar de
Westduitse katholieken.
