Slapende matroos
vergat boegdeuren
V
I
Boze Moebarak sluit
alle kantoren van PLO
Geheime dienst wilde Wilson laten vallen
fOnderzoek veerbootramp begonnen
Zoeken naar lichamen
vandaag voortgezet
Brunswijk kreeg 8 ton
losgeld voor vliegtuig
PROTEST TEGEN VS-BELEID
Legal flurry MI5 PLOT TO
on spy leak TOPPLE
WILSON'
IZZnNSDAC 28 APRIL 1987
BUITENLAND
PAGINA 5
ONDEN - De Herald of Free Enterprise is aari haar fatale oversteek begonnen met de
oegdeuren open, zonder dat iemand op de brug daarvan op de hoogte was. De jonge
ulpbootsman Mare Stanley, die de sluiting van de deuren had moeten controleren, was
i z'n hut in slaap gevallen. De veerboot maakte inderdaad via de open boegdeuren water
a draaide onverwachts naar stuurboord weg. Daardoor raakte zij een zandbank en kap-
feisde.
ZEEBRUGGE (GPD) - De bergers
van de Herald of Free Enterprise
hebben de Britse veerboot gisteren
voor anker gelegd in de voorhaven
van Zeebrugge. Gisteravond wa
ren al vier lijken geborgen. Daar
mee is het dodencijfer van de ramp
met de veerboot, die op 6 maart
kapseisde, gekomen op 182. Gou
verneur Vanneste van West-Vlaan
deren verwacht dat het zoeken
naar lichamen vanavond voltooid
kan zijn. Vertegenwoordigers van
het parket van Brugge hebben hun
onderzoek naar de oorzaak van de
ramp hervat.
Gistermorgen om 06.00 uur be
gon de derde bergingspoging. De
zaak was beter voorbereid dan de
vorige keren, zo verklaarde ber
gingsleider H. Walenkamp na af
loop. „Er was een betere pompop-
stelling, er waren ook meer pom
pen. Verder zat er meer kracht op
de kranen". Vrijdagavond misluk
te het vlot maken van de Herald of
Free Enterprise, omdat de trek
kracht van de Takliften 4 en 6 niet
goed was verdeeld. Die verdeling
was nu beter en bovendien werd in
de eerste uren een derde drijvende
kraan, de Norma, ingezet.
Even voor tienen was het schip
vlot. Tegen half twaalf kwam het
schip de voorhaven binnen en
rond 13.00 uur werd het verankerd.
Toen het schip op z'n voorlopige
ligplaats lag, ging meteen een dele
gatie van de gezondheidsinspectie
en het parket van Brugge aan
boord.
Duikers van de Belgische zee
macht gingen kort nadien aan
boord om te zoeken naar lichamen.
Gisteravond vonden ze al vier li
chamen. Naar schatting moeten er
nog tussen de tien en twintig licha
men aan boord van de veerboot
zijn.
Nadat ze het schip voor anker
hadden gelegd, zijn de bergers be
gonnen met het stabiel maken.
Volgens het contract met de rederij
Townsend Thoresen moet de veer
boot drijvend en klaar om te slepen
afgeleverd worden. Dat betekent
dat de drijvende kranen Takliften 4
en 6 losgekoppeld moeten worden.
Om de veerboot zelfstandig te la
ten drijven is het wellicht nodig
dat de lading in de ruimen beter
wordt verdeeld. Het grootste deel
van de lading is bij het kapseizen
naar de bakboordskant van het
schip geschoven. Het schip maakte
gistermiddag nog een slagzij van
anderhalve graad. De diepgang
van negen meter moet nog terug
gebracht worden tot zes meter.
Een opgeluchte bergingsleider
Walenkamp verklaarde gisteren
dat er een achterstand van slechts
acht dagen was op het schema.
„Op een karwei als dit en voor een
kust als deze is die periode van ze
ven weken en één dag niet slecht.
Eigenlijk is het nog vlot verlopen".
Ook de gouverneur van West-
Vlaanderen Vanneste toonde zich
zeer tevreden. „Deze delicate ope
ratie is geslaagd, en zelfs op een
feilloze r
Was dit niet gebeurd, dan was de
Herald of Free Enterprise in dieper
l/ater gezonken en met man en
Yiuis vergaan. Aldus verklaarde de
Jegeringsadvocaat David Steel in
let begin van het openbare gerech
telijke onderzoek naar de oorzaak
de ramp, die aan bijna 200
Wensen het leven heeft gekost.
floor
Haye Thomas
Dit onderzoek, onder leiding van
je ervaren admiraliteitsrechter
heen, is met grote spoed tot stand
[ebracht en aangevangen zonder
at de verzameling van het bewijs-
ateriaal compleet is. Normaal
ekt men een jaar uit voor het in-
itellen van een dergelijk onder
roek. Maar gezien de ernst en de
?moties rond de catastrofe, is men
il na zeven weken begonnen aan
ïen serie hoorzittingen, die de ko-
nende dagen zullen plaatsvinden
Kapitein David Lewry. ifoto anp>
[Beloning
Een groep Republikeinse Con-
Igresleden heeft gisteren een belo-
|ning van één miljoen dollar uitge
loofd aan mensen in Vietnam,
(Cambodja en Laos die een Ameri
kaanse krijgsgevangene bevrijden
en overdragen aan een officiële
Amerikaanse instantie in zuidoost-
Azië. Volgens de initiatiefnemers
worden er nog steeds Amerikaanse
krijgsgevangenen vastgehouden.
De Congresleden beloofden elk
100.000 dollar bij te dragen aan de
losprijs. Bij het ministerie van bui
tenlandse zaken van VS staan nog
2441 Amerikaanse militairen gere
gistreerd als vermist in de oorlog in
Indochina.
In beroep
Karl Linnas kan in beroep gaan
tegen het doodvonnis dat in 1962 in
de Sowjet-Unie tegen hem werd
uitgesproken. Ook kan hij een gra
tie-verzoek indienen. Dit heeft het
hooggerechtshof van Estland gis
teren bepaald. Linnas heeft ook
het recht een advocaat te nemen.
De 67-jarige Linnas werd onlangs
door de Verenigde Staten uitgewe
zen naar de Sowjet-Unie. Daar was
hij 25 jaar geleden bij verstek ter
dood veroordeeld wegens oorlogs
misdaden. Hij was ervan beschul
digd van 1941 tot 1943 de leiding te
hebben gehad in een concentratie
kamp in Tartu en verantwoordelijk
te zijn geweest voor de dood van
12.000 i
in de rustige omgeving van het
Londense Church House, waar
normaal de synode van de Engelse
kerk bijeenkomt. En het was hier
dat namens de overheid David
Steel onmiddellijk duidelijk maak
te dat de werkmethodes, de voor
schriften en vooral naleving daar
van aan boord van de Herald of
Free Enterprise bijzonder onzorg
vuldig waren.
Zoals mocht worden verwacht
aarzelde de advocaat niet om uit
voerig melding te maken van het
feit dat de kapitein van de Herald
of Free Enterprise, de 46-jarige Da
vid Lewry, die zwaaj- gewond de
ramp overleefde, een half jaar gele
den nog de reders Townsend-Tho-
resen schriftelijk gewaarschuwd
heeft voor de opvallende instabili
teit van hun veerboot. Een waar
schuwing die niet geleid heeft tot
maatregelen om de stabiliteit van
het schip te verbeteren.
Plichten
Kapitein Lewry, die in het gezel
schap van zijn vrouw Tricia, op de
openingszitting verscheen, zal in
het onderzoek een belangrijke rol
spelen. Lewry heeft herhaaldelijk
beweerd, dat ofschoon hij de alge
mene verantwoordelijkheid voor
het gebeuren met de Herald of
Free Enterprise aanvaard, hij zijn
plichten als kapitein niet verzaakt
heeft. David Lewry, die officieel
nog steeds op ziekteverlof is, heeft
inmiddels tientallen begrafenissen
van slachtoffers van de ramp bijge
woond. Het drama heeft hem sterk
aangegrepen en dat is hem aan te
zien. Niettemin hoopt hij vurig op
een ander schip. En zal hij niet uit
eigen beweging Townsend-Thore-
sen de rug toekeren.
Een dramatische hoofdrol in het
drama wacht ongetwijfeld ook
Mare Stanley, de matroos die op de
noodlottige vrijdagavond van de
6de maart van het autodek werd
gestuurd omdat zijn aanwezigheid
aldaar bij het laden niet nodig
werd geacht. Maar nodig was Mare
Stanley wel om direct na het ver
trek de sluiting van de boegdeuren
te controleren. Een werkprocedure
waar men op de brug zonder waar
schuwing volledig op vertrouwde.
Maar toen de Herald of Free Enter
prise de haven van Zeebrugge ver
liet en ondanks de geopende deu
ren de snelheid van het schip werd
opgevoerd, lag Mare Stanley in zijn
hut, waar hij in slaap was gedom
meld. Volgens David Steel was het
een gewoonte geworden om de
boegdeuren niet voor, maar direct
na het vertrek te sluiten. En waren
er ook geen regels die dat verbo
den. Het is duidelijk dat het onder
zoek de risico's daarvan in de
meest scherpe bewoordingen zal
aantonen. Zoals aangenomen mag
worden dat het onderzoek tot een
hele reeks van aanbevelingen zal
leiden, om de veiligheid van de
veerboten met hun vreemde hoge
en hoekige opbouwconstructies te
vergroten.
ADVERTENTIE
Terwijl sleepboten en kranen de Herald of Free Enterprise gisteren de voorhaven van Zeebrugge binnensleep
ten werd. er druk gepompt om de overtollige watermassa's uit het schip te verwijderen. (foto ap>
CAIRO (Rtr/AFP) - Bevrijdingsor
ganisatie PLO sluiten, als gevolg
van de resolutie die de Palestijnse
Nationale Raad (PNR) het afgelo
pen weekeinde in Algiers heeft
aangenomen.
In de resolutie werd bepaald dat
de betrekkingen tussen de PLO en
Egypte afhangen van de mate
waarin Cairo zich verwijdert van
het Camp Davidakkoord met Is
rael. De Egyptische delegatie had
al voor het aannemen van deze re
solutie de bijeenkomst van de
PNR verlaten uit protest tegen het
feit dat daar de kwestie van de ban
den tussen Egytpe en Israel aan de
orde werden gesteld en dat de de
batten in vijandige sfeer verliepen.
"Egypte moet deze brutaliteit
beantwoorden en heeft besloten al
le PLO-kantoren en instellingen in
Egypte te sluiten", aldus de Egyp
tische minister van buitenlandse
zaken Meguid gisteren. Volgens
functionarissen was de PLO eerder
op de dag van de maatregel op de
hoogte gesteld en waren de kanto
ren al gesloten vóór de bekendma
king.
President Hosni Moebarak van
Egypte heeft de PNR gewaar
schuwd dat Cairo iedere discussie
over Egypte in relatie tot de ak
koorden van Camp David zal be
schouwen als inmenging in de bin
nenlandse aangelegenheden.
Een hoge Egyptische functiona
ris, die anoniem wenste te blijven,
zei dat de debatten van de PNR
over de relaties met Cairo een over
winning betekenen voor Syrië. Da
mascus is Cairo's grootste vijand
binnen de Arabische wereld. Naar
verluidt heeft president Assad van
Syrië een verzoening met de PLO
uitgesloten, tenzij PLO-leider Jas-
ser Arafat zou breken met Egypte.
Arafat heeft sinds 1983 enkele
bezoeken gebracht aan Cairo, maar
niet meer sinds president Moeba
rak de Israëlische premier Simon
Peres afgelopen september ont
ving. Peres keerde in februari naar
Egypte terug als minister van bui
tenlandse zaken om te praten over
een internationale conferentie over
vrede in het Midden-Oosten onder
toezicht van de Verenigde Naties.
Egyptische functionarissen zei
den dat Cairo heeft bemiddeld tus
sen de PLO en Washington om te
trachten het Palestijnse standpunt
duidelijk te maken met betrekking
tot vrede met Israel. Cairo heeft
ook geprobeerd de kloof tussen
Arafat en koning Hoessein van Jor
danië smaller te maken. Hoessein
bevroor vorig jaar een één jaar oud
akkoord met de PLO over geza
menlijke vredesstappen. De ko
ning gelastte vervolgens de slui
ting van de PLO-kantoren in Am-
PARAMARIBO (GPD) - Het vlieg
tuig dat vorig najaar gekaapt werd
door de groep Brunswijk, is bin
nenkort weer in Surinaamse han
den. Het toestel, een Twin-Otter,
landde vorige week op het vlieg
veld van Cayenne in Frans-Guyana
na afloop van de onderhandelin
gen die Edgar Wijngaarde namens
de groep Brunswijk voerde met de
verzekeringsmaatschappij Lloyds.
Wijngaarde heeft voor het vlieg
tuig, dat voor één miljoen dollar
verzekerd is, 800.000 gulden (Ne
derlands) gekregen als losgeld.
In militaire kringen in Paramari
bo is men zeer verontrust over deze
transactie. De leiding van de SLM
in Amsterdam geeft de overheid in
Paramaribo de schuld, zo blijkt uit
een vertrouwelijk stuk. Toen
Brunswijk met de verzekeraars on
derhandelde over een losgeld, was
in Londen met Lloyds al overeen-
stemming bereikt over een schade
claim van één miljoen dollar. De
verzekeraars waren ermee akkoord
gegaan dat dit bedrag in Nederland
aan de SLM zou worden uitbe
taald. Dit vereiste echter schrifte
lijke toestemming van de overheid
in Paramaribo. Doordat deze toe
stemming één dag te laat kwam,
konden de onderhandelingen in
Frans-Guyana met succes afge
rond worden.
Nu het toestel weer in Surinaam
se handen komt, zal de SLM haar
schadeclaim moeten wijzigen. De
verzekeringsmaatschappij kan nu
alleen nog worden aangesproken
voor de reparatiekosten van de
ernstig beschadigde Twin-Otter.
De SLM-directie zegt „zeer teleur
gesteld te zijn over het feit dat me
de door de vreemde opstelling van
de deviezen-autoriteiten ten on
rechte een losprijs in handen is ge
steld van vliegtuigkapers en terro
risten".
In Paramaribo vraagt men zich
af of het optreden van Lloyd prece
dentwerking heeft en of de trans
actie met Brunswijk rechtmatig is.
Westduitse
regering
besluiteloos
over raketten
BONN (AP) - De Westduitse rege
ring heeft zich gisteren na een drie
uur durend beraad niet vastgelegd
op een standpunt ten aanzien van
de ontmanteling van de middellan
ge- en korte-afstandsraketten. Aan
het topberaad werd deelgenomen
door bondskanselier Helmut Kohl
en de ministers Hans-Dietrich
Genscher (buitenlandse zaken),
Manfred Wörner (defensie), Frie-
drich Zimmermann (binnenlandse
zaken) en Wolfgang Schaüble (kan
selarijminister).
Een week lang zijn openlijk de
meningsverschillen in het West
duitse kabinet aan de orde geko
men over de zogeheten nul-optie
voor de korte-afstandsraketten
met een bereik van 500 tot 1.000 ki
lometer. Minister Wörner en de
christendemocratische partijen
waarschuwden ervoor in te gaan
op de Russische voorstellen om de
korte-afstandsraketten te elimine
ren. Dit vanwege de superioriteit
van de Sowjet-Unie en haar bond
genoten bij de conventionele be
wapening. De liberale minister
Hans-Dietrich Genscher echter wil
dat het Westen ingaat op de voor
stellen van de Sowjet-partijleider
Michail Gorbatsjov.
Weer rel over
seksleven
tv-dominee
PALM SPRINGS (AP) - De
Amerikaanse televisiedominee
Jim Bakker heeft ontkend dat
hij in het verleden prostituées
zou hebben bezocht en homo
seksuele contacten zou hebben
onderhouden, zoals door een
andere televisie-dominee on
langs is verklaard.
De aantijgingen aan het adres
van Bakker werden vorige
week door dominee John An-
kerberg naar buiten gebracht.
Ankerberg is een baptist uit
Chattanooga, Tennessee, en
heeft een wekelijks programma
dat door drie kabeltelevisie
maatschappijen wordt uitge
zonden.
Ik ben nog nooit bij een pros-
tituée geweest en ik was en ben
geen homoseksueel. Tammy en
ik hebben ons, door God ge
leid, tot nu toe niet willen uitla
ten over alle beschuldigingen
die tegen ons worden inge
bracht. Ooit hopen wij in alle
rust ons verhaal te kunnen ver
tellen, een verhaal van twee
zondaren, gered door Gods ge
nade", aldus Bakker.
Bakker legde verleden
maand zijn functie als leider
van het televisie-imperium, de
PTL Club, neer na te hebben
toegegeven dat hij zeven jaar
geleden een buitenechtelijke
relatie heeft gehad.
WASHINGTON - Bij een betoging
tegen het Amerikaanse beleid in
Midden-Amerika en Zuid-Afrika
heeft de politie gisteren voor het
hoofdgebouw van de CIA in Lang-
ley bij Washington ongeveer 400 ar
restaties verricht.
De weg-blokka-
de, waaraan duizend betogers
deelnamen, was de slotmanifesta
tie van een grote mars door Was
hington, waarin afgelopen zater
dag 75.000 mensen meeliepen.
Acht demonstranten lieten hun
broek zakken, waardoor op hun ge
letterde billen de tekst zichtbaar
werd: "No Reagan". Op andere,
meer conventionele spandoeken
stonden leuzen als "CIA, stop de
moorden" en "Smoor ClA-terroris-
me in de kiem".
De betogers kwamen in rijen van
zes naar voren om de weg te blokke
ren en zich vervolgens te laten ar
resteren. Een politiewoordvoerder
zei dat de betogers een boete kregen
van 35 dollar wegens het hinderen
van het verkeer, maar wie zijn
naam niet wilde noemen werd
gearresteerd.
De protestcampagne was georga
niseerd door kerkelijke groepen,
vakbonden en actiegroepen voor
Midden-Amerika en Zuid-Afrika.
Burgerrechter
Een Argentijnse schout-bij
nacht, die ervan beschuldigd
wordt dat hij tijdens de militaire
dictatuur (1976-1983) de mensens-
rechten heeft geschonden, staat
sinds gisteren voor een burger
rechter terecht. De officier beroept
zich op het feit dat hij in opdracht
handelde. Het is het eerste proces
tegen een hoge militair sinds de
ernstige crisis die Argentinië in de
week vóór pasen doormaakte.
Toen kwamen er militairen in op
stand tegen het voornemen van de
regering van president Raul Alfon-
sin militairen te berechten voor
misdaden tijdens de militaire dic
tatuur.
Gevlucht
Twee broers van 25 en 20 jaar zijn
afgelopen weekeinde vanuit de
DDR naar West-Duitsland ge
vlucht. Volgens de Westduitse au
toriteiten woonden de twee broers
in een plaatsje dichtbij de grens, in
het zogenaamde "Sp^rrgebiet" dat
voor niet-bewoners nauwelijks toe
gankelijk is. De broers zijn door
een bos via twee omheiningen in
het Westen gekomen.
Britse kranten vervolgd wegens publicatie uit memoires van spion
LONDEN - Na maandenlang vele
miljoenen aan belastinggeld te
hebben uitgegeven om te voorko
men dat de voormalige overheids-
spion Peter Wright in Australië z'n
memoires publiceert, hebben een
drietal Engelse kranten uitgebrei
de details van het omstreden boek
gepubliceerd. Premier Margareth
Thatcher gaf procureur-generaal
sir Michael Havers de opdracht om
onmiddellijk gerechterlijke stap
pen te ondernemen tegen achter
eenvolgens The Independent, The
Evening Standard en haar nieuwe
Londense krant The Daily News.
Havers heeft tegen de drie kranten
een juridische procedure wegens
minachting van het hof aangespan-
door
Haye Thomas
In zijn boek 'Spycatcher', dat Pe
ter Wright volgens een Australi
sche rechter mag publiceren, maar
tegen welke beslissing de regering-
Thatcher beroep heeft aangete
kend, staat onder meer dat zo'n
dertig vooraanstaande agenten van
de Engelse geheime dienst MI-5
destijds in 1974 hebben samenge
zworen met de bedoeling om Ha
rold Wilsons Labour-regering on
deruit te halen. Het plan was be
paalde journalisten, conservatieve
parlementsleden en vakbondscon
tacten te gebruiken om de socialis
tische regering-Wilson te ontwrich
ten en de premier zelf, in de aan
loop naar algemene verkiezingen,
in een kwaad daglicht te stellen. In
zijn boek beweert Peter Wright dat
ook hij voor deze samenzwering
benaderd was. Hij weigerde er aan
mee te doen, maar toen hij er met
een van zijn superieuren over
sprak, kreeg Wright te horen dat de
samenzweerders kost wat kost bui
ten schot moesten blijven.
Volgens de overtuiging van een
aantal mensen binnen de Ml-5 zou
Wilson namelijk een Russische
agent zijn. Aanleiding hiervoor
VTJIE INDEPENDENT
How MI5 plotted Wilson's fall
>aily°T"news standard^I
De drie Britse kranten waartegen de procureur-generaal
heeft aangespannen wegens de publicatie van delen uit de
de vroegere overheidsspion Peter Wright.
vormden de conclusies van een on
derzoek dat door toenmalig Ml-5
hoofd James Angleton naar Wilson
was opgezet. Wilson was onder ver
denking komen te staan door de
plotselinge dood van Labour-lei-
der Gaitskell in 1963. Ml-5 ver
moedde dat hij door Russische
agenten was vermoord om de weg
voor Wilson vrij te maken. Ook de
reizen van Wilson naar de Sowjet-
Unie waren volgens Wright Ml-5
een doorn in het oog.
Het is niet de eerste keer dat ster
ke geruchten over dergelijke acties
tegen Harold Wilson de kop opste
ken. In 1977 heeft Harold Wilsons
opvolger James Callaghan er een
onderzoek naar laten instellen.
Vooral naar beschuldigingen als
zou de geheime dienst afluisterap
paratuur hebben geplaatst in de
werkkamers van Harold Wilson in
Downing Street en het Lagerhuis.
Naar aanleiding van dit onderzoek
verklaarde premier Callaghan ech
ter er voldoende zeker van te zijn
dat noch de geheime dienst noch
enige andere veiligheidsorganisa
tie in de werkkamers van Harold
Wilson elektronische apparatuur
heeft geplaatst. Tevens was Callag
han ervan overtuigd dat het ver
trouwen in 's lands veiligheids
dienst MI-5 niet was ondermijnd.
Met deze uitspraak heeft de rege-
ring-Thatcher de opdringende par
lementsleden - met name van de
Labour-oppositie - die nog altijd
een nieuw onderzoek willen op af
stand weten te houden. Het leidt
geen twijfel of het hele opnieuw
opgerakelde spektakel komt Mar
gareth Thatcher en haar conserva
tieve regering in de aanloop naar
de volgende verkiezingen slecht
uit. Vandaar de snelle en felle reac
tie op de publicaties in The Inde
pendent, The Evening Standard en
The Daily News.
Eerder dreigden The Guardian
en het zondagsblad The Observer
gedeeltes uit het boek van Peter
Wright te publiceren. Maar toen
wist premier Thatcher hen via ge-
rechterlijke stappen nog tijdig de
mond te snoeren. Nu stelt zij dat de
drie andere kranten de gerechter-
lijke bepaling hebben gebroken.
Hoofdredacteur Andreas Whittam-
Smith van The Independent stelt
echter dat als het waar is wat Peter
Wright over de Wilson-periode, er
sprake is van regelrecht hoogver
raad en dat dit naar buiten dient te
worden gebracht.
Zijn krant en de twee Londense
avondbladen zijn nu ook in een ju
ridisch conflict gewikkeld met de
uitgever Heinemann over schen
ding van het copywright van 'Spy
catcher' waarin Peter Wright ook
schrijft over inbraken en zelfs
moordaanslagen door MI-5 en het
afnemen van verhoren met behulp
van LSD.
