'Duidelijker
richtlijn
euthanasie'
Rechtspraak grote bron van onvrede
'Pakket Dekker
nadelig voor
lage inkomens'
Wapens naar Zuid-Afrika
met Nederlandse schepen
'Platte dorp' Nagele
krijgt schuine daken
'Alleen niet-roker
tot arts opleiden'
Tijdelijk beheer van uw huis?
Europese Hof laakt schending mensenrechten in Nederland
Zondag 26 april zijn wij
de gehele dag geopend
ZATERDAG 25 APRIL 1987
KNMG bezorgd over imago
UTRECHT (ANP) - De KNMG gaat duidelijker richtlijnen
formuleren voor euthanasie. KNMG-voorzitter Cense zei
dat gisteravond op een ledenvergadering. Hij stelde dat
het bestuur er altijd van uit is gegaan dat uiterst zorgvul
dig alle alternatieven overwegen voor ze tot euthanasie
overgaan, maar constateerde dat dit naar buiten toe ondui
delijk is overgekomen. Dat heeft bij verschillende groepen
mensen bezorgdheid doen ontstaan, aldus Cense.
De KNMG wil deze vooronderstel-
ling daarom duidelijker uitspre
ken. Bovendien wil ze volgens
Cense het inzicht bevorderen in de
omstandigheden waarin de eutha
nasievraag kan worden gesteld.
Doel is, zei hij, achtergrondgege
vens te krijgen die kunnen bijdra
gen tot een optimale hulpverlening
en tot het 'leren begrijpen wat de
mens vanuit zijn situatie wezenlijk
bedoelt met een euthanasievraag'.
Overleg met het Nederlands Art
sen Verbond, dat altijd veel kritiek
heeft geuit op het euthanasiestand
punt van de KNMG, heeft geleid
tot het besluit om een gezamenlij
ke werkgroep te vormen die gaat
proberen tot een gemeenschappe
lijke visie te komen. Het KNMG-
bestuur heeft ook gepraat met een
groep hoogleraren (medici en juris-
zelf in samenwerking met de Rijks
universiteit Utrecht een onderzoek
te beginnen naar de manier waarop
het hele hulpverleningsproces
rond een patiënt die om euthanasie
vraagt verloopt. Nadat de Gezond
heidsraad minister Brinkman
(WVC) had geadviseerd over de
zorgvuldigheidseisen waaraan een
arts moet voldoen, heeft de KNMG
onlangs een eigen advies uitge
bracht aan het kabinet. Daarin
staat dat niet alle zorgvuldigheids
normen zich lenen vDor wetgeving,
maar dat die wel in een gedragsco
de voor artsen kunnen worden op
genomen. Een commissie van de
KNMG zal zo'n code ontwerpen.
Cense verklaarde dat het nooit
de bedoeling is geweest van het
KNMG-bestuur stelling te
de morele discussie
AMSTERDAM - Op het Museumplein in Amsterdam is gisteren de jaarlijkse herdenking gehouden van de
bevrijding van het nazi-vrouwenconcentratiekamp Ravensbrück. Bij de plechtigheid werden onder meer kran
sen gelegd bij het monument. (foto anp>
ten), politici en kerkelijke autori- vraag of euthanasie al dan niet
teiten die zich ernstige zorgen ma- geoorloofd is. Patiënten en artsen
ken over de omstandigheden waar- moeten hun eigen geweten kunnen
in soms euthanasie wordt uitge- volgen, op voorwaarde dat aan
voerd. Zij vinden een gedegen on- zorgvuldigheidseisen wordt vol-
derzoek nodig voordat er beleids- daan.- De KNMG-voorzitter stelde
beslissingen over euthanasie kun- ook 'heel nadrukkelijk' dat het be
nen worden genomen. stuur de opvattingen van mensen
Daarnaast wil de KNMG volgens die grote vraagtekens zetten bij eu-
Cense nagaan of het mogelijk is, thanasie altijd heeft gerespecteerd.
EMMELOORD (GPD) - Neder
lands platste dorp, het duizend in
woners tellende Nagele, dreigt van
zijn voetstuk te vallen. Nagele ge
niet Europese bekendheid als het
gaafste voorbeeld van een neder
zetting met uitsluitend platte da
ken, maar gisteravond heeft de ge
meenteraad van Noordoostpolder
besloten dat het dorp ook schuine
daken zal krijgen. Alleen de PvdA-
fractie was in haar geheel tegen.
Als gevolg van deze historische
beslissing kan binnenkort een be
stemmingsplan-procedure in wer
king worden gezet waardoor aan
de zuidrand van het NOP-dorp ook
de bouw van woningen met schui
ne daken mogelijk gaat worden.
Volgens de voorstanders, de frac
ties van CDA en WD, betekende
het verbod op het bouwen van hui
zen met een schuin dak jarenlang
een rem op de groei van het bijna
veertig jaar oude landbouwdorp.
Een meerderheid in het college
(inclusief de. burgemeester) pro
beerde zonder succes de raad van
zijn plannen af te houden, onder
andere door een inwoner te cite
ren, die in een krante-interview
Nagele met schuine daken hetzelf
de noemde als het 'knalrood schil
deren van een antieke'kast'. Ook
vergelijkingen met de Nachtwacht
van Rembrandt speelden een rol in
de discussie.
Volgens burgemeester en wet
houders van de NOP is Nagele een
uniek 'kunstwerk van stedebouw
en architectuur en de gaafste, zo
niet de allergaafste schepping van
het nieuwe, zakelijke bouwen', dat
direct na de Tweede Wereldoorlog
doorbrak. Er moesten functionele,
goedkope woningen voor de pol
derbewoners komen uitgaande
van de leus 'weg met alle flauwe
kul en franje'.
Twee groepen van beroemde ar
chitecten zetten zich aan de uitwer
king van deze opdracht door de
Wieringermeerdirectie. Als gevolg
daarvan heet het dorp sindsdien in
de kringen van architecten en ste
debouwkundigen 'een schoolvoor
beeld van bouwen volgens één
stijl' en trekt het in binnen- en bui
tenland nog steeds belangstelling.
Hoewel het in de polder zelf op
merkelijk stil rond de affaire is ge
bleven, wordt van architecten
straks een storm van verontwaar
diging verwacht.
HILVERSUM (ANP) - Zeker twee
Nederlandse schepen hebben wa
pens vervoerd naar Zuid-Afrika.
Het vrachtschip Otter leverde in de
zomer van 1985 minstens één keer
een lading van 400 granaten van
het kaliber 81 mm af in Zuid-Afri
ka. Eerder werd al bekend dat de
Lady Anita tussen 28 december
1984 en 2 januari 1985 minstens 40
houwitsers vervoerde naar dit door
een wapenembargo van de VN-
Veiligheidsraad getroffen land.
Woordvoerder Rodenburg van
het Shipping Research Bureau in
Amsterdam zegt in het VPRO-pro-
gramma Gouden Bergen dat hij
zich baseert op de scheepsregistra-
tielijst van het Londense Lloyd's
en op Zweedse processtukken. Het
programma wordt komende zon
dag uitgezonden.
Nog onlangs wees minister Van
den Broek (buitenlandse zaken) de
Amerikaanse beschuldiging van
de hand dat Nederland het VN-wa-
penembrago zou schenden. In een
rapport van het Amerikaanse mi
nisterie van buitenlandse zaken
werd Nederland genoemd als één
van de landen die het embargo
schonden.
Volgens het Shipping Research
Bureau voer de Otter, later her
doopt in Reef Moon, onder de vlag
van Malta van Zeebrugge naar Ma
dagascar. Tussen 14 juni 1985 en 14
oktober bleef de Otter rapporteren:
van Zeebrugge naar Madagascar.
De waarschijnlijke datum van aan
loop in Zuid-Afrika was na 15 juli
en voor begin augustus. De Econo
mische Controle Dienst (ECD) on
derzoekt de wapenleveranties.
Daarover heeft de ECD ook con
tact met de Belgische autoriteiten.
Het Rotterdamse bedrijf Unity
Chartering and Shipping wordt er
van verdacht als agent het trans
port te hebben geregeld met de La
dy Anita van Groot-Brittannië naar
Zuid-Afrika. Bij het bedrijf zijn
door de ECD documenten in be
slag genomen. Het zou bij het
transport zijn gegaan om dertig
containers met kanonnen en hou
witsers. De Lady Anita voer onder
de vlag van Cyprus.
Rodenburg ontleent veel van zijn
materiaal aan een proces in het
Zweedse Gothenborg tegen de
scheepsmakelaar en wapenhande
laar Tom Rosenberg, die onlangs
tot anderhalf jaar gevangenisstraf
werd veroordeeld. Rosenberg zou
de contactman zijn geweest tussen
Nederlandse scheepsbedrijven en
twee medewerkers van de Zuid-
afrikaanse ambassade in Parijs.
UTRECHT (ANP) - Het pakket dat
volgens de voorstellen van de com
missie Dekker moet worden on
dergebracht in een verplichte
volksverzekering voor ziektekos
ten is de de achilleshiel in het Dek
ker-advies. Aldus gisteren radio
loog en voormalige voorzitter van
de Landelijke Specialistenvereni
ging Kastelein op een vergadering
van de artsenorganisatie KNMG.
Geneesmiddelen en andere voor
zieningen die voor ouderen en
chronisch zieken essentieel zijn,
komen niet voor in het basispakket
van Dekker. Dat maakt het pakket
politiek onaanvaardbaar, aldus
Kastelein. Uitbreiding van het ba
sispakket is eveneens moeilijk om
dat dat zou neerkomen op een ver
plichte ziekenfondsverzekering
voor iedereen, terwijl de commis
sie-Dekker nu juist gedeeltelijke
flexiblisering van het verzeke
ringsstelsel voorstaat. Met uitbrei
ding van het pakket zou het hele
plan Dekker op losse schroeven
komen te staan, meent Kastelein.
Volgens de voormalige LSV-
voorzitter zal invoering van dat
plan sociaal en economisch ernsti
ge gevolgen hebben. Minder draag-
krachtigen zullen de vrijwillige
aanvullende verzekering, die nodig
is om geneesmiddelen vergoed te
krijgen, te duur vinden. Gaan ze de
aanvullende verzekering wel aan,
dan zullen ze geneigd zijn een zo
hoog mogelijke eigen risico te ne
men om de premie te drukken.
"Voor minder draagkrachtigen
worden noodzakelijke medische
voorzieningen dan praktisch onbe
reikbaar. Uiteindelijk zal de bij
stand voor velen uitkomst moeten
bieden", aldus Kastelein.
Hij voerde voorts aan dat de ver
plichte verzekering van
huisartsenhulp in het basispakket
de gezondheidszorg duurder zal
maken. Ruim een miljoen particu
lier verzekerden zijn nu niet voor
huisartsenhulp verzekerd. Als deze
groep via de basisverzekering de
huisartsenhulp wel vergoed krijgt,
zullen daarmee niet alleen de kos
ten van de huisartsen, maar ook
die van specialisten- en zieken
huiszorg omhoog gaan, omdat de
huisarts veel doorverwijst. Kaste
lein schatte deze kostenstijging op
25 procent, ofwel een totaal van 233
miljoen gulden per jaar.
1 MEI - Als de eerste mei op zon
dag valt mag een 1 mei-viering op
een openbare plaats pas om één
uur 's middags beginnen. De rege
ring ziet geen aanleiding om te vol
doen aan een pleidooi van de
PvdA-fractie om het aan gemeen
tebesturen over te laten dat tijdstip
te vervroegen naar tien uur 's och
tends.
Dat blijkt uit de memorie van
antwoord van de ministers De Ko
ning (binnenlandse zaken) en Kort
hals Altes (justitie) op het voorlo
pig verslag over het wetsontwerp
openbare manifestaties. De be
windslieden beroepen zich op de
zondagswet die de openbare gods
dienstoefening en de openbare
rust op zondag beschermt, 'meer in
het bijzonder tijdens de morgen'.
ADVERTENTIE
Als u in het buitenland verblijft, moet u het beheer van uw huis noodgedwongen
aan anderen overlaten. Bel Eigen Haard om dat vakbekwaam voor u te laten
regelen. De afdeling Verhuur en Beheer is gespecialiseerd in het tijdelijk beheer
van uw woning. Huurincasso, betalen
van kosten en lasten, verzorgen van het
onderhoud... u hebt er geen omkijken
naar. Ook de verhuur van uw huis
kunnen we regelen, gestoffeerd of
gemeubileerd.
Bel ons voor een vrijblijvend gesprek.
AMSTERDAM (ANP) - Artsen zijn
zich vaak niet bewust van de voor
beeldfunctie die ze kunnen hebben
bij de bestrijding van het roken.
Rokende artsen zijn bovendien ge
neigd bij hun patiënten een oogje,
toe te knijpen wanneer die roken.
Het zou daarom een goed idee zijn
alleen nog niet-rokende medicij
nenstudenten op de universiteit
toe te laten. Dat betoogde de
hoofdinspecteur voor de jeugdge
zondheidszorg Wafelbakker van
daag op een congres over roken in
Amsterdam.
Anders dan in de ons omringen
de landen roken de Nederlandse
artsen gemiddeld meer dan de rest
van de bevolking. Volgens Wafel-
bakker nemen zij het rookpro
bleem niet serieus genoeg. Jaar
lijks overlijden 17.000 mensen als
gevolg van roken. Roken is verant
woordelijk voor 90 procent van de
gevallen van longkanker, terwijl
het eveneens het risico op hartin
farcten verhoogt. Ook bij overlij
den door astma en bronchitis
speelt tabaksgebruik vaak een rol.
In totaal kosten de gevolgen van
roken de Nederlandse gezond
heidszorg per jaar ruim 2,5 miljard
gulden.
Niettemin voert de Nederlandse
artsenorganisatie KNMG, evenals
de overheid, een uiterst 'lauw' anti-
rookbeleid, meent Wafelbakker.
Dat beleid beperkt zich groten
deels tot het geregeld plaatsen van
een niet-roken-oproep in haar blad
Medisch Contact. Volgens Wafel-
bakker is dat niet genoeg. Hij riep
rokende artsen onder meer op om
gezamenlijk te proberen van hun
verslaving af te komen.
Volgens docent gezondheids
voorlichting in Maastricht
Adriaanse is de tabakswet die de
regering anderhalf jaar geleden
naar de Tweede Kamer heeft ge
stuurd, veel te slap. Die wet be
helst onder meer de mogelijkheid
om reclame aan banden te leggen
en rookverboden in te stellen voor
openbare ruimten. Als de overheid
haar doelstelling, het aantal rokers
voor het jaar 2000 te halveren (van
40 procent naar 20 procent van de
bevolking), wil halen zijn hardere
maatregelen nodig, vindt Adriaan
se. Hij pleit voor een volledig recla
meverbod, prijsverhogingen en het
toewijzen van een kwart van de op
brengst van tabaksaccijnsen aan
de gezondheidszorg. Jaarlijks zijn
de tabaksaccijnsen goed voor bijna
3 miljard gulden.
DEN HAAG (GPD) - Het PvdA-
kamerlid Ien Dales wordt burge
meester van Nijmegen. Het kabinet
heeft gisteren besloten haar voor te
dragen voor deze functie. De benoe
ming gaat op 16 mei in. Dales volgt
de heer Hermsen op.
Dales is sinds 1982 lid van de
Tweede Kamer. Daarvoor was zij
korte tijd staatssecretaris van so
ciale zaken in het mislukte kabinet-
Van Agt-Den Uyl. Den Uyl vroeg
haar voor dat kabinet omdat zij be
kendheid had gekregen als een uit
stekende directeur van de sociale
dienst in Rotterdam.
Na haar studie andragogische
wetenschappen in Amsterdam, die
zij op 44-jarige leeftijd afrondde, is
zij nog enige jaren wetenschappe
lijk onderzoeker geweest, voordat
ze bij de gemeente Rotterdam in
dienst trad. Van 1956 tot 1968
werkte ze in het vormingswerk,
waarna ze directeur werd van de
Stichting Kerk en Wereld, (foto anp>
STRAATSBURG - Het aantal
klachten over schendingen van
mensenrechten in Nederland
stijgt. Gemiddeld richten zich te
genwoordig honderd burgers per
jaar tot de Europese Commissie
voor de Rechten van de Mens in
door
Madeleen
Wesseling/ANP)
het Oostfranse Straatsburg. Vroe
ger waren dat er maar enkele tien
tallen per jaar. Het meest wordt ge
klaagd over oneerlijke processen
bij de Nederlandse rechters, maar deld zes jaar - om nog doeltreffend
ADVERTENTIE
Dankzij een speciale vergunning is
PJ Bakker voor de Tuin op zondag 26 april
open! Die dag kunt u supervoordelig
f planten, tuingereedschap en tuinmeubels
V kopen. Onze tuinmeubelshow van 1.200 ni:#^0^.B
'S een bezoek zeker waard!
f (°ok °Pen °P Koninginnedag en l
fift. A Moederdag-zondag 10 mei!)
ook uitwijzing blijkt een belangrij
ke bron van onvrede.
Veel klachten blijken onge
grond, maar toch bezet Nederland
de oneervolle derde plaats op de
ranglijst van 21 lidstaten van de
Raad van Europa waar mensen
rechten het meest geschonden
worden. Alleen België met 9 schen
dingen en Groot-Brittannië met 13
schendingen bleken grotere slech
terikken dan Nederland. Sinds
1953 velde in acht Nederlandse ge
vallen het Eüropese Hof voor de
Rechten van de Mens, één van die(
mensenrechtenorganen, een ver
nietigend oordeel over mensen
rechten in Nederland.
Tuchtstraffen voor militairen
bleken strijdig met de mensen
rechten zoals die zijn neergelegd in
de Europese Conventie voor de
Rechten van de Mens. Geesteszie
ken mogen, na een geslaagd be
roep op het Hof, voortaan jaarlijks
hun dwangverpleging door de
rechter laten toetsen. En, de be
langrijkste laatste beslissing van
Straatsburg, het kroonberoep
bleek na ongeveer honderd jaar te
zijn toegepast strijdig te zijn met
het beginsel dat men bij een onaf
hankelijke rechter in beroep moet
kunnen gaan.
Deze drie voorbeelden van uit
spraken van het Europese Hof
voor de Rechten van de Mens zijn
de belangrijkste uitspraken ge
weest voor Nederland. De ge
schonden rechten werden onmid
dellijk hersteld. „Nederland luis
tert goed naar Straatsburg, maar
vaak komen de veranderingen wel
te laat. De procedure in Straats
burg duurt veel te lang - gemid-
te kunnen zijn", aldus de kritiek
Straatsburg.
De Europese Commissie en het
Europese Hof voor de Rechten van
de Mens werden in 1953 opgericht
met als doel de mensenrechten, zo
als die zijn neergelegd in de Euro
pese Conventie voor de Rechten
van de Mens, te waarborgen. Na de
vernederingen van de Tweede We
reldoorlog zou Europa zich sterk
gaan maken om, via de conventie,
ieder mens in zijn rechten te be
schermen. De 21 lidstaten van de
Raad van Europa ondertekenden
de lange lijst rechten en vrijheden
van de Conventie en beloofden
hiermee hun burgers te zullen be
schermen tegen inbreuken daarop.
Burgers en inwoners van landen
die het individueel klachtrecht er
kenden, op Malta en Cyprus na alle
landen van de Raad, konden voor
taan „in beroep" gaan bij de instan
ties in Straatsburg, wanneer de
rechtsmiddelen in eigen land wa
ren uitgeput. Via uitspraken van
de Commissie en het Hof zouden
regeringen gedwongen worden
mensenrechten te handhaven.
Het leek allemaal zo veelbelo
vend, maar er is niets van terecht
gekomen: Europa wil misschien de
mensenrechten wel hoog in het
vaandel hebben, maar heeft er
niets voor over dat dit ook wordt
nageleefd. Met een schijntje geld -
20 miljoen Franse Francs per jaar
moeten de Commissie en het
Hof zien rond te komen. Het is nau
welijks genoeg voor een fatsoenlij
ke bibliotheek, laat staan voor het
aantal medewerkers.
Het aantal klachten steeg alleen
maar; het aantal mensen dat ze
moest bekijken bleef in ruim der
tigjaar hetzelfde. Gevolg: wachttij
den van een jaar voordat de brief
met de klacht zelfs maar geopend
wordt. En dan nog eens vijf jaar
voordat een oordeel gegeven is
door het Hof. Het systeem faalt aan
alle kanten", aldus de kritiek van
hoog tot laag. Wanneer er niet snel
iets verandert, kunnen de Europe
se landen van de Raad van Europa
het handhaven van mensenrechten
wel op hun buik schrijven, zo is de
algemene mening in Straatsburg.
„Het recht op vrijheid en per
soonlijke veiligheid. Het recht op
een eerlijke rechtspraak. Het ver
bod van onmenselijke of vernede
rende behandeling of straffen. De
lijst mensenrechten die beschermd
moeten worden, wordt steeds lan
ger en langer. Maar wat komt er
van al die waarborgen terecht als
de organisaties die deze elementai
re mensenrechten moeten handha
ven geen mogelijkheden krijgen
doeltreffend op te treden. Klachten
die pas na zes jaar toegekend woï-
den zijn vaak te oud om voor de
klager nog praktisch nut te heb
ben", aldus mr. J.Klijssen, een van
de medewerkers van de Europese
Commissie.
Wordt een klacht toegekend
door het Hof of de Commissie, dan
volgt in vele gevallen een schade
vergoeding voor de klager. „Maar
iemand die klaagt over een oneer
lijk proces en vervolgens al jaren in
de gevangenis zit, ondanks dat on
eerlijk proces, heeft natuurlijk
niets meer aan schadevergoeding.
Hoe hoog dit bedrag soms ook is,
het is een pleistertje voor een ga
pende wond", aldus Klijssen.
Het probleem in Straatsburg zit
hem vooral in de mankracht. De
ongeveer veertig mensen die bij de
Europese Commissie werken, in
clusief het secretariaat, moeten
van de 4000 klachten die jaarlijks
binnenkomen er 3600 laten liggen.
Daar is simpelweg geen tijd voor.
Van de klachten die door de Com
missie geschift zijn gaan er enkele
tientallen naar het Hof. De leden
van het Hof - 21 rechters uit de 21
lidstaten - echter zijn maar ééns
per maand ongeveer een week bij
elkaar in Straatsburg. Meer tijd
kunnen ze hiervoor niet uittrek
ken, want ze hebben in hun eigen
land hun werk en bovendien wordt
het werken voor het Hof nauwe<
lijks betaald, aldus de vice-griffier
van het Hof in Straatsburg.
De meeste klachten, die de Com
missie gegrond acht, worden ech
ter niet door het Hof afgehandeld,
maar door het Comité van Minis
ters. De klager wiens klacht op een
dergelijke manier wordt opgelost
is slechter af dan de klager die tot
het Hof weet door te dringen. Het
Comité van Ministers kent nooit
een schadevergoeding toe en lost
het probleem alleen praktisch op.
Het blijft klachten regenen in
Straatsburg. Steeds meer landen
erkennen het individueel klach
trecht. „Maar extra mensen: ho
maar. De achterstand zal alleen
maar groter worden", aldus Klijs
sen.
De enige oplossing die de mede
werkers van Commissie en Hof in
Straatsburg zien is het samenvoe
gen van deze twee instanties tot
één orgaan met fulltime juristen.
Alleen dan is het mogelijk de
wachttijden te verkorten. Boven
dien zou de klager zelf betrokken
moeten worden bij de afhandeling
van zijn klacht. Nu is zijn enige
verweermiddel het indienen van
de klacht zelf en eventueel, als het
zover komt, de openbare zitting
van het Hof.
Volgens vertegenwoordigers van
de Commissie en het Hof zijn de
meeste regeringen van de lidstaten
echter niet happig op de samen
voeging van Commissie en Hof.
„De lange duur van de procedure
in Straatsburg speelt veel landen
in de kaart. De publieke aandacht
voor het probleem is dan allang
weer verslapt. Zeker wanneer
klachten gehonoreerd worden zijn
regeringen alleen maar blij dat de
behandeling zo lang duurt", aldus
Klijssen.
Om op korte termijn de achter
standen te kunnen wegwerken
heeft Straatsburg intussen geld no
dig. En niet eens zoveel: 4 mihoen
Franse Francs, ruim één miljoen
Nederlandse guldens. „Een postze
gel per burger, wat is dat nou in
verhouding tot hetgeen ermee ge
moeid is", aldus verbaasde gelui
den in Straatsburg. Verbaasd om
dat, ondanks de poeha die veel lan
den maken van het onderwerp
mensenrechten, er nauwelijks geld
over de brug komt.
