'Tussen honderd
heiligen lopen
altijd Judassen'
Reportage
Spoortunnel gaat Rotterdamse
Ongevraagde euthanasie soms aanvaardbaar
Franse douane ontkent aannemen smeergeld
WOENSDAG 22 APRIL 198 w0El
ROTTERDAM - Rotterdam staat,
na de vorig jaar voltooide aanleg
van de metro, opnieuw aan de
vooravond van een enorm karwei.
De komende negen jaar zal de bin
nenstad opnieuw 'open komen te
liggen'. Dit keer voor de aanleg van
een drie kilometer lange en 720
miljoen guldende kostende spoor
tunnel onder de Maas.
door
Bas Hoppel
De tunnel komt in de plaats van
het precies 100 jaar oude spoor
wegviaduct dat dwars door het
centrum loopt. Behalve dit nage
noeg versleten bouwwerk, waaron
der zich dinsdags en zaterdag een
deel van de weekmarkt afspeelt,
zal ook 'de Hef, de spoorbrug over
de Maas en een van de meest her
kenbare punten van Rotterdam
over enkele jaren uit het stads
beeld verdwijnen.
Treinreizigers die vanaf Rotter
dam naar het zuiden reizen, zullen
over zo'n zeven jaar onmiddellijk
na het verlaten van het CS niets
meer van de Rotterdamse binnen
stad kunnen zien. De trein duikt er
als een mol de grond in om er pas
kort voor het Feijenoord-stadion
weer boven te komen.
Dinsdag 28 april zal minister
Smit-Kroes (verkeer en waterstaat)
het officiële startsein geven voor
de bouw van de tunnel.
Het idee voor de aanleg van de
Spoortunnel bestaat al 40 jaar. Di
rect na de Tweede Wereldoorlog
kwamen plannen op tafel om het
toen al 60 jaar oude spoorviaduct
en de spoorbruggen over de Maas
te vervangen. Die hebben het in de
loop van de jaren steeds zwaarder
te verduren gekregen. Rond de
eeuwwisseling passeerden per et
maal zo'n 70 reizigerstreinen per
dag, in 1930 waren dat er 100 en in
1960 was dat aantal opgelopen tot
160. In vrij korte tijd steeg dit getal
fors, want nu passeren er op de
tweesporige brugverbindibg dage
lijks maar liefst 250 treinen.
Jarenlang is er strijd gevoerd of
het wel een tunnel en niet beter
een bredere brug zou moeten wor
den. Zo werd kort na de oorlog en
in het kader van de wederopbouw
van Rotterdam eerst gesproken
over een nieuwe viersporige brug-
verbinding.
In 1978 ramde een schip van
Nedlloyd 'de Hef, de 70 meter ho
ge brug die niet alleen nu nog tot
de verbeelding spreekt, maar dat al
in 1928 deed toen Joris Ivens er een
film over maakte en Spoor- en
tramwegen, het toenmalige tijd
schrift van de Nederlandse Spoor
wegen, zijn lezers aanraadde die
film te gaan zien. Door de aanva
ring raakte dat de brug zo ontzet
was dat er 18 dagen geen treinver
keer meer mogelijk was tussen
Rotterdam en Dordrecht.
Eens te meer de kwetsbaarheid
van de brug, die bovendien om de
twee uur 20 minuten open moet
voor het scheepvaartverkeer, of
dat er nu is of niet. Hierdoor wordt
niet alleen het treinverkeer op de
'Oude lijn' tussen Amsterdam en
Dordrecht beperkt maar lopen ook
andere en aansluitende treinen
niet volgens de door de NS gewen
ste ideale dienstregeling.
Vooral de laatste jaren heeft dë
aanleg van de Spoortunnel veel
stof doen oplaaien omdat plotse
ling bleek dat acht monumentale
koopmanshuizen uit de 18de eeuw
aan de Wijnhaven ervoor gesloopt
zouden moeten worden. Hiertegen
rezen vele bezwaren en de Raad
van State bepaalde dat deze pan
den behouden moesten blijven.
Ongevraagde euthanasie is in
bepaalde gevallen aanvaardbaar,
bijvoorbeeld bij ernstig gehandi
capte baby's en diep bewustelo-
Humanistisch Studiecentrum:
Dat schrijft het Humanistisch
Studiecentrum Nederland in een
rapport over deze vorm van le
vensbeëindiging. In het studie
centrum werken samen het Hu
manistisch Verbond, Humanitas
en De Vrije Gedachte. Inmiddels
heeft het Humanistisch Verbond
zich van dit standpunt gedistan
tieerd. De betrokkene moet zelf
nadrukkelijk om euthanasie heb
ben gevraagd, zegt het Verbond.
Het rapport noemt een aantal
argumenten voor en tegen onge
vraagde euthanasie. Zo is doden,
volgens het rapport, soms mo
reel gerechtvaardigd. "De dood
kan een genade zijn, voor de lij
dende persoon zelf, maar ook
voor zijn omgeving. Bij gehandi
capte pasgeborenen kan er spra
ke zijn van een te zware belasting
voor het gezin. Als derde argu
ment voor ongevraagde euthana
sie noemt het studiecentrum
economische aspecten (onver
antwoord dure en uitzichtloze
verpleging).
Kans op beterschap, verhulde
moord - bijvoorbeeld als familie
leden financieel belang hebben
bij iemands dood - en angst voor
euthanasie bij sommige zieken
en bejaarden kunnen redenen
zijn om van ongevraagde eutha
nasie af te zien.
Uitgebreid gaat het rapport in
op de regeling van ongevraagde
euthanasie bij baby's en mensen
in coma. "Het beleid ligt in deze
gevallen veel moeilijker dan
wanneer mensen zelf om levens
beëindiging vragen. In het be
lang van patiënt én samenleving
moeten wij de verantwoordelijk
heid voor deze beslissing op ons
Als bijvoorbeeld iemand lang
durig in coma verkeert en herle
ving van het bewustzijn is on
waarschijnlijk, dan is dit bestaan
'mensonwaardig' geworden en
moeten de belangen van de
meest betrokkenen de doorslag
geven. Bij pasgeborenen moeten
'in hoofdzaak' de ouders zo spoe
dig mogelijk een beslissing ne
men. Wat die snelheid betreft op
pert het Humanistisch Studie
centrum de mogelijkheid dat ou
ders al vóór de geboorte - als zij
minder emotioneel zijn - verkla
ren wat er met een gehandicapte
baby moet gebeuren. Wel moe;
ten de ouders die verklaring kun
nen herroepen.
In alle gevallen dat mensen
door een of andere oorzaak niet
zelf om levensbeëindiging kun
nen vragen moeten verscheidene
mensen daarover beslissen. En
pas na grondig overleg.
W. Banning
De afdeling Driebergen van
de Partij van de Arbeid houdt
komende zaterdag, 25 april, een
studiedag over de hervormde
theoloog en mede-oprichter van
de Partij van de Arbeid professor
dr. W. Banning. Aanleiding is het
feit dat een van de straten in de
nieuwe wijk 'Hoenderdaal' in
Driebergen naar Banning is ge
noemd. Andere straten in die
wijk kregen de naam van kardi
naal Alfrink, dr. W. A. Visser 't
Hooft (Wereldraad van Kerken),
dr. J. Eykman (hervormd theo
loog), dr. H. Kraemer (zendings
man) en jonkvrouw C. M. Asch
van Wijck ('Kerk en Wereld').
Banning - geboren in Makkum
- was eerst onderwijzer. Later
werd hij achtereenvolgens her
vormd predikant, directeur van
het Woodbrookershuis in Bent
veld, hoofddocent aan 'Kerk en
Wereld' in Driebergen en buiten
gewoon hoogleraar in de kerke
lijke sociologie in Leiden. Dat
laatste was hij van 1946 tot 1958.
Ten tijde van zijn gijzeling in
Sint Michelsgestel in de oorlog
stond hij-in nauw contact met dr.
Kraemer en de predikant Grave-
meyer. Dat 'driemanschap' heeft
sterk bijgedragen tot vernieu
wing van de Nederlandse Her
vormde Kerk, een vernieuwing
die in 1950 resulteerde in een
kerkorde ter vervanging van de
reglementen van 1816.
Het eerste beginselprogramma
van de Partij van de Arbeid
droeg in belangrijke mate Ban-
nings stempel. Al vóór de oorlog
ijverde hij voor ontmoeting tus
sen christendom en socialisme
en kerk en wereld. Van 1931 tot
1938 was hij hoofdbestuurslid
van de SDAP.
Het kamerlid mevrouw Dales,
oud-directeur van 'Kerk en We
reld', spreekt zaterdag in Drie
bergen over Banning als leer
meester. Dr. J. van den Berg, di
recteur van de Wiardi Beekman-
stichting, zal Bannings rol in de
sociaal-democratie belichten.
Een panel met onder anderen
Joop den Uyl komt met de stel
ling dat het 'personalistisch so
cialisme' van Banning nog altijd
Sport-'aal'
De rooms-katholieke bis
schoppen hebben drs. A. Peters
benoemd tot hoofdaalmoezenier
van de Nederlandse Katholieke
Sportfederatie. Hij is de opvolger
van J. P. Boymans, die al gerui
me tijd geleden is overleden.
De franciscaner pater Peters is
secretaris van de Nederlandse
provincie van zijn orde en bege
leider van jongeren die zijn be
trokken bij ziekenhulp in het ka
der van de Lourdes-bedevaarten.
Tot juni blijft hij tweede voorzit
ter van de Vereniging Scouting
Nederland.
Afscheid. Komende zondag
neemt de predikant dr. P. A. El-
derenbosch wegens pensioen af
scheid van de hervormde ge
meente Ginneken. Hij is voorzit
ter van het hervormd beraad
voor de verhouding tot de
Rooms-Katholieke Kerk. Als af
gevaardigde van de Hervormde
Kerk nam hij eind jaren 60 deel
aan het rk pastoraal concilie in
Noordwykerhout
Elderenbosch was achtereen
volgens predikant in Kloetinge,
Voorburg en Amersfoort (Berg
kerk). In 1980 werd hij in Ginne
ken de opvolger van ds. A. C. D.
van den Bosch. Liturgische ver
nieuwing had zijn warme belang
stelling. Op het gebied van 'oor
log en vrede' is hij actief in het
Hervormd Beraad Vredesvraag
stukken.
Professor Versteeg. Dr. J. P.
Versteeg, hoogleraar aan de
theologische hogeschool van de
Christelijke Gereformeerde Ker
ken, zal zaterdag in besloten
kring worden begraven. Hij over
leed zondag plotseling in Frank
rijk, waar hij met vakantie was,
48 jaar oud.
Zaterdagmorgen om half 11
wordt in de Grote Kerk aan de
Loolaan in Apeldoorn een her
denkingsdienst gehouden met
ds. W. Steenbergen uit Rijswijk
als voorganger. Na de dienst is er
in de aula van de hogeschool aan
het Wilhelminaprk tot 2 uur gele
genheid de familie de hand te
drukken.
Hervormde Kerk: beroepen
te Rijssen (deelgemeente 'Open
Hof) kandidaat F. W. Verbaas
Amsterdam, te Doetinchem
(deelgemeente 'Dijkveld') J. W.
T. Cohen Stuart Vreeswijk; aan
genomen naar Ransdorp-Holy-
sloot-Durgerdam kandidaat H.
P. de Roest Leiden, naar Kethel
N. K. Mos Hoenderloo.
Gereformeerde Kerken: aan
genomen naar Zweeloo kandi
daat G. H. Olsman Kampen.
Bedevaart. Van vrijdag 22
tot en met dinsdag 26 mei wordt
vanuit het bisdom Rotterdam
een bedevaart gehouden, voor
zieken, aan huis gebonden be
jaarden en gehandicapten naar
'Maria's Genade-oord' Banneux-
Notre Dame in de Belgische Ar
dennen. De reis gaat onder ande-,
re vanuit Noordwijk en Leiden.
Voor inlichtingen: zuster Conra-
da, 071-893621.
LILLE - "Moet je net hier wezen", mompelt een vermoeid ogende vijftiger aan een
tafeltje. "Het is hier vreselijk erg. Ben je te zwaar beladen, dan pakken ze je of ze sturen je
terug. Er is wel een oplossing voor. Als ze met je naar de wagen lopen, vragen ze je om
billets. Dan steek je natuurlijk snel je hand in je zak en je geeft ze geld. Dan heb je geen
last".
Op het parkeerterrein van de Franse grensovergang Kortrijk-Lille (voor ingewijden
grenspost Rekkem) hangt nog een lichte ochtendnevel. Terwijl in de douanekantoren
enkele douaniers in burger het administratieve werk verrichten, doen verschillende
chauffeurs in de cabine een hazeslaapje. Sommige bestuurders wachten vol ongeduld
voor de balie, anderen slurpen in een nabijgelegen café een kop sterke koffie.
De vrachtrijder, ('nee geen namen')
brengt een lading staal van Am
sterdam naar Parijs. Zijn klaaglied
bevestigt de beschuldigingen van
de Algemene Verladers- en Eigen
Vervoerorganisatie, EVO. In een
nota stelt die de omkopingen van
Franse douaniers aan de kaak. Die
zouden jaarlijks enkele miljoenen
guldens smeergeld ontvangen. In
ruil voor geld handelen ze onder
meer het in- en uitklaren aan de
grens sneller af. Daarvoor moet
een vrachtwagenchauffeur de
ambténaar zo'n 200 tot 300 Franse
francs toeschuiven. Het kost
middelgroot expeditiebedrijf met
twintig vrachtwagens zo'n 150.000
gulden.
De aantijgingen zijn bij de doua
niers met verontwaardiging ont
vangen. Enkele mannen in een duf
kantoor langs de snelweg stempe
len met iets luidere klappen docu
menten af. Reageren doen ze in
eerste instantie niet. Ze verwijzen
angstig naar de ver boven hen ver
heven chef de poste. Maar anoniem
willen ze wel iets kwijt. "Het draait
alleen om de handel", verklaart
een van hen met grote stelligheid.
"De Hollanders hebben sterke
Godignon: "In sommige gevallen heeft de transporteur er belang bij geld
te geven". (foto gpd>
transportbedrijven in vergelijking
met andere landen. Ze drukken ie
dereen van de markt. Formulieren
en regels hinderen die expansie
drift. Uit woede is daarom elk mid
del toegestaan. En wij zijn daarvan
het slachtoffer".
door
Carla Valentin
Na een uitvoerige les in van-het-
kastje-naar-de-muur-sturen voor
gevorderden, komen we eindelijk
bij een van de hoogste douane
ambtenaren terecht: regionaal di
recteur Godignon in Lille, die 600
man onder zijn hoede heeft. Hij
legt sterk de nadruk op de uitlating
van zijn ondergeschikten: het
draait allemaal om de handel. Hij
herhaalt die uitdrukking met stem
verheffing als we hem confronte
ren met de opmerking van de even
open als besmette Belgische chauf
feur Jan Lepere uit Roeselare.
Die bekent zonder enige aarze
ling vlees af te geven bij een grens
post-. "Zeker. Als ze met een stuk
tevreden zijn dan kan het sneller
gaan. En als ik 's avonds op wil
schieten, zoek ik iets lekkers, een
groot stuk uit", aldus deze eigen
rijder, die een vracht braadkippen
in Parijs heeft opgehaald. Op het
terrein, waar vooral veel vee, kaas
en ander bederfelijke waar wordt
ingeklaard, vertelt hij zonder blik
ken of blozen dat sommige doua
niers met een rijk gevulde autokof
fer naar huis gaan. "Iemand die
meubels vervoert, kan natuurlijk
niet een kast geven. Die zal dat met
geld doen". Lepere: "Ik geef een
doos, ze moeten het er zelf uitha
len". Volgens de Belg zijn er wei
nig chauffeurs die 'normaal' de
grens overgaan. Ook hij rijdt met
gevulde ronde dieseltanks vier
maal per week de grens over.
Godignon ontkent niét dat som
mige grenswachten geld of goede-
Er zijn in het verle
De Rekkemse douanechef Cappelaere controleert
aar het bij het betalen van smeergeld vaak om draait.
vrachtwagenchauffeur op de hoeveelheid diesel die hij 'meesmokkelt':
den ambtenaren betrapt, dat is het
beste bewijs dat het werkelijk
voorkomt, aldus de directeur. "Als
zij fout zijn, worden ze streng ge
straft. In 1985/begm 1986 zijn vier
douaniers opgepakt in mijn organi
satie. Zij hadden goederen geac
cepteerd. Dat is ze op een tijdelijke
schorsing van achttien maanden
komen te staan. In november 1986
heeft een douanier 200 francs aan
genomen. Hij kreeg ontslag. Ster
ker gezegd, we hebben hem de
deur uitgeschopt".
Ook chauffeurs worden op po
ging tot omkoping betrapt. "Afge
lopen dinsdag nog na de stroom
berichten over smeergeld. Dan
vraag ik mij af: is dit onwetendheid
of provocatie". Hoewel hij aanne
men van goederen zeker niet goed
keurt, noemt hij die overtreding
minder erg dan het aannemen van
geld. "Als men geld aanneemt, be
tekent het dat men de regels niet
toepast of de controle niet uit
voert".
Van de berichten van de EVO
kijkt hij niet op. Met de regelmaat
van de klok hoort hij die geruch
ten. Maar wat hem wèl verbaast is
het feit dat geen enkele verant
woordelijke van de EVO bij hem
klachten heeft gedeponeerd. Ook
krijgt hij zelden een klacht van een
chauffeur op zijn bureau.
"In dat geval kan ik een onder
zoek instellen. Nu niet. Bovendien
worden alle Franse grenswachters
met deze aantijgingen over één
kam geschoren. Het zijn niet alle
grensbeambten die geld vragen of
geld ontvangen. Net zo min alle
transporteurs op deze manier te
werk gaan. Als je aan honderd
mense.n bij Rekkem vraagt of ze
weieens geld accepteren, zeggen'ze
alle honderd dat ze heiligen zijn.
Maar tussen die honderd heiligen
lopen altijd wel enkele Judassen".
Ballpoint
We gaan nog even terug naar de
vroege ochtend aan de grens bij
Rekkem. Naar de drie douaniers,
die zeiden dat het vooral om de
handel draait, en die (natuurlijk)
tot de 'heiligen' van de directeur
behoren. Het drietal ontkent ooit
geld in de zak te hebben gestoken.
Dat wordt met een 'belachelijk'
driftig weggewoven. Hoewel, zo
heilig zijn ze ook weer niet, geven
ze na enig aandringen toe: goede
ren nemen ze namelijk 'wel eens'
aan: "We liggen constant onder
vuur", legt de meest spraakzame
uit. !'En die giften zijn kleinigheid
jes". Ter illustratie trekt hij in zijn
borstzak een blauwe ballpoint te
voorschijn. Europa BV staat er te
lezen. "Zoiets nemen jullie toch
ook aan? Nee, die beschuldigingen
hebben een politieke achtergrond.
De Hollanders willen de grenzen in
1992 open hebben. En daarvoor
zijn ze nu alvast actief voorberei
dingen aan het treffen".
Met een 'denk erom we hebben
niks gezegd' worden we naar de
dienstdoende chef van de doua
niers Cappelaere gestuurd.
Controle
Foto's nemen van druk
werkende douaniers achter de ba
lie is ten strengste verboden.
Staatsgeheim zo lijkt het. Maar te
gen een foto van controlerende
grensambtenaren bij de 'sortie'
maakt hij geen bezwaar. Volgens
Cappelaere passeren dagelijks tus
sen de 2000 a 3000 auto's de grens.
Vrachtwagens worden op drie
punten onder de loep genomen.
Aanhangers, dieselolie en de goe
deren staan vooral in de belang
stelling. "Er is controle op de docu
menten en voor dit hokje. Als we
werkelijk een onderzoek instellen
nemen we alles mee".
De tank van de vrachtauto mag
bij controle hooguit 300 liter diese
lolie bevatten. Door de hogere
brandstofprijs in Frankrijk, onge
veer zestig cent per liter duurder,
ontduiken'veel chaufffeurs die re
gel. Sommigen gaan met een paar
honderd liter meer de grens over.
Als ambtenaren een onderzoek
instellen, probeert men vaak de
controleur wat toe te stoppen, weet
Kees Schilders uit Eersel op weg
naar Le Havre. Met 19 ton alumi
nium in de aanhanger bezweert hij
dat zelf nooit te doen. "Ik rijd bij
een baas. Ik word keurig door hem
betaald. Maar voor eigen rijders is
het voordelig met een volle tank de
grens over te gaan. Als ze gesnapt
worden, willen ze wel eens hon
derd francs toeschuiven". -
Rood
Dat Kees gelijk heeft, blijkt even
later. Een chauffeur uit de Rand
stad ziet wantrouwend de foto
graaf aan. Als we vragen of hij be
reid is bij de uitgang met douanier
Cappelaere op de foto te gaan.
wijst-hij ons pertinent af. "Ben je
gek man. Stel je voor dat ze me
echt gaan controleren. Dan ben ik
de lui. Ik heb mijn tanks vol zit
ten".
De Nederlanderse rijder van de
firma Van Mierlo uit Veghel die
door Cappelaere en helpers uit een
rij Belgen, Denen en Engelsen!
wordt gelicht, zakt met rood aange
lopen gezicht uit de cabine. "Zijn
jullie van de pers? Die EVO is hart-l
stikke gek. Die kerels hier doen ge
woon goed hun werk. D'r is niks
van waar". Drukgebarend loopt hijl
naar de dieseltank waar het toege
stane aantal liters inzit. "Ik ben;
door die berichten ontzettend!
kwaad geworden. Ze verpesten het
met die praatjes voor ons".
De drie douaniers kijken niet be-1
grijpend en verbaasd naar de opge
wonden chauffeur. De Brabander'
pakt Cappelaere bij zijn arm en
zegt in zijn beste Frans dat de EVO j
het totaal bij het verkeerde eind
heeft. Sputterend stapt hij weer
achter het stuur, de drie Fransen
trots en opgelucht achterlatend.
Dat de douaniers door berichten I
over steekpenningen danig in hun
wiek zijn geschoten, heeft Erik
Fiks uit Epe aan den lijve onder
vonden. Met 21 ton vlees in zijn
koelwagen wacht hij bij Risquons
Tout, een andere Frans-Belgische I
grensovergang, op zijn papieren.
"Door dat gekloot ben ik deze 1
week bij dé Franse douaniers de
deur uit gejaagd. Ik moest alleen
een bewijs van doorgang hebben.
Hollanders komen hier niet bin
nen, werd me gezegd. Door die ver
halen maken ze de boel kapot".
Hoewel hij als eigen rijder zijn
brood verdient, zegt hij de beschul
digingen van de vervoersorganisa
tie te" staven. Na een lichte aarze
ling: "Geld geven? Ik prakkizeer er
niet over. De Hollanders hebben
het aan zichzelf te wijten. Een paar
centen geven aan de grens. En dan
een paar kilometer verder by een
controle nog eens. Nee, daar trap ik
niet in".
