Minister wil minder
doden in verkeer
Commercie maakt ziekenzorg duurder
Maximum-snelheid blijft 100 kilometer
Aidsbesmetting niet
altijd verklaarbaar
Kabinet houdt vast aan
dodenherdenking 4 mei
Amsterdam wil steun van rijk
Bedrijf in stambomen
VRIJDAG 17 APRIL 1987
BINNENLAND
PAGINA 3
DEN HAAG (GPD/ANP) - Minister Smit-Kroes (verkeer en waterstaat) wil het aantal
verkeersdoden nog tijdens deze kabinetsperiode met 200 per jaar terugdringen. Zij heeft veranderen
hiervoor een aantal 'speerpunten' geformuleerd in een nieuw meerjarenplan verkeersvei- ien. Dat sommige besmettingen
ligheid dat zij gisteren aan de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Gisteren maakte premier Lubbers wordt bekeken of verdere extra fi-
na afloop van het kabinetsberaad nanciering - afhankelijk van het
bekend dat de verhoging van de feit of het beleid aanslaat of niet -
maximum-snelheid op sommige nuttig en mogelijk is. In het nieu-
autowegen van 100 naar 120 kilo- we meerjarenplan wordt voorge-
meter voorlopig van de baan is. steld dat iedere provincie in 1988
Volgens Lubbers leidt verhoging een eigen regionaal orgaan voor de
van de maximumsnelheid tot meer verkeersveiligheid heeft. Nage-
müieuproblemen en aantasting gaan zal worden of het via inpas-
van de verkeersveiligheid. sing van het verkeersonderwijs in
de informaticalessen op de middel-
Minister Smit-Kroes wil dat de scholen mogelijk is het theo-
Nederlandse bevolking zich meer riedeel van het nj-examen op
om de verkeersveiligheid gaat be- sch°o1 te laten afleggen,
kommeren. Behalve daling van het
aantal doden, wil Smit-Kroes ook
het aantal gewonden dat in een zie
kenhuis moet worden opgenomen
terugdringen met 1500 per jaar.
Doel van het kabinet is
LEIDEN - Een op de vijftien men
sen met aids heeft deze ziekte op
onverklaarbare wijze gekregen -
niet door intieme seksuele contac
ten, niet door het gebruik van vuile
naalden, en niet door besmetting
op een andere bekende manier. Dit
zei de Amerikaanse aids-onderzoe-
ker dr. Robert Gallo gisteren tij
dens een groot wetenschappelijk
symposium in Leiden.
Het symposium, over de moge
lijkheden van biotechnologie in de
geneeskunde, was georganiseerd
door het Amerikaanse bedrijf Cen-
tocor, sinds kort gevestigd in het
nieuwe 'Bio Science Park' bij de
Leidse universiteit en gisteren offi
cieel door minister De Korte (eco
nomische zaken)geopend.
Van de volwassen aids-patiënten
heeft 6,5 procent de immuniteits
ziekte op onbekende wijze opgelo
pen en van de kinderen 7 procent,
aldus Gallo. Deze cijfers zijn overi
gens van vorig jaar; ze kunnen snel
per land verschil-
ïige besmettingen
niet kunnen worden verklaard, be
tekent niet dat populaire bangma-
De minister overweegt ook een kers als zoenen en muggen toch
strafpuntenregeling, waarbij men- oorzaak zijn. Daartegen pleiten
sen die regelmatig in de fout gaan nog steeds te veel onderzoeksre-
hun rijbewijs wordt afgenomen. sultaten. Een
volgens Gallo, dat dat het virus
wellicht ook via moedermelk kan
worden doorgegeven.
Volgens Gallo is het gevaar van
besmetting via bloedprodukten
(voor hemofilie-patiënten bij voor
beeld) nu wel geweken, en ook ho
moseksuele mannen hebben hun
gedrag veranderd zodat de epide
mie zich onder hen minder snel
uitbreidt. Onder heteroseksuelen
komt aids echter steeds vaker
voor. Van de mensen die met het
virus, tegenwoordig HIV ge
noemd, besmet worden krijgt ze
ker veertig procent aids, maar het
kan zijn dat dit cijfer nog oploopt.
Uit recent onderzoek is gebleken
dat, als aids in stadia van onschul
dig tot ernstig wordt verdeeld, er
nog nooit iemand is geweest die
van ernstig naar minder erg is te
ruggegaan: alle zieken worden al
leen maar erger ziek.
Over het ontwikkelen van een
vaccin was de onderzoeker niet erg
optimistisch. Hij sloot zelfs de mo
gelijkheid niet uit, dat zo'n vaccin
er nooit zou komen, vooral omdat
onlangs is aangetoond dat eigen
lijk alle HIV-stammen een beetje
verschillen: iedereen is met een
iets ander virus besmet en net als
bij verkoudheid wisselt het virus
zo veel van gedaante, dat het li
chaam er niet met een vaccin op
kan worden voorbereid. Wel zijn,
tot dusver, mensen die een HIV-
besmetting overleven daarna niet
vatbaar zijn voor andere HIV-stam
men, aldus Gallo. Niemand is er
echter nog in geslaagd een proef-
vaccin te maken dat tegen meer
dan een HIV-stam beschermt.
Over de mogelijkheden biotech
nologie te gebruiken in de strijd te
gen kanker sprak de directeur van
het Nederlands Kankerinstituut,
prof. dr. P. Borst. Een mens, zo zei
hij, bestaat uit honderd miljoen
maal miljoen cellen, die allemaal
nauw moeten samenwerken. Via
ingewikkelde en grotendeels nog
onbekende chemische stoffen hou
den ze elkaar op de hoogte en ge
ven ze commando's door welke cel
moet groeien en welke niet. Het is
eigenlijk verbazend dat het zo zel
den misgaat.
Als het misgaat, begint een cel
onbeheerst te delen en soms uit te
zaaien. In feite is dat het enige
waarin een kankercel zich onder
scheidt van een gewone cel: „Kan
kercellen en gezonde cellen zijn
voor 99,99 procent gelijk, en het
minieme verschil moet nog kun
nen worden uitgebuit om een ge
neesmiddel op los te laten ook", zo
waarschuwde Borst. Volgens hem
zit in elke cel een soort pomp die
geneesmiddelen weer naar buiten
kan werken. Borst is bezig te on
derzoeken of het mogelijk is die
pomp bij kankercellen op de een of
andere manier te ontregelen - een
geheel nieuwe aanpak van de
strijd.
De rij-opleidingen moeten wor
den herzien en aangepast aan de ei
sen van het moderne verkeer. Voor
it het opheffen van de gevaarlijkste
fin het Plaatsen in het verkeer wil de i
jaar 2000 in totaal 25 procent min- mater acht mihoen gulden uittrek-
der verkeersslachtoffers te heb- ken. Via volledige invoering van de
ben. Het meerjarenplan is aange- ademanalyseapparatuur binnen
past, omdat bleek dat vorig jaar ze- twee Jaar zal de politie beter kun-
ven procent meer doden in het ver- Pen optreden tegen dronken ver
keer zijn gevallen dan het jaar dar- keerdeelnemers. Op wegen met
voor. Ook het aantal ziekenhuisge- snelheidsbeperking van 50 en
wonden steeg met vier procent. 80 kilometer per uur zal strenger
worden gelet op overtredingen.
De, minister hej" v.°.°r de ko- Verder b lelt ae mlraster een
scherper toezicht op het gebruik
i gordels en helmen. Via regio-
uitgetrokken voor verhoging
de verkeersveiligheid. In 1989
nale en landelijke campagnes zal
de betrokkenheid van de burgers
bij de verkeersveiligheid worden
gestimuleerd.
Mishandeling
dochters
van vriendin
DEN HAAG (ANP) - De officier
van justitie bij de rechtbank in Den
Haag heeft tegen een 26-jarige Rijs-
wijker twee jaar gevangenisstraf
waarvan zes maanden voorwaarde
lijk geëist wegens kindermishan
deling en ontucht met drie minder
jarige zusjes in de periode februari
1986 tot januari 1987. Hij verzorgde
de drie meisjes, dochters van zijn
voormalige vriendin, omdat zij
Smit-Kroes: minder verkeersdo- werkte. De man pieegde met het
ten- (foto ANP) oudste meisje (13) ontucht en mis-
handelde een zusje van acht jaar
door haar met haar rug en hoofd
tegen een muur te gooien. De man
heeft haar ook afgeranseld met een
brandblusapparaat.
DEN HAAG (ANP) - Aan de jaar
lijkse dodenherdenking op de vier
de mei voor de gevallenen in de
Tweede Wereldoorlog moet niet
worden getornd. Het kabinet heeft
zich gisteren - in een voorlopige
standpuntbepaling - negatief uitge
sproken over de aanbeveling van
de Werkgroep Nationale Herden
king om de herdenking op 4 mei te
bezien.
De werkgroep deed de suggestie
om na te gaan of 4 mei moet wor
den gehandhaafd of dat er valt te
denken aan een samenvoegen met
de bijeenkomst op 5 mei ('s mor
gens) om de bevrijding te vieren.
Het kabinet is niet enthousiast
over het voorstel de term 'bevrij
dingsdag' op 5 mei te wijzigen in
'Nationale Vrijheidsdag'.
Premier Lubbers maakte vorige
week op zijn wekelijkse persconfe
rentie al duidelijk dat het kabinet
KAATSHEUVEL het karakter van de dodenherden-
Gisteren heeft ae king op vierde mei in principe wil
de handhaven. Gisteren is verder
besloten dat een nieuw in te stellen
Nationaal Comité (dat in de plaats
moet treden van de huidige twee
comiteé voor 4 en 5 mei) met be-
Efteling
open
Efteling haar
poorten weer
geopend voor
bezoekers van het
seizoen 1987. Ter
gelegenheid
daarvan maakte
de directie t
Voor opvang van asielzoekers
ZWARTE MARKT - Organisator
B. Q. van Kampen heeft het Am-
Efteling met enkele sterdamse college van B en W me-
5prominentenuit dewerking gevraagd bij de verhui-
provincieen zing van de Zwarte en Oosterse
gemeente een Markt van Beverwijk naar Amster-
rondvaart in een dam. Als het hoofdstedelijke ge-
luchtballon. meentebestuur geen obstakels op-
(fotoANP) werpt, kan de verhuizing binnen
een jaar plaatsvinden. Van Kam
pen heeft als nieuwe lokatie de ou
de Ford-fabriek in het Westelijk
Havengebied op het oog, die al ge
ruime tijd leeg staat.
Twee jaar cel
voor doden
politie-agent
Eis 6 jaar voor
cocainesmokke
in flessen wijn
AMSTERDAM (ANP)- De recht
bank in Amsterdam heeft een de
32-jarige Amsterdammer, die op 5
augustus vorig jaar de 29-jarige
Amsterdamse hoofdagent Peter
Lugten met een slagersmes dood
stak, veroordeeld tot twee jaar ge
vangenisstraf en onvoorwaardelij
ke terbeschikkingstelling
:gering. Tegen hem was
i tbr geëist, maar gezien de sterk
verminderde toerekeningsvatbaar
heid van de dader heeft de recht
bank de voorkeur gegeven aan een
kortere straf.
HAARLEM (ANP) - De Haarlemse
De dramatische steekpartij officier van justitie mr. N. Zand-
speelde zich af op de Zeedijk in de bergen heeft gisteren vijf jaar ge-
hoofdstad, waar agent Lugten sa- vangenisstraf geëist tegen een 32-
men met een ander te voet surveil- jarige Amerikaan wegens drugs-
leerde. De man maakte zonder eni- smokkel. De man werd 3 februari
ge aanleiding amok en zwaaide van dit jaar samen met een vrien-
met het slagersmes. Toen Peter din op Schiphol aangehouden met
Lugten hem van achteren wilde zes flessen wijn, waarin na onder-
overmeesteren draaide hij zich om zoek in totaal 4,2 kilogram cocaïne
en stak de hoofdagent. Deze over- bleek te zitten. Het tweetal kwam
leed ter plaatse aan zijn verwon- uit Panama. De verdachte heeft al-
dingen. Sinds het gebeurde wei- tijd verklaard dat zijn vriendin
gert de man te praten. Volgens de niets van de smokkel afwist. Hij zei
psychiatrische rapporten leeft hij voor de rechtbank de in wijn opge
ineen isolement en heeft hij waani- loste cocaïne te vervoeren tegen
deeën. een beloning van 8.000 dollar.
AMSTERDAM (ANP) - De ge-
Het jongste meisje (3 jaar) zette meent,e Amsterdam verlangt van
hij opzettelijk onder een koude ket rijk op korte termijn financiële
douche en dwong haar de eigen en andere steun om de nog steeds
ontiasting op te eten omdat ze nog groeiende stroom asielzoekers het
niet zindelijk was. De man heeft hoofd te kunnen bieden. Ruim
ook in een driftbui een kat tegen 4-000 asielzoekers krijgen op dit
een barkruk gegooid waardoor het moment in de hoofdstad een bij-
dier gewond raakte. Uitspraak 28 standsuitkering en het einde is nog
april. niet in zicht.
Het 'normale circuit' in Amster-
dam kan de stroom asielzoekers al
niet meer aan, aldus gisteren wet
houder Jonker van sociale zaken.
Extra huisvesting is hier en daar
geregeld, maar het aantal
sions, waardoor daar weer gevaar- Hij wil op korte termijn samen met
lijke situaties ontstaan. Vijf pen- de drie andere grote steden die ook
sions werden dit jaar al gesloten en de nodige asielproblemen hebben,
wethouder Jonker kondigde nieu- een gesprek met minister De
we sluitingen aan als pensions Graaf,
brandgevaarlijk blijken.
De Amsterdamse vreemdelin
genpolitie heeft inmiddels assis
tentie gekregen voor het afhande- REEKS INBRAKEN - De recht-
len van de asielaanvragen. De bank in Den Bosch heeft een 26-
wachttijd daar voor asielzoekers jarige man uit Nijmegen veroor-
bedraagt hooguit enkele dagen, deeld tot twee jaar gevangenisstraf
meent Jonker. Met een verklaring
een half jaar voorwaarde-
t de vreemdelingenpolitie kum Ujk. De man heeft na zijn aanhou-
nen de asielzoekers steun vragen ding in januari 42 inbraken in wo-
00bij de sociale dienst. Ongeveer 80 ningen bekend, waarbij meestal vi
de asielzoekers is nog altijd fors, al- ambtenaren van de sociale dienst deo- en audio-apparatuur werd
ADVERTENTIE
U MOET
HEM ZIEN:
de snelste Omega nu
bij Het Motorhuis.
DE OMEGA 3000
dus Jonkers boodschap. Hij schat
dat de helft van alle asielzoekers in
Nederland de afgelopen maanden
in de hoofdstad is terecht geko
men. Jonker wil dat andere ge
meenten een deel van de buiten
landers 'overnemen'.
Veel asielzoekers komen nu te
recht in volle, particuliere pen-
de hoofdstad zijn permanent be- buitgemaakt. Hij maakte deel uit
zig met het afhandelen van asiel- van een groep inbrekers, die vorig
zoekers. najaar systematisch de dorpen
Jonker schat dat Amsterdam - de rond Nijmegen afstroopte. De offi-
loonsom van deze ambtelijke inzet cier had een half jaar meer geëist:
meegerekend - elke maand onge- 2,5 jaar waarvan een half jaar voor
een miljoen gulden extra waardelijk. De politie heeft in deze
(MlHet Motorhuis
Het Motorhuis: je kunt er niet omheen.
Kosten in VS stijgen veel sneller dan in Nederland
OOSTERHESSELEN (GPD) - Nellie Bosma (39) uit Oosterhesse-
len heeft een gat in de markt ontdekt: ze begint een bedrijf dat is
gespecialiseerd in het samenstellen van stambomen. Iedereen die
de geschiedenis van zyn of haar familie wil laten uitpluizen kan
terecht bij Nellie, die momenteel bezig is een legertje van free
lance-genealogen vèrspreid over het hele land, op de been te bren
gen. Een man of twaalf komt zelfs in vaste dienst.
De klant kan tegen betaling een in oostindische inkt uitgevoer
de pentekening - een stamboom - tegemoet zien, waarop zijn
rechtstreekse afstamming staat aangegeven. Desgewenst kunnen
ook completere overzichten van de familielijnen worden aangele
verd. Nellie Bosma zet haar vaste personeel in op de Rijksarchie
ven in Nederland, die doorgaans de belangrijkste bronnen van
informatie zijn bij de geschiedschrijving van families.
Het idee haakt in op het gegeven dat in principe iedereen is
geinteresseerd in z'n afkomst. De genealogie bloeit in Nederland;
zo'n 40.000 mensen zijn aangesloten bij verenigingen op dit ge
bied. Bij veel mensen leeft de wens ooit nog eens de voorvaderlij
ke stam op te zoeken maar ze missen, zo weet Nellie Bosma, de
deskundigheid daarvoor. Ze weten de weg niet naar de bronnen,
begrijpen niets van oude handschriften of komen tot de ontmoedi
gende conclusie dat de speurtocht naar het familie-verleden han
den vol geld en tijd gaat kosten. De initiatiefneemster uit Ooster-
hesselen is zelf in genealogisch Nederland geen onbekende. Al
jaren houdt ze zich in haar eentje op min of meer semi-professio-
nele wijze bezig met stambomen. Ze heeft inmiddels ook een aan
tal boeken op haar naam staan.
UTRECHT - De verwachting van
de regering-Lubbers en de com
missie-Dekker dat concurrentie de
gezondheidszorg op den duur
goedkoper maakt, is onjuist. Erva
ringen in de Verenigde Staten wij
zen juist op het tegenovergestelde.
Dat stelt dr. G. Schrijvers, docent
gezondheidszorg aan <Je Universi-
teit Utrecht, deze week in het blad
Economisch Statistische Berich
ten (ESB).
In Amerika is sprake van een fel
le concurrentie tussen verzeke
raars die contracten afsluiten met
hulpverleners. De hulpverleners
en ziekenhuizen concurreren er
met elkaar om de (verzekerde) pa
tiënt. Maar de kosten zijn er sneller
gestegen dan in Nederland, terwijl
er bovendien miljoenen onverze-
kerden zijn.
Ruim tien jaar geleden maakten
de kosten van de gezondheidszorg
in beide landen nog ongeveer acht
procent van het nationaal inkomen
uit. In 1984 was dat percentage in
Nederland gestegen tot 8,6 en in de
VS tot 10,6. In geld uitgedrukt is de
Amerikaanse gezondheidszorg tus
sen 1974 en 1984 byna drie en een
half keer zo duur geworden en de
Nederlandse twee keer.
Het Institute of Medicine in Was
hington (vergelijkbaar met de Ge
zondheidsraad in Nederland)
kwam vorig jaar na een uitvoerige
studie over de medische concur
rentie in de VS tot de conclusie,
dat de kosten in commerciële zie
kenhuizen bij betaling per opname
8 15 procent hoger zijn dan in zie
kenhuizen zonder winstbejag. Bij
betaling per verpleegdag lagen die
kosten zelfs 17 tot 24 procent ho
ger.
Dat competitie in de gezond
heidszorg niet leidt tot kostenbe
heersing verklaren de gezond
heidseconomen uit het feit dat de
arts de patiënt niet alleen infor
meert over diens gezondheidstoe
stand en mogelijke behandelingen,
hij behandelt hem ook. Hij bepaalt
dus in belangrijke mate tot welke
behandeling de patiënt besluit.
Daarbij speelt een rol dat gezond
heid voor mensen een hoogge
waardeerd goed is.
De patiënt staat door dit alles
zeer zwak in zijn schoenen als het
aankomt op onderhandelen. Aan
hem zijn alle mogelijke vormen
van zorg te verkopen, aldus Schrij
vers. Amerikaanse verzekeraars
onderkennen de zwakke positie
van de patiënt en proberen die van
hem over te nemen door een medi
sche ingreep vooraf door een eigen
arts of in ieder geval door een an
der dan de behandelend arts te la
ten beoordelen.
Schrijvers gaat ook in op de door
de commissie-Dekker bepleite ver
schuiving van opname in (dure) in
stellingen naar thuiszorg. Een
Amerikaans experiment daarmee
leidde tot de slotsom dat het aantal
opnamen in verpleeg- en zieken
huizen niet lager werd, maar wel
tot meer tevredenheid over de ver
zorging thuis. Schrijvers acht de
kans groot dat er, net zoals in het
VS het geval bleek, veel mensen
thuis zijn die eigenlijk in een ver
pleeg- of bejaardenhuis thuisho-
Een hoger aanbod van thuiszorg
zal daarom niet leiden tot minder
opnamen, verwacht hij. Thuiszorg
van ouderen en chronisch zieken is
volgens Schrijvers trouwens ook
afhankelijk van de beschikbaar
heid van fysiotherapie en genees
middelen. Juist die twee onderde
len wil de commissie-Dekker ech
ter uit de basisverzekering halen:
de patiënten moeten zelf maar zien
of ze een aanvullende verzekering
afsluiten.
Daardoor zal de thuiszorg al
gauw duurder worden. Gezonde
jongeren zulten immers niet een
aanvullende verzekering afsluiten,
zodat de premie voor fysiotherapie
en geneesmiddelen omhoog moet.
De neiging tot bijverzekeren zal
daardoor nog verder afnemen,
waardoor uiteindelijk alleen de
'slechte risico's' (mensen die het
meest afhankelijk zijn van genees
middelen en fysiotherapie) over
blijven. Het is niet duidelijk hoe de
commissie-Dekker dit zou willen
voorkomen, aldus Schrijvers.
(ANP)
trokken organisaties en groeperin
gen en de gemeente Amsterdag
moet afwegen of het tijdstip van de
herdenking naar 20.00 uur kan
worden verplaatst. Tegelijkertijd
kan de vraag aan de orde komen of
de nu aan de kranslegging op de
Dam voorafgaande bijeenkomst in
de Nieuwe Kerk nog zinvol is, of
dat deze in een wat soberder jasje
kan worden gegoten. Het nieuwe
Nationaal Comité moet voor 1 sep
tember dit jaar zijn ingesteld.
De regering deelt de opvatting
van de werkgroep dat de nationale
viering van de bevrijding op één
vaste plaats - waarbij valt te den
ken aan Amsterdam - kan worden
gehouden. Ook staat het kabinet
positief tegenover de gedachte van
5 mei een algemene vrije dag te
maken. Een definitief standpunt
over de voorstellen van de werk
groep bepaalt het kabinet pas na
ruggespraak met de Tweede Ka-
Rijk vergoedt
schade kernramp
tot 2 miljard
-DEN HAAG (GPD) - Bij een zeer
ernstige kernramp is het Rijk be
reid de bedragen die worden uitge
keerd om de schade te vergoeden
aan te vullen tot twee miljard gul
den in plaats van de huidige één
miljard. Dit blijkt uit wetsvoorstel
len van de ministers Korthals Altes
(justitie) en Ruding (financiën) tot
wijziging van nucleaire aansprake
lijkheid, waarmee het kabinet gis
teren akkoord ging.
Als zich een ongeluk in een kern
centrale voordoet met zeer grote
schade kunnen de benadeelden de
exploitant aansprakelijk stellen tot
een bedrag dat hoger is dan de som
die de particuliere verzekeraars
dekken en het bedrag dat de bij het
Verdrag van Brussel aangesloten
lidstaten neertellen.
De huidige Wet Aansprakelijk
heid Kernongevallen (WAKO) be
paalt dat de Staat deze bedragen
aanvult zodat een maximale scha
devergoeding van één miljard mo
gelijk wordt. Dat bedrag wordt nu
verhoogd tot twee milojard gulden.
Het kabinet wil de exploitant van
een kerncentrale voor die staats
garantie jaarlijks een vergoeding in
rekening brengen.
De termijn van tien jaar waarbin
nen schadeclaims kunnen worden
ingediend voor door een kernramp
veroorzaakte ziekten en sterfgeval
len wordt verlengd tot dertig jaar.
Als argument hiervoor voert het
kabinet aan dat de periode tussen
bestraling en de lichamelijke ge
volgen die optreden lang kan zijn.
Voor materiële schade wordt de
bestaande termijn van tien jaar ge
handhaafd.
ADVERTENTIE
2e PAASDAG
"ZALIG ZITTEN"
BIJ DE
MAKERS ZELF!
Trouwens het hele jaar maken wij
zitmeubels op maat die "zalig" zitten.
Tijdens de Paasshow introduceren
wij onze nieuwe modellen.
Paasshow 18/4 - 25/4
ma. t/m za. open 10 -17 u. 7
le Paasdag gesloten
2e Paasdag open 11 -16 u. T/
Vrijdagavond 19-21 u.
LJ Kromme Spieringweg 565.
In Vijfhuizen zitten de makers zelf.
