Val van Israëlisch kabinet lijkt nabij Shultz moet wapenoverleg weer uit slop halen Onrust Filippijnen groeit: nieuwe politieke moorden Vredesconferentie breukpunt President Peru wint la^achtmeting leger 'Bezoek Herzog heeft banden verstevigd' ZATERDAG 11 APRIL 1987 BUITENLAND I PAGINA 5 JERUZALEM (AP) - De Israëlische premier Izaak Sjamir en zijn minister van buiten landse zaken Simon Peres hebben gisteren een felle woordenwisseling gevoerd over een internationale vredesconferentie voor het Midden Oosten en openlijk de mogelijkheid geopperd van vervroegde verkiezingen. Sjamir, leider van het rechtse Li- koedblok dat geen territoriale con cessies wenst te doen aan de Arabi sche buurlanden, noemde het ini tiatief voor de conferentie een val die door de Sowjet-Unie en Israels Arabische vijanden is opgezet. „Het is een krankzinnig en mon sterachtig initiatief, dat er op neer komt dat er gevochten gaat wor den voor onze nationale zelf moord", zei Sjamir. Hij zei voorts voor een vredesconferentie niet Celstraf voor 'kuur' vermageren MULHOUSE (AFP) - Een rechtbank in Mulhouse in het oosten van Frankrijk heeft een 'in hypnose gespecialiseerde genezer' veroordeeld tot acht tien maanden gevangenisstraf, waarvan zes onvoorwaardelijk, vanwege de vermageringskuur die hij aanbeval en die eruit be stond dat men met hem naar bed ging. Raymond Wissler schreef aan kandidaten voor het "model lenbureau" dat hij had ge opend, "homeopatische pillen" voor die, wilden zij effect sorte ren, op buitengewoon intieme plaatsen ingebracht moesten worden. Daartoe stelde hij de vrouwen "therapeutische ge meenschap" voor. Wissler is onder meer veroor deeld wegens schennis van de eerbaarheid van mindeijarigen van 13 tot 16 jaar en onbevoeg de uitoefening van de genees kunst. Politie zou film gedode cameraman hebben bewerkt JOHANNESBURG (AP) - De na bestaanden van een vorig jaar in Zuid-Afrika vermoorde camera man zeggen dat zijn filmmateriaal is bewerkt nadat het door de poli tie in beslag was genomen. Moge lijk is bewijsmateriaal over zijn moordenaars verdwenen. De 34-jarige George De'Ath over leed aan zwaar hoofdletsel enkele dagen nadat hij op 10 juni 1986 was aangevallen. Hij werd aangevallen toen hij een vechtpartij filmde tus sen militante zwarte jongeren en zogeheten vigilantes (zwarten die nauw samenwerken met de politie) in de zwarte woonwijk Crossroads bij Kaapstad. Na de aanval werd het filmmate riaal dat De'Ath in zijn camera had in beslag genomen. Het materiaal werd later overgedragen aan Inde pendent Television News, de Brit se tv-nieuwsdienst waarvoor De'Ath als freelancer werkte. Ian Robbie, een redacteur van ITN zei in een deze week ingedien de beëdigde verklaring, dat op de cassette die uit de camera was ge haald alleen een stilstaand beeld stond van een zwarte man met een megafoon. Robbie zei dat een dergelijk stil staand beeld niet met de camera kan worden gemaakt, maar alleen op de montagetafel kan worden ge produceerd. Kabinetscrisis De president van Italië, Cossiga, heeft Oscar Scalfaro, minister van binnenlandse zaken in het huidige demissionaire kabinet-Craxi, ver zocht een nieuwe regering te vor men. Politieke waarnemers ver wachten dat de 69-jarige christen democraat met een overgangskabi net zal komen dat aanblijft tot er vervroegde verkiezingen zullen worden gehouden, die mogelijk in juni plaatsvinden. Polisario Bij een aanval op de Marokkaan se 'defensiemuur' in de Westelijke Sahara zijn 84 leden van de opstan delingenbeweging Polisario door het Marokkaanse leger gedood. Onder de Marokkaanse militairen vielen 23 doden, zo heeft het pers bureau MAP bericht. Mariniers Het Amerikaanse ministerie van defensie heeft aangekondigd dat ook de mariniers die op het Ameri kaanse consulaat in Leningrad werken, binnenkort vervangen worden. 'Het is een! pure veilig heidsmaatregel', zo werd gezegd. De mariniers zouden niet, zoals en kele collega's in Moskou, ongeoor loofde verhoudingen met Russi sche spionnes hebben gehad. Hun vervanging zou alleen het nog gaande onderzoek moeten verge makkelijken. dat als Peres „een vrede van de overgave" wenst, hij dat maar aan de kiezer moet voorleggen in lan delijke verkiezingen, die pas in 1988 op het programma staan. Peres, leider van de Arbeiders partij en coalitiepartner van het Li koedblok, verklaarde dat de kri tiek van Sjamir kan leiden tot de val van de coalitie. „Ik ben van me ning dat wat er gezegd is inderdaad van afbrekende aard was", zei Pe res tijdens een bezoek aan een boe kenbeurs in Jeruzalem. Hij liet doorschemeren niet direct aan te sturen op een confrontatie over de kwestie in de coalitie. „Ik zal dit kalm en geduldig aanpakken. Het is geen brandende kwestie die nog vandaag of morgen moet worden opgelost. Niets is spoedeisend", zei hij. Het kabinet heeft vanaf het be gin ettelijke crises doorstaan, maar de jongste lijkt vooral ernstig om dat de twee leiders de directe aan val op elkaar openden en omdat de regering het in de laatste opiniepei lingen niet goed deed. Het debat liep uit de hand nadat Peres donderdag was terugge keerd van een bezoek van twee da gen aan Rome, waar hij sprak met twee hoge Russische ambtenaren over onder andere een internatio nale vredesconferentie. Peres zou van de Sowjets de toezegging heb ben gekregen het directe contact voort te zetten. Peres, die Sjamir voor het weke lijkse kabinetsberaad op zondag op de hoogte moet brengen van dat Overleg, heeft zijn vredesstrategie kracht bijgezet met zijn Europese trip en met een reeks ontmoetin gen met Palestijnen en een recht streeks uitgezonden radiopro gramma waarin hij Arabische vra genstellers te woord stond over het vooruitzicht op vrede in het ge bied. Peres is van mening dat Is raël zich bij het initiatief moet aan sluiten als Jordanië en andere Ara bische staten alleen in internatio naal verband direct met Israël wil len onderhandelen. Volgens het dagblad Haaretz zei Sjamir dat hij Peres' campagne ADVERTENTIE langer tolereert en dat Likoed overweldigende verkiezingszege zal behalen als de kwestie aan de kiezer wordt voorgelegd. LIMA (AP) - Het lijkt erop dat pre sident Alan Garcia van Peru on langs de ernstigste bedreiging van een burgerregering door het leger sinds het herstel van de democra tie in 1980, het hoofd heeft kunnen bieden. Vorige week kwam Garcia onder grote druk te staan, nadat hij een wet had ondertekend waarmee de Peruaanse landmacht, de marine en de luchtmacht werden verenigd onder één ministerie van defensie. Hiermee had de president niet al leen de wensen van de militairen voor een strikte scheiding van de krijgsmachtonderdelen getart, ook beperkte hij hiermee de invloed van het leger in zijn kabinet. Had den de drie legeronderdelen voor dien elk een vertegenwoordiger in de regering zitten, na onderteke ning van de wet hebben zij hierin gezamenlijk nog maar één zetel. Een verhit debat in de Peruaanse Senaat en een ontevreden gegrom in de rijen der militairen gingen dan ook vooraf aan de onderteke ning van de wet. In het openbaar betuigde luite nant-generaal Luis Abram, de op perbevelhebber van de luchtmacht - evenals zijn collega's van de land macht en de marine - weliswaar zijn steun aan de nieuwe wetge ving, maar desalniettemin werd hij vorige week donderdag plotseling door Garcia ontslagen. De geruchtenstroom over een op handen zijnde staatsgreep barstte onmiddelijk los. Officieel werd geen verklaring gegeven voor het ontslag van Abram, maar het weekblad Caretas wist te melden dat de luchtmachtgeneraal de wacht was aangezegd omdat hij in het geheim had geprobeerd een lobby te vormen tegen de nieuwe wet. In reactie op het ontslag van hun opperbevelhebber verschansten officieren van de luchtmacht zich in het gehele land op hun bases en eisten dat Abram opnieuw zou worden geïnstalleerd. Gevechts vliegtuigen scheerden laag over het presidenteel paleis in Lima, waarmee de luchtmachtofficieren hun onvrede over het besluit van Garcia nog eens onderstreepten. De regering reageerde met het uitschakelen van de lichten in het grootste deel van de hoofdstad en liet tankversterkingen oprukken naar het paleis van de president. Vorige week vrijdag, op het hoog tepunt van de confrontatie, sloot de regering de straten rond het pa leis af en zond zij eenheden van de para-militaire politie erop uit om de omgeving te bewaken. Garcia hield een televisietoe spraak, waarin hij het ontslag van Abram nog eens bevestigde en be zwoer niet te zullen onderhandelen met het ontevreden oppperbevel van de luchtmacht. Bij zijn pogingen de luchtmacht er onder te krijgen, kreeg Garcia overigens wel de steun van de landmacht en de marine, een steun die binnen de Peruaanse politieke verhoudingen van vitaal belang is. Tot drie maal toe hebben de mili tairen de afgelopen 40 jaar immers een einde gemaakt aan een burger regering. Maandag was de crisis voorbij en verzamelden de hoogste lucht- machtofficeren zich in het presi dentieel paleis om de benoeming bij te wonen van hun nieuwe op perbevelhebber. Hoewel president Garcia onder de bevolking een grote populariteit geniet en zijn beleid ervoor heeft gezorgd dat Peru vorig jaar een economische groei doormaakte van 9 procent - het hoogste percen tage in 25 jaar - is de relatie tussen zijn Aprista-partij en de militairen nooit geheel vrij geweest van span ningen. Sinds de oprichting van de partij in 1924 heeft het leger tot twee keer toe ingegrepen om te voorkomen dat een Aprista-kandidaat presi dent werd. Garcia is de eerste voor man van de partij die het zover heeft weten te brengen. uw steun BROODNODIG in hun strijd tegen armoede en honger de vastenaktie steunt jaarlijks 450 projekten in de Derde Wereld giro 5850 te zeist banknr. 70.70.70.147 t.g.v. vastenaktie-nederland BONN - In goede verstandhouding schudden de Israëlische president Herzog (links) en zijn Westduitse collega Von Weizsacker elkaar gisteren in Bonn de hand aan het slot van het historische staatsbezoek dat Herzog aan de Bondsrepubliek bracht. (foto anp> BONN/FRANKFURT (DPA/AFP) - De Israëlische president Chaim Herzog is gisteren uit Frankfurt vertrokken. Hiermee is een einde gekomen aan zijn vijfdaagse staats bezoek aan de Bondsrepubliek, dat door beide landen een „historische gebeurtenis" is genoemd. Herzog werd uitgeleide gedaan door de Westduitse president Richard von Weizsacker, die hem tijdens zijn bezoek voortdurend heeft verge zeld. Het was het eerste bezoek van een Israëlisch staatshoofd aan de Bondsrepubliek. Volgens de West duitse regering zijn dankzij de komst van Herzog de betrekkingen tussen beide landen „nog sterker en inniger" geworden. Regerings woordvoerder Herbert Schmülling sprak van een „grote sympathie" van de Westduitse bevolking voor de Israëlische president. Een van de dramatische hoogte punten van het bezoek vormde de plechtigheid bij het voormalige concentratiekamp Bergen-Belsen, waar Herzog zei dat hij „geen ver geving en geen vergeten" had mee gebracht voor de nazi-Duitsers die in de tweede wereldoorlog meer dan zes miljoen joden om het leven hebben gebracht. Volgens Herzog zal geen Israëliër een Duitser ooit kunnen ontmoeten zonder te den ken aan het lijden van de joden on der het nationaal-socialisme. Over het slot van het staatsbe zoek viel donderdagavond een schaduw door de opmerkingen van de Beierse minister-president Franz-Josef Strauss. Strauss sprak zich uit voor wapenleveranties van zijn land aan Saoedi-Arabië. Eer der had ook minister Hans Klein van ontwikkelingszaken zich in die zin uitgelaten. Volgens Herzog moet de Bondsrepubliek alles ver mijden wat het militaire potentieel van Israëls vijanden (zoals Saoedi- Arabië) kan versterken. MANILLA (AP) - Linkse organisa ties hebben gisteren in Manilla be toogd tegen de opkomst van steeds meer gewapende anti-communisti sche burgermilities. Het Filippijn se persbureau PNA meldde voorts dat deze week op het eiland Minda nao drie kandidaten voor een zetel in het parlement zijn vermoord. In Manilla trok een groep van zo'n 1000 aanhangers en sympathi santen van linkse organisaties door de stad om te protesteren tegen de steun die het leger geeft aan de an ti-communistische burgermilities. Vooral in de streken Mindanao, Visayas en Luzon zijn de afgelopen maanden dergelijke milities ont staan als, naar men zegt, een spon tane reactie van individuele bur gers tegen het harde optreden van leden van het communistische Nieuwe Volksleger (NPA). Het NPA voert al 18 jaar een guerrilla tegen de regering in Manilla. Mensenrechtenorganisaties be schuldigen die milities nu op hun beurt van veel te hard optreden te gen de burgerbevolking. De Oecu menische Beweging voor Gerech tigheid en Vrede, een linkse kerke lijke organisatie, vindt dat het le ger bij het ronselen van leden voor die milities „inspeelt op blind fana tisme onder de bevolking". De demonstranten in Manilla protesteerden ook tegen een bewe ring van het leger dat communisti sche moordcommando's zich schuil houden in een sloppenwijk van de hoofdstad om van daaruit aanslagen uit te voeren op leger en politie. Volgens parlementskandi- daat Repuno van de linkse Volks partij (PnB) is de bewering voor de burgermilities een excuus om „alle progressieve groepen die voor ver andering pleiten in elkaar te slaan, te intimideren en te bestempelen als communistisch". SURINAME - Vertegenwoordigers van middelbare scholieren in Para maribo, die eerder deze week be sprekingen voerden met de Suri naamse regering, hebben hun me deleerlingen gisteren opgeroepen de lessen te volgen zodra alle scho len weer opengaan. Verwacht wordt dat de autoriteiten volgende week de scholen voor hoger voort gezet onderwijs willen heropenen. De scholierenvertegenwoordi gers zijn redelijk tevreden met de toezeggingen van de regering om diè militairen te vervolgen die bij hun optreden tegen scholieren op 20 februari j.l. de wet hebben over treden. De moord op drie parlements- kandidaten deze week op Minda nao doet de vrees toenemen dat er met het oog op de parlementsver kiezingen op 11 mei een spiraal van geweld zal ontstaan. Hoewel vol gens PNA in verband met de drie moorden nog geen arrestaties zijn verricht is de politie ervan over tuigd dat de daders „politieke huurmoordenaars" zijn. Het laatste slachtoffer, Alberto Dulalas, een kandidaat van de partij PDP-LA- BAN die pro-Aquino is, werd don derdag doodgeschoten in de pro vincie Oost-Misamis. De andere twee parlementsgegadigden waren van de PnB en van de Liberale Par tij die de regering steunt. Het leger maakte voorts bekend dat communistische rebellen bij acties donderdag en gisteren op het hoofdeiland Luzon negen mil- tairen hadden doodgeschoten, ter wijl vier anderen gewond waren geraakt. Het aantal doden dat dit jaar is gevallen bij acties van het linkse verzet en tegenacties van re geringstroepen en milities is daar mee volgens de regering gestegen tot boven de 700. Het merendeel van hen kwam om na 8 februari toen de wapenstilstand van 60 da gen tussen regering en verzet af liep. Volgens het leger zijn de com munisten van plan om de komende tijd de acties grotendeels te verleg gen van het platteland naar de hoofdstad. Een kandidaat van de PnB voor de Senaat, Bernabe Buscayno, ver klaarde dat de afgelopen tijd zeker vier medewerkers van zijn partij door burgermilities waren gedood. Volgens Buscayno, een vroegere verzetsleider die verleden jaar uit de gevangenis werd vrijgelaten door president Aquino, kan slechts 15 procent van de rebellen gelden als marxistisch. Naar zijn oordeel is de vestiging van een communis tische staat op de Filippijnen dan ook niet haalbaar. PARIJS - De Franse president Mitterrand kijkt door een dikke glasruit terwijl hij luistert naar de toelichting die een Franse technicus (rechts) hem geeft over het materiaal dat hij in handen heeft. Mitterrand bezocht gisteren een nieuwe attractie bij het beroemde Louvre-mv^eum in Parijs waar een 27 meter hoge pyramide is gebouwd die vrijwel geheel is opge trokken uit glas. Tweede van rechts de architect van het gebouw, de in China geboren Amerikaan lou Ming Pei. (foto ap» DEN HAAG (ANP) - George Shultz staat in Washington niet be kend als een jachtige doener zoals zijn voorganger Alexander Haig of als een man die in grootse geopoli tieke schema's denkt zoals Henry Kissinger. Hij is geen architect maar een onderhandelaar die ge duldig schaaft aan compromissen. De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken zal zijn talen ten opnieuw moeten aanspreken wanneer hij volgende week in Mos kou besprekingen voert met zijn collega Sjevardnadze. De manier waarop Shultz zijn mannetje staat kan bepalend zijn voor de vraag of president Reagan bij het verlaten van het Witte Huis (in januari 1989) de geschiedenis ingaat met het eer ste echte ontwapeningsakkoord tussen de Verenigde Staten en de Sowjet-Unie op zak. In voorbeschouwingen stellen Congresleden, buitenlandse diplo maten en deskundigen dat de Mos- kouse besprekingen moeten aanto nen in hoeverre de Iran-Contra-af- faire het gezag en de slagvaardig heid van Shultz intact heeft gela ten. De commissie-Tower heeft de bewindsman niet gespaard en in het Congres is zijn reputatie niet meer zoals voorheen boven iedere twijfel verheven. Voor Reagans conservatieve achterban vormde de manier waarop Shultz zich dis tantieerde van het Iraanse avon tuur een bevestiging van de al lang gekoesterde afkeer jegens deze pragmaticus binnen de regering- Reagan. Maar hoewel de conserva tieven zijn hoofd eisten bleef Shultz aan. ook al bekende hij te genover journalisten dat hij wel licht meer had moeten doen om het schandaal te voorkomen. Vol gens ingewijden heeft met name het vooruitzicht op een akkoord over de verwijdering uit Europa van alle raketten voor de middel lange afstand (INF) Shultz ertoe gebracht weerstand te bieden aan de druk om af te treden. Een extra steun in de rug was de komst naar het Witte Huis van gematigde geestverwanten als stafchef Ho ward Baker en nationale-veilig- heidsadviseur Frank Carlucci. Eerherstel Met hun steun wil Shultz een INF-akkoord tot stand brengen als een op zijn minst gedeeltelijk eer herstel voor de dezer dagen veelge plaagde regering-Reagan. Het zou ook betekenen dat Reagan vlak voor het scheiden van de markt alsnog het concrete buitenlandspo litieke succes binnenhaalt dat zijn presidentschap tot dusverre heeft moeten ontberen. Om dat te berei ken, zo is de algemene opinie on der deskundigen, is het van belang dat Shultz zijn reis naar Moskou al lereerst gebruikt om duidelijkheid te verschaffen. Want het INF-over- leg, dat op het eerste gezicht lijkt te handelen over een overzichtelijke en duidelijk afgebakende wapen categorie, dreigt overwoekerd te raken door allerlei koppelingen met andere wapensystemen. Welis waar heeft Sowjet-leider Michail Gorbatsjov zijn eis laten vallen dat een INF-akkoord niet mogelijk is zonder gelijktijdige overeenstem ming over de strategische kernbe wapening en de ruimtewapens.^ Maar nu is het de beurt aan wester se landen en politici om allerlei voorwaarden te stellen, al wordt liever het woord koppeling verme den. De angst is dat de verwijde ring van alle Amerikaanse Pers- hings-II en kruisraketten West-Eu ropa zal blootstellen aan het ver meende Russische overwicht op het gebied van de raketten voor de kortere afstand (SRINF), de chemi sche wapens en de conventionele strijdkrachten. Met name de grote Westeuropese landen eisen daar om dat een INF-akkoord bepalin gen omvat betreffende de SRINF. De regering-Reagan erkent het probleem. Haar standpunt is dat de kortere-afstandswapens een inte graal onderdeel moeten vormen van een verdrag over de INF. In de overeenkomst moeten „beperkin gen" van de SRINF worden afge sproken de VS moeten het recht worden verleend desnoods via plaatsing van eigen kortere-dracht- wapens het Sowjet-overwicht on gedaan te maken; en er moet wor den vastgelegd dat er gedetailleer de onderhandelingen over de SRINF zullen volgen. Patstelling Shultz staat nu in Moskou voor de taak de patstelling te doorbre ken die dit door Londen, Parijs en Bonn geïnspireerde voorwaarden- pakket heeft veroorzaakt in de INF-onderhandelingen. De Sow jet-Unie is van mening dat de SRINF niet tot de INF-familie be horen maar een variant vormen van de voor het slagveld bestemde -tactische raketten. Er moet dan ook apart onderhandeld worden over de kortere-drachtwapens, zo heet het. De Amerikanen verwijten de Sowjet-Unie dat zij met dit standpunt een stap terug doet om dat ze tot voor kort steeds bereid was afspraken over de SRINF mee te nemen in een akkoord over de middellange-afstandsraketten. Moskou werpt op zijn beurt Was hington voor de voeten dat het de korte-afstandswapens uit de hoed heeft getoverd om op het allerlaat ste moment de uitvoering van de nul-oplossing te voorkomen. Oud- onderhandelaar Viktor Karpov zei eind maart dat de VS eigenlijk geen afstand willen doen van hun middellange-afstandsraketten in Europa. Karpov baseerde deze be schuldiging op Amerikaanse plan nen om eventueel de Pershing-II om te bouwen tot een wapen voor de kortere afstand en te laten staan in de Bondsrepubliek. In deze sfeer van onderlinge ver wijten begint Shultz aan het over leg met Sjevardnadze. Maar on danks het minder optmistische on derhandelingsklimaat van de laat ste weken wordt met name in Bonn verwacht dat Moskou een nieuw aanbod zal doen om de zaak weer in beweging te krijgen. Een Westduitse delegatie, die onlangs in de Sowjet-Unie was, zei bij te rugkomst dat Sjevardnadze aan Shultz zal voorstellen alle korte-af- standsraketten met een bereik tus sen de 500 en 1000 kilometer te ver wijderen. Er wordt echter betwij feld of een dergelijke „tweede nul optie" veel soelaas zal bieden als oplossing voor de huidige impasse. In regeringskringen in Bonn heeft men al laten weten dat dit voorstel niet op een positieve westerse ont vangst hoeft te rekenen. West-Eu ropa blijft dan kwetsbaar voor de korte-afstandsraketten met een be reik tot 500 km (Scud, Frog en SS- 21) en voor de weer daaropvolgen de categorie van de tactische raket ten. Dilemma Het dilemma is, zo merkte pas geleden een Amerikaans diplo maat op, dat iedere ontwapenings- vereenkomst in Europa een nieu we grijze zone schept, en dus ook een nieuw onderhandelingsobject. Een dergelijke gang van zaken, waarbij men als het ware vanzelf van het ene naar het andere ontwa peningsakkoord wordt geduwd, wordt in ieder geval niet wenselijk geacht door de Westduitse staats secretaris van defensie Lothar Rühl. „We kunnen niet van nul-op tie naar nul-optie hinkelen, en uit eindelijk al onze kernwapens opge ven die de enige middelen zijn waarop we kunnen terugvallen als we in een oorlog geconfronteerd worden met de conventionele su perioriteit van het Warschaupact".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 5