Opera-intendant
onder curatele'
'Reidans van heldendaden'
geen harmonieus geheel
Mondriaan
mag in de
verkoop
Kunstenbond FNV
Opmerkelijke
beeldtaal
L.P. Boone
Speloefeningen zonder richting
Delftse Antiekbeurs verhuist naar Amsterdam
DONDERDAG 9 APRIL 1987
KUNST
PAGINA 25
HILVERSUM (GPD) - De
enige twee spandoeken in
de Hilversumse raad waren
gisteravond niet opgehan
gen door kunstliefhebbers
die tegen de verkoop van de
Mondriaan protesteerden,
maar door personeelsleden
van het Gemeentelijk Ener
giebedrijf die tegen een an
der punt op de raadsagenda
demonstreerden. Toch was
duidelijk dat het merendeel
van het publiek - de tribu
nes zaten tjokvol - op het
uiteindelijk tweeëneenhalf
uur durende Mondriaande-
bat afgekomen was.
Ook de grote belangstelling die de
media de afgelopen tijd voor het
onderwerp hebben getoond (wet
houder mevrouw Weijers sprak
over 'nationale Mondriaan-hyste-
rie') werd gisteravond weer onder
streept. De NOS was er met twee
cameraploegen, radioverslagge
vers zaten dicht bij de luidsprekers
en verschillende fotografen maak
ten foto's van vooral de burge
meester en wethouder Weijers.
Weijers, die de afgelopen tijd een
veelbesproken Hilversumse was,
behaalde gisteravond een politieke
overwinning. Het is haar gelukt de
meerderheid ervan te overtuigen
dat het extra geld dat nodig is voor
het onderhoud en het vestigen van
een cultureel centrum en het jon-
gerenmonument Gooiland, uit de
verkoop van de Mondriaan moet
komen.
Toch gedroeg de wethouder zich
gisteravond niet als een winnaar.
Weijers, die voor het NOS-Jour
naal zelfs tot tranen toe geroerd
leek, zei na het debat: „Ik ben niet
in een overwinningsroes, het is een
heel ingrijpende en heel moeilijke
beslissing geweest".
Ook andere raadsleden legden er
gisteravond de nadruk op dat ze de
verkoop van de Mondriaan geen
'leuke' beslissing vinden. De
PvdA'er J. Flink: „Als je de reac
ties hoort, zou je bijna denken dat
wij het doek willen verbranden.
Wij voelen ons hier toe gedwon
gen, maar het is heel vervelend dat
het moet".
De CDA'er Hillen kwam met de
inval om de pijn te verzachten door
van de opbrengst van het doek een
flink bedrag (,,zo'n twee ton") be
schikbaar te stellen voor de restau
ratie van het geboortehuis van
Mondriaan.
Wim Beeren, directeur van het
Stedelijk Museum, dat de Mon
driaan in bruikleen heeft, zat de he
le avond op de publieke tribune.
Voor hem overschreed de raad met
de uiteindelijke beslissing een heel
principiële grens. „Je mag een
kunstwerk nooit als betaalmiddel
gebruiken". En reagerend op het
raadsbesluit: „Het is allemaal nog
erger dan ik dacht. Ik voel me ont
zettend teleurgesteld".
Beeren heeft zijn twijfels over dc
bereidheid van de rijksoverheid
om de beslissing van de gemeente
raad terug te draaien. ..Als minister
Brinkman het besluit al schorst,
blijft het toch aan de minister van
binnenlandse zaken om het besluit
te vernietigen", zo legde de mu
seumdirecteur uit. „En die hebben
er altijd veel moeite mee om de au
tonomie van gemeentebesturen
aan te tasten".
Kunstmarkt
Hij voegde eraan toe: „Het is dui
delijk dat het gemeentebestuur
zich wat de vraagprijs betreft richt
op de internationale kunstmarkt.
Dat zijn bedragen die noch het rijk.
noch het Stedelijk Museum achter
de hand hebben". Voor de Mon
driaan worden prijzen tussen de
vijf en de tien miljoen genoemd.
De raad bouwde gisteravond nog
een noodrem in. Als minister
Brinkman met een flink bedrag
over de brug komt voor de restau
ratie van Gooiland is de verkoop
eigenlijk overbodig. Wethouder
Weijers wilde daarover nog niet al
te veel vertellen. „Maar ik hoop dat
de minister iets toeschietelijker
voor Hilversum wordt".
De gemeente Hilversum heeft tot
nu toe een kater overgehouden aan
het overleg met Brinkman over
Gooiland. Samen met de Rijks
dienst voor de Monumentenzorg is
een meerjarenplanning opgesteld
voor het onderhoud van jonge mo
numenten in Hilversum. De ge
meente vroeg daar in eerste instan
tie negen miljoen per jaar voor in
het begin van de jaren '90. Tot nu is
voor 1991 al een bedrag van 128.000
gulden beschikbaar gesteld.
Raad Hilversum:
HILVERSUM (GPD) - Van de Hil
versumse gemeenteraad mag de
Mondriaan in de verkoop. De enige
voorwaarde die de meerderheid
van de raadsleden stelt is dat het
kunstwerk voor het publiek toe
gankelijk moet blijven. Met een
amendement van de WD bouwde
de raad nog een noodrem in. Als
minister Brinkman voldoende geld
ter beschikking stelt voor de res
tauratie van Gooiland is de ver
koop niet nodig. In verband met
haar 'onderhandelingspositie' wil
de wethouder mevr. E. Weijers gis
teravond echter niet vertellen aan
wat voor bedrag zij dan denkt.
Onder grote publieke belangstel
ling besteedde de Hilversumse
raad gisteravond tweeëneenhalf
uur aan het debat over de Mon
driaan. Uiteindelijk stemden 20
van de 34 aanwezige raadsleden
voor het voorstel van het college
inclusief de aanvulling van de
WD. Van de drie grote fracties
stemde alleen de WD unaniem.
De liberalen stonden achter even
tuele verkoop. De meerderheid
van de CDA-fractie was tegen, in
clusief wethouder Van Halteren
maar twee fractieleden stemden
De veiling opbrengst van het schilderij 'Compositie met twee lijnen'
rechts) van Mondriaan kan acht miljoen gulden bedragen. Experts van
het veilinghuis Sotheby hebben dit vastgesteld op grond van de opbrengst
van een ander schilderij van Mondriaan (links) dat vorig jaar ruim tien
miljoen opleverde. (foto anpi
voor. De PvdA stemde in meerder
heid als de WD maar telde ook
twee dissidente stemmen.
D'66 kwam in eerste instantie
met een motie om het schilderij
binnen de landsgrenzen te houden.
De partij kon daarvoor, geen meer
derheid bij elkaar krijgen waarna
de twee fractieleden tegen het
voorstel stemden. Tegen stemden
ook de eenmansfracties van SGP,
GPV en RPV, SP en Klein Links.
De CDA'er H. Glimmerveen
voerde gisteravond de felste en
meest langdurige oppositie tegen
de plannen van B en W. Volgens
hem is het in Europa zeer onge
bruikelijk om kunstwerk te ver
handelen. Hij prees wat hij 'de
kunstmoraal' noemde, waardoor
mensen zekerheid hebben dat het
gezamenlijk kunstbezit in stand
wordt gehouden „Er zijn nu een
maal dingen in het leven die je niet
doet", zo stelde hij, „ook al staat
financieel gezien Hilversum het
water aan de lippen".
De meerderheid is echter van
mening dat verkoop van de Mon
driaan onder de huidige omstan
digheden gerechtvaardigd is. De
toestand van Gooiland is volgens
de raad een goede reden om het
schilderij in de aanbieding te doen.
De PvdA zei: „We worden door het
rijk afgeknepen. Een cultureel cen
trum in Gooiland, iets dat we al
lang willen, kan alleen via deze
weg".
De WD zat op dezelfde lijn.
„Hilversum is ingehaald door de
evolutie. We zijn te klein voor de
Mondriaan". De woordvoerder
noemde de verkoop 'een laatste
redmiddel' en zei: „Door het rijks
beleid dreigt een demoralisering
van onze Hilversumse cultuur. Als
er op het gemeentehuis banen op
de tocht staan, kunnen we de ver
koop van het schilderij niet uitslui-
AMSTERDAM (ANP) - De verlie
zen van de Nederlandse Opera ko
men op het eerste gezicht door
mismanagement van intendant
Jan van Vlijmen. Hij zal dus onder
curatele moeten worden gesteld.
Dit is de mening van de Kunsten
bond FNV, zoals blijkt uit het gis
teren verschenen bondsblad .Kun
stenkrant'.
In de Kunstenkrant wordt opge
merkt dat de mededelingen van
Van Vlijmen over het tekort van
6,8 miljoen gulden van de Neder
landse Opera en het bijstellen van
het beleid als gevolg daarvan nogal
wat beroering hebben gebracht on
der het personeel en in de onderne
mingsraad.
De programmering van de opera
zal worden teruggebracht tot ne
gen produkties en zeventig voor
stellingen, bovendien zal het gezel
schap zijn voorstellingen voorna
melijk beperken tot het Muziek
theater in Amsterdam en vrijwel
niet meer de provincie ingaan.
„Dat is wel wat anders dan hetgeen
de eerdere plannen te zien gaven,
namelijk 16 produkties en 124
voorstellingen", aldus de Kunsten
krant.
Van Vlijmen legt de schuld van
de problemen voor een groot deel
bij „politiek Den Haag", dat er
voor gezorgd heeft dat hij het jaar
lijks met zo'n kleine zeven miljoen
gulden minder moet doen. De on
dernemingsraad denkt daar anders
over, betoogt de Kunstenkrant. De
raad heeft eind vorig jaar in een
UURWERK - Een Frans uurwerk
uit 1799 is tijdens opnamen voor
het AVRO-programma 'Tussen
Kunst en Kitsch' in het museum
voor Noord- en Zuid-Beveland ge
taxeerd op 150.000 gulden. Het
puntgave topstuk verslaat daar
mee in waarde alle bijzondere
vondsten die in vorige afleverin
gen werden getoond.
De gelukkige eigenaar van de ta
felregulateur is een inwoner van
Ouddorp, die anoniem wil blijven.
Het kostbare uurwerk kwam twin
tig jaar geleden in zijn bezit in ruil
voor een stel Japanse beeldjes.
brief de huidige moeilijkheden al
voorspeld. De tot nog toe giganti
sche uitgaven en budgetoverschrij
dingen als gevolg van beleidsvoe
ring welke gebaseerd is op een
naïef vertrouwen in en toegeeflijk
heid aan artistieke eisen, maken
volgens de ondernemingsraad de
toekomstperspectieven zorgwek
kend. De raad drong er toen al op
aan het beoogde artistieke beleid
te heroverwegen, zegt de Kunsten
bond. Maar niets is sindsdien ver
anderd, integendeel. „De verander
de inzichten over de opera bleven
richtsnoer van het. artistieke be
leid. Met als direct gevolg de bud
getoverschrijdingen", zo wordt
daaraan toegevoegd, (wordt ver
volgd).
Wat Van Vlijmen wil met de Ne
derlandse Opera kan financieel
niet en stuit op grote tegenstand in
het operabedrijf. Er is totaal geen
vertrouwen in en ondersteuning
van de nieuwe artistieke aanpak
met bij voorbeeld langere produk-
tietijden. Ook als er een oplossing
komt voor de huidige financiële
problemen zal het wantrouwen
blijven, merkt de Kunstenbond op.
Volgens de financieel deskundi
ge drs. P. Vlug, door de bond in de
arm genomen, is er geen enkele
budgetbewaking. De verliezen ko
men op het eerste gezicht dan ook
voort uit mismanagement. Dit alles
roept naar het oordeel van de bond
de vraag op of Van Vlijmen nu wel
de geschikte intendant is. „Met een
gat in je hand mensen tegen je in
nemen vraagt om grote moeilijkhe
den." Van Vlijmen wil willens en
wetens het niveau van het artistiek
beleid door de strotten van zijn
medwerkers duwen. Van Vlijmen
zal dan ook artistiek enige passen
terug moeten doen en zijn beleid
ter discussie moeten stellen.
De Kunstenbond neemt het het
operabestuur kwalijk dat het Van
Vlijmen geen strobreed in de weg
legt. Ook het ministerie van WVC,
die vertegenwoordigers als waar
nemer in het bestuur heeft zitten,
is volgens de Kunstenbond voor
het beleid van Van Vlijmen aan
spreekbaar.
Folkloristisch Danstheater met 'Rei
dans van heldendaden'. Choreogra
fie en regie: Ferenc Novak; muziek:
Roel Schuyt. Gezien op 8 april in de
Leidse Schouwburg.
LEIDEN - De programma's van
het Folkloristisch Danstheater
willen de laatste jaren meer zijn
dan een aaneenschakeling van
volksdansen uit alle windstre
ken. Een thematische aanpak
moet voor de theatrale verdie
ping zorgen. Met 'Reidans van
Heldendaden' wordt ingespeeld
op de herleefde belangstelling
voor de middeleeuwen. De ver
haallijn in het programma is een
zeer vrije interpretatie van frag
menten uit de legende van Ko
ning Arthur. We volgen hoe de
koene ridder Lancelot zich een
weg door het leven slaat.
Hij heeft niet meer dan een
stok als wapen, waarmee hij kan
jongleren als een majorette met
haar baton. En altijd is hij ervoor
te porren zijn krachten met die
van een ander te meten. Op zijn
omzwervingen ontmoet hij zeer
uiteenlopende types als stokdan-
sende Britten met een bolhoed
op. lieftallige schonen van de Ba
learen, vervaarlijkse Tartaarse
krijgers en Russische plattelan
ders. Het zal duidelijk zijn dat
het Folkloristisch Danstheater
zich in vreemde bochten moet
kronkelen om het verhaal nog
enigszins aannemelijk te hou
den. Zo heeft men bedacht dat
Lancelot op de Baléaren vooral
tegen zijn eigen lompheid strijdt
en dat de boerendansen uit de
omgeving van Moskou voor de
ridder een onneembare muur
Het verhaal is er dus nogal met
de haren bijgesleept en heeft dra
matisch minder diepgang dan
een aflevering van Floris. Maar
Lancelot, gespeeld door Hans
Minnaert, slaat er zich met veel
bravoure en een knappe timing
in de gevechten doorheen. En er
zijn knappe staaltjes volksdan
sen te bewonderen, ook voor wie
geen uitgesproken liefhebber
van het genre is. De dans van de
Baléaren was zeer sierlijk, de rui-
terdans leverde een stijlvol
schouwspel op. maar het hoogte
punt in dat opzicht was de Ierse
voetendans, die door Wim Bou-
man messcherp werd gebracht.
De vijf muzikanten zorgden voor
een naadloze begeleiding
De grote zwakte in de voorstel
ling vormen de momenten waar
op niet wordt gedanst. Het volks
dansen beschikt niet zoals klas
siek ballet over een arsenaal aan
bewegingen om dat soort inter
mezzo's zinvol in te vullen. Vrij
wel geen enkele speler slaagde
erin met stil spel of mimiek enig
reliëf aan de personages te ge
ven. Dat wreekt zich vooral in de
scène waarin Lancelot de draak
verslaat. Een dik rookgordijn
moet dan de choreografische
ideeënarmoede verhullen.
De thematische aanpak stelt
het Folkloristisch Danstheater in
staat om uiteenlopende dansen
in één programma te brengen.
Om daar een harmonieus geheel
van te maken zijn veelzijdige
spelers en inventieve makers no
dig. In 'Reidans van Heldenda
den' schort het aan beiden.
ARIEJAN KORTEWEG
In LAK-galerie
Expositie met schilderijen, colla
ges en tekeningen van L.P. Boone, t
m 17 april. LAK-galerie. Clcveringa-
plaats 1. Leiden. Geopend ma. t m
vr. van 10.00-22.00 uur. Za. en zo. van
12.00-17.00 uur.
LEIDEN - Menigmaal heeft
het LAK met exposities de aan
dacht gevestigd op het werk van
jonge kunstenaars, die als veel
belovend beschouwd kunnen
worden, hetgeen bijvoorbeeld
tot uitdrukking kwam in de toe
kenning van een stipendium
(beurs) van het ministerie van
WVC. Een dergelijke aanmoedi
ging behoeft de huidige expo
sant, L.P. Boone niet. De in 1912
geboren Boone koos aanvanke
lijk voor een loopbaan in het me
dische vak maar door omstan
digheden kon hij zich twintig
jaar geleden geheel gaan wijden
aan de ontwikkeling van zijn
kunstzinnige aanleg.
Hij brengt een expositie met
fascinerend werk. dat getuigt
van een samenhangende visie en
een vrijheid, die zich ondanks de
beperking welke de situatie hem
oplegt, duidelijk laat gelden
Door gebrek aan ruimte is Boone
genoodzaakt zich vooral op het
tekenen toe te leggen. Recente
tekeningen zijn. samen met
schilderijen en collages, te zien
op de expositie met een uitge
breide selectie van Boone's werk
die het noodzakelijk maakte de
tentoonstellingsruimte uit te
breiden tot de kelder van het ge
bouw aan de Cleveringaplaats.
Een grote aantrekkingskracht
gaat uit van Boone's tekeningen,
waarin tekens in allerlei variaties
LAK-galer
een eigen taal vormen. Sommige
stukken bevatten een soort
schrift, dat. in regels onder el
kaar gezet, sterk doet denken
aan een in een vreemde taal ge
schreven tekst. Boone zoekt in
dit werk verschillende manieren
om. door middel van lijnen en
kleuraccenten, aan de tekens en
vormen betekenis te geven.
Composities met krachtige vor
men of met elementen, die zon
der grote nadruk of willekeur op
het vlak zijn geplaatst, geven
sprekende voorbeelden van de
wijze waarop Boone samenhang
weet te brengen in zijn onuitput
telijke beeldtaal
Net als in een van de tekenin
gen gebruikt Boone bij enkele
schilderijen een op krantenpa
pier gedrukte tekst, die gedeelte
lijk zichtbaar is onder een ge
kleurde laag. Deze werkwijze
verbindt de verschillende soor
ten werk en levert in combinatie
met eigen toegevoegde tekens
zeer geslaagde stukken op.
In de collages verwerkt Boone
uiteenlopende materialen als
karton, touw, ijzerdraad en stuk
ken board. Ook hier is de relatie
met het overige werk duidelijk
zichtbaar maar door de aard
het materiaal ontbreekt hier de
verfijning die vooral de tekenin
gen kenmerkt.
De reeks werken in de kelder
wijkt af van dat wat er boven
gronds te zien is. Monochrome
stukken, waarin de strenge e
voud en behandeling van het i
teriaal vooral opvalt, herinneren
sterk aan vernieuwingen uit het
begin van de jaren zestig. De
keuze uit het recente werk van
L.P. Boone levert een opmerke
lijke tentoonstelling op. niet in
de laatste plaats wegens de fraaie
tekeningen, die door hun direct
heid grote indruk maken.
NANCY STOOP
'Beloftes' van Werkteater:
'Beloftes' door het Werkteater. Met: Peter Blok, Flip
Filz, Sabine Heres, Marc Krone, Carla Reitsma, Truus te
Selle en Herman Vinck. Regie: Yolande Berlsch. Gezien
op 8 maart in het LAK theater. Aldaar nog vanavond te
LEIDEN - Waar is de glorie van weleer geble
ven? Dat heeft menigeen zich afgevraagd - zelfs al
zo vaak, dat de nieuwe generatie Werkteater-ac
teurs (onder aanvoering van oudgedienden als Her
man Vinck en Yolande Bertsch) cr langzamerhand
wel moedeloos van moet worden. Aan de voorstel
ling zelf valt daarvan in elk geval niets te merken:
er straalt nog steeds een authentiek soort acteerple-
zier vanaf, één van de kenmerkende eigenschap
pen van het gezelschap. Maar desondanks is het
niet meer, zoals het geweest is. De naam 'Werktea
ter' stond veelal garant voor een uitverkocht LAK
theater Gisteravond was de zaalbezetting hooguit
redelijk te noemen.
Het Werkteater creeerde volgens een bepaalde
.methode een eigen speelstijl, waarmee het een on
uitwisbaar stempel heeft gedrukt op de toneelont
wikkeling van de afgelopen decennia. Die beproef
de methode is ook nu weer toegepast 'Beloftes' is
gemaakt op basis van improvisaties vanuit dc ae
teurs zelf Misschien is het de veranderde tljds-
nvoudig
:uwende
dan wat
'Beloftes'
geest, het gewijzigde toneelklimaat of
het uitgekeken raken op de eens zo ver
methodiek. Het resultaat biedt niet me
richtingloze speloefeningen.
In de programmafolder heet het: "ir
zal geen verhaal te zien zijn. noch personages. Niets
dan associatieve verbanden bindt de scènes aan el
kaar". Aan de toeschouwer wordt overgelaten, dat
hij met het aangereikte spelmateriaal zijn eigen
voorstelling maakt. Het lijkt op een theatraal
bouwpakket, waarmee de toeschouwer zo veel ver
schillende kanten uit kan gaan, dat hij er eigenlijk
niets mee kan beginnen. Halverwege blijft de voor
stelling steken, het is meer een kijkje in het repeti
tielokaal dan een voor een publiek bestemde, afge
ronde produktie.
Bekijk je de mini-scènes afzonderlijk, dan biedt
de voorstelling toch nog enkele genoeglijke mo
menten Zo is er bijvoorbeeld een scène, waarin
een echtpaar in een gewone huis-tuin-en-keuken-
ruzie is verwikkeld De zoon en de dochter zullen
wel eens even voordoen, hoe je met elkaar dient om
te gaan. Gecoached door hun kinderen spelen pa
en -ma dat achtereenvolgens na. De speltherapie
helpt echter niet erg. Bij dit soort momenten denk
je: met dit potentieel aan acteertalent moet toch
veel meer te doen zijn?
WIJNAND ZEILSTRA
AMSTERDAM (ANP) - De befaamde Oude
Kunst- en Antiekbeurs van Delft, die daar al
38 maal in het museum Prinsenhof is gehou
den. verdwijnt uit deze stad. Dit jaar zal deze
beurs voor het eerst plaatshebben in de Hol
landhal van het RAI-complex in Amsterdam.
Dat heeft Evert Douwes in Amsterdam, één
van de zes antiquairs die het initiatief voor
deze beurs hebben genomen, gisteren mee
gedeeld.
De zes antiquairs, die al enige tijd geleden
de Vereniging van Handelaren in Oude
Kunst VHOK) de rug toe keerden, hebben
zich nu verenigd in Pictura Antiquairs Natio
naal in samenwerking met de NORO Group
of Companies in Utrecht.
Gezien de grote belangstelling voor het ini
tiatief heeft ook de VHOK besloten de an
tiekbeurs niet meer in Delft te houden en het
aan de leden zelf over te laten aan de beurs in
de RAI deel te nemen. Mevrouw Tuininga
van de VHOK. die toegeeft dat er stemmen
zijn opgegaan onder de leden om Delft voor
gezien te verklaren, ontkent dat er al een de
finitief besluit in die richting is genomen.
Douwes moet daar om lachen en zegt: „Ik
kan u de verzekering geven dat die beslissing
gevallen is op de ledenvergadering van 1
april De gehele „oude Delftse garde" heeft
ons al laten weten mee te gaan naar de RAI".
Reden voor het verlaten van Delft zou zijn
het teruglopen van het bezoek van de beurs
aldaar en de aantrekkelijke kanten van Am
sterdam, waar overigens ook al jaarlijks de
antiekbeurs van de vereniging in de Nieuwe
Kerk wordt gehouden. In de RAI-hal zou
men meer kwijt kunnen dan in Delft, de ou
tillage zou er beter zijn en ook zou Amster
dam internationaal gezien beter liggen.
MUSEUMLAND '88 - In de nim
mer aflatende strijd om de gunst
van de toeristen werpt het Neder
lands Bureau voor Toerisme (NBT)
volgend jaar een nieuw wapen in
de strijd, de Nederlandse musea.
Want, zo zegt het NBT: Nederland
heeft een grote „museumdicht
heid" en rijk gevarieerde collecties
waarmee ons land internationaal
hoge ogen gooit. Volgend jaar is
derhalve uitgeroepen tot „Neder
land Museumland 1988", aldus
hebben het NBT, de Nederlandse
Museumvereniging, de stichting
Museumjaarkaart en het Landelijk
Contact Museumconsulenten gis
teren in Gouda bekendgemaakt.
