Moskou stapt af van eis kernstop Turkije houdt vast aan aanvraag EG-lidmaatschap Bereidheid te praten over beperking Oma draagt drieling dochter en schoonzoon Protest VS over spionage in Moskou Man ketent zich vast aan ambassade Nieuwe regering in Suriname beëdigd WOENSDAG 8 APRIL 1987 BUITENLAND PAGINA 7 NEW YORK (AFP/AP/UPI) - De Sowjet-Unie is voorlopig afgestapt van haar eis tot een volledig verbod op kernproeven en blijkt nu bereid te praten over uitbreiding van de bestaande beperkingen op proeven, zo is gisteren gemeld door de New York Times. JOHANNESBURG (AP) - De moe- der van een nog ongeboren drie ling zou straks wel eens gedwon gen kunnen zijn de babies te adop teren om ze legaal tot haar kinde ren te maken. De bevruchte eicel len zijn namelijk ingeplant in de baarmoeder van de aanstaande oma van de drieling. Eén en ander is gisteren verklaard door Louise Tager, professor in de rechten aan de Universiteit van Witwatersrand in Zuid-Afrika. De 48-jarige Pat Anthony uit Tza- neen in het noorden van de provin cie Transvaal draagt de foetussen van een reageerbuisbevruchting van haar dochters eicellen met het sperma van haar schoonzoon. De babies worden verwacht in okto ber. moeder worden verwijderd na complicaties bij de geboorte drie jaar geleden van haar enige zoon. Mevrouw Ferreira-Jorge en haar echtgenoot, de 33-jarige Alcino, wilden graag meer kinderen en vonden „grootmoeder" mevrouw Anthony bereid te fungeren als draagmoeder. Vier van de kunstmatig bevruch te eicellen van Ferreira-Jorge wer den ingeplant in de baarmoeder van haar moeder, en drie ontwik kelden zich. De betrokkenen ver kochten het verhaal van de zwan gerschap aan de Londense Sunday Mail en-weigeren verder de pers te woord te staan. De Zuidafrikaanse wetgeving voorziet niet in het draagmoeder schap. Een wetsontwerp dat op be handeling in het parlement wacht, heeft slechts betrekking op kinde ren die verwekt worden door kunstmatige inseminatie en noemt niet het instituut draagmoeder schap. De zaak heeft niet alleen juridi sche aspecten, maar ook een reli gieuze kant. Het Afrikaanstalige blad Beeld citeerde gisteren een roomskatholieke priester in Tza- neen die verklaarde dat hy niet ze ker was of de babies gedoopt kun nen worden. De geestelijke voerde aan dat de kerk dergelijke zwan gerschappen verwerpt. De kerke lijke doctrine ten aanzien van dit soort vraagstukken is vervat in een document dat het Vaticaan het licht deed zien op 10 maart. In dit document worden kunstmatige be vruchtingstechnieken in het alge meen veroordeeld, waaronder ook het draagmoederschap. Aan de an dere kant wordt opgemerkt dat ie der kind moet worden geaccep teerd „als een levend geschenk van de goedheid van God". Ferreira-Jorge, een koelkasttech nicus, vertrok in 1975 uit Angola toen aan het Portugees bestuur daar een einde kwam. Zyn vrouw geeft gymnastiekles, met speciale groepen voor zwangere vrouwen en jonge moeders, aldus Beeld. Proeven worden beperkt door twee verdragen tussen Moskou en Washington uit 1974 en 1976. Dit zijn het zogeheten drempelverdrag dat omvang en aard van proeven Gorbatsjov deze week nog naar Praag MOSKOU (ANP) - De woordvoer der van het ministerie van buiten landse zaken in Moskou, Gennadi Gerassimov, bevestigde gisteren dat partijleider Michail Gorbatsjov in de tweede helft van deze week naar Tsjecho-Slowakije zal reizen. Hij sprak daarmee geruchten tegen over volledige afzegging van het bezoek. Maar de woordvoerder noemde weer geen precieze ter mijn. Hij lfet open of Gorbatsjov morgen of tegen het eind van de week naar Praag zal gaan. Het bezoek van oorspronkelijk vier dagen zou kunnen worden be kort met het oog op het bezoek aan Moskou van de Amerikaanse mi nister van buitenlandse zaken, George Shultz, die daar maandag arriveert. Volgens Gerassimov werd het bezoek 'in onderling overleg' ver schoven naar de tweede helft van de week in verband met een 'lichte verkoudheid' van Gorbatsjov. Hij verwierp de berichten dat Gorbats jov in Praag een ontmoeting wil hebben met de vroegere Tsjecho- slowaakse partijleider Alexander Doebtsch als speculatie. Aan de democratiseringsplannen van Doebtsch werd in 1968 een einde gemaakt door de inval van troepen van het Warschaupact. Russen oefenen met duikboten voor VS-kust WASHINGTON (AP) - De Ameri kaanse marine volgt nauwlettend een oefening van Sowjet-onder- zeeërs in het westelijke deel van de Atlantische Oceaan. De oefening, waarbij diverse types met kern energie aangedreven aanvalsduik- boten betrokken zouden zijn, is vermoedelijk de grootste in bijna twee jaar. Het Pentagon wilde niet zeggen hoeveel onderzeeboten aan de oe feningen deelnemen. De situatie werd echter vergeleken met 1985, toen sprake was van een zestal Sowjet-onderzeeërs in de Atlanti sche Oceaan. De positie van de vaartuigen werd niet vermeld. De onderzeeboten behoren tot de stilste en de modernste van de Sowjet-marine en maken waar schijnlijk deel uit van de noordelij ke vloot van de Sowjet-Unie. Het is niet ongewoon dat Sowjet- duikboten met kernraketten voor de Amerikaanse kust liggen. Het komt echter zelden voor dat aan- valsduikboten voor de Amerikaan se kust worden gesignaleerd. WASHINGTON - De Ameri kaanse regering heeft bij de Sow jet-Unie een officieel diplomatiek protest ingediend over de manier waarop Russische spionnen in de Amerikaanse ambassade in Mos kou de afgelopen jaren hebben ge opereerd. Het protest is een uitvloeisel van het zogenaamde 'seks en spionnen- séhandaal', de ontdekking dat ten minste drie Amerikaanse mari niers KGB-spionnen in de ambas sade lieten in ruil voor seksuele gunsten van Russische werkneem sters op die ambassade. door Henk Dam Wat die spionnen precies hebben uitgevoerd, is nog steeds niet dui delijk. De Amerikanen zijn echter bang dat vrijwel alles dat in hun ambassadegebouw de afgelopen jaren is gezegd of geschreven in handen is gevallen van de KGB, de Russische geheime dienst. Het schandaal heeft zich de afge lopen dagen nog verder uitgebreid door de ontdekking dat het nieuwe Amerikaanse ambassadegebouw in Moskou, dat op het ogenblik wordt gebouwd, vrijwel zeker nu al vol afluisterapparatuur zit. De Amerikaanse ambassadeur in Moskou, Jack Matlock, diende gis teren het protest in. Daarin be schuldigen de VS de Sowjet-Unie er onder meer van 'de normen van diplomatiek gedrag' te hebben overschreden door de ambassade te infiltreren met spionnen en af luisterapparatuur. President Reagan voegde daar gisteren nog enkele harde woorden aan toe. Zo zei hij tegen verslagge vers in het Witte Huis, dat hij op dracht zal geven de nieuwe Ameri kaanse ambassade in Moskou (bouwkosten: 400 miljoen gulden) desnoods weer af te breken als het gebouw niet tegen afluisteren te beschermen is. Een besluit hierover zal binnen kort worden genomen. Een specia le adviesraad op het gebied van veiligheidsvraagstukken zal de president binnen 90 dagen advies uitbrengen over de wenselijkheid al dan niet het nieuwe gebouw te betrekken. Reagan zei ook, dat hij de Sow jet-Unie geen toestemming zal ge ven om in de inmiddels gereedge komen nieuwe Russische ambas sade in Washington te gaan zitten, zolang de Amerikaanse diploma ten in Moskou ook niet in een nieuw gebouw werkzaam zijn. Maar de Amerikaanse president voegde aan zyn woorden toe, dat hij niet van plan is zich door Russi sche spionage-activiteiten uit de Sowjet-Unie te laten weg jagen. In het kader daarvan zei hij ook, dat het bezoek van minister Shultz (buitenlandse zaken) aan Moskou, dat aanstaande maandag van start gaat, gewoon doorgang zal vinden. Shultz zal evenwel, aldus Rea gan, niet alleen over ontwape ningsvraagstukken gaan praten - het eigenlijke doel van zijn bezoek - maar ook de Russische spionage- praktijken in de Amerikaanse am bassadegebouwen ter sprake bren gen. Reagan zei, dat de ontdekking van het 'seks en spionageschan- daal' de relatie met de Sowjet-Unie niet echt verandert. „Het verbaast me helemaal niets. Ik heb daarom ook mijn kijk op de Sowjet-Unie niet gewijzigd". Inmiddels zijn 14 van de 28 mari niers die by de bewaking van het Amerikaanse ambassadegebouw in Moskou betrokken zijn, voor verhoor naar West-Duitsland over gebracht. Zy zullen niet naar de Russische hoofdstad terugkeren. MÜNCHEN (ANP) - Het ge netisch instituut van de univer siteit van West-Berlijn onder zoekt of de kernramp in het Russische Tsjernobyl in april 1986 verantwoordelijk is voor misvormingen van foetussen die in de Bondsrepubliek zijn vastgesteld. Uit onderzoek in veertig genetische laboratoria bleek dat vier maanden na dato het aantal misvormingen was gestegen, zo meldde het blad Natur, dat in München uit komt. In West-Berlijn werd in ja nuari een opmerkelijk aantal mongooltjes geboren: 10 op 1.800 geboorten, vergeleken met normaal twee per maand. Ook bij dieren is sprake van grote aantallen misvormingen, vooral in het zuiden van het land dat bloot heeft gestaan aan hoge doses radioactiviteit. Tus- Na Tsjernobyl meer misvormde baby's in West-Duitsland sen november en februari was in Miesbach, in Beieren, het aantal doodgeboren stuks vee drie keer zo hoog als gevolg van het eten van besmet gras. Het aantal spontane abortussen bij koeien was ook drie keer zo hoog. De betrokken laboratoria hebben in een periode van twaalf maanden sinds de kern ramp, op 25 april precies een jaar geleden, 28.737 chromoso- menonderzoeken verricht. Er werden 393 abnormale gevallen gevonden, waaronder 237 ge vallen van trisomie-21 (drie in plaats van twee chromosomen). Trisomie-21 is verantwoorde lijk voor mongolisme. In au gustus bleek al dat het aantal misvormingen was gestegen. In de Bondsrepubliek wordt in de vierde maand van de zwan gerschap chromosomenonder- zoek gedaan. In een periode van twee we ken in augustus werden zeven tien gevallen van trisomie 21 ontdekt waarvan 15 in het zuiden tegen slechts twee in het noorden. Het Westberlynse instituut wijst erop dat gegeven het feit dat indertijd het zuiden veel sterker te lijden had van radioactiviteit dan het noorden er een verband bestaat tussen de misvormingen en de kern ramp in Tsjernobyl. Buitenland kort Golfoorlog De strijd tussen Iran en Irak is gisteren opnieuw hevig opgelaaid. Iran maakte melding van een nieuw offensief in de richting van de stad Basra waarbij 2600 Iraakse soldaten gewond of gedood zou den zijn. Irak ontkende dat Iran dichter bij Basra was gekomen en verklaarde dat de aanvallers in re cordtijd omsingeld en verslagen waren. Ook meldde Irak dat zijn luchtmacht Iraanse olie-installa ties had gebombardeerd. Bordelen Sinds begin dit jaar zijn in de Zuidchinese provincie Guangdong ruim honderd bordelen gesloten. Dit meldde de provinciale radio in een uitzending die in Peking werd opgevangen. Volgens de radio heeft de politie tientallen mannen en vrouwen betrapt die bezig wa ren met 'immoreel en onfatsoenlijk gedrag'. De Chinese media bericht ten in het algemeen zeer discreet over prostitutie, die sinds een paar jaar vooral in het zuiden van China weer de kop opsteekt. Bekentenis De Britse moordenares Myra Hindley, die levenslange gevange nisstraf uitzit omdat ze haar min naar drie kinderen had helpen ver moorden, heeft vorige week schuld bekend aan nog twee moorden op kinderen die ruim 20 jaar geleden spoorloos verdwenen. Zij schreef haar betrokkenheid bij de moord op de 16-jarige Pauline Reade en de 12-jarige Keith Bennett toe aan haar emotionale afhankelijkheid van en liefde voor Ian Brady, de man die de moorden pleegde. KAAPSTAD (GPD) - Een blanke Zuidafrikaan, Trevor Sichel, heeft zich gisteren enkele uren vastgeke tend aan een binnendeur van de Nederlandse ambassade te Kaap stad. Volgens de consul-generaal, Spekenbrink, had de affaire geen enkele politieke achtergrond. De kwestie eindigde na bemiddeling van een vertegenwoordiger van het Zuidafrikaanse ministerie van bui tenlandse zaken, die Sichel wist te bewegen zijn protestactie op te ge- De problemen met Sichel begon nen gistermiddag rond drie uur. Onder het excuus dat hij nodig naar het toilet moest, wist hij de op dat moment reeds gesloten ambas sade te Kaapstad binnen te komen. Onmiddellijk na zyn binnenkomst ketende hy zich met handboeien vast aan een van de binnendeuren van de ambassade. Een zwager, Bernard Kitching, vertelde journalisten buiten de am bassade dat de de protestactie van Sichel te maken had met de mede werking die door de Nederlandse consul-generaal was verleend bij het verstrekken van reisdocumen ten voor zyn driejarige zoon Travis. Sichels vrouw Dominique, die over de Nederlandse nationaliteit beschikt, verliet in januari van dit jaar samen met een vriend en haar zoontje Zuid-Afrika en bevindt zich nu in Australië. Dit is blijk baar zonder de toestemming van de vader gebeurd. Na urenlange onderhandelingen, waarbij de Nederlandse consul-ge neraal Spekenbrink werd geassis teerd door een vertegenwoordiger van het Zuidafrikaanse ministerie van buitenlandse zaken, kon Si chel worden bewogen zijn pro testactie op te geven. In een pers verklaring zegt het Zuidafrikaanse ministerie van buitenlandse zaken, dat de kwestie van het 'beweerde onwettig verstrekken van reisdo cumenten aan Sichels zoon Travis via de geëigende kanalen zal wor den afgehandeld". Ondanks pleidooi van minister Van den Broek om uitstel ANKARA (ANP) - Minister van den Broek probeerde gisteren in Ankara tevergeefs zijn Turkse col lega ervan te overtuigen dat Tur kije er goed aan zou doen nu niet om toetreding tot de Europese Ge meenschap te vragen. Na afloop van een eerste ronde van bespre kingen noemde de Turkse minister van buitenlandse zaken, Vahit Ha- lefoglu, het 'ondenkbaar' dat Tur kije geen deel zou uitmaken van de Europese politieke en economi sche eenwording. Politieke partij en, bedrijfsleven en publieke opi nie zijn het eens over toetreding, „en een gekozen regering kan on mogelijk aan zo'n eenstemmigheid voorbijgaan", aldus de Turkse be windsman. Minister van den Broek kwam gisteren voor een officieel bezoek van twee dagen in Ankara aan, het eerste bezoek van een Nederlandse minister van buitenlandse zaken sinds de militaire staatsgreep van 1980. Turkije zal in de loop van dit jaar formeel om toetreding tot de EG vragen. Minister van den Broek verklaarde in Ankara zijn Turkse collega te hebben gevraagd het tijdstip van de aanvrage heel goed af te wegen, gezien de economi sche en politieke situatie in Turkije - die overigens de afgelopen 3,5 jaar aanzienlijk is verbeterd - en de bijzonder grote inspanningen die Europa zich moet getroosten om zijn eigen politieke en economi sche samenhang te verbeteren. Minister van den Broek herin nerde zijn Turkse collega aan de gesprekken in de EG-ministerraad over de voorstellen van de Europe se Commissie om het gemeen schappelijk landbouwbeleid ingrij pend te hervormen, over de ernsti ge financiële problemen waarmee de Gemeenschap heeft te kampen, en over het bereiken van een beter evenwicht tussen de rijkere en ar mere EG-landen, teneinde een ze ker uiteenvallen te vermijden. Maar minister Halefoglu meende dat tegenover het argument dat toetreding van Turkije voor de Ge meenschap een last zou betekenen, zorgvuldig moet worden nagegaan wat Turkije de EG kan bieden en welk profijt zij eruit kan trekken. „Het economische potentieel van Turkije 'moet niet worden onder schat. Ook gezien zijn politieke en culturele bijdrage kan de toetre ding nauwelijks anders dan als een verrijking van het geïntegreerde Europa worden beschouwd". Aan het diner dat zijn Tiirkse col lega hem aanbood sprak minister Van den Broek over de noodzaak om de politieke en economische Minister Van den Broek (links) werd gisteren bij aankomst in Ankara begroet door zijn Turkse collega Halefoglu.. (foto anp» samenwerking tussen Turkije en drag biedt hiervoor ruimschoots de EG geleidelijk te verdiepen. Het mogelijkheden, en moet nieuw le- uit 1963 daterende associatiever- ven worden ingeblazen. Minister Halefoglu wees erop dat Turkije lid is van de NAVO en de OESO, de organisatie voor econo mische samenwerking en ontwik keling, en op de belangstelling voor samenwerking op het gebied van moderne technologie, met na me in het kader van Eureka. De Turkse regering ziet de toetreding tot de Europese Gemeenschap als een zaak voor de lange termijn, maar wil met haar verzoek de eigen bevolking en het buitenland een signaal geven dat Turkije zowel geografisch als politiek tot Europa behoort. Minister van den Broek maakte duidelijk dat naar Nederlandse op vatting sinds de militaire staats greep de democratisering en het eerbiedigen van de mensenrechten zeker nog niet zijn voltooid. „Wij hebben kennis genomen van de voortgang die is gemaakt, en de vastbeslotenheid waarmee u wilt voortgaan, op de weg naar volledig herstel van de democratie en het ten volle eerbiedigen van de men senrechten. Juist omdat ook de Turkse regering overtuigd is van de noodzaak van de burgerlijke en politieke vryheden, kan kritiek nimmer als een belediging worden opgevat", aldus minister Van den Broek. Van den Broek moet morgen in Nederland zijn voor het Tweede Kamerdebat over vluchtelingenza ken en daardoor kan het geplande gesprek met leden van twee oppo sitiepartijen in Turkije, de Partij van het Rechte pad en de Sociaal Democratische Volkspartij, niet doorgaan. Dankzij de medewerking van de Turkse regering, aldus minister Van den Broek, kon Nederland de statenklacht die het met een aantal andere Westeuropese landen bij de Straatsburgse Commissie voor de Rechten van de Mens tegen Tur kije had ingediend, omzetten in een minnelijke schikking. Deze klacht heeft de Turks-Nederlandse betrekkingen weliswaar belast, maar uit het bezoek alleen al blijkt dat Nederland „het volste vertrou wen heeft dat de gunstige ontwik keling zal voortgaan. Het is graag bereid om daarbij zonodig en des gewenst van dienst te zijn". Vandaag, de tweede en laatste dag van zijn bezoek, zal minister Van den Broek opnieuw zijn colle ga ontmoeten, en gesprekken voe ren met premier Turgut Özal en president Kenan Evren. Naar ver luidt heeft het Turkse staatshoofd een bezoek aan Marokko uitge steld om de Nederlandse regering te doordringen van Turkye's wens, als volwaardig lid deel te nemen aan de Europese eenwording. beperkt en een verdrag inzake proeven voor vreedzame doelein den. Maar de VS hebben deze ver dragen tot dusverre niet willen on dertekenen, daar zij de huidige controlebepalingen onvoldoende achten. De Sowjet-Unie wees tot dusver re van haar kant de Amerikaanse doelstelling af om eerst te onder handelen over ondertekening. Zij zei deze doelstelling te beperkt te achten vergeleken met haar voor stel om tot een volledig verbod van kernproeven te komen. Het nieuwe Sowjetvoorstel werd op 19 maart in Genève ingebracht in een nieuwe serie onderhandelin gen om de mogelijkheid van on dertekening van beidé verdragen na te gaan. Deze voorbereidende besprekingen eindigden op 20 maart, kennelijk zonder dat voor uitgang werd geboekt, maar zijn door de Amerikaanse onderhande laars toch als „positief' beoor deeld, aldus de New York Times. Volgens het blad zorgt het Sow jetvoorstel wel voor verdeeldheid in Washington aan de vooravond van het bezoek van minister van buitenlandse zaken George Shultz aan Moskou, dat maandag as. be gint. Zijn ministerie stemt in met het voorstel evenals het Ameri kaanse Bureau voor Ontwapening en Wapenbeheersing ACDA, maar het ministerie van defensie is te gen. President Reagan van de Ver enigde Staten heeft gisteren ge zegd dat hy een positieve indruk heeft van de Russische houding bij de onderhandelingen over wapen beheersing. Hoewel Reagan het be richt in de New York Times niet wilde bevestigen, zei hij:"We vin den het bemoedigend, hun hele houding met betrekking tot wa pens, en dat is bij geen van de vori ge Sowjetregeringen zo geweest". De woordvoerder van het minis terie van buitenlandse zaken in Moskou, Gennadi Gerassimov sprak gisteren het bericht WASHINGTON - President Reagan vertelt journalisten tijdens een persconferentie in het Witte Huis dat de nieuwe Amerikaanse ambassade in Moskou wordt afgebroken als het niet afluistervrij te maken is. Hij voegde eraan toe dat de Amerikanen zich door de affaire niet de stad uit laten jagen. (fotoAP) gerleider Bouterse, is minister buitenlandse zaken Surinaamse regering, die gisteren New York Times tegen dat de Sow- op het presidentiëel paleis in Para jet-Unie voorlopig is afgestapt haar eis tot een volledig verbod op kernproeven. Zij wil over beide za ken onderhandelen, over een volle dig verbod én over uitbreiding van de bestaande beperkingen op proe ven, zei hy. maribo werd beëdigd. Verder jaar in Suriname worden gehou den. Jules Wijdenbosch, die het pre mierschap al waarnam na een rege ringscrisis in februari, blijft r het zakenkabinet, dat een zit- ter-president, minister van algeme- tingsperiode van ongeveer acht maanden tegemoet gaat, niet veel veranderd ten opzichte van de i zaken en minister van binnen landse zaken. Wijdenbosch verte genwoordigt de 25 Februari Bewe- rige regering. De belangrijkste ging (VFB), de politieke arm van de militairen in het kabinet. Opvallend is dat de portefeuille van justitie, één van de posten die van belang is bij het voorbereiden van de verkiezingen, naar de vak bond C '47 is gegaan. De 'oude' po litieke partij VHP heeft tevergeefs getracht deze ministerspost in te nemen. Minister van justitie wordt Siegfried Gilds van C '47. Deze vakbond, die zich in 1985 na een conflict terugtrok uit regering, Topberaad en Assemblee, is hier mee weer terug in het kabinet. Ook in het Topberaad krijgt C '47 op nieuw een plaats. De 'oude' politieke partijen VHP, NPS en KTPI zijn met zes bewindslieden in het kabinet ver tegenwoordigd. Er komt een speciale onderraad voor het voorbereiden van de ver kiezingen. In deze raad wordt sa mengewerkt door premier, vice- premier (Stanlee Kensmil), de mi nister van financiën en planning, VIEDMA - Paus Johannes Paulus II, die op zijn rondreis door Zuid- Soebhas Mungra, en de minister de nieuwe regering PAUS REIS Amerika inmiddels in Argentinië is gearriveerd, schudt hier de handen van ethousiste gelovigen in de plaats Viedma. In één van zijn preken sprak de paus zich uit tegen echtscheiding. Hij noemde echtbreuk verne derend en onmenselijk. Het vraagstuk staat momenteel in Argentinië in het centrum van de belangstelling omdat een wetsvoorstel wordt behan deld dat echtscheiding legaliseert. (fotoAP) vonden. justitie. Voor het belangrijke ministerie van transport, handel en industrie, dat de schaarsteproblemen moet oplossen, is nog geen kandidaat ge-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 7