Steeds
Museum volkenkunde schenkt
aandacht aan drie mijlpalen
Dishoeck overleden
:-= leidsch
dagbladjaaimasr
Personeel EBR staakt een uur
Oud-directeur Van
Redactie: Stmor» van Driel en Meindert van der Kaaij,
telefoon 144941, toestel 217 of 222.
Stoepwerk
"De gemeente is vergeten dat wij
daar ook nog wonen. Er is een
foutje gemaakt, waardoor we nu
met de gebakken peren zitten",
zegt R.T.J. Zwagerman beduusd.
Hij is bewoner van een huis aan
het Ina Boudier-Bakkerplein in
de Stevenshof. Het probleem is
dat het terras van zijn woning
grenst aan een, zoals Zwagerman
dat zelf noemt, kunstzinnig
stoepwerk. Dat kunstwerk is een
onderdeel van het winkelcen
trum Stevensbloem. Op vier
punten van het centrum is een
deel van de stoep zo'n 70 centme
ter verhoogd. "Je zou het een
trottoir bovenop een trottoir
kunnen noemen", aldus Zwager-
Ambtenaar D. Halfwerk van
directie ruimtelijke ordening
noemt het liever een 'poef, alleen
wat groter uitgevallen'. Het is
geen kunstwerk, maar het is wel
bedoeld als aandachtspunt op de
hoek van het winkelcentrum.
"De poef geeft, zo hopen wij,
aanleiding tot activiteiten in de
vorm van kraampjes tijdens ver
kiezingstijd of collectes. Een ju
bilerende of feestvierende win
kelier kan er desnoods een or
kestje op neer zetten. Dan is het
een podium. Ook is het mogelijk
dat een kunstenaar daar iets
neerzet. Dan is het weer een sok
kel". Hij geeft toe dat er op dit
ogenblik niets mee wordt ge
daan, ofwel in ambtelijke ter
men: het is een neutraal object.
Zwagerman en zijn buren kun
nen van de poef bepaald niet vro
lijk worden. Hij heeft samen met
de heren Leuering, Dissevelt en
Welling een brief naar de ge
meente gestuurd waarin de pro
blemen en de grieven uit de doe
ken worden gedaan.
De grootste problemen hebben
de bewoners met de aantasting
van de privacy. De woning van
Zwagerman is tegen het winkel
centrum aangebouwd en daar
door lopen er veel mensen langs
zijn huis. Door het 'kunstwerk'
zijn de bezoekers echter gedwon
gen vlak langs het raam te lopen.
De situatie waarbij bezoekers
van de Stevensbloem zijn woon
kamer in kijken, maakt hem ze
ker niet gelukkiger.
Stoepwerk (2)
Daarbij komt dat door de op
staande rand van het stoepwerk
honden kennelijk worden uitge
nodigd daar hun behoeften te
doen. "Daar mag ik dan tegen
aan kijken of, als het heel erg is,
zelfs opruimen". Het kunstwerk
is ook voor kinderen een geliefd
terrein om te spelen. Gevolg is
dat kinderen er plezier in schep
pen om naar binnen te kijken als
ze de stoep hebben beklommen.
Zwagerman en de zijnen vrezen
dat bovendien de poef voor jon
geren aanleiding zal zijn om op
die plek samen te scholen.
Er is kortom geen sprake meer
van rust voor Zwagerman en zijn
buren. Met name tijdens de zo
mer heeft hij geen mogelijkhe
den om ergens op zijn gemak
buiten te zitten. Aan de zijkant is
het winkelcentrum, aan dé
noordkant parkeerplaatsen. Zijn
terrasje is de enige mogelijkheid
om van de zon te genieten. En
om de zon en het terrasje was het
hem te doen geweest, toen hij in
mei 1984 via de lotingsprocedure
voor deze woning had gekozen.
Er werd niet verteld dat ook het
trottoir zou worden verhoogd tot
wat het nu is.
Op de voorgrond de poef die de heer Zwagerman, die op zijn terrasje zit
ligt.
Hij verwijt de gemeente ge
brek aan goede voorlichting.
Volgens Zwagerman zijn bewo
ners van andere straten hierover
wel ingelicht. Ambtenaar Half
werk zegt dat dat klopt. "De wijk
waarin het huis van Zwagerman
staat, Vlek 5, was eerder klaar
dan het winkelcentrum. We heb
ben de heer Zwagerman inge
licht over de bestrating in zijn
buurt. De poef behoort bij het
winkelcentrum en daar hebben
we met de winkeliers over ge
sproken en niet met Zwager-
Halfwerk heeft wellicht een
oplossing voor de ongemakken.
"De poef wordt niet weggehaald,
maar tussen het terras en het
looppad kunnen we een planten
bak neerzetten. Hierdoor worden
wandelaars in ieder geval ge
dwongen verder van het raam
van de heer Zwagerman te lopen.
Ik heb deze oplossing al aan de-
directie groen kenbaar voorge
legd, maar die waren er niet hap
pig op. Het betekent natuurlijk
een investering en onderhoud",
zo zegt Halfwerk.
Zaaiers
Je zult maar met je zieke hoofd
in het Academisch Ziekenhuis
liggen en overrompeld worden
door een religieus zangkoor dat
zich De Zaaiers noemt. Volgens
patiënten en personeel van het
AZL waren het eerder onrust
zaaiers. Leden van de zanggroep
lieten het niet bij het zingen van
liederen alleen. Ze verspreidden
zich over de ziekenzalen en over
stelpten de aanwezigen met fol
ders en religieuze boodschap
pen. Tot het allemaal wat te gor
tig werd.
We kunnen ons heel wel voor
stellen dat bijvoorbeeld het per
soneel wel wat anders te doen
heeft dan te luisteren naar op
dringerige praatjes van religieus
bevlogenen. Op verzoek van het
personeel en patiënten worden
de zingende en prekende Zaaiers
niet meer op de ziekenzalen ge
duld. Patiënten die het wel wil
len en kunnen aanhoren moeten
zich naar het Leidse Plein bege
ven. Dat is het binnenplein van
de nieuwbouw van het AZL.
Daar zullen ze te voet of anders
met bed en al naartoe worden ge
bracht. De Zaaiers gaan er in één
opzicht op vooruit: ze worden in
de toekomst namelijk begeleid
op orgel.
De directie van het ziekenhuis
heeft hiertoe niet alleen besloten
op verzoek van het personeel,
maar wilde tevens geen prece
dent scheppen voor andere groe
pen. Een zo'n groep is meer dan
genoeg. Daarbij hebben De Zaai
ers genoeg gezaaid.
WOENSDAG 8 APRIL 1987
Koningin opent jubileumtentoonstelling
LEIDEN - Het Rijksmuseum voor
Volkenkunde schenkt dit jaar op
gepaste wijze aandacht aan drie
mijlpalen: het museum bestaat 150
jaar, het vond 50 jaar geleden on
derdak in het gebouw van het
voormalige Academisch Zieken
huis aan de Steenstraat en het eer
ste deel van de grondige verbou
wing van dit pand is voltooid. Het
door
Wim Wegman
begin van de feestelijkheden werd
vandaag ingeluid door koningin
Beatrix. Zij opende in het bijzijn
van onder anderen minister Brink
man van cultuur de jubileum-ten-
toonstelling 'De Jaargetijden van
de mens'. Deze expositie gaat mor
gen open voor het publiek en is te
bezichtigen tot en met 27 septem
ber.
Het museum voor volkenkunde
begon zijn bestaan met het onder
brengen van de collectie van Ph.F.
von Siebold in het pand Rapen
burg 19, waar nu het kantonge
recht is gevestigd. Von Siebold
was een arts die werkzaam was op
de Hollandse handelsvestiging
Deshima - het huidige Nagasaki -
in Japan. Hij bracht een omvang
rijke verzameling bijeen van Ja
panse voorwerpen, die in 1837
werd aangekocht en aan het pu
bliek werden getoond in het, zo
heette het toen nog, 's Rijks Ethno-
grafisch Museum.
In de loop der jaren breidde de
verzameling zich sterk uit - nu
heeft het museum ongeveer een
miljoen voorwerpen - en kreeg
'Volkenkunde' te kampen met
ruimtegebrek. In 1933 legde het de
hand op het voormalige zieken
huis. De verbouwing daarvan was
in 1937 klaar en kon het museum
zijn collectie op een enigszins ac
ceptabele wijze aan het publiek tb-
De eisen die in 1987 aan een mu
seum worden gesteld, zijn aanmer
kelijk zwaarder geworden. Om aan
LEIDEN - Koningin Beatrix heeft gisteren een informeel werkbezoek
gebracht aan verschillende laboratoria van de Leidse universiteit. Zij liet
zich daar, in het gezelschap van onder andere minister' Deetman van
Onderwijs en wetenschappen en burgemeester Goekoop van Leiden, in
lichten over onder meer het universitaire samenwerkingsverband biotech
nologie Leiden-Delft. Op de foto van Loek Zuyderduin vergewist burge
meester Goekoop zich er kennelijk van of hij, zo kort na 1 april, inderdaad
met hare majesteit aan tafel zit.
die eisen te kunnen voldoen, is vo
rig jaar een grondige modernise
ring begonnen. De eerste fase daar
van is nu klaar. Behalve het op
knappen van de expositiezalen en
het aanbrengen van klimaatrege-
lingsapparatuur daar, is ook een
groot deel van de centrale hal ver
beterd en is er een publieksrestau-
rant ingericht - een accommodatie
die het rijksmuseum tot nog toe
ontbeerde.
Inwijding
Met de opening van 'De jaargetij
den van de mens' is het museum
voor.het eerst Sinds januari van dit
jaar weer voor het publiek toegan
kelijk. Alsof men de bezoekers de
schade wil laten inhalen, heeft het
museum bij de jubileum-tentoon
stelling meteen maar alle conserva
toren ingeschakeld. Toonden vori
ge exposities voornamelijk een
beeld van één land of één volk, nu
wordt het publiek aan de hand van
vijf centrale thema's langs ver
schillende niet-westerse culturen
gevoerd.
'De jaargetijden van de mens'
probeert een chronologisch beeld
te schetsen hoe andere volkeren
belangrijke gebeurtenissen vieren
en herdenken als geboorte, inwij
ding, huwelijk en dood. Een vijfde
thema behandelt het kloosterleven
in enkele Aziatische landen. Daar
bij is zo veel mogelijk geprobeerd
Folder over
toeslag
woonkosten
kamerbewoner
LEIDEN - De gemeente Leiden
brengt binnen drie weken een fol
der uit over de woonkostentoeslag
voor kamerbewoners in Leiden.
Wethouder De la Mar van sociale
zaken heeft dit gisteren toegezegd
aan vertegenwoordigers van de
Jongerenbeweging. Deze trokken
bij hem aan de bel omdat de ge
meente een eerdere toezegging
over het uitbrengen van zo'n folder
niet gestand deed.
De toeslagregeling biedt mensen
die bij particulieren een dure ka
mer huren en moeten rondkomen
van een bijstandsuitkering of een
minimumloon, de mogelijkheid
een huursubsidie aan te vragen. De
gemeenteraad is in juni vorig aar
akkoord gegaan met deze regeling.
De sociale dienst zegde toe een
speciale folder hierover uit te bren
gen om zoveel mogelijk mensen
over deze zaak op de hoogte te
brengen. Tot dusver is dat echter
nog steeds niet gebeurd waarna de
Jongerenbeweging besloot zelf
maar een folder uit te brengen. De
la Mar beloofde de Jongerenbewe
ging de informatiefolder zo snel
mogelijk uit te brengen en deze te
verspreiden onder alle aangewezen
organisaties en instanties.
Om de bezoeker niet meteen in
het diepe te gooien, en hem ten
minste nog enkele herkennings
punten te bieden, is aan het begin
van de tentoonstelling aangegeven
welke gebruiken en spullen in Ne
derland of West-Europa van toe
passing zijn bij zaken als geboorte,
inwijding, huwelijk, kloosterleven
en dood. In vitrines liggen en staan
zeer vertrouwde voorwerpen als
beschuit met muisjes, een bruids
taart, rouwkaarten en trappisten-
bier, terwijl met foto's van onder
meer een studenten-ontgroening
wordt uitgebeeld welke inwij
dingsrites in Nederland in zwang
zijn.
Spreekwoorden
De conservatoren hebben zich
bij het inrichten van de tentoon
stelling niet al te strak aan de the
ma's gehouden. Bij het 'hoofdstuk'
geboorte is niet alleen aangegeven
welke rituelen en gebruiken heer
sen rond de geboorte zelf, maar
wordt ook speelgoed uit verschil
lende niet-westerse landen ten
toongesteld. Tevens worden aller
lei vruchtbaarheidssymbolen ge
toond, onder meer indrukwekken
de, meer dan mans hoge beelden
uit Nieuw-Guinea.
Die wat minder strikte interpre
tatie is ook terug te vinden bij het
thema 'huwelijk'. Naast een schets
van Javaanse en Japanse huwe
lijksfeesten, waarbij ruim gebruik
is gemaakt van levensgrote pop
pen, wordt ook aandacht geschon
ken aan de zogeheteh 'spreekwoor-
dendeksels' uit Angola. Deze ver
vullen een belangrijke functie bij
het slechten van huwelijksproble-
Met deze deksels kunnen vrou
wen hun - immer gescheiden eten
de - mannen en diens aanvérwan-
ten duidelijk maken dat het niet
meer zo erg botert tussen hen.
Wanneer een man een deksel met
de afbeelding van een mand op zijn
etenspot vindt, moet hij dit opvat
ten als een waarschuwing dat zijn
vrouw haar biezen pakt als hij zijn
leven niet snel betert.
Bescheiden van omvang is het
onderdeel 'kloosterleven'. Het
toont een Thaise en een Tibettaan-
se monnik en enkele van hun riten
en gebruiksvoorwerpen. Zeer bui-
tennissige zaken treft de bezoeker
aan bij de thema's 'inwijding' en
'dood'. Het onderdeel 'inwijding'
wordt onder meer verluchtigd met
twee authentieke 'medicijnman
nen-kostuums' uit Suriname en
initiatie-beelden uit een 'mannen
huis' uit Nieuw-Guinea. Enkele op
stellingen bij het thema 'dood' zijn
zo bizar dat ze bijna grappig zijn.
Een aantal voorwerpen uit Mexico,
gebruikt bij het herdenken van
overledenen, zijn zo opzichtig en
zo vrolijk, dat dit deel van de ten
toonstelling doet denken aan een
kermisattractie.
Iets dergelijks is ook het geval
met een voorwerp dat wordt ge
bruikt bij een Chinese dodenrite:
een veelkleurig papieren huis. Ge
van een aantal fregatten, waarvoor
hem een hoge onderscheiding
werd verleend.
In 1956 nam hij ontslag uit de
dienst, werd secretaris van de di
rectie van het Leidsch Dagblad en
een jaar later adjunct-directeur. Op
1 juli 1959 volgde hij J.W. Henny
op als directeur, een functie die hij
tot 31 juli 1970 bekleedde. De pe
riode-Van Dishoeck is van groot
belang geweest voor het Leidsch
Dagblad. Onder zijn leiding werd
de aanzet tot de modernisering van
het bedrijf gegeven. Hij verbeterde
voorts een aantal sociale voorzie
ningen. Ook op andere terreinen
plantte hij de banier van de krant
wat verder dan tot op dat moment
het geval was geweest. Toen hij het
directeurschap op zich nam telde
de krant zo'n 20.000 abonnees, bij
zijn vertrek waren dat er 32.000.
Van Dishoeck had een wat re
genteske stijl van leidinggeven,
maar als hij een regent was dan
vooral één met een sociaal hart.
Wie met problemen kampte, klop
te niet gauw tevergeefs bij hem
aan. Hij had iets bevaderends - in
de goede zin van het woord.
In 1970 stapte hij op. "Het bedrijf
loopt nu goed", zei hij toen, "ik
vind dat ik nu maar eens wat an
ders moet gaan aanpakken". Hij
werd directeur van de machinefa
briek Reineveld in Delft en later di
recteur van de Stichting Bijzonde
re Opleidingen van de Grafische
Industrie in Amsterdam. Als com
missaris bleef hij aan de krant ver
bonden.
In het sociale leven van Leiden
bekleedde hij een aantal functies
o.a. die van regent van het Oude-
Liedenhuis en voorzitter van het
bestuur van de Eerste Leidse
Schoolvereniging.
Bij het Leidsch Dagblad zal
E.A.E. van Dishoeck in de herinne
ring blijven als een goede direc
teur, maar zeker ook als een vrien
delijk, hoffelijk man.
R.D. PAAUW
Adjunct-hoofdredacteur
PAGINA 15
LEIDEN - Ongeveer 350 werkne
mers van het Energiebedrijf Rijn
land (EBR) hebben gistermiddag
een uur lang hun werk neergelegd.
De werkonderbreking was be
doeld als protest tegen de arbeids
omstandigheden van het perso
neel. Ook in het bijkantoor van het
EBR in Ter Aar werd het werk een
uur stilgelegd. Aan de actie deed
ongeveer 80 procent van de werk-
De werkonderbreking tussen
half twee en half drie had geen ge
volgen voor het publiek. De loket
ten bleven open en de storings
dienst verleende zijn normale ser
vice. Het personeel wil dat het col
lege van bestuur vijf eisen inwil
ligt. Vandaag is door beide partijen
over de zaak gepraat, de uitslag
van het gesprek is nog niet bekend.
Wanneer geen overeenstemming
bereikt wordt volgen verdere ac
ties. Het overleg tussen het college
en de vakbonden is tevens bedoeld
als voorbereiding op een gesprek
met de minister van binnenlandse
zaken over de kwestie.
Na afloop van de werkonderbre
king las B. van Egmond van de Ab
vaKabo een steunverklaring van
de fractie Links Leiden voor. Daar
na werd gestemd over de verdere
gang van zaken. Van Egmond deed
twee voorstellen die unaniem wer
den goedgekeurd. Als tijdens het
gesprek met het college van beheer
tegemoet wordt gekomen aan een
aantal eisen van het personeel dan
zullen verder acties uitblijven; zijn
er geen resultaten bereikt dan
komt het personeel bijeen om over
nieuwe acties te praten. Van Eg
mond sprak tijdens de bijeen
komst in een grote hal in het EBR
over een stiptheidsactie.
LEIDEN - De oud-directeur van
het Leidsch Dagblad, E.A.E. van
Dishoeck, is afgelopen donderdag
avond bij een verkeersongeval in
de buurt van de Schipholtunnel
om het leven gekomen. Naar de po
litie aanneemt heeft hij achter het
stuur een hartaanval gekregen. Hij
bereikte de leeftijd van 63 jaar.
De crematie heeft inmiddels in
besloten kring plaatsgevonden.
Eduard August Ewout van Dis
hoeck werd op 22 juli 1923 in Naar-
den geboren, als zoon van een uit
gever. Na de hbs in Bussum stu
deerde hij wis- en natuurkunde
aan de gemeentelijke universiteit
in Amsterdam totdat de oorlog
somstandigheden hem dwongen
onder te duiken. Na de bevrijding
ging hij direct naar Engeland om
daar een officiersopleiding voor de
Koninklijke Nederlandse Marine
te volgen. Als luitenant ter zee ver
trok hij in 1947 naar het toenmalige
Nederlands-Indië. Drie jaar later
keerde hij naar Nederland terug.
Hij was daarna o.a. adviseur van de
Braziliaanse marine voor de bouw
E.A.E. van Dishoeck.
Een onderdeel van de tentoonstelling 'De jaargetijden i
Mexicaanse dodenbeelden met 'kermisachtige' trekjes.
loofd wordt dat, door dergelijke
miniatuurhuizen te verbranden, de
overledenen dit en alles wat erop
en eraan zit meekrijgen naar het
hiernamaals. En om maar voor zor
gen dat het de dode aan niets ont
breekt, worden de huizen luxueus
uitgevoerd; inclusief verschillende
bedienden, een kluis met geld en
een auto voor de deur.
Jazz-festival
In het Rijksmuseum voor Vol
kenkunde zijn morgen en vrijdag
gratis rondleidingen over 'De jaar
getijden van de mens'. Deze begin
nen op beide dagen om 11.30 en
14.30 uur. Tijdens de paasvakantie
wordt er een aantal activiteiten
voor kinderen gehouden. Gedu
rende deze vakantie en de zomer
vakantie worden kinderen tevens
bezig gehouden op woensdagmid
dagen met creatief werk, spelletjes
en films.
Om het 150-jarig bestaan verder
nog luister bij te zetten, wordt deze
zomer onder meer een jazz-festival
gehouden op het museum-terrein.
Daarbij wordt vooral geprobeerd
aan te tonen hoe deze muziekvorm
is ontstaan in niet-westerse cultu
ren. Begin september wordt ter ge
legenheid van het jubileum in Lei
den een conferentie gehouden ovei*
volkenkundige musea.
Het feest-programma gaat vol
gend jaar overigens door. Begin
1988 besteedt het Rijksmuseum
voor Volkenkunde in het kader
van de manifestatie 'Nederland-
Museumland' aandacht aan ont
dekkingsreizen. Vooral het werk
van Von Siebold zal daarbij voor
het voetlicht komen.
Verdachten
van beroving
aangehouden
LEIDEN - De politie heeft maan
dag twee jongens (16 en 18 jaar) uit
Leiden aangehouden die er van
worden verdacht op 22 februari
een 70-jarige man beroofd te heb
ben. Het slachtoffer liep hierbij een
hoofdwond op en werd in bewuste
loze staat naar het AZL gebracht.
Het tweetal heeft inmiddels be
kend.
De beroving had plaats in een
tunnel óver de Damlaan. De op
brengst was niet meer dan een klei
ne hoeveelheid geld, een bril en
een bos sleutels. Het onderzoek
verliep aanvankelijk moeizaam,
het slachtoffer kon zich nauwelijks
iets herinneren terwijl een getuige
verklaarde drie schimmen uit de
tunnel te hebben zien komen. Het
afgelopen weekend werd echter
een drietal jongeren aangehouden
in verband met de diefstal van een
aantal pakken melk zaterdagoch
tend.
In de woning van twee van hen
werd voorts een aantal gestolen
fietsen aangetroffen. Het drietal
werd aanvankelijk vrijgelaten tot
later bleek dat twee jongens be
trokken waren geweest bij de bero
ving. Dit tweetal werd maandag
ochtend opnieuw opgepakt. De 18-
jarige bleek in het bezit van een
aantal patronen van een gaspistool
dat later in zijn woning werd ge
vonden. De 16-jarige had spullen
afkomstig van een autodiefstal bij
zich.
Kledingdieven
LEIDEN - Twee Hagenaars (26 en
27 jaar) hebben gisteren voor een
bedrag van 3000 gulden aan kle
ding uit de winkels van C&A en
Peek en Cloppenburg gestolen.
Toen zij gistermiddag met een tas
vol kleren zonder te betalen V&D
wilden verlaten, werden zij door de
bedrijfsrecherche opgepakt.
Een kentekenbewijs dat een van
de twee mannen in zijn bezit had,
zette de politie op het spoor van de
auto van de Hagenaars waarin de
kleding zich bevond. Met hulp van
een Leidenaar die toevallig naar de
politieradio luisterde, werd de wa
gen gelocaliseerd. De bedrijfslei
ding van de twee winkels bleek
niets gemerkt te hebben van de
diefstal. Het tweetal had een ver
nuftig systeem ontdekt om de be
veiliging in de warenhuizen te om
zeilen, bij V&D faalde de truc.
