Steun in Kamer
voor fraudeplan
'Rekenonderwijs bol van rituelen
HOTEL KOFFIE
Turkse uit
Middelburg
getrouwd
'Minder verzuriiigs gevaar
grondwater in duinstreek'
Protest tegen verplaatsing school
Onderwij srninisterie
570 banen verdwijnen
VNZ positief over gezondheidsplan PvdA
GEEN 2M MAAR
;{i
DINSDAG 31 MAART 1987
HLYHJWJI'
Omgekeerde bewijslast uitkeringsgerechtigden
DEN HAAG (GPD) De regeringspartijen CDA en WD steunen het plan dat op fraude
betrapte uitkeringsgerechtigden in de toekomst soms zelf zullen moeten aantonen dat ze
niet al langer frauderen. Ook zijn ze het eens met minister De Graaf (sociale zaken) dat er
meer sociale rechercheurs moeten komen om uitkeringsfraude te bestrijden. Dat bleek
gisteren tijdens een vergadering van kamercommissie fraudebestrijding.
MIDDELBURG (GPD) Nurcan
Fidan, de Turkse die vorige maand
een definitieve verblijfsvergun
ning kreeg en in Middelburg
woont, is onlangs getrouwd met
haar ondergedoken vriend Burhan
Yilmaz. Het huwelijk werd vol
trokken in het Turkse consulaat in
Rotterdam. Yilmaz is meteen weer
ondergedoken, omdat hem uitwij
zing uit ons land boven het hoofd
hangt.
Het paar kwam in het nieuws,
toen het na jarenlang touwtrekken
geen verblijfsvergunning kreeg.
Nurcan Fidan werd op een vlieg
tuig gezet naar Turkije, maar door
acties van sympathisanten en poli
tici, mocht zij begin december vo
rig jaar weer naar Nederland terug-
keren. Zij kreeg een visum voor
drie maanden en nu mag ze dus
voorgoed hier blijven.
Dat geldt echter niet voor Yil
maz, die wordt verdacht van
brandstichting en steunfraude. De
laatste zaak is geschorst, omdat de
verdachte niet kan worden ge
hoord. De kwestie van de brand
stichting loopt op het ogenblik bij
de Hoge Raad, die daarover bin
nenkort een uitspraak doet.
Of het huwelijk nu verandering
in de zaak kan brengen is nog de
vraag. Zoals bekend heeft het paar
twee zoontjes. De raadsman van
Yilmaz, mr E. Smit, zei gisteren:
"Nu is, nog sterker dan voorheen,
komen vast te staan dat ze een ge
zin vormen. Ik zal dan ook op
grond van de gewijzigde omstan
digheden opnieuw een verblijfs
vergunning voor hem aanvragen.
Maar die moet gedegen onder
bouwd zijn. De gezinsomstandig
heden zijn van vitaal belang".
Nurcan Fidan zelf, wilde gister
avond alleen maar bevestigen dat
ze getrouwd is. "Het enige dat we
samen willen is een gewoon ge
zin", zei de Turkse.
De Graaf wil in alle sociale verze
keringswetten een bepaüng opne
men waarin staat dat een uitke
ringsgerechtigde die op fraude is
betrapt, en van wie het 'redelijk
vermoeden' bestaat dat hij of zij al
langer fraudeert, verplicht kan
worden het tegendeel aan te tonen.
Daarbij zou niet langer dan drie
jaar teruggegaan mogen worden in
de geschiedenis.
'Losse gedachten en indrukken'
zijn onvoldoende om de uitke
ringsgerechtigde te vragen aan te
tonen dat er niet al lange tijd wordt
gefraudeerd, aldus De Graaf giste
ren. Het moet gaan om bewezen
fraude, en gemotiveerde vermoe
dens van herhaling. "Iedere schijn
van een klopjacht dient te worden
vermeden", aldus de bewindsman.
De maatregel moet ongeveer 1.4
mijard gulden gadn opleveren. Vol
gens cijfers van Sociale Zaken
wordt jaarlijks voor 2 miljard pre
mie-fraude gepleegd, en voor een
even groot bedrag gefraudeerd
door uitkeringsgerechtigden. Vo
rig jaar stelde De Graaf ook al voor
een bepaling over de omkering
van de bewijslast' in te voeren in
de werkloosheidswet. Dat voorne
men sneuvelde bij de behandeling
van het nieuwe sociale stelsel in
NOORDWIJK - Het grondwater in
de duinstreek loopt minder gevaar
te verzuren dan het grondwater el
ders in het land. Dat zei directeur
dr. ir. B.C.J. Zoeteman van het
Rijksinstituut voor Volksgezond
heid en Milieuhygiëne (RIVM) gis
teren in hotel Huis ter Duin in
Noord wijk bij de opening van een
internationaal congres over de
kwetsbaarheid van het grondwa
ter.
Dat de verzuring van het grond
water in deze streek niet zo hard
toeslaat is volgens Zoeteman te
danken aan het feit dat er in de
Zuidhollandse duinen waterwin
gebieden zijn. "De controle daar is
altijd al veel strenger geweest dan
elders in het land", aldus Zoete-
Op andere zandgronden in het
land, zoals onder meer op de Velu-
we en in de Peel loopt het grond
water wel ernstig gevaar te verzu
ren. De verzuring van het grond
water in die gebieden is in het afge
lopen jaar verdubbeld, zo maakte
het RIVM bekend. De oorzaak
daarvan is in belangrijke mate de
intensieve veehouderij.
mei, toen bleek dat CDA en WD
er hun twijfels over hadden.
De Graaf heeft zijn plan nu op
enkele punten gewijzigd, zodat het
wel op steun van CDA en WD kan
rekenen. Het CDA wil van minister
De Graaf de garantie dat de zo ver
kregen bewijzen geen rol gaan spe
len in mogelijke strafrechtelijke
stappen tegen een frauderende uit
keringsgerechtigde. Van de oppo
sitie staat alleen de kamerfractie
van D66 achter de maatregel, maar
de PvdA vindt het 'overkill'. PvdA-
kamerlid Dales meent ook dat de
regel in strijd is met Europese ver
dragen.
Rechercheurs
Het plan van De Graaf 55 miljoen
uit te trekken voor het aanstellen
van meer sociaal rechercheurs,
krijgt steun van alle grote kamer
fracties. De minister vindt dat er
één rechercheur op elke duizend
uitkeringsgerechtigden moet ko
men. De PvdA vindt wel dat deze
maatregel het sluitstuk van een
heel pakket had moeten zijn, en
meent dat de gemeenten het recht
hadden moeten krijgen het geld
ook aan andere farude-bestrij-
dingsmaatregelen uit te geven.
Een suggestie van het CDA om
de administraties van de gemeen
telijke sociale diensten te schonen
kreeg een positief onthaal van De
Graaf. Het CDA meent dat door
zo'n eenmalige actie opnieuw vast
gesteld kan worden of mensen nog
wel recht hebben op een uitkering.
Leerlingen van de gemeentelijke meao de Lijnbaan houden trams c
protest tegen de verplaatsing van hun school.
ZOETERMEER (GPD/ANP) Bij
het ministerie van onderwijs moe
ten de komende vier jaar 570 ar
beidsplaatsen verdwijnen. Minis
ter Deetman denkt dat er geen ge
dwongen ontslagen nodig zijn en
wil zich in elk geval daarvoor 'tot
het uiterste inspannen', zo zei hij
gisteren. Het kabinet heeft tot nu
toe gedwongen ontslag niet uitge
sloten bij de totale afslanking van
de rijksoverheid met bijna 25.000
ambtenaren.
De minister wil zijn ambtenaren
korps (ca. 3500 man) inkrimpen
door het afstoten van taken. Er
moeten'minder regels gesteld wor
den en de wetgeving moet globaler
worden. Scholen krijgen meer au
tonomie en er wordt gedacht aan
het afstoten en privatiseren van ta
ken, zoals bij voorbeeld de inspec
tie. Daarnaast wil Deetman de
doelmatigheid van het werk bij het
ministerie verhogen.
Vandaag wordt het personeel in
gelicht en overleggen de vier cen
trales van overheidspersoneel met
elkaar. De vakcentrales stemmen
in deze fase in met de plannen van
de minister, zonder een oordeel te
geven over de verdeling van de
pijn. Zij adviseren hun achterban
vandaag met de plannen in te
stemmen. Abva/Kabo-bestuurder
Den Brinker verwacht rnét Deet
man dat gedwongen ontslagen
voorkomen kunnen worden. Een
personeelsstop acht hij echter on
vermijdelijk.
Hoe de afslanking verdeeld
wordt over de afdelingen van het
ministerie is nog niet bekend. Dat
hangt samen met het afstoten van
taken. Als er geen taken wegvallen,
kunnen er ook geen ambtenaren
weg, is het standpunt van de minis
ter. De mogelijkheid tot schuiven
binnen het departement kent ech
ter grenzen. Mensen die tot twee
maal toe een andere baan weige
ren, worden alsnog gedwongen
ontslagen. Een onafhankelijke co-
missie beoordeelt of de aangebo
den baan 'passend' is.
Op het ministerie van onderwijs
in Zoetermeer werken circa 2500
ambtenaren. Op de financiële afde
ling in Groningen die onder meer
de studiefinanciering regelt,
werken nog eens 1000 ambtenaren.
OUD PREMIER De oud-pre
mier van de Nederlandse Antillen
Efrain Jonckheer is gisteravond in
het academisch ziekenhuis in Am
sterdam op 69-jarige leeftijd
overleden. Hij was nauw betrok
ken bij de totstandkoming van het
statuut voor de Nederlandse Antil
len, dat officieel een einde maakte
aan de koloniale status van de ei
landengroep en de Antillen een be
perkte vorm van onafhankelijk
heid gaf. Van 1954 tot 1967 was hij
premier van de Antillen.
ROTTERDAM (ANP) - De vijfhonderd leerlingen van
de gemeentelijke meao De Lijnbaan in Rotterdam-
Zuid zijn gisteren in actie gekomen tegen de door het
rijk opgelegde verplaatsing van hun school naar de
Rotterdamse wijk Zevenkamp, ten noorden van de
Maas. De leerlingen hielden een staking, waarbij bus
sen en trams langs hun school werden aangehouden
om pamfletten met hun grieven uit te delen.
De gemeente Rotterdam is het met de leerlingen
eens dat de verplaatsing van de school naar Zeven
kamp onnodig is, maar staat met de rug tegen de muur
omdat het ministerie van onderwijs sedert augustus
vorig jaar geen geld meer geeft voor de exploitatie van
de school. Het kost de gemeente maandelijks dan ook
170.000 gulden om de school te laten voorbestaan.
Een woordvoerder van de afdeling onderwijs van de
gemeente spreekt wat betreft de verplaatsing over
"het weggooien van gemeenschapsgeld". De noodlo-
kalen waar de school nu moet worden ondergebracht
moeten namelijk eerst voor een flink bedrag worden
opgeknapt en bovendien zal de school na enige tijd
toch weer moeten uitzien naar een meer permanente
huisvesting.
Behalve de vestiging in Rotterdam-Zuid heeft De
Lijnbaan ook nog een vestiging in het noordelijke
Overschie. Het standpunt van het ministerie is dat de
school in zijn geheel op de rechter Maasoever geves
tigd moet worden, omdat de woonwijken daar de leer
lingen voor de school zouden leveFen. De gemeente
vindt dat een onzinnig argument, omdat de meeste
leerlingen van de vestiging in Rotterdam-Zuid daar
ook wonen en er ten zuiden van de Maas geen andere
meao is. Doordat het rijk de geldkraan heeft dichtge
draaid heeft de gemeente echter geen andere keuze
dan mee te werken aan de verplaatsing van de school.
Gebruik van
230.000 proef
dieren onnodig'
RIJSWIJK (GPD) - Het gebruik
van 230.000 proefdieren per jaar
voor de bereiding van vaccins is
niet meer noodzakelijk. Andere
produktietechnieken maken de
meeste proefdieren overbodig. De
alternatieven zijn wetenschappe
lijk aantrekkelijker, vaak goedko
per en ethisch verantwoord.
Dit concludeert de dierenarts C.
Hendriksen na een studie bij het
Rijksinstituut voor de Volksge
zondheid en Milieuhygiëne, waar
nog steeds vaccins op proefdieren
worden getest. Het onderzoek
werd financieel mogelijk ghe-
maakt door het ministerie van
WVC, de Anti-Vivisectiestichting,
de dierenbescherming, de Bond
ter bestrijding van vivisectie, de
stichting bevordering alternatie
ven zonder dierproeven en de
stichting Schoonheid zonder
Wreedheid.
Volgens de studie hoeft voor de
vaccinbereiding van de meeste van
ongeveer 50 infectieziekten geen
proefdier te worden ingeschakeld.
Daarvoor moeten huidige produk
tietechnieken worden aangepast
en is meer onderzoek naar vervan
gende methodes noodzakelijk. Al
gehele afschaffing van proefdieren
is niet mogelijk, omdat bij sommi
ge nieuwe ziektes, zoals aids, wel
dieren nodig zijn.
Hendriksen pleit voor een cen
trale databank met onderzoeksge
gevens, waardoor test niet dubbel
worden gedaan. Hij adviseert ook
de oprichting van een apart insti
tuut dat alternatieve proeven ont
wikkelt.
Gijzeling bij
bankoverval
AMEIDE (ANP) - Twee
van 18 en 19 jaar hebben gistermid
dag na een bankoverval in Ameide
twee mannen die zich buiten de
bank op straat bevonden, in gijze
ling genomen. De overvallers
vluchtten met hun twee gijzelaars
vervolgens in de auto van een van
de twee gijzelaars. Na een achter
volging door de politie, waarbij op
tal van plaatsen wegblokkades wa
ren opgericht, kon de politie het
tweetal uiteindelijk zonder geweld
aanhouden bij de oprit van de snel
weg Den Bosch-Amsterdam bij het
motel Vianen. De vluchtauto liep
daar vast in een file die was on-
staan als gevolg van een van de
wegblokkades. Het duo had met de
eigen wagen willen vertrekken,
maar die wilde niet starten.
ADVERTENTIE
UTRECHT/DEN HAAG (ANP/
GPD) De Vereniging van Neder
landse Ziekenfondsen (VNZ) heeft
gisteren in een eerste reactie het al
ternatieve plan van de PvdA voor
een nieuwe financiering van de
volksgezondheid 'overwegend po
sitief beoordeeld. De vakbonden
daarentegen vinden dat de socialis
ten te weinig rekening houden met
de inkomenseffecten van hun
plannen.
In het plan kiest de PvdA net als
de commissie-Dekker voor een be
perkt standaardpakket, maar het
omvat wel meer dan Dekker voor
staat. Alleen tandheelkunde voor
volwassenen, kraamzorg, beperkte
fysiotherapie en plastische chirur
gie ontbreken erin. Voor dat basis
pakket moet iedereen rond de 8
procent van zijn bruto-loon beta
len, gesplitst in een percentage van
het inkomen en een 'vaste premie'.
Daar staat tegenover dat er geen ei
gen risico's of eigen bijdragen
meer zijn. Om de kosten van de ge
zondheidszorg te beheersen wil de
PvdA de ziekenhuizen een budget
geven waaruit ze ook de specialis
ten moeten betalen. Uiteindelijk
moeten de kosten van de gezond
heidszorg terug naar 30 miljard in
plaats van de huidige 35 miljard, zo
zei PvdA-kamerlid Muller-Van Ast
gisteren in een toelichting op de
plannen.
De VNZ toonde zich gisteren po
sitief over het plan, met name over
de financiering ervan. De PvdA on
dervangt de nadelen van het rap
port van de commissie-Dekker, al
dus de VNZ. Daarbij doelen de zie
kenfondsen op de negatieve gevol
gen voor de inkomens van minder
draagkrachtigen zoals bejaarden
en chronisch zieken, en de slechte
uitvoerbaarheid op regionale basis,
at in het plan de hogere inkomens
hogere premies betalen, noemt de
VNZ een 'onvermijdelijk gevolg'
van het herstel van de onderlinge
solidariteit. Ook de voorgestelde
pakketvermindering en invoering
van een beperkte nominale premie
kunnen op de steun van de vereni
ging rekenen.
De vakcentrales FNV en CNV
zijn veel sceptischer. Voornaamste
punt van kritiek van beide centra
les is dat de socialisten evenals de
commissie-Dekker geen procen
tuele premie naar draagkracht
voorstaan, maar een combinatie
van procentuele en nominale pre
mies in een voor iedereen gelijk be
drag.
Onderwijzers in opleiding rekenen
slecht. De mensen die over één, twee
of drie jaar voor de klas staan heb-
ben veel moeite met de sommen die
ze straks aan de kinderen moeten
uitleggen. Dat blijkt uit drie onder
zoeken die vorig jaar gehouden
zijn. Hoe verontrustend is dat? En
was het vroeger beter?
H. du Maine, twintig jaar lang
leraar rekenen en rekendidactiek
aan pedagogische academies in
Den Bosch en nu anderhalf jaar
met pensioen, blikt terug op de
praktijk.
"Verbaasd? Nee, ik was helemaal
niet verbaasd over dit testresultaat.
Vroeger rekenden de studenten
ook slecht. Maar als ze alles zelf
twintig keer moeten uitleggen, ko
men ze er wel achter hoe het in el
kaar zit", grinnikt de man die een
hele generatie onderwijzers in de
hoofdstad van Brabant de kneep
jes van het vak bijbracht.
Pabo-leraar niet verbaasd over slechte rekenprestaties studenten
door
Theo Haerkens
De 'kwekelingen' gingen bij de
tests vooral in de fout bij sommen
met breuken en berekeningen'
waar maten, gewichten en verhou
dingen aan te pas kwamen.
"Veel dingen die je op school
leert, worden in de praktijk van al
ledag niet gebruikt. Het zijn ritue
len die je na verloop van tijd weer
vergeet", aldus Du Maine. "Het on
derwijs staat bol van dit soort ri
tuelen. Je moet ze beheersen, maar
een aantal van die dingen dient
nergens toe. Het enige nut is, datje
leert je hersens te gebruiken. Daar
gaat het uiteindelijk om, zelfs al
zou je alleen maar een telefoon
boek van buiten leren".
"Rituelen worden in het onder
wijs gebruikt om kinderen te selec
teren. 'Jantje kan wel naar het vwo
Oud-rekenleraar Du Maine: 'vroeger rekenden kwekelingen ook slecht'.
en voor Pietje is het beter naar de
mavo te gaan.' Als je alle rituelen
zou weglaten, hou je bitter weinig
over. 't Wordt dan zo mager dat
kinderen helemaal niets meer le
ren. Dan leidt je analfabeten op".
Grieks en Latijn hebben volgens
Du Maine op het gymnasium de
zelfde functie: "Na twintig jaar
kennen ze er misschien nog één en
kel woordje van, maar het blijven
gymnasiasten".
De oud-leraar weet nog wel een
aardige anecdote. "Er is een onder
zoek gedaan naar de relatie tussen
snel afstuderen aan de (toenmali
ge) Technische Hogeschool in
Delft en goede cijfers op de mid
delbare school. Die relatie ontbrak:
een mooie cijferlijst betekent niet
datje snel door je studie rolt. Maar
één ding viel wel op. Wie snel af
studeerde, had op school steevast
een goed punt voor Frans. Niet dat
je één woord Frans nodig hebt in
Delft, maar het doorzettingsvermo
gen en de studiehouding die nodig
zijn om die taal te leren, zijn ook
heel bruikbaar aan de hoge
school".
Andere training
Terug naar het rekenen. In 1960
is ook onderzocht hoe het stond
met de Tekenvaardigheid van aan
staande onderwijzers. Toen scoor
de zo'n 85 procent 'voldoende' te
gen tien procent nu. Du Maine is
niet onder de indruk van dit ver
schil. "Je moet niet vergeten dat
die studenten op hun lagere school
een heel andere training kregen
dan de studenten nu achter de rug
hebben! Bovendien hebben ze dit
soort opgaven jaren lang zelf niet
meer gemaakt. Ik zou wel eens een
onderzoek willen zien naar de taai
en spellingsvaardigheid op de pe
dagogische academies".
Van 1965 tot 1985 gaf Du Maine
les aan aankomende onderwijzers.
Daarnaast werkte hij zo'n vijftien
jaar mee aan de ontwikkeling van
'wiskobas', een nieuwe aanpak van
het rekenonderwijs die in de mees
te moderne schoolboekjes is door
gedrongen. "Het mathematiseren
van de eigen ervaring van het
kind", omschrijft hij het kliederen
met water om een begrip als in-
houd onder de knie te krijgen. Het
zelfde geldt voor het vouwen en
scheuren van papier om deelsom
men te maken en oppervlakten te
berekenen.
"Toen ik begon, ergerde ik me
ook al over de Tekenvaardigheid
van de studenten", herinnert hij
zich. Maar een breekpunt in de
kennis van de gemiddelde student
aan de pedagogische academie was
wel de mammoetwet. "De selectie
viel weg. Wie op de middelbare
school een onvoldoende haalde
voor wiskunde en geschiedenis bij
voorbeeld, bleef niet langer zitten,
maar koos die vakken eenvoudig
niet in het eindexamenpakket om
vervolgens toch het diploma te ha
len en onderwijzer te worden".
Klachten over de jeugd van te
genwoordig zijn niet van vandaag
of gisteren. Du Maine herinnert
zich een onderzoek uit de jaren
dertig dat 'vernietigend' was voor
het rekenonderwijs in die dagen.
"We stellen veel te hoge eisen",
meent hij. "Wat in de tijd van Huy-
gens een wetenschappelijk hoogte
punt was, leren ze nu in 3-mavo.
Dat wij getallen kunnen vermenig
vuldigen en hondertallen kunnen
noteren is echt niet niets. Maar het
is net als met de auto en de koel
kast, je went eraan".
Maar er is meer. Wie tegenwoor
dig naar de pabo wil, wordt onge
zien aangenomen en dat komt de
kwaliteit niet ten goede, formu
leert De Maine. Nieuw is dat ver
schijnsel niet. In de jaren zestig
wierven de kweekscholen studen
ten om de kinderen uit de na-oor-
logse geboortengolf les te kunnen
geven. Nu is iedereen welkom, om
dat de uitgedijde pabo's graag
groot blijven.
Inmiddels heeft minister Deet
man (onderwijs) maatregelen aan
gekondigd. Hij wil wiskunde ver
plicht stellen om toegelaten te wor
den tot de onderwijzersopleiding.
De eindexameneisen worden flink
aangescherpt en wie geen voldoen
de haalt op het examen, krijgt geen
diploma.
DflfinilEDtf snelfiltermalinq,
llUUUInEHIl pak 250 gram
2?