Aerzet ziekenhuizen kan
sanering niet voorkomen'
Japanse jongeren
plegen steeds
vaker zelfmoord
Interview
Prof. Boorsma (CDA) gelooft heilig in plan commissie-Dekker
Op Goede Vrijdag kruisweg-rondgang' op Binnenhof
PAGINA 2
DINSDAG 31 MAART 1987
TOKIO - Eeuwenlang was zelf
doding een zaak van eer en ver
antwoordelijkheidsbesef in de
Japanse maatschappij maar nu
lijkt het er op dat het de laatste
vlucht is van jongeren voor de
veranderende eisen van de sa
menleving. Een fenomeen bo
vendien dat steeds vaker navol
ging krijgt. Uit een overheidsrap
port dat in februari werd gepu
bliceerd blijkt dat vorig jaar het
aantal zelfdodingen van mensen
jonger dan 19 jaar 802 bedroeg.
In 1985 was dat nog 557.
door
Monika Jain
Vele jongeren sprongen van
daken of gebouwen en volgden
daarmee de 18-jarige popster Yu-
kiko Okada die dezelfde metho
de hanteerde na een ongelukkige
liefdesaffaire. Akio Kanazawa,
een adviseur voor jeugdzaken op
het departement van premier Ya-
suhiro Nakasone, is er van over
tuigd dat Okada als voorbeeld
heeft gediend. Hij zei dat het aan-»
tal jongeren dat van daken is "ge
sprongen in 1986 is verdubbeld.
In april van dat jaar, de maand
Waarin ook Okada zichzelf dood
de, bedroeg het aantal zelfmoor
den op die manier 114.
Kanazawa zegt dat het aantal
zelfdodingen tot oktober 1986 is
gestegen in vergelijking met
voorgaande jaren maar dat er
daarna een stabilisatie optrad.
"Sommige mensen hadden me
delijden met Okada en wilden bij
haar in de hemel zijn," aldus de
raadsman. In sommige af
scheidsbrieven die werden ge
vonden werd de zangeres ge
noemd.
Uit officiële cijfers blijkt dat er
6,8 zelfdodingen zijn per 100.000
mannen in de leeftijdscategorie
van 15 tot en met 19 jaar, en 19,9
in de categorie 20-24 jaar. Bij de
vrouwen bedraagt het aantal 3,3
per 100.000 in de leeftijd van 15
tot en met 19 jaar en 8,7 in de
groep 20- tot en met 24-jarigen.
De directeur van het Japanse
Instituut voor Jorigerenonder-
zoek, Tamotsu Sengoku meent
dat veel te maken heeft met het
feit dat Japanse kinderen ge
neigd zijn hun emoties en fru
straties voor. zich te houden. "Ze
staan onder grote druk op school
en hebben de behoefte om op de
een of andere manier hun ener
gie kwijt te raken. Als er geen
uitlaatklep is dan kan een van de
gevolgen zelfdoding zijn", aldus
Sengoku.
Competitie
Het Japanse schoolsysteem is
zwaar competitief. Voor alle
schooltypes, soms zelfs voor
kleuterscholen, moeten toela
tingsexamens worden afgelegd.
Dit systeem, zo blijkt uit poli
tieverslagen, is voor velen een
aanleiding om zelfmoord te ple
gen. De statistieken wijzen uit
dat in maart en april het aantal
zelfdodingen hoger ligt dan in de
rest van het jaar. Dat is dan ook
de periode waarin de studenten
en scholieren de resultaten te
rugkrijgen van hun toelatingsex-
"Het onderwijs speelt een be
langrijke rol bij zelfmoord", al
dus dr. Horoshi Inamura, so
ciaal-psychiater aan de Tsukuba
Universiteit. Volgens hem heb
ben veel studenten een lage fru
stratietolerantie en wordt de
druk hen te groot als de dingen
verkeerd gaan. Inamura meent
ook dat Japanse kinderen, met
name middelbare scholieren, een
'romantische kijk op de dood'
hebben. "Vele jongeren geloven
dat als iemand sterft, hij of zij er
gens anders verder leeft of her
boren wordt als een dier of een
ander mens," aldus de psychia
ter.
Deze denkwijze vat steeds dui
delijker post, met name bij meis
jes, waar nog bijkomt dat de jon
geren de wereld van de volwas
senen veelal als boosaardig zien.
'Daarmee geven zij zichzelf een
argument om naar de hemel te
gaan en een mooi leven kunnen
leiden," meent Inamura. "Vroe
ger was de zelfmoord, hara-kiri,
een uiting van verantwoordelijk
heidsbesef', aldus Sengoku. "Nu
is het juist een manier om dat be
sef te ontvluchten".
Sommige autoriteiten menen
dat het allemaal te wijten is aan
de steeds welvarender wordende
maatschappij. De meeste kinde
ren wordt niet langer respect bij
gebracht voor het leven en ze
ontberen de noodzakelijke socia
le vaardigheden om met dat le
ven om te gaan. Kanazawa zegt
dat in het verleden mensen met
de dood in aanraking kwamen,
omdat hun grootouders vaak in
woonden. "Men was zich bewust
hoe drastisch de dood is. Door
dat het steeds minder voorkomt
dat drie generaties in een huis le
ven zien de kinderen hun groot
ouders niet meer sterven en be
seffen ze dus ook niet hoe angst
aanjagend en ernstig de dood is."
Het rigide, op onderlinge wedijver gebaseerde Japanse schoolsys
teem is volgens deskundigen een van de dorzaken voor de huidige
zelfmoordgolf onder de J apause jeugd. (foto ap>
„Het is schrijnend dat nog
steeds aan mensen wordt
gevraagd of ze bij het zie
kenfonds of particulier zijn
verzekerd. Als het plan van
de commissie-Dekker voor
de herziening van het stel
sel van gezondheidszorg
wordt uitgevoerd, wordt dat
onderscheid in een klap
weggevaagd".
door
Jan Smid
mensgevolgen. „En voor sommige
groepen pakt het nou eenmaal wat
minder gunstig uit dan voor ande
ren", weet hij. „Met name ouderen
gaan er op vooruit. Maar een ge
huwde ambtenaar bijvoorbeeld,
met een inkomen van rond de
25.000 gulden gaat er 3 procent op
achteruit", legt hij uit aan de hand
van een tabel in het rapport.
„Daarbij ga ik er van uit dat die
ambtenaar zich naast de basisver
zekering volledig bijverzekert en
absoluut geen eigen risico neemt.
Het kan overigens nog best gunsti
ger uitpakken met de inkomensge
volgen. Bepaalde verslechteringen
uit ons pakket worden mogelijk in
de voorstellen van de commissie-
Oort opgevangen (die plannen
heeft geformuleerd voor een een
voudiger belastingstelsel, red.)".
De politicus die de plannen van
dc commissie-Dekker op de inko
Professor P B. Boorsma, lid van
de commissie-Dekker die onlangs
advies uitbracht over oplossing
van de problemen in de gezond
heidszorg en de maatschappelijke
dienstverlening, gelooft er heilig in
dat de voorstellen patiënten en ge
zondheidszorg ten goede komen.
..Al zal er heel wat weerstand ko
men". zegt de Twentse hoogleraar,
die deze zomer voor het CDA zal
worden gekozen in de Eerste Ka-
De voorstellen van de commis
sie-Dekker liegen er niet om: De
ziekenfondsen moeten worden op
geheven en als ziektekostenverze
keraar concurreren om de gunst
van de klanten. Er komt een inko
mens afhankelijke premie voor een
nieuwe verplichte basisverzeke
ring voor iedereen. Voor medicij
nen, fysiotherapie en tandartsen-
hulp kan men zich vrijwillig bijver
zekeren. Tot 1990 moeten in totaal
12.000 ziekenhuisbedden verdwij
nen, het liefst door hele ziekenhui
zen te sluiten of bepaalde afdelin
gen op te heffen. Er komt minder
bemoeienis van de overheid met
de gezondheidszorg en er wordt
gedacht aan eigen bijdragen, bij
voorbeeld voor een verwijskaart
naar een specialist.
„De veranderingen die wij voor
stellen zijn zo ingrijpend, dat je op
voorhand weet dat je een heleboel
bestaande belangen treft", aldus
Boorsma. „Maar sinds 1974 is er
van alles geprobeerd om de uit de
pan rijzende kosten van de gezond
heidszorg te drukken. Zonder suc
ces. Een goede en goed toeganke
lijke gezondheidszorg tegen zo
laag mogelijke kosten kunnen we
alleen krijgen, door een samenhan
gend pakket van maatregelen. Met
een paar wijzigingen verschuif je
de problemen alleen maar".
Boorsma, hoogleraar aan de af
deling bestuurskunde van de Uni
versiteit Twente, is rotsvast over
tuigd van de haalbaarheid van de
voorstellen uit het rapport 'Bereid
heid tot verandering' van de com
missie Dekker. „We moeten realis
tisch zijn. De noodzaak tot veran
dering wordt elke dag dringender,
zeker als we kijken naar de toe
komst, het probleem van de ver
grijzing en de technologische ont
wikkelingen".
Beren
Wel ziet Boorsma wat beren op
de weg. Het pakket van maatrege
len is doorgerekend op de inko
Vooral in de randstad is er een overschot aan ziekenhuisbedden. De commissie-Dekker wil er 12.000 weghalen. (foto Dijkstra)
mensgevolgen wil laten afsprin
gen, krijgt van de hoogleraar al bij
voorbaat een veeg uit de pan. „Zo
iemand is onverantwoord bezig. Er
moet gekeken worden naar het he
le pakket en niet alleen naar de in
komensgevolgen. Want als we niet
ingrijpen in het stelsel van gezond
heidszorg stijgen de kosten nog
verder en gaan zeker de verplicht
verzekerden er in de nabije toe
komst meer op achteruit", voor
spelt hij.
Verzet verwacht Boorsma met
name uit medische kringen. ..Wij
willen dat de zuigende werking
van het aanbod van voorzieningen,
van specialistische hulp, van zie
kenhuisbedden, wordt opgeheven.
Er is - met name in de Randstad -
een geweldige overcapaciteit aan
ziekenhuisbedden. We stellen voor
er 12.000 weg te halen, bijvoor
beeld door hele ziekenhuizen te
sluiten of bepaalde afdelingen".
Boorsma: „Wij vinden dat er op
verscheidene plaatsen zogenaam
de basisziekenhuizen moeten blij
ven. Daarnaast moeten er centrum-
ziekenhuizen komen met bepaalde
speciale functies en op enkele
plaatsen in ons land topziekenhui-
zen voor zeer specifieke behande
lingen". Welke functies uit welke
ziekenhuizen zouden moeten ver
dwijnen, laat de commissie in het
midden.
Bezuinigingen
Het belangrijkste uitgangspunt
van de commissie, die tot taak had
bezuinigingen te vinden in de ge
zondheidszorg tot een bedrag van
zo'n 1,4 miljard gulden, was 'zorg
naar behoefte en op maat'. „Dat be
tekent dat als mensen de zorg thuis
kunnen krijgen, ze niet naar een
ziekenhuis moeten worden ge
stuurd. De eerste lijn. huisarts,
wijkverpleging en dergelijke, moet
daarom worden versterkt".
De commissie heeft daartoe een
aantal voorstellen ontwikkeld. Eén
er van is een andere betaling van
huisartsen en specialisten. Nu
krijgt de huisarts voor zieken
fondsverzekerden een vast bedrag.
Voor de particulier krijgt hij per
consult betaald. „De specialist
daarentegen krijgt per verrichting
betaald en heeft derhalve belang
bij het krijgen en houden van pa
tiënten. Wij denken aan een ander
betalingssysteem, waarbij zowel
specialisten als huisartsen een vast
bedrag krijgen en een vergoeding
per verrichting".
Grote verwachtingen heeft de
commissie-Dekker van de ophef
fing van de ziekenfondsen en de in
voering van een financieringssys
teem voor zowel gezondheidszorg,
algemeen maatschappelijk werk
en bejaardenzorg. Op de lange ter
mijn zal de concurrentie tussen de
verzekeraars kostenbesparend
werken, verwacht Boorsma. die
nog met ergernis terugdenkt aan
zijn jeugd, toen hij als ziekenfonds
patiënt in een lange rij op zijn
beurt moest wachten, terwijl parti
culier verzekerden meteen konden
doorlopen naar de spreekkamer
van de huisarts.
Unaniem
„Over de opheffing van de fond
sen is de commissie unaniem",
zegt hij met nadruk. „In onze ziens
wijze komt er een basisverzekering
die 85 procent van de functies in de
zorg dekt. Het maakt niet uit of
zo'n functie wordt uitgeoefend
door bijvoorbeeld e'en verpleeg
huis of een basisgezondheids
dienst. De verzekering betaalt voor
de diensten, waar die ook plaats
hebben. Dat betekent dat er ook
geld beschikbaar is voor hulp
thuis. Zou een groep bejaarden
helpsters bijvoorbeeld een 'bv be
jaardenhulp' oprichten, dan kun
nen verzekeraars met zo'n bv con
tracten afsluiten voor vergoeding
van hulp aan verzekerden. Daarbij
zal de prijs en dus de concurrentie
een rol spelen".
De basisverzekering wordt voor
80 procent gefinancierd met:
- Een bijdrage, afhankelijk van
het inkomen, die wordt geind via
de fiscus.
- Een werkgeversbijdrage.
- Een rijksbijdrage.
Tien procent komt uit een pre
mie die de verzekerde overeen
komt met de verzekeraar („Hij kan
de goedkoopste nemen") en tien
procent uit eigen bijdragen.
De concurrentie tussen de verze
keraars spitst zich toe op de tien
procent premie en de aanvullende
verzekering. Daarin zitten tand
heelkunde voor mensen boven de
18 jaar, fysiotherapie en genees
middelen die niet in het ziekenhuis
worden verstrekt", aldus Boorsma.
De kwaliteit van de gezondheids
zorg moet worden gewaarborgd in
een zogenaamde kwaliteitswet. De
overheid moet bepalen wat het ba
sispakket moet inhouden, de hoog
te van de eigen bijdragen, de pre-
miegrens en de hoogte van de
werkgeversbijdrage. In het nieuwe
systeem past ook dat alle patiënten
straks zelf de nota's krijgen van
hun huisarts, specialist of zieken
huis.
„Inzicht in de hoogte van de kos
ten zal besparend werken", aldus
Boorsma, die goede hoop heeft dat
de plannen snel werkelijkheid
kunnen worden. „De drie grote
partijen hebben ook rapporten uit
gebracht en met name die van
CDA en WD gaan in dezelfde
richting als het onze. En het kabi
net is al bezig met een regerings
standpunt. Bovendien zijn in ons
rapport heel wat suggesties uit het
'veld' opgenomen. Daarbij komt
dat ook het publiek zo langzamer
hand de indruk heeft dat er veel
kan veranderen. En als die veran
deringen veel mensen aangaan, zal
de acceptatie ook gemakkelijker
zijn".
De werkgroep 'Theologen, pas
tores "en kerkelijke werkers te
gen kernwapens' houdt op Goe
de Vrijdag, 17 april, een 'kruis
weg-rondgang' op het Binnenhof
in Den Haag. Ze wil daarmee
aandacht vragen voor haar stre
ven dat er een wettelijke regeling
komt voor mensen die uit gewe
tensbezwaren weigeren mee te
betalen aan de defensie.
Op een contactdag van de
werkgroep in Utrecht werd ook
besloten tot het opstellen van
een manifest, waarin wordt uit
eengezet hoezeer de plaatsing
van nieuwe kernwapens in Ne
derland een uitvloeisel is van het
economische systeem in het
Westen. Het manifest zal worden
aangeboden aan de inspecteurs
van de belastingen als bezwaar
schrift tegen het verplicht mee
betalen aan het militaire appa
raat.
(De werkgroep steunt de acties
van de Beweging Weigering De
fensiebelasting).
Praten met Gijsen. De Raad
van Kerken in Nederland wil een
gesprek met bisschop Gijsen van
Roermond over diens evangeli
satieprogramma voor Limburg.
Dat deelde de voorzitter van de
hervormde synode, ds. H. Hu-
ting, mee in de vergadering van
deze synode in Doorn. "Wij wil
len mgr. Gijsen zelf hierover aan
zijn habijt trekken". Voor dit ge
sprek zou deze dagen contact
met de bisschop worden opgeno-
Huting reageerde hiermee op
opmerkingen van de Maastricht
se predikant R. van den Beid.
Die noemde het evangelisatie
plan een 'buitengewoon onge
lukkige zaak'. "Het werk van de
priesters in het bisdom wordt
daarmee onderschat en het plan
is ook kwetsend voor de protes
tantse gemeenschap in Lim
burg". Van den Beid wilde, dat
het synodebestuur mgr. Gijsen
om uitleg zou vragen en hem te
verstaan zou geven dat de Her
vormde Kerk als gesprekspart
ner in de oecumene hierdoor on
aangenaam is getroffen.
'Kerk en Goed'
Vandaag heeft het hoofdbe
stuur van de Gereformeerde
Bond in de Hervormde Kerk een
brochure over 'Kerk en Goed' ge
presenteerd. De studie gaat over
het beheer van de kerkelijke goe
deren.
"Bij kerkelijke kwesties in het
verleden, zowel bij scheuringen
in kerken of gemeenten als bij
herenigingen, kwamen altijd vra
gen rond de kerkelijke goederen
naar voren. Vandaag keert deze
problematiek ook terug in het
'Samen op weg'-proces, gezien
het feit dat de Hervormde Kerk
en de Gereformeerde Kerken
verschillend zijn gestructureerd
ten opzichte van het kerkelijke
beheer". Zegt het hoofdbestuur
van de Bond in een 'woord voor
af. Daarom besloot het tot het
uitgeven van deze integrale stu
die.
De ontwerptekst, opgesteld
door het hoofdbestuurslid mr. G.
Holdijk, lag al geruime tijd klaar.
Een commissie, waarin onder an
deren de vroegere voorzitter ds.
L. J. Geluk, secretaris ir. J. van
der Graaf en in een later stadium
de tegenwoordige voorzitter ds.
C. van den Bergh, zorgde voor de
uiteindelijke versie.
De studie beschrijft de ontwik
keling naar en dc gevolgen van
kerkelijke fusie en de moeilijk
heden die zich daarbij kunnen
voordoen. De schrijver toetst die
aan de hervormde kerkorde en
het Nederlandse privaatrecht.
(De brochure is te bestellen bij
de administratie van het blad 'De
Waarheidsvriend', postbus 18
Maassluis).
Bij het Algemeen Diakonaal
Bureau van de Gereformeerde
Kerken is een handleiding ver
schenen 'voor kerkelijke groe
pen en personen' onder de titel
'Een nieuw stelsel van sociale ze
kerheid'.
De brochure bevat naast een
korte historische schets het
standpunt van de samenstellers
ten aanzien van de sociale zeker
heid en suggesties voor discussie
in gemeente en parochie. Voor
deze uitgave werkte het diakona-
le bureau samen met de afdelin
gen 'sociale vragen' en 'dienst'
van de Raad van Kerken, de
Dienst Industriële Samenleving
vanwege de Kerken (Disk) en de
hervormde Generale Diakonale
Raad.
De samenstellers gaan uit van
een sociaal stelsel dat is geba
seerd op rechtvaardigheid en so
lidariteit. "In deze economisch
moeilijke tijd mogen de mensen
in knelsituaties niet het kind van
de rekening worden". Voorge
steld wordt contact te leggen zo
wel met de getroffen groepen als
met overheidsinstanties, zoals de
sociale diensten.
(Deze brochure is te bestellen
bij het Algemeen Diakonaal Bu
reau, postbus 2211 Leusden).
Beroepen
Hervormde Kerk: beroepen
te Alphen aan den Rijn H. Om-
mering Baarn, te Leiden (vacatu
re ds. Pannekoek, voor wijkge-
meente Kooi-Pniel en Meren-
wijk) A. Alblas Amsterdam-Wa-
tergraafsmeer, te Putten A. W.
van der Plas Bergambacht; aan
genomen de benoeming tot pas
tortaai medewerker te Amers
foort kandidaat T. E. van Spanje
Ede.
Gereformeerde Kerken: be
roepen te Dokkum mevrouw L.
A. Burggraaf Gauw-Terzooi (Fr.);
aangenomen naar Drachten Z.
Ramaker Sneek, naar Gelder-
malsen A. G. Bosma Den Helder.
Christelijke Gereformeerde
Kerken: beroepen te Dordrecht
A. van de Weerd Urk; bedankt
voor Harderwijk-Zeewolde. R.
van Beek Veenendaal.
Leiden. Hervormden en ge
reformeerden in het Leidse
Morskwartier zijn uitgenodigd
om op Witte Donderdag, 16 april,
om half 8 's avonds in de Leonar-
duskerk aan de Haagweg een
rooms-katholieke viering bij te
wonen. Dat is een uitvloeisel van
gesprekken in de 'Oecumenische
kring', waarin vertegenwoordi
gers zitten van de drie kerken.
Ds. A. Th. Kramer van de her
vormde wijkgemeente 'Mors
kwartier': "De Rooms-Katholie-
ke Kerk heeft de rijke traditie
van Witte Donderdag, in een een
heid met Goede Vrijdag, Stille-
Zaterdag en Paasmorgen, beter
bewaard dan de protestantse
kerken".
Aan de viering gaat een korte
ontmoeting vooraf (kwart voor 7)
in het parochiehuis aan de over
kant van de kerk. Daar wordt een
toelichting gegeven op het ver
loop van de dienst.
Leden. De doopsgezind-re
monstrantse gemeente in Leiden
telde, blijkens het pas versche
nen jaaroverzicht, bij elkaar 582
leden en 81 vrienden per 1 janua
ri 1987. Per 1 januari 1986 had de
ze gemeente in totaal 615 leden
en 82 vrienden.
Radiopastor. De nieuwe ra
diopastor van de Ikon, ds. P. J. C.
Stolp, zal op zondag 12 april als
zodanig worden bevestigd. Hij is
de opvolger van wijlen ds. A.
Klamer. De dienst, met ds. Ch.
Schokker uit Uitgeest als voor
ganger, is in de Goede Herder
kerk (Simon Stevinweg) in Hil
versum en begint om 3 uur.
