Raadscommissie lovend
over nieuwbouwplan NS
ransig^
'Erfpacht is belemmering
voor bouw Schuttersveld'
LEIDSCH m DAGBLAD:
Ontwerp Erica valt niet in goede aarde
Manuscript Huygens
in Leiden gevonden
Commissie akkoord met
nieuwbouwplan Hema
Overvallers casino in
Den Bosch aangehouden
VRIJDAG 27 MAART 1987
LEIDEN - Wie in de stationsrestau
ratie in afwachting van zijn trein
een kopje koffie nuttigt, zal straks
kunnen genieten van een ruim uit
zicht op het voorgelegen Stations
plein; maar ook de aankomend
treinreiziger zal vanuit de bus op
de Stationsweg zijn trein aan het
perron zien aankomen. Glas is het
meest in het oog springende onder
deel van het ontwerp dat NS-archi-
tect Reijnders voor een nieuw sta
tion in Leiden maakte. "Zo fragiel
mogelijk en toch degelijk", beoor
deelt Reijnders zijn werk waar de
politiek zich gisteravond in uiterst
lovende bewoordingen over uit
sprak.
Realisering van het ontwerp van
Reijnders gaat 30 tot 40 miljoen
gulden kosten. Dat bedrag gaat de
NS te ver. "Investering van een
dergelijk bedrag in Leiden is
slechts mogelijk wanneer de ge
meente er alles aan doet de reizi
gersaantallen in Leiden op te krik
ken zodat de inkomsten van de NS
met enkele tonnen per jaar kunnen
stijgen", liet chef-nieuwbouw Dou-
ma van de NS gisteravond aan de
raadscommissies voor ruimtelijke
ordening en economische aangele
genheden weten. Wethouder Pe
ters (ruimtelijke ordening) kwam
de spoorwegen ter plekke tege
moet. De gemeente gaat met
kracht de ontwikkeling van het
omliggende gebied aanpakken en
Peters beloofde de NS op korte ter
mijn met plannen hier voor te ko
men waarin het ingediende sta-
tionsontwerp centraal staat. Deze
toezegging is voor de NS vermoe
delijk voldoende om in '89 met de
nieuwbouw van het station te be
ginnen.
Lichtstraat
Het aanzicht van het nieuwe sta
tion zoals dat door Reijnders is ont
worpen, wordt bepaald door een 16
meter hoge glasgevel die zich rond
de stationshal vouwt. In deze hal
zijn de loketten, een restauratie en
diverse servicebureaus onderge
bracht. Vanuit de hal loopt een gro
tendeels met glas overkapte gang
naar de achteruitgang van het sta
tion aan het Terweepark. Aan deze
gang (de architect spreekt liever
van 'de lichtstraat') zijn de opgan
gen naar de perrons onderge
bracht: trappen, roltrappen en lif
ten overzichtelijk naast elkaar. Dat
in tegenstelling tot het huidige sta
tion waar de gebruiker van de lift
zich pas na enig speurwerk naar
boven kan begeven. In de 14 meter
brede gang zijn bovendien een aan
tal winkeltjes gedacht.
Het aanzicht van de perrons
wordt ingrijpend veranderd omdat
de restauratieruimten en lifttorens
verdwijnen. De oude Bailey-over-
kapping blijft grotendeels bestaan
omdat hier de bovenleiding van de
sporen aan is opgehangen. Het is
wel de bedoeling de overkapping
een wat frisser uiterlijk te geven
dan nu het geval is. Het wijzigen
van de overkapping is de NS te
duur, de kosten voor het verhan
gen van de bovenleidingen wordt
geschat op 26 miljoen gulden.
In tegenstelling tot het bestaan
de station komt het nieuwe geheel
gelijkvloers te liggen. De NS gaat
er hierbij gemakshalve van uit dat
de gemeente het voor elkaar krijgt
een tunnel onder het Stationsplein
Het vooraanzicht van het ontwerp van NS-architect Reijnders. De 16 meter hoge gevel wordt helemaal i
opgetrokken waardoor in de stationshal het daglicht in ruime mate kan doordringen. (foto Henk Boi
DEN HAAG/LEIDEN - Op het
congres in Den Haag ter herden
king van de 300ste sterfdag van
Constantijn Huygens heeft voorzit
ter dr. A. Eijffinger een handge
schreven relaas voorgelezen dat
pas enkele weken geleden in Lei
den is teruggevonden door drs. A.
de Heer. Het is een soort kroniek
waarin Huygens weergeeft wat
zich in 1637 afspeelde van de ge
boorte van zijn dochter Susanne
op 13 maart tot het overlijden van
zijn vrouw, Susanna van Baerle, op
10 mei.
Eijffinger maakte de vondst be
kend bij de opening van de ten
toonstelling Huygens herdacht' in
de Koninklijke Bibliotheek. De
tentoonstelling maakt onderdeel
uit van het gelijknamig congres
van de Werkgroep 17 de eeuw voor
samenspraak vanuit verschillende
wetenschappen, waaraan een paar
honderd deskundigen uit binnen-
en buitenland deelnemen. Voor de
congresgangers worden vijf grote
en twintig kleinere lezingen gehou
den over onder meer Huygens en
zijn gezin, Huygens in dienst van
Oranje en Huygens als dichter, we
tenschapper en musicus.
De tekst die is gevonden kon nog
worden opgenomen in de catalo
gus die is uitgegroeid tot een echte
Huygens-bundel. Het handschrift
is op de tentoonstelling te zien. In
de bundel zijn ook opgenomen een
beknopte bibliografie van Huy
gens' werk en eerder bekende bij
dragen over zijn kinderen.
De Huygens-herdenking in Den
Haag omvat behalve het congres
en de expositie in de Koninklijke
Bibliotheek onder meer ook een
overzichtstentoonstelling van
Huygens' leven en werken in het
Museon en een officiële bijeen
komst in de Kloosterkerk.
te financieren zodat voor het nieu
we station een voetgangersplein
kan worden aangelegd.
Het is met name deze gelijk
vloersheid dat het ontwerp van
Reijnders onderscheidt van het
ontwerp dat projectontwikkelaar
Erica twee weken geleden voor een
nieuw station indiende. In de visie
van Erica wordt de Stationshal
over de sporen heengebouwd op
een hoogte van 11 meter boven het
maaiveld. Het 'klimmen en dalen'
stond de raadscommissie echter te
gen en het ontwerp van Erica werd
alleen al om deze reden afgekeurd.
De toevoeging van een boulevard
met kleine winkeltjes riep associa
ties op met het station/winkelcom
plex Hoog Catherijne in Utrecht en
viel ook al niet in goede aarde. Wel
vond de raadscommissie de ideeën
van de projectontwikkelaar over
de ontwikkeling van het Stations
plein interessant genoeg om er in
een later stadium nog eens van ge
dachten over te wisselen.
Op diverse onderdelen dreigde
er gisteravond in de commissie een
'ja' en 'nee' spelletje tussen de ar
chitecten van de NS en Erica te
ontstaan. Zo wiepen de laatsten de
commissie voor de voeten dat hun
plan veel goedkoper te realiseren is
omdat er geen dure tunnel onder
het Stationsplein in is opgenomen.
Reijnders betoogde daarentegen
dat het trappen klimmen de NS
jaarlijks vele reizigers gaat kosten.
Volgens de projectontwikkelaar
is het echter ook mogelijk zijn sta
tion gelijkvloers te bouwen wan
neer de gemeente het geld voor een
tunnel op tafel legt. Een aardig de
tail in deze discussie was dat de
sporen in het begin van de jaren
vijftig juist op een dijk zijn gelegd
omdat de reizigerstunnel onder de
sporen door toen in de mode was.
Magnifiek
Een kortstondige verkenning
van de mogelijkheden viel in het
voordeel van Reijnders uit (hoewel
sommigen betreurden dat een bus
baan van het Terweepark naar het
Stationsplein achterwege was gela
ten). 'De schoonheid van de een
voud' en 'eenvoudig magnifiek'
kon uit de mond van raadsleden
worden opgetekend. Een enkeling
waagde het zich hardop af te vra
gen of al dat glas 'niet erg vandalis-
me-gevoelig was'. Maar volgens
Reijnders behoeft niemand zich
daar zorgen over te maken. Van het
station Sloterdijk dat volgens een
soortgelijk concept werd gecon
strueerd 'is nog geen ruit gesneu
veld', betoogde hij. Bovendien
dient het glas ter bevordering van
de sociale veiligheid in en rond het
station. De architect: "Iedereen die
veel ziet, weet dat hij veel gezien
wordt". Waarna slechts de vraag
restte 'of de NS bij het nieuwe sta
tion ook de glazenwassers leveren'.
Van bovenaf is te zien dat de stationshal voornamelijk bestaat uit glas. Alleen het deel boven de perrons zal i
de huidige staat blijven. (f0to Henk Bouwmai
Projectontwikkelaar en NS:
LEIDEN - De politiek van de ge
meente Leiden om grond niet te
verkopen maar alleen in erfpacht
uit te geven is een van de oorzaken
dat de bouw van kantoren op het
Schuttersveld langzamer gaat dan
verwacht. Die mening zijn betrok
ken projectontwikkelaars toege
daan. Chef-nieuwbouw Douma
van de NS noemde gisteravond de
erfpacht een nadelig aspect van het
Schuttersveld. Hij wees er op dat
soortgelijke ontwikkelingen voor
kantoorcentra in andere plaatsen
makkelijker verlopen. Ook project
ontwikkelaar Erica liet eerder we
ten dat verkoop van de grond meer
investeerders aan kan trekken. Het
college is van plan nog voor de zo
mer een herziening van het erf
pachtsysteem aan de gemeente
raad voor te leggen.
Hoe dat voorstel er precies komt
uit te zien, wil het college nog niet
prijsgeven maar algemeen wordt
aangenomen dat voor bedrijven
eeuwigdurende erfpacht mogelijk
wordt gemaakt. Wethouder Tesse-
laar (grondzaken) hield hier al eer
der een pleidooi voor maar stuitte
toen op tegenstand van zijn achter
ban. Eeuwigdurende erfpacht stelt
investeerders in de gelegenheid de
kosten van huur van de grond in
een keer af te kopen. De gemeente
blijft daarbij eigenaar van de grond
en kan er weer over beschikken op
het moment dat het bedrijf ver
trekt. Momenteel is afkoop van de
erfpacht voor 75 jaar mogelijk.
Wisselvallig
Douma drong er gisteravond in
de raadscommissie ruimtelijke or
dening op aan met kracht de ver
dere ontwikkeling van het Sta-
Gebak (1)
Zo euforistisch als hij over de
mensa zelf is, zo droef-stemt be
drijfsleider H. Spaan de naam er
van. "De Bak", zegt hij misprij
zend - welke fantasieloze drui
loor is daar opgekomen?
Natuurlijk refereert de naam
aan de universiteitsmanege die
in vroeger tijden op de plek aan
de Kaiserstraat heeft gestaan
waar nu de mensa is gevestigd,
"maar 'bak' roept associaties op
met uit een ruif eten". En dat zint
Spaan, die met de ploeg van de
universitaire eettafel juist hart
stochtelijk probeert het imago
van vreetschuur af te breken, he
lemaal niet. Hij legt zich er ech
ter bij neer, beseffend dat een
nieuwe naam vaak pas na jaren
ingeburgerd. En het kan nog veel
erger: wat als de mensa 'In het
vergulden hoefijzer' was ge
noemd? Schept ook veel hogere
verwachtingen.
De Bak blijft dus voorlopig de
naam van de mensa, die gisteren
op de kop af 12,5 jaar geleden
werd geopend. Dat was de aan
leiding eens met Spaan te gaan
praten. Hulptroepen in de perso
nen van chef-kok Jos Uitendaal,
en de baas van het eveneens jubi
lerende lunchcafé Pom Pom, A.
van der Meij worden al snel aan
gerukt, want Spaans kennis van
de geschiedenis van De Bak
reikt door zijn nog korte dienst
verband niet veel verder dan 16
maanden terug. Uitendaal en
Van der Meij daarentegen heb
ben het begin zelf meegemaakt.
Van der Meij: "Er was eerst een
mensa in het Prytaneum aan het
Rapenburg. Die werd op een ge
geven moment te klein en was
bovendien vreselijk verouderd.
Er werd gekookt op butagasfle-
sen die op veilingkisten stonden.
En aan de steeds hogere eisen
die aan onder meer de hygiëne
werden gesteld, kon niet worden
voldaan".
Plan was daarom om aan de
Kaiserstraat een nieuwe mensa
te doen verrijzen, waarvoor wel
de universitaire manege en de
voormalige donzen dekenfabriek
van Beuth zouden moeten wij
ken. Een en ander geschiedde
ook, op 26 september 1974. Ech
ter niet voordat er twaalf jaar
over was gediscussieerd. Toen
malig minister van onderwijs De
Braauw was in eerste instantie
namelijk niet te overtuigen van
de noodzaak van een nieuwe
mensa. Uiteindelijk gaf hij toch
zijn fiat, welk gewijzigd inzicht
schijnt te zijn opgetreden na een
bezoek aan het Prytaneum - wat
zullen ze hem hebben voorgezet?
procédé.
De verbetering van de appara
tuur maakt onderdeel uit van de
operatie 'Frisse wind' die de Bak
voorstaat. Spaan en de zijnen
denken 'klantgericht', wat wil
zeggen dat ze binnen het haal- en
betaalbare willen inspelen op de
- "en terecht", zegt Spaan -
steeds hogere eisen die de gasten
stellen. Zo is het hen duidelijk
datje er met louter tafels en stoe
len niet (meer) bent. De minste
eis die aan een stoel wordt ge
steld is dat-ie heel is - Spaan ver
onderstelt dat bij de gasten thuis
de spiralen ook niet door de zit
ting heen komen. De tafel wor
den voorzien van een plantje.
Kaal is wel goedkoper, "maar
dan moet je niet op je hoofd
krabben en je afvragen waarom
het zo stil is", zegt de bedrijfslei
der, die als nieuwste service de
verkoop van glaasjes wijn bij de
maaltijd overdenkt.
Gebak (3)
Gebak (2)
Het eten. Gemeten naar heden
daagse maatstaven was de Bak
in den beginne niet meer dan een
vreetsschuur. "Veel uit blik en
maar één maaltijd", kijken Van
der Meij en Uitendaal terug op
het menu. "Maar ja, de eisen wa
ren toen nog niet zo hoog. Men is
nu veel bewuster, eet niet meer
zo klakkeloos". Tegenwoordig
heeft de cliëntele de keus uit ver
schillende maaltijden, waarvan
altijd één vegetarische. Behalve
het aanbod is volgens de heren
ook de kwaliteit in positieve zin
veranderd. Zo veel mogelijk
vers, is het credo. Zo vers als
maar kan moet het eten ook nog
zijn op het moment dat het op de
borden wordt geschept.
Uitendaal toont in de keuken
hoe dat wordt bereikt, waarbij
duidelijk wordt dat de studenten
vroeger heel wat hebben gemist.
Daar waar de huidige gasten
dankzij een vernuftig apparaat
elk kwartier van vers gekookte
aardappelen zijn verzekerd, kre
gen zij aardappels die al uren in
een grote ketel hadden staan
dampen. De gehaktballen, kip
penpoten en wat dies meer zij
boetten door het urenlange ge-
sudder eveneens aan aantrekke
lijkheid in. Nu wordt het meeste
vlees bereid volgens een grill-
Zo'n twaalfhonderd mensen per
dag weten inmiddels de weg
naar De Bak te vinden. (Voor de
statitici: om die allemaal aan een
warme hap te helpen is nodig
(we nemen maar even een wille
keurig menu) 220 kilo patat, 80
kilo gekookte aardappelen, 950
kilo vlees, 70 kilo rode kool, 80
kilo sla en 40 kilo peen en kom
kommers). Het is een aantal jaar
geleden slechter geweest: een
noodzakelijke prijsverhoging
van één gulden bleek zoveel
mensen af te schrikken dat het
klantenbestand drastisch uit
dunde. "Toen is die verhoging te
ruggedraaid maar die mensen
waren we toch kwijt", aldus
Spaan.
Het gesprek komt onvermijde
lijk op klachten. Uitendaal kan
blij vertellen dat het daarmee de
laatste tijd "heel erg meevalt".
Als ze er zijn, dan hoort hij ze
nooit rechtstreeks: Van der Meij
wordt doorgaans als doorgee
fluik gebruikt. "Komen ze na het
eten bij mij in Pom Pom koffie
drinken en zeggen: man, het was
niet te vreten beneden". Uiten
daal ligt er, anders dan vroeger,
niet meer wakker van. "Ach, kla
gers hou je toch altijd. Er is haast
niets moeilijkers dan eten koken,
zeker voor zulke grote groepen
mensen. We kiezen bij de berei
ding altijd een beetje de grootste
gemene deler, maar de een vindt
rode kool nu eenmaal lekkerder
Bedrijfsleider Spaan, Pom Pom-baas Van der Meij en chef-kok Ui
tendaal (vlnr): "De bak, dat roept associaties op met uit een ruif
eten".
dan een ander".
Hoe is trouwens de verhou
ding met tegenhanger Augusti-
nus? Van concurrent willen de
heren niets weten. Uitendaal
spreekt van een collega, ja zelfs
buurman. "Als ze daar een baal
tje rijst of zo te kort komen, ko
men ze dat hier lenen. En ander
som". Augustinus en De Bak zijn
wel eenmalig in een concurren
tiepositie gemanoeuvreerd door
een horecavakblad, dat een ver
gelijkend warehonderzoek naar
goedkope eetgelegenheden in
Leiden instelde. Het werd 1-0
voor de jubilaris. "Wij vragen ons
af hoe iemand kan eten in zo'n
(foto Holv
verschrikkelijke herrie", stond
er bij Augustinus onder het
hoofdstukje 'algemene indruk'.
De Bak kreeg een huizenhoog
compliment: "Studenten in Lei
den hoeven niet te lijden. Deze
mensa is een goed voorbeeld
voor bedrijven die voor grote
groepen mensen moeten koken".
Spaan is er zeer vergenoegd
over. Denkt het levende bewijs
te zijn van hoe behoorlijk het
eten in De Bak is. "Ik eet hier alle
werkdagen en ik voel me prima".
tionsplein en het Schuttersveld ter
hand te nemen. Meer kantoren of
woningen in dat gebied leveren de
NS meer treinreizigers op, zo
wordt gehoopt. Een stijging van
het aantal reizigers met twee pro
cent is noodzakelijk wil de NS met
de bouw van een nieuw station be
ginnen. In dat licht is de NS ook
gelukkig met plannen van Erica
om langs de spoorlijn op het Sta
tionsplein enkele woontorens en
een kantoor te bouwen. Aangeno
men wordt dat de bouw van toren
flats op deze plaats geen afbreuk
doet aan het nieuwe station. Ver
wezenlijking van het plan voor de
bouw van een drietal kantoorto
rens langs de Schipholweg, dat de
NS enkele jaren geleden ontvouw
de, valt voorlopig niet te verwach
ten. "We staan niet te trappelen",
aldus Douma.
Douma zei dat de omgeving van
het station 'de potentie heeft om in
de groei van de aantallen reizigers
te voorzien'. "De gemeente is ech
ter te wisselvallig met het maken
van plannen. De ene keer wil ze dit,
de andere keer weer wat anders.
De NS wil zekerheid over wat de
gemeente van plan is". Douma zei
gistermiddag in een gesprek met
wethouder Peters (ruimtelijke or
dening) de toezegging te hebben
gekregen dat het college de NS
schriftelijk zal beloven dat de ont
wikkeling van het stationsgebied
met kracht ter hand wordt geno-
Peters liet gisteravond in de
raadscommissie weten hiervoor op
korte termijn een plan van eisen op
te willen stellen. Hierbij wordt ook
het AZL-terrein betrokken. Daar
na wordt een viertal projectont
wikkelaars gevraagd met ontwer
pen en geldschieters te komen. Het
is overigens niet de bedoeling dat
deze ontwerpen gelijktijdig met de
nieuwbouw van het station gereali
seerd worden. Dat zou de plannen
teveel van elkaar afhankelijk ma
ken. In dit kader wordt ook binnen
de gemeente, overeenkomstig de
ontwerpen van Erica, gedacht aan
bebouwing aan het Stationsplein
langs de spoorlijn.
Onduidelijkheid heerst er nog
over de bereidheid van het rijk de
aanleg van een tunnel onder het
Stationsplein te subsidiëren. De
plannen worden momenteel afge
rond waarna ze aan het ministerie
van verkeer en waterstaat worden
voorgelegd. De aanleg van een tun
nel gaat naar verwachting meer
dan 30 miljoen gulden kosten. Pe
ters zei gisteravond dat de gemeen
te een belangrijk deel van de kos
ten voor zijn rekening moet ne
men. Vanuit de commissie werd
gisteravond de suggestie gedaan
de kosten te drukken door de tun
nel in te korten en nog voor het
kruispunt met de Rijnsburgerweg
boven de grond te laten komen.
LEIDEN - De Hema mag zijn
nieuwbouwplannen aan de Haar
lemmerstraat doorzetten. De
raadscommissie voor ruimtelijke
ordening ging er gisteravond zon
der problemen mee akkoord en
ook de buurtvereniging heeft in
middels met de plannen inge
stemd. Onderhandelingen tussen
de Hema en projectontwikkelaar
Erica over een tijdelijk onderko
men van de Bijenkorfdochter in
het oude C&A gebouw aan de Bo
termarkt, zijn nog gaande. Volgens
directeur Swaak van Erica hoeft de
tijdelijke vestiging van de Hema
aan de Botermarkt geen proble
men op te leveren voor de verbouw
van het pand. Dat is echter afhan
kelijk van hoeveel verdiepingen de
Hema wenst te betrekken. Wethou
der Peters gaf gisteravond te ken
nen dat hij blij zou zijn wanneer
het voormalige pand van C&A
weer snel een winkelbestemming
krijgt op de begane grond.
Debat van
stichting over
journalistiek
LEIDEN - 'Een journalist kan
nooit te ver gaan' is het onderwerp
van het debat dat de stichting Het
Leids Debat donderdag 9 april
houdt. Vier gast- en vier studenten-
pleiters debatteren onder leiding
van hoofdredacteur W. Woltz van
NRC Handelsblad over deze stel
ling.
Aan gastenzijde treden aan
hoofdredacteur M. van Amerongen
van de Groene Amsterdammer,
journalist H.C. Faas, oud-directeur
van de Rijksvoorlichtingsdienst H.
de Ru en oud-vice-voorzitter van
de Hoge Raad H. Drion. De studen
tenpleiters zijn P.C.G.J. Couwen-
bergh (geschiedenis), O.R. Hansen
(politicologie), F.H. van den Engel
(rechten) en J. den Blijker (ge-
schiedenis/nederlands). Het debat
wordt gehouden in het Groot Audi
torium van het Academiegebouw
aan het Rapenburg 73 en begint
om 19.45 uur.
LEIDEN - De twee mannen die er
van worden verdacht maandag een
het casino De Leydse Club aan de
Steenstraat te hebben overvallen
zijn gisteren gearresteerd. Dat ge
beurde in een klein dorpje vlakbij
's Hertogenbosch. Daar hield het
tweetal zich schuil in een vakantie
huisje op een camping. Om een uur
of drie deed de Leidse recherche,
geassisteerd door de rijkpolitie van
's Hertogenbosch, daar een inval.
Een 24-jarige en een 37-jarige
man uit Leiden werden aangehou
den en overgebracht naar het poli-
HARDNEKKIG - Een wel zeer
hardnekkige dief heeft vannacht
geprobeerd in te breken in twaalf
verschillende winkels in de Haar
lemmerstraat. Alle twaalf pogin
gen zijn echter mislukt. Na aan
houding door de politie bleek de
dader een 65-jarige man uit Venlo
te zijn, die in de loop der jaren al
120 keer eerder voor diefstal is aan
gehouden.
tiebureau in Leiden. Beide perso
nen zijn bekenden van de politie.
De gebruikte vuurwapens zijn nog
niet gevonden, wel enkele gestolen
sieraden en een bedrag van een
paar duizend gulden. De totale buit
van de overval bedroeg ongeveer
40.000 gulden.
'Happy Sound'
uit de lucht
LEIDEN - De illegale zender Hap
py Sound is gisteren door de radio-
controledienst in beslag genomen.
Na klachten over storing bij de
luchtverkeersleiding van vliegveld
Valkenburg greep de PTT in. Een
groot deel van de ochtend werd het
luchtverkeer door de zender ern
stig gestoord.
Om ongeveer twee uur werd de
zender ontdekt in een woning aan
de P. Anrooystraat. Alle zendappa
ratuur is in beslag genomen.
