Afscheid van een groot man
Groen: de kleur
van de toekomst
Vogel een
bindende
figuur
in SPD
Gijsen: 'Vele rk-organisaties zijn niet meer katholiek
PAGINA 2
DINSDAG 24 MAART 1987
Willy Brandt bepaalde vele jaren het gezicht van 'het andere Duitsland'
BONN - "Margarita Mathiopou-
los wordt woordvoerster van de
SPD. Haar benoeming is mijn
besluit en daar blyft het bij". Wil
ly Brandt, 73 jaar en al bijna 24
jaar voorzitter van de SPD. eind
vorige week nadat binnen de
Westduitse sociaal-democraten
een storm vam verontwaardiging
was losgebarsten over deze be
noeming. Brandt suggereerde
dat het verzet was geinspireerd
door "partijgenoten die nog een
rekening met mij denken te moe
ten vereffenen". De oude partij
strateeg ging op zijn strepen
staan en de rest van het bestuur
had maar te volgen. De partijtop
deed dat schoorvoetend, maar de
kritiek verstomde niet. Gisteren
zou de top opnieuw over de zaak
praten. Het resultaat is bekend:
Willy Brandt gaat en Hans Jo-
chen Vogel komt.
door
Hans Hoogendijk
Dat is het resultaat van een
nieuwe protestgolf die dit week
einde losbarstte. Van de Noord
zee tot de Alpen. Links en rechts
ging op de barricades. Een
vrouw als woordvoerster, die
noch Duitse was noch partijlid,
dat bracht alle vleugels van de
SPD in rep en roer. Feministen:
"Bestaan er dan geen geschikte
SPD-vrouwen". Chauvinisten:
"Moet het een buitenlandse
zijn?"
Toen uit diverse krantepubli
caties ook nog bleek dat Margari
ta Mathiopoulos had gesollici
teerd bij CDU-minister Riesen-
huber, gestudeerd had met een
FDP-beurs en in mei wil gaan
trouwen met de CDU-woord-
voerder van president Richard
von Weizsacker, was het hek na
tuurlijk helemaal van de dam. En
om de chaos volledig te maken,
meldden zich uit alle hoeken en
gaten nog horden SPD-ers die nu
eindelijk hun gal eens wilden
spuwen over de fouten van de
top in het algemeen en van
Brandt in het bijzonder.
Toen haalde het partij com
mando: "Alle hens aan dek", ook
weinig meer uit. De kritiek, hoe
ongenuanceerd ook, had één
grondtoon: de 73-jarige Willy
Brandt heeft de partij niet meer
in de hand. Om eigen bestwil
diende hij te vertrekken, voordat
de kritiek het "monument
Brandt" omver zou kunnen ha
len.
Vice-fractieleider Horst Ehm-
ke trok al een parallel met de
roemloos en boos vertrokken ex-
fractieleider Herbert Wehner. Te
vaak had men deze in de laatste
jaren van zijn leiderschap in be
scherming moeten nemen. Met
Willy Brandt zou dat niet mogen
gebeuren. Heide Simonis, een
van de eersten die met openlijke
kritiek kwam op de door haar
aanbeden Brandt, verkondigde
midden vorige week al, dat de
voorzitter beter nu terug kon tre
den, voordat hij door nieuwe fou
ten "verder beschadigd" zou
worden.
Maar Willy Brandt, die als een
compromis-zoeker bekend staat,
wilde nu alle critici monddood
maken en leiding tonen door
knalhard vast te houden aan
Margarita Mathiopoulos. Hij wil
de laten zien dat hij de touwtjes
wel degelijk in handen had, maar
hij had zich vergist. Het "geval-
Mathiopoulos" werd een "geval-
Brandt", zoals Der Spiegel
schreef, en betekende gistermid
dag de val van Brandt. Het is
kenmerkend voor de grootheid
van Willy Brandt dat hij direct de
consequenties trok en door zijn
vertrek de partijtop forceerde de
opvolging te regelen.
De voornaamste taak voor de
nieuwe kandidaat-voorzitter
Hans Jochen Vogel lijkt het om
de partij niet alleen te verzoenen,
maar ook een waardig afscheid
voor te bereiden voor de man die
wereldwijd respect en bewonde
ring geniet. Daar veranderde
zelfs zijn dramatische val in 1974
over de DDR-spion Günther
Guillaume niets aan. Ook toen
trok hij de consequèntie voordat
de kritiek in alle hevigheid los
barstte.
Willy Brandt begon zijn poli
tieke loopbaan in 1957 als burge
meester van West-Berlijn, in 1964
werd hij partijvoorzitter, in 1966
minister van buitenlandse zaken
in de grote coalitie van CDU-
CSU en SPD. In 1969 werd
Brandt als eerste na-oorlogse so
ciaal-democraat kanselier, nadat
hij met steun van de FDP aan de
macht kwam. Dertien jaar duur
de de coalitie. Vijf jaar onder
Brandt en acht jaar onder Hel
mut Schmidt.
Brandt was het die de opening
maakte naar het Oosten. Hij sloot
verdragen met de Sowjet-Unie,
de DDR en met Polen. Daar roer
de hij iedereen met zijn knieval.
De wereld dankte hem met de
Nobelprijs voor de Vrede. Na
zijn val in 1974 bleef hij partij
voorzitter en maakte zich vooral
Willy Brandt - niet langer de grote roerganger -
verdienstelijk binnen de Socia
listische Internationale waar hij
samen met Bruno Kreisky en
Olaf Palme op de bres stond voor
de Derde Wereld.
Brandt overleefde ook politiek
zijn beide aartsrivalen binnen de
SPD, Herbert Wehner, die in
1983 verbitterd vertrok, en Hel
mut Schmidt, die in september
1986 zijn laatste grote rede in de
Bondsdag hield. Maar Willy
Brandt heeft weinig kunnen ge
nieten van deze "triomf'.
Na de breuk tussen sociaal-de
mocraten en liberalen in 1982
ging het snel bergafwaarts met
de SPD. Schmidt vertrok, Weh
ner was te oud om voor nieuwe
impulsen te zorgen, maar Brandt
liet onophoudelijk rooksignalen
uit de Bonner partij centrale op
stijgen om de aangeslagen partij
genoten moed in te spreken.
Brandt, met het hoofd iets ge
wend naar de Groenen, zag de
kans op "een meerderheid aan
deze kant van de christen-demo
craten". De linkervleugel zag al
rood-groene coalities groeien.
Maar Brandt gaf nieuwe signa
len: de "grote partijen hebben
een nationale verantwoordelijk
heid". De basis zag iets gloren
van een grote coalitie. Dit signaal
werd echter weer doorkruist
door avances van de partijvoor
zitter richting liberalen, die door
een groot deel van de SPD na de
overstap van 1982 nog als verra
ders waren verketterd. Nadat
WiÜy Brandt in een periode
waarin Helmut Kohl blunder op
blunder stapelde ineens grote
kansen zag voor SPD-kanseliers-
kandidaat Johannes Rau, sprak
hij over "een eigen meerder
heid". Korte tijd later nam hij in
eens weer afstand van de kandi
daat uit Noordrijn-Westfalen. De
basis zag door de bomen het bos
niet meer.
Willy Brandt bleek niet meer
de "grote roerganger" op het ro
de partijschip. Maar velen bleven
geloven dat de oude rot ergens
een slim plan in de la had liggen
dat de partij weer aan de macht
zou brengen. Het plan bleek niet
te bestaan.
Maar openlijke kritiek bleef
uit, zelfs na de deprimerende ne
derlaag bij de algemene verkie
zingen van 25 januari. Achter de
schermen streden vertegenwoor
digers van links en rechts binnen
de partij om de erfenis, maar nie
mand zei hardop dat Brandt nu
eens moest handelen.
Het vuur breidde zich uit als
een veenbrand, maar Willy
Brandt zag het niet (meer). De
partij dreigde in tv>ee kampen
uiteen te vallen, uit de partijcen
trale kwam geen marsorder.
Het laatste bevel kwam dan
een week geleden: Magarita Ma-
thiopoulus moest persvoorlicht
ster voor de partij worden. En
deze op zich nauwelijks relevan
te post ontketende de uitbarsting
van de al lang smeulende SPD-
vulkaan. Willy Brandt stond op
strepen, die hem eigenlijk al lang
waren afgenomen. Het is triest
voor de SPD dat een man met
zulke verdiensten voor de so
ciaal-democratie en voor de we
reldvrede zo'n afgang moet bele-
BONN (DPA) - Hans Jochen
Vogel wordt de nieuwe partij
leider van de SPD. Althans,
wanneer een buitengewoon
congres op 16 juni de voor
dracht van het partijbestuur
volgt.De 61-jarige Vogel was bij
de recente conflicten in de par
tij een bindende figuur. Nadat
hij in het vooijaar van 1983 de
leiding van de fractie kreeg
zorgde hij in aanzienlijke mate
voor een stabilisering van de
naar links drijvende SPD. Hij
bekleedde verschillende hoge
functies. In 1960 werd hij bur
gemeester van München.
Twaalf jaar later kreeg hij de
portefeuille van bouwnijver
heid in het kabinet van bonds
kanselier Willy Brandt en in
1974 werd hij minister van jus
titie onder bondskanselier Hel
mut Schmidt.In 1981 ging hij
naar West-Berlijn, waar hij bur
gemeester werd.
Als kandidaat voor het ambt
van bondskanselier streed Vo
gel bij de Bondsdagverkiezin
gen van vier jaar geleden zon
der resultaat voor de overwin
ning van de SPD. Hij kon niet
verhinderen dat de sociaal-de
mocraten terugvielen op 38,2
procent. Na deze nederlaag
werd Vogel opvolger van de
fractievoorzitter Herbert Weh
ner. Hij nam het motto van
Wehner over: Ik wil de kar trek
ken zolang de kar dat wil.
Van de jurist Vogel wordt ge
zegd dat hij altijd sneller denkt
dan anderen, altijd beter geïn
formeerd is en steeds als eerste
aanwezig is. Zijn critici verwij
ten hem 'professorachtige ma
nieren' en gebrek aan uitstra
ling.
Tegenover de partij is Vogel
strikt loyaal. Terwijl in de SPD
over de opvolging van Brandt
heftig werd gediscussieerd
hield Vogel zich~op de achter
grond. Hij heeft geen ambities
meer voor het bondskanselier
schap in 1990.
Het cynisme, 'het valse levensge
voel van deze tijd', is op zijn retour.
Na een tijd van toenemende ver
splintering groeit de maatschappij
langzaam maar zeker toe naar een
nieuwe consensus: de sociocratie,
waarin de macht van het idee het
heeft gewonnen van het idee van
de macht. Dat optimistische per
spectief schetsen Bas de Gaay
Fortman en Wouter van Dieren in
hun boek 'De politieke pendule,
pleidooi voor een nieuwe toe
komst'.
door
Sjaak Smakman
De problemen in de maatschap
pij beginnen onhanteerbare vor
men aan te nemen1, constateert het
uit PPR-kringen afkomstige twee
tal. Massawerkloosheid, milieuver
vuiling en criminaliteit vormen
daarvan de buitenkant. De dieper
liggende oorzaak van de proble
men is echter het verdwijnen van
de fundamentele overeenstem
ming over de ordening van de
maatschappij.
Historisch gezien is dat een con
sensus over de noodzaak van een
bestuur (in de middeleeuwen de
ridders, daarna de kooplui en ver
volgens de rijksoverheid) dat de
rechtsorde waarborgt en de ver
drukten beschermt. Op het mo
ment dat het verschil tussen dit
idee over maatschappij-inrichting
en de werkelijkheid te groot wordt,
stort het systeem in elkaar.
En dat is wat momenteel dreigt
te gebeuren. Om dat duidelijk te
maken hanteren de auteurs een on
derverdeling van de maatschappij
in drie niveaus: het macro-, meso
en microniveau. Op het macroni
veau is de burger niet meer dan
een nummer, figuurlijk en in toe
nemende mate ook letterlijk. Het
microniveau vormen gezin, familie
en andere persoonlijke betrekkin
gen. Het meso-(midden)niveau
wordt gevormd door de 'sociale
contacten', zoals werk, club, kerk
en school. Dit meso-niveau is 'het
cement dat het bouwwerk van de
maatschappij bij elkaar houdt', het
niveau ook waar de 'zorgzame
maatschappij' werkelijk gestalte
moet krijgen.
Faalt de maatschappij daar, dan
faalt zij als geheel. De ethicus Van
Gennep: "Dan zal het individu
steeds conformistischer worden en
duikt het perspectief op van een
chaotische samenleving waarin
terrorisme en voetbalvandalisme
slechts voortekenen zijn van een
veel groter tumult. Verwaarlozing
van het meso-niveau zal de samen
leving reduceren tot een samen
raapsel van massamensen en indi
vidualisten".
Autisme
En de politiek, het bestuur van
onze maatschappij, verwaarloost
dat. De Gaay Fortman en Van Die
ren constateren een bestuursprak
tijk volgens de '51/49-methode': de
helft-plus-één is genoeg voor welk
besluit dan ook. Aan een brede
overeenstemming bestaat geen be
hoefte meer. Politieke oppositie,
vakbeweging en andere maat
schappelijke groeperingen worden
stelselmatig buiten spel gezet. Po
litiek autisme, heeft schrijver Ger-
rit Komrij dat 'regeren per decreet'
ooit genoemd.
Het resultaat: "Een groeiend'cy-
.nisme, een gebrek aan geloof in
waarden, normen en processen die
de uitoefening van de macht kun
nen beperken. De uitschakeling in
de politieke discussie van morele
categorieën. No right, but might.
In die levenshouding ligt het ge
vaar van deze tijd". Dat cynisme
wordt aangewakkerd omdat de
maatschappelijke elite (politici,
topmanagers, opinieleiders, kerke
lijke gezagsdragers) weigert nog
langer het goede voorbeeld te ge
ven. RSV, OGEM, ABP en Slaven
burg: steeds vielen de onkreukba-
ren op een onthutsende wijze door
de mand
Maar de kentering komt. "De
pendule slaat nu door naar de an
dere kant, er is een nieuw politiek
tijdperk in aantocht", schreef de
Zweedse premier Palme vlak voor
zijn gewelddadige dood. De Gaay l
Fortman en Van Dieren halen ook
de Amerikaanse historicus Schle-
singer aan. Die stelt dat elk tijd- I
perk van privatisering wordt ge
kenmerkt door een 'geleidelijk
groeiende macht van onvrede, kri- I
tiek, gisting en protest': "Mensen
raken verveeld van egoïstische mo
tieven, krijgen genoeg van materia
lisme als einddoel van het leven.
De publieke verantwoordelijkheid,
die op vakantie was, komt terug".
Het tweetal haakt ook aan bij
schrijvers als Alvin Toffler (De der
de golf), Fritjof Capra (De tao van
fysica) en Marylin Ferguson (De
Aquarius-samenzwering). Die heb
ben het 'mechanistische wereld
beeld' ingeruild voor een 'holis
tisch wereldbeeld': de wereld is
geen meccanodoos diè je naar be
lieven in en uit elkaar kunt halen,
maar één ondeelbaar geheel. Inte
gratie is dan ook het kernbegrip
van de nieuwe maatschappij.
De economie is daarin niet lan
ger gebaseerd op roofbouw, maar
op een evenwicht met de natuurlij
ke hulpbronnen. Het grote, bu
reaucratische geheel maakt plaats
voor kleinschaligheid, waarbij een
enorme diversiteit aan economi
sche activiteiten ontstaat. Die veel
vormigheid is tevens een garantie
voor de levensvatbaarheid: een
economische of ecologische mono
cultuur - denk aan de kwetsbaar
heid van de olielanden of de erosie
van landbouwgronden door eenzij
dige landbouw - is uiteindelijk tot
de ondergang gedoemd.
Diversiteit zorgt ook voor inter
ne politieke stabiliteit: de krachten
en tegenkrachten houden elkaar in
evenwicht en ordenen zichzelf. De
rol va.n de overheid kan daarin be
perkt blijven tot hier en daar wat
bijsturen. De huidige bureaucratie
is, stellen de schrijvers, een gevolg
van het feit dat die 'zelfordening' is
weggevallen. Daardoor is een in
stabiel systeem ontstaan dat steeds
meer regels en wetten nodig heeft.
Voor het antwoord op de vraag
of zo'n 'groene economie' haalbaar
is, verwijzen De Gaay Fortman en
Van Dieren naar het CE-scenario,
het veelgeroemde economische
plan dat het Centrum voor Ener
giebesparing in Delft ontwikkelde
tijdens de Brede Maatschappelijke
Discussie over kernenergie.
Uitvoering ervan zou in 2000 een
netto-inkomensdaling van 14 pro
cent opleveren ten opzichte van
1980. En, constateert het tweetal,
hoewel het scenario snel van tafel
werd geveegd door de gevestigde
machten, sijpelt toch langzaam
maar zeker een deel ervan de maat
schappij binnen via de superhef
fing, de fosfaatnorm, variabilisatie
van autokosten, energiebesparing
en een btw-verschuiving die de
diensten ontziet.
Kortom, groen rukt onmisken
baar en onstuitbaar op: "We zullen
ontdekken dat wij, behalve als
soort en in ons individuele gedrag,
ook als groep of samenleving ge
bonden zijn aan de ordenende re
gels van de natuur zelf. De ons om
ringende wereld geeft er alle aan
leiding toe".
(De politieke pendule, Bas de
Gaay Fortman en Wouter van Die
ren, Zomer Keuning boeken,
19,90 gulden)
Bas de Gaay Fortman: (toto ANP)
DEN HAAG (GPD/ANP) - Talrij
ke organisaties en instellingen
die zich katholiek noemen, zijn
dat in de ogen van bisschop Gij-
sen van Roermond niet meer. In
zijn bisdomblad De Sleutel keert
Gij sen zich tegen deze organisa
ties. Zij hebben veelal een
christelijke en kerkelijke basis
„die onmisbaar is voor een
vruchtbaar werken ten bate van
het koninklijk Gods" verlaten,
zo schrijft hij.
Als voorbeeld noemt hij de K
van de KRO, volgens hem feite
lijk niet meer dan een overblijf
sel uit het verleden. Missie- en
hulporganisaties werken volgens
bisschop Gijsen vooral aan poli
tieke en sociale bevrijding, met
verwaarlozing van evangelische
waarden.
De bisschop van Roermond
meent ook dat veel katholieke
scholen een onwaar beeld geven
van christendom en kerk. Ie
mand die niet per se blind en
doof wil zijn, kan het volgens
hem niet zijn ontgaan dat heel
wat leden van katholieke leden
van instellingen, raden, vereni
gingen en bewegingen in hart en
gedrag afscheid hebben geno
men van de leer en de leiding van
de rooms-katholieke kerk.
Verdoolden
Deze tendens valt thans vooral
in de zogeheten '8-meibeweging'
waar te nemen, zo schrijft Gijsen.
Het zijn verdoolden, schrijft hij
in zijn bisdomblad, van wie geen
vernieuwing van christendom en
kerk te verwachten is.
„Zoek eerst het koninkrijk
Gods, dat is het paradijs", luidt
de kop boven het artikel in het
bisdomblad. De bisschoppen be
sloten vorige een gesprek met de
'8 mei-beweging' op te schorten
totdat deze organisatie van 90 ka
tholieke instellingen meer duide
lijkheid zou geven over haar re
presentativiteit voor het katho
lieke volksdeel en opvattingen
over de leer van de rk-kerk.
Monseigneur Gijsen schrijft
dat wie Christus en zijn kerk
trouw wil blijven, „helder en dui
delijk, omomwonden en conse
quent de vaststaande inhoud van
het geloof zal belijden en beleven
zoals de ene apostolische kerk
dit leert en uitlegt". Dat dit door
velen niet in dank wordt afgeno
men, blijkt volgens Gijsen onder
meer uit de kort gedingen die te
gen kardinaal Simonis zijn aan
gespannen na diens uitlatingen
over homoseksualiteit en femi
nistische theologie.
In een reactie op het bewuste
artikel merkt mevrouw Stael-
Merkx als voorzitster van de '8-
meibeweging' op dat Gysen niet
degene is die uitmaakt wie ka
tholiek is. Los van haar verwijt
dat Gijsen de '8-meibeweging'
veroordeelt zonder ooit contact
met deze beweging te hebben
opgenomen, noemt zij de hou
ding van de bisschop vooral one
vangelisch. Naar haar inzicht
zouden de bisschoppen juist blij
moeten zijn met mondige men
sen die willen meewerken aan de
opbouw van de kerk.
KRO-voorzitter mr. B. Schmitz
vindt het kwalijk dat bisschop
Gijsen in zijn artikel voorbij gaat
aan inzet en geloof van honderd
duizenden katholieken en hun
organisaties. Hij zegt zich meer
thuis te voelen bij de uitspraak
van kardinaal Simonis, die rond
de jaarwisseling de KRO kwalifi
ceerde als „een belangrijk me
dium en een kostbaar instru
ment in de Nederlandse samen
leving"
VPW Roermond: „Herevan
gelisatiecampagne gevaarlijk".
„De herevangelisatiecampagne
die het bisdom Roermond ruim
een week geleden heeft aange
kondigd, is een gevaarlijke cam
pagne. Er wordt gesuggereerd
dat de wereld louter slecht en
verderflijk is en dat mensen hun
problemen alleen maar kunnen
oplossen door katholiek te wor
den, omdat uitsluitend de RK
Kerk de waarheid bezit".
Dat is de reactie van het be
stuur van de Vereniging van Pas
toraal Werkenden in het bisdom
Roermond (VPW) op de campag
ne voor herevangelisatie, die tot
doel heeft Limburg katholieker
te maken. Volgens de voorzitter
van de VPW, H.M.H. Steijns,
vindt zijn vereniging de term
„herevangelisatie" erg ongeluk
kig, omdat het bisdom op deze
manier suggereert dat er de afge
lopen jaren niets aan evangelisa
tie is gedaan.
Verder doet de campagne het
volgens de VPW voorkomen als
of al de mensen die het geloof op
een andere manier dan mgr. J.M.
Gijsen verstaan, geen echte gelo
vigen zouden zijn.
De leider van de campagne, ka
nunnik W.A. van der Valk, heeft
gezegd dat er weer een katholie
ke Christus moet worden ver
kondigd. De VPW meent dat de
RK Kerk Christus niet mag mo
nopoliseren en het geloof moet
verkondigen in dialoog met de
andere kerken.
Vaticaanse financiën op
nieuw onder de loep. Onder lei
ding van kardinaal-staatssecreta
ris Agostino Casaroli zijn tien
van de veertien leden tellende
raad van kardinalen, speciaal be
last met het oplossen van de eco
nomische en organisatorische
vraagstukken waarmee de H.
Stoel worstelt, gisteren bijeen
gekomen voor een driedaagse
conferentie. Verwacht wordt dat
de raad opnieuw een beroep zal
doen op alle gelovigen mee te
helpen de financiële zorgen van
het Vaticaan te verlichten, nu de
opbrengst van de jaarlijkse Pie
terspenning daarvoor niet meër
toereikend blijkt te zijn, zodat de
H. Stoel moet interen op vermo
gen. Van een tekort van 22 mil
joen gulden over 1984 groeide
het Vaticaanse deficit in 1985 aan
tot een bedrag van 78 miljoen.
Vermoedelijk zal het jaarover
zicht van 1986 een 'rood' cijfer
van 112 miljoen aangeven.
Nederlandse Hervormde
Kerk. Beroepen te Kruiningen:
mevr. S. H. H. Bloemert, kandi
daat te Dordrecht; beroepen te
Woerden (toezegging): G. H. Fre-
drikze te Bennebroek.
Aangenomen naar Emmeloord
(N.O.Polder): B. Koole te Steen-
wijk; aangenomen naar Ede
(deelgemeente Tabor-gemeente):
H. J. Oortgiesen (toezegging) te
Nieuw-Stadskanaal, die bedank
te voor Apeldoorn en Het Loo.
Bedankt voor Staphorst (deel
gemeente De Rank): J. M. de
Meij te Houten (deelgemeente
De Open Hof).
Rectificatie: toegelaten tot de
evangeliebediening en beroep
baar: H. P. de Roest, Francois
Houttijnshof 1, 2312KP Leiden.
Gereformeerde Kerken. Be
roepen te Óud-Beijerland: drs. K.
F. Visser te Andel (N.Br.) die dit
beroep heeft aangenomen; be
roepen te Drachten: Z. Ramaker
te Sneek; beroepen te Putters-
hoek/Maasdam: drs. P. Kuiper te
Westerhaar, die dit beroep heeft
aangenomen.
Gereformeerde Kerken Vrij
gemaakt. Beroepen te Langerak
in combinatie met Gorinchem:
drs. J. Wesseling, kandidaat te
Arnhem.
Christelijke Gereformeerde
Kerken. Beroepen te Zaamslag:
D. Slagboom te Katwijk aan
Zee; beroepen te Amsterdam-
Nieuw-West (tweede beroep): H.
P. Brandsma te Middelburg, die
dit beroep heeft aangenomen.
