De straf meteen na de daad
Mannenbeweging hijst zich uit harnas
Experiment met supersnelrecht'eenvoudige zaken'in Leiden
ZATERDAG 21 MAART 1987
Officier van justitie mr. J. Th. de Wit: "Straf meteen laten volgen op de
daad, dat is een beginsel dat iedere opvoeder zal aanspreken". (foto gpd»
Bij wijze van experiment wordt
sinds 1 maart in Leiden en Delft
'supersnelrecht' toegepast als straf
rechtelijke reactie op crimineel ge
drag, vertoond door personen die
bij wijze van uitzondering buiten
het wetboek van strafrecht zijn ge
gaan. Hogere politieambtenaren
hebben thans de bevoegdheid om in
hun hoedanigheid van hulpofficier
'kleine' wetsovertreders een schik
king aan te bieden, waarmee het
vergrijp kan worden afgekocht.
door Gerard van Putten
De verdachte moet de overtreding dan
wel hebben bekend, twee jaar niet met
justitie in aanraking zijn geweest en ten
minste 18 jaar oud zijn. „Bovendien",
benadrukt officier van justitie, mr. J.Th.
de Wit, „moet de verdachte de toege
brachte schade hebben vergoed of het
gestolen goed hebben teruggegeven.
Een andere voorwaarde is dat de zaak
van eenvoudige aard moet zijn, dat er
geen nader onderzoek naar de toedracht
van het delict behoeft te worden inge
steld. Te denken valt bijvoorbeeld aan
een winkeldiefstal, het stelen van een
fiets, iemand die met een klein slokje te
veel op achter het stuur zit. Om misver
standen te voorkomen, iemand die in
kennelijke staat een auto bestuurt valt
niet onder deze regeling".
„Met het experiment wordt uiteinde
lijk beoogd de sterk toegenomen werk
druk op de rechters en het Openbaar Mi
nisterie te verminderen. En al zijn er on
getwijfeld nadelen tegen dit systeem aan
te voeren, daartegenover staat het voor
deel dat er lik op stuk wordt gegeven,
dat er na een vergrijp boter bij de vis
wordt verlangd".
In Leiden en Delft is in overleg met de
officieren van justitie een begin gemaakt
met het supersnelrecht-experiment, dat
gedurende een jaar in de praktijk wordt
beproefd. Om uiteenlopende redenen is
de keuze op die twee steden gevallen.
„De betrokken korpschefs hebben ten
eerste hun bereidheid getoond om mee
te werken aan de proef', vertelt De Wit.
„Maar wat ook van belang is: wij verke
ren in de mening dat een dergelijke test
zich het beste in die gemeenten laat uit
voeren, waar het aantal strafbare feiten
betrekkelijk overzichtelijk is. Mocht na
een half jaar onverhoopt blijken dat het
experiment niet werkt, tja, dan zou je er
aan kunnen denken het al eerder te
beëindigen. Maar vanzelfsprekend gaan
we daarvan op voorhand niet uit".
Naar het oordeel van De Wit ligt de
proefneming met de door hulpofficieren
van justitie af te handelen delicten in het
Ruud van Dijk: "Ja, wat is mannen-
emancipatie? Ik vind dat maar een
heel moeilijk te vatten begrip".
Flip van den Bergh: "Ik denk dat het
voor iedereen wat anders is. Voor mij
houdt het in dat mannen dingen gaan
doen die ze officieel van de maatschap
pij of hun omgeving niet zouden mogen
doen omdat het niet in de klassieke
mannenrol past. Een jongetje hoort geen
touwtje te springen, dat soort dingen. Ik
had bijvoorbeeld op een gegeven mo
ment best geld om een grote dure auto te
kopen, maar uiteindelijk heb ik toch een
combi-eend gekocht. Ik had gewoon
geen behoefte aan zo'n statussymbool".
Ruud van Dijk: "Voor mij was het dat
ik zelf uit zo'n harnas van allerlei ge
dragsregels ben gestapt: carrière maken,
altijd de grappigste zijn, overal haantje
de voorste spelen. Ik leefde tot een jaar
of vijf geleden zo'n leventje, totdat ik het
gevoel kreeg: ik mis iets - dat ik over me
zelf kon praten, de hele emotionele kant,
gewoon kunnen doen waar ik zelf zin in
heb en niet alleen maar doen wat andere
mensen vinden dat ik zou moeten
doen".
Verborgenheid
Wie het over emancipatie heeft, denkt
meestal alleen aan vrouwen. Immers,
die worden in de maatschappij op aller
lei min of meer verkapte manieren ach
tergesteld. Dat de SGP inmiddels als
laatste politieke partij overweegt zich
niet langer tegen het actief kiesrecht
verlengde van het beleidsplan 'Samenle
ving en Criminaliteit', dat op 22 mei 1985
door de bewindslieden Korthals Altes
en Korte-Van Hemel als richtsnoer voor
de criminaliteitspreventie en criminali
teitsbestrijding werd geïntroduceerd.
Met name Ed Nijpels heeft zich in het
verleden als kamerlid sterk gemaakt
voor het opstellen van dit beleidsplan.
Al tijdens de behandeling van de justi
tiebegroting voor 1982 - op 9 december
1981 - gaf hij met een motie blijk van zijn
zorg over het niveau van de rechtshand
having in Nederland.
Tijdens de Algemene beschouwingen
over de rijksbegroting voor 1985 diende
de huidige vrom-minister andermaal
een motie in, die op 11 oktober 1984 met
kamerbrede meerderheid werd aange
nomen. Nijpels vroeg daarin de minister
van justitie nog vóór het zomerreces van
1985 de Tweede Kamer een beleidsplan
ter verbetering van de rechtsorde voor te
leggen.
In het voor de periode 1986-1990 gel
dende beleidsplan 'Samenleving en Cri
minaliteit' worden aanbevelingen gege
ven die kunnen dienen ter voorkoming
van kleine criminaliteit. In het preven
tiebeleid van het kabinet vallen drie
hoofdlijnen te onderkennen:
1. Bij de planologische opzet van
nieuwe winkelcentra en woonwijken
dienen er zo min mogelijk gelegenheden
te worden geschapen voor het plegen
van delicten;
2. Een betere integratie van de op
groeiende generatie in de samenleving
door een versterking van de banden met
ouders, leerkrachten, sporttrainers en
jongerenwerkers;
3. Een verbeterd toezicht op potentië
le wetsovertreders door conducteurs,
conciërges, sporttrainers, jongerenwer
kers en dergelijken.
Actieplan
Bewust neemt officier De Wit het be
grip 'kleine criminaliteit' niet in de
mond. Hij verwijst wat dat betreft naar
het actieplan van het ministerie van jus
titie, dat op 27 januari werd gelanceerd
en waarin de uitwerking van 'Samenle
ving en Criminaliteit' nader wordt gefor
muleerd. „In het actieplan wordt gespro
ken van 'veel voorkomende criminali
teit'. Tot voor kort was het gebruik om
bijvoorbeeld winkeldiefstallen en fiet
sendiefstallen te benoemen als kleine
criminaliteit. Maar hanteer je een derge
lijk begrip, dan wek je daarmee de in
druk dat het vergrijp niet ernstig van
aard is. Voor de benadeelden is dat een
moeilijk te verteren zaak, zelfs in de
meest tolerante huishoudens zal de
bloeddruk stijgen als anderen datgene
bagatelliseren wat door hen als ernstig
wordt ervaren".
In totaal heeft het kabinet 45 miljoen
uitgetrokken voor de bestuurlijke pre
ventie van criminaliteit. Een van de
maatregelen die in dat beleid past is de
aanstelling van rond 150 conciërges en
huismeesters in wooncomplexen die
thans bedreigd worden door verpaupe
ring. Bij de gemeentelijke vervoersmaat
schappijen van Amsterdam, Rotterdam
en Den Haag zijn al enige tijd VIC's (VIC
staat voor Veiligheid, Informatie en
Controle) aan het werk om het zwartrij
den in tram of bus te beteugelen.
Uitbreiding van het aantal bewaakte
fietsenstallingen is een andere doelstel
ling van het kabinet. Voorts zal worden
bezien of nieuw te bouwen woningen
beter tegen inbraak kunnen worden be
veiligd zonder dat een en ander een ver
hoging van de bouwkosten tot gevolg
heeft.
voor vrouwen te verzetten mag een on
verwacht positief teken zijn, van
werkelijke gelijkberechtiging is nog
maar nauwelijks sprake.
Maar hoe zit het eigenlijk met de man
nen, zo vraagt de stichting Mannenlijn
zich af in het onlangs verschenen boek
werkje 'Het harnas uit, mannen wordt
manifest' ("voor mannen met gevoel en
tegen mannetjesmakerij", zegt het poli
tieke manifest zelf).
Dat er naast de vrouwenbeweging een
'mannenbeweging' bestóót, zal velen
verbazen. Toch bestaan clubs als de
stichting Man, Superman, werkgroep
Mannenstudies, stichting Ondersteu
ning Mannenwerk en de stichting Man
nenlijn al jaren. Zij het in de verborgen
heid van tamelijk exclusieve praat
groepjes. Alleen de Mannenlijn geniet
enige bekendheid. Nog onlangs zette de
Mannenlijn (020-252225) kleine adver
tenties in een aantal dagbladen met de
tekst 'Jij wilt vrijen maar je partner niet'
en de telefoon heeft maandenlang
roodgloeiend gestaan. Behoefte om over
allerlei problemen te praten is er dus wel
degelijk, concluderen Flip van den Berg
en Ruud van Dijk.
Samen met nog een aantal andere ac
tieven in de mannenbeweging besloten
ze ongeveer anderhalf jaar geleden de
zaak maar eens goed aan te pakken. Het
resultaat is het manifest 'Het harnas uit'.
Een paar citaten daaruit: "Mannen-
emancipatie is in de eerste plaats een
zaak voor de mannen zelf. Daarvoor is
het nodig dat mannen elkaar steunen,
ervaringen uitwisselen, elkaar leren ver
trouwen zonder meteen te rivaliseren".
"Te vaak lijkt de maatschappij een
stuurloze kolos waarop ieder bewust
streven naar vernieuwing onvermijde
lijk stukloopt. Tegenover dit sombere
wereldbeeld vormt de mannenemanci-
patie een begaanbare weg om met ver
trouwen aan veranderingen te werken".
Eigen lente
"Wij pleiten niet voor Don Quichottes
die hoog te paard molens bevechten,
maar voor mannen die hun eigen lente
durven te scheppen. Hen roepen wij toe:
het harnas uit, mannen wordt manifest".
Een aantal actiepunten: een 25-urige
werkweek, invoering van een basisinko
men, terugdringing van geweld in de
media, scherpere milieu-eisen aan be
„Als er wordt gesproken over het op
treden tegen veel voorkomende crimina
liteit", zegt mr. De Wit, „mag daarbij niet
uit het oog worden verloren dat justitie
het sluitstuk vormt. Ook de burgerij
heeft wat dat betreft haar verantwoorde
lijkheden. Ik moet zeggen dat met name
de winkeliers in dat opzicht hun uiterste
best doen. De detailhandel besteedt jaar
lijks voor een bedrag van 200 miljoen
gulden aan voorzieningen ter voorko
ming van winkeldiefstallen".
Bereidheid
In de plechtige taal die alleen over
heidsdienaars kunnen bedenken, staat
dat beschreven in het actieplan van mi
nister Korthals Altes: „De normbevesti
gende werking van de bestraffing van
gepleegde misdrijven dient te wortelen
in een duidelijke bereidheid in alle gele
dingen van de samenleving om de wette
lijk verankerde normen na te leven en te
helpen handhaven".
De Wit produceert enige statistische
gegevens, aan de hand waarvan valt aan
te tonen dat er binnen de Nederlandse
maatschappij veel minder dan vroeger
gevoel bestaat voor het onderscheid tus
sen 'mijn' en 'dijn'. In vergelijking met
drijven, zwangerschaps- en verzorgings
verlof voor mannen, afschaffing van het
burgerlijk huwelijk en betere voorzie
ningen voor kinderopvang.
Het klinkt, kortom, als de zoveelste
zweverige, ten dode opgeschreven po
ging tot maatschappijverbetering. Een
misvatting, vindt het Amsterdamse
tweetal. "Dit manifest is juist een poging
om uit dat softe sfeertje te komen van:
de mannenbeweging is zo'n huiskamer
clubje waar mannen vreselijk aardig te
gen elkaar zitten te doen. Zoals je altijd
ziet op die spotprenten waar mannen
dan steevast thee drinken, huilen en
sokken breien". Anderzijds, geven ze
toe, zijn de ideeën in het manifest niet
tot in detail uitgewerkt. "Maar het is ook
maar een manifest, een aanzet tot con
tact tussen mannen".
Een van de vragen die het manifest op
roept, is waarom het zo uitsluitend op
mannen is gericht. Volgens Van den
Berg liep de vrouwenbeweging zelf niet
zo warm voor samenwerking. "Ik kreeg
1973 is het aantal geregistreerde delicten
verviervoudigd, ten opzichte van 1960
zelfs vertienvoudigd.
Eind 1984 heeft een door PvdA-er Roet
hof voorgezeten kamercommissie in een
rapport een uitgebreide analyse gegeven
van de maatschappelijke factoren die de
groei van veel voorkomende criminali
teit naar alle waarschijnlijkheid hebben
bevorderd. De commissie-Roethof
schrijft in het rapport: „Door de sterk
toegenomen welvaart zijn er thans veel
meer dan in het verleden goederen in
omloop die kunnen worden gestolen of
vernield. Vooral de groei van het parti
culiere autobezit heeft de gelegenheid
tot het plegen van delicten sterk ver
groot. Sinds 1960 hebben anderzijds veel
traditionele samenlevingsverbanden
(zoals het gezin, het verenigingsleven, de
kerk en de school) waarbinnen het ge
drag van individuen effectief wordt ge
normeerd aan invloed ingeboet. De sa
menleving is individualistischer gewor
den. Bij sommigen leidt dit individualis
me tot de neiging om de bevrediging van
de eigen behoeften ten koste van ande
ren of de gemeenschap door te zetten.
Het toegenomen gebruik van alcohol en
drugs past in het patroon van toene
mend individualisme. Een factor van
nogal eens te horen: laat ons nou onze
zaken maar regelen, en gaan jullie nu
eerst maar eens met jezelf aan de slag.
Maar inderdaad, als je de maatschappij
echt wil veranderen, dan moetje natuur
lijk niet praten over óf vrouwen óf man
nen, dan is het het beste om het samen te
doen op basis van gelijkwaardigheid.
Wat je nu vaak ziet gebeuren is dat de
vrouwenbeweging eisen formuleert, he
le goede eisen, maar het blijft allemaal
marginaal. Ze worden wel ingewilligd,
maar echte gelijkheid zit er niet in. Man
nen hebben de macht en ze willen die
niet uit handen geven".
Buitenkant
Hoewel, wat heet macht. Aan de bui
tenkant wel, maar aan de binnenkant
niet, vindt Van Dijk: "Mannen heten dus
de macht te hebben, en dat hoor je ook
altijd uit de vrouwenbeweging: wat heb
ben jullie te zeuren, jullie hebben toch
meer recente datum die volgens sommi
gen een criminogene werking heeft, is
de langdurige werkloosheid van een
deel van de jongeren".
Overbelast
Als gevolg van de vele kleine misda
den - zoals het proletarisch winkelen dat
een al te vriendelijke omschrijving voor
winkeldiefstal is - dreigden de rechters
en officieren van justitie aan het begin
van de jaren tachtig overbelast te raken.
De zaken tegen verdachten sleepten zich
maandenlang voort en maar al te vaak
werd een zaak vervolgens geseponeerd,
hetgeen voor menig opsporingsambte
naar de aanleiding vormde te roepen dat
zulks demotiverend werkte. Nog in 1983
kwam het maar in de helft van de 40.000
geregistreerde gevallen van veel voorko
mende criminaliteit werkelijk tot een
vervolging van de verdachten; 15.000 za
ken werden evenwel geseponeerd.
Sinds de wet Vermogenssancties - op
grond waarvan officieren van justitie de
bevoegdheid kregen verdachten een
transactie aan te bieden - van kracht is
ondergaat het landelijk sepotpercentage
een dalende lijn. De Wit: „Vergeleken
met een aantal jaren geleden moet het
aantal beleidsepots in 1990 met vijftig
procent zijn gedaald. Dat is althans het
streven dat in duidelijke bewoordingen
is vastgelegd in 'Samenleving en Crimi
naliteit'. De achterliggende gedachte
van deze doelstelling is de strafrechts
pleging een geloofwaardige inhoud te
geven".
Met overgave citeert De Wit een stel
ling die wordt geponeerd in datzelfde
beleidsplan en die in het onlangs ver
schenen actieplan voor de aanpak van
veel voorkomende criminaliteit wordt
herhaald: „Strafrechtelijke correctie van
enigerlei aard is steeds noodzakelijk,
wanneer sprake is van flagrante gevallen
van veel voorkomende criminaliteit".
Afstand
Voorlopig voor een tijdsbestek van
twaalf maanden heeft het Openbaar Mi
nisterie dus de uitvoering van de wet
Vermogenssancties gedelegeerd aan
hulpofficieren van justitie, verbonden
aan de politiekorpsen van Leiden en
Delft. De Wit denkt te weten dat de des
betreffende politieambtenaren („korps
chefs, hoofdinspecteurs, adjudanten
die allen een opleiding tot hulpofficier
hebben gevolgd") redelijk wel in staat
zullen zijn voldoende afstand te nemen
van de zaak waarmee voordien een lager
geplaatste collega zich heeft belast. Be
schermende waarborgen zijn er voor de
wetsovertreders niet ingebouwd in de
taakstelling van de hulpofficieren, maar
De Wit gaat ervan uit dat geen hulpoffi
cier een transactie dwingend zal opleg
gen aan een verdachte.
„Als ik praat over werkbesparing, heb
ik de rechter en het Openbaar Ministerie
op het oog. Zou ik beweren dat dit expe
riment ook de Leidse en Delftse politie
minder werk oplevert, dan gaf ik een
verkeerde voorstelling van zaken. Uit
eindelijk moet er te allen tijde, ook in de
gevallen dat een transactie wordt aange
boden èn betaald, van een delict proces
verbaal worden opgemaakt. Ten over
vloede zeg ik wel dat de desbetreffende
korpsen dit experiment niet is opgelegd,
alles is in overleg gegaan".
In hoeverre officier De Wit als ver
klaard voorstander heil verwacht van dit
experiment, daar wil hij zich niet over
uitlaten. „Ik hou niet van koffiedik kij
ken", beklemtoont hij. Uit ervaring zegt
hij alleen te weten dat het transactie-sys
teem, zoals tot nu toe uitgevoerd door
de macht? Maar mannen hebben hele
maal niet zoveel macht. Ze oefenen wel
macht uit, maar dat komt voort uit on
macht, angst. Als mannen echt ervarin
gen met elkaar zouden uitwisselen, zou
dat heel revolutionair zijn. Want mannen
tonen emoties nu eenmaal niet. Als ze
dat wel zouden doen, zou dat echt wat
kunnen losmaken. Ik denk dat mannen
die echt vrij zijn vanzelf ophouden om
macht uit te oefenen. Het uitwisselen
van ervaringen kan een eerste stap in dat
proces zijn".
- Dat klinkt wel mooi, maar voorlopig
is er geen sprake van het inleveren van
macht.
Van den Berg: "Dat komt denk ik om
dat mannen niet weten wat ze daarbij
kunnen winnen. Ze denken dat ze heel
wat moeten inleveren, zoals: net zo vaak
net zo laat kunnen thuiskomen als ze
zelf willen. Maar er komt ook ontzettend
veel voor terug: niet langer een vreemde
man blijven voor je kinderen. Vaak ont
dekken mannen nu dat hun kinderen
bijna volwassen zijn en nog steeds
vreemde wezens voor ze zijn. Bovendien
is het heel spannend om emotioneel te
leven in plaats van als een machine die
alleen voor geld zorgt en af en toe de
boeman mag spelen".
Van Dijk: "Ik ken iemand die 40 uur
per week werkt, getrouwd is en twee
kinderen heeft voor wie zijn vrouw
zorgt. Ik heb hem wel eens gevraagd:'
ben je daar nu gelukkig mee, zou je niet
minder willen werken? Ik zag echt af
schuw in zijn ogen: dat hij dat minder
waardige huishoudelijk werk zou moe
ten doen. Als hij eens zou weten hoeveel
plezier je met je kinderen kunt hebben,
om ze te zien opgroeien".
Verbonden
- Is het niet allemaal wat elitair?
Van Dijk: "Nou, onderschat Jan de Ar
beider niet. Iedereen heeft heel veel
kwaliteiten en talenten in zich, alleen
komt het er vaak niet uit. Iemand die
straten maakt heeft het net zo goed in
zich".
Van den Berg: "Ook die stratenmaker
heeft last van dezelfde dingen, dezelfde
rolpatronen waaraan hij moet voldoen:
hij moet een of andere opmerking ma
PAGINA 21
het Openbaar Ministerie, de stroom van
kruimeldieven en andere wetsovertre
ders naar de rechter in „bevredigende
mate" heeft beperkt.
Beperkingen
Maar als het een bekend gegeven is
dat winkeldiefstallen en fietsendiefstal
len veelal worden gepleegd door recidi
visten, heeft justitie zichzelf dan geen
beperkingen opgelegd met dit experi
ment? Uiteindelijk komen alleen ver
dachten van 18 jaar in aanmerking, die
de laatste twee jaar dan ook nog niet in
aanraking mogen zijn geweest met justi
tie.
De Wit: „Wij pretenderen geenszins
het ei van Columbus te hebben uitge
vonden. Het is inderdaad zo dat sommi
ge personen zich veelvuldig schuldig
maken aan het plegen van winkeldief
stallen. Dikwijls gaat het nog om moei
lijk te traceren lieden die van de ene ver
blijfplaats naar de andere gaan. Maar het
Openbaar Ministerie houdt tegenwoor
dig een lijst bij waarop alle zaken staan
vermeld die tegen een bepaalde ver
dachte openstaan. De politiekorpsen
krijgen afschriften van die lijsten. Als
dus een moeilijk te achterhalen delin
quent wordt gepakt, kan hem door de
officier van justitie na voorgeleiding
meteen een dagvaarding worden uitge
reikt".
De officier laat weten dat er vooral met
automobilisten met een slokje teveel op
(„tot een bepaald promillage") veel
schikkingen worden getroffen. Hij laat
doorschemeren dat een dergelijke trans
actie de wetsovertreder een financiële
besparing oplevert. „Het heeft niet zo
veel zin bedragen te noemen, die gaan
dan een eigen leven leiden. Maar het is
een feit dat de eisen op een terechtzit
ting zóveel hoger liggen dat menigeen
geneigd zal zijn op een transactie in te
gaan".
In theorie zou een wetsovertreder
kunnen terugkomen op zijn bekentenis
van de gepleegde 'normoverschrijding',
zoals hij bij nader inzien ook ervan zou
kunnen afzien in te gaan op een schik
king teneinde de zaak alsnog te laten
voorkomen. „Tegen dit aspect van het
experiment hebben mr. Kuitenbrouwer
van de NRC en rechter Van der Pol uit
Amsterdam hun bezwaren geuit. Ook al
moet ik toegeven dat er wat dat betreft
niets vastligt, voor mij geldt indachtig
de vaderlandse zegswijze 'een man een
man, een woord een woord' dat een een
maal aanvaarde transactie niet herroe
pen kan worden. In dat verband zou ik
er nog op willen wijzen dat ook het oor
spronkelijke proces-verbaal z'n gel
dingskracht behoudt, ook al ontkent ie
mand naderhand wat-ie eerder heeft be
kend".
Scepsis
Het experiment in Leiden en Delft is
hier en daar met scepsis begroet. Ook De
Wit kent de cynici die zich al hebben af
gevraagd hoe ver we nog af zijn van het
moment waarop vermogensdelicten,
verkrachtingen en rijden onder invloed
kunnen worden afgekocht. „Zover zal
het niet komen", is de stellige overtui
ging van de officier. „Het OM zal z'n
strafrechtelijke bevoegdheden met be
trekking tot ernstiger vergrijpen niet uit
handen geven. Het zal beperkt blijven
tot de eenvoudige misdaden. Rijden met
een bepaald promillage alcohol, diefstal
len tot een bedrag van 250 gulden. Waar
bij dan bovendien nog als verplichting
geldt dat de schade al is vergoed".
Voor hem staat het vast dat het experi
ment met al z'n voor- en nadelen het
waard is om ermee te experimenteren.
In de geest van het huidige justitiële be
leid moet naar zijn opvatting op elke
strafbare actie een reactie van justitie
komen. „En dat moet zo snel mogelijk,
op dit ogenblik laat de snelheid van af
handeling van sommige strafzaken nog
te wensen over. Met als gevolg dat er ge
legenheidsovertreders zijn die maanden
niet kunnen slapen, omdat ze niet weten
wat ze boven het hoofd hangt. Straf met
een laten volgen op de daad, dat is een
beginsel dat iedere opvoeder zal aan
spreken".
ken als er een mooie vrouw langskomt,
ook als hij dat diep in zijn hart helemaal
niet zo leuk vindt". Maar tot nu toe is de
mannenbeweging, zo geven ze wel toe,
een vrij elitair clubje gebleven van 'over
het algemeen wel linksdenkende man-
Hoe ze dat met het manifest willen
doorbreken is onduidelijk. Het heet poli
tiek te zijn, maar dat is dan wel politiek
in heel brede zin, maakt Van Dijk duide
lijk: "Politieke partijen zijn vaak alleen
maar politiek bezig en slaan de mens ge
woon over, terwijl die toch onlosmake
lijk met elkaar zijn verbonden. Als ik
een politicus of vakbondsbons hoor pra
ten over 36 uur terwijl hij zelf 60 of 70
uur werkt, dan denk ik: ga eerst maar
eens voor de spiegel staan".
Wel wil 'de mannenbeweging' duide
lijk naar de vakbonden toe, omdat werk
nu eenmaal een belangrijke rol in de
maatschappij speelt en de traditionele
rolverdeling in stand houdt. Concreet is
in elk geval de discussiedag die de Man
nenlijn vandaag organiseert in Utrecht
(Cunera, Nieuwe gracht 32) waarvoor
onder meer politieke partijen en vak
bonden zijn uitgenodigd.
Maar verder? Flip van den Berg, zelf
leraar op een middelbare school: "Ik
denk dat onderwijs ook heel belangrijk
is. Dat zou van meet af aan veranderd
moeten worden. Er zou ook een meester
kunnen staan op de kleuterschool in
plaats van een juffrouw. Vrouwen als
hoofden van de basisschool, een lerares
wiskunde in plaats van een leraar en een
leraar Frans in plaats van een lerares.
Emancipatie moet ook een onderdeel
van de onderwysopleidingen worden en
in het onderwijs worden geïntegreerd.
Het moet geen apart onderdeel van het
lespakket worden, maar een houding,
een mentaliteit. Nu worden altijd hogere
eisen aan jongens dan aan meisjes ge
steld, want die trouwen later toch en
gaan dan het huishouden in. Marie
wordt wijzer, ja".
Individueel
Maar een massabeweging zal het wel
nooit worden. "Dat hoeft ook helemaal
niet", zegt Van Dyk, "Ik hoop alleen dat
mensen individueel aan de slag gaan.
Waarom zouden we met z'n allen weer
een beweging moeten vormen. We wil
len bewegende mensen zijn, niet de zo
veelste stuklopende beweging".
Hoewel, zegt Van den Berg: "Als het
zou lukken om een grote beweging te
worden, dan zou ik dat echt geen schan
de vinden. Ik zou dat prima vinden, ei
genlijk".
SJAAK SMAKMAN
Ruud van Dijk (zittend) en Flip van den Bergh: "De macht van mannen
komt voort uit onmacht". (foto Roland de Bruin/GPD)
