Vijf jaar na dood van Ikon-ploeg in El Salvador
Britten gaan
binnenkort
naar stembus
Verwachting na begroting
NAVO-deskundigen twijfelen
aan inzetbaarheid dure Awacs
Weinberger vangt bot
bij Spaanse regering
Reagan staat pers weer te woord
WOENSDAG 18 MAART 1987
LONDEN - Gaan de Engelsen nu toch in juni naar de
stembus? De speculaties daarover nemen toe. De belang
rijkste reden daarvoor is 's lands nieuwe begroting, waarin
de minister van financiën Nigel Lawson de inkomstenbe
lasting met 2 procent vermindert en stimulerende maatre
gelen heeft genomen om de rentevoet te verlagen.
Hij gaf gisteren een zonnig beeld samenspraak met zijn buurvrouw
van de Engelse economie en stak op nummer 10 in Downing Street,
zijn regering een pluim op de hoed zich duidelijk beheerst. Hij toonde
BRUSSEL - Deskundigen op het
militaire NAVO-hoofdkwartier in
Bergen (België) breken zich het
hoofd over de vraag hoe de inzet
baarheid van de peperdure Awacs
radarvliegtuigen van de NAVO
kan worden vergroot en hoe dë
kwetsbaarheid van deze toestellen
kan worden verkleind. De NAVO-
beschikt momenteel over 18 van
deze vliegtuigen - twee miljard
gulden per stuk - die zijn gesta-
tionneerd op de luchtmachtbasis
van het Duitse Geilenkirchen,
even over de grens bij Kerkrade.
door
Hans de Bruijn
Enkele weken geleden verklaar
de een hoge Amerikaanse militair,
brigade-generaal Charles Winters
van het VS Militaire Systems Com
mand, dat de Sowjet-Unie binnen
kort over apparatuur beschikt die
de effectiviteit van de Awacs-toe-
stellen ernstig zal aantasten, terwijl
zij bovendien zeer kwetsbaar zijn
voor tegenaanvallen. Bovendien
blijken er grote klachten te zijn
over de operationele inzetbaarheid
van de toestellen.
De Awacs-vliegtuigen zijn omge
bouwde Boeing 707's met een gro
te radar- jtel op de 'rug'. Met die
radar 1 nnen de E3-A-toestellen,
zoals j officieel heten, zo'n 400
km ver het vijandelijke luchtruim
inkijken en luchtbewegingen
waarnemen. Ook kunnen de opera
ties van de eigen vliegtuigen van
uit de Boeings worden geleid en
gecoördineerd.
Militairen van het Awacs-com-
mando in Geilenkirchen beklagen
zich volgens het defensietijdschrift
Jane's Defence Weekly over het ge
ringe bereik van de toestellen.
Wanneer zij moeten opereren bo
ven de noordelijke Atlantische
Oceaan, in de buurt van IJsland,
dan kunnen zij maximaal ander
half uur 'op post' verblijven omdat
anders onvoldoende brandstof
over is voor de terugvlucht naar
Duitsland.
De vlucht naar en van het noor
delijke operatiegebied duurt zo'n
drie uur. Er blijft daardoor wel heel
weinig tijd over voor het uitvoeren
van de hoofdtaak van de toestellén,
het patrouilleren boven dit strate
gisch uiterst belangrijke gebied.
Bij de NAVO wordt daarom nu ge
studeerd op de aanschaf van 24 tot
30 speciale NAVO-tankvliegtui-
gen, die de Awacs-toestellen in de
lucht zouden kunnen bevoorraden.
De operatietij d zou daardoor meer
dan verdubbeld kunnen worden.
Maar het aanschaffen van enkele
tientallen tankvliegtuigen is een
kostbare zaak, die van de bondge
noten opnieuw vele miljarden gul
dens zou vragen. De Awacs-vlieg
tuigen zijn immers eigendom van
de NAVO zelf en niet van een van
de lidstaten. Alle NAVO-landen
hebben er aan meebetaald en de
bemanningen zijn internationaal
samengesteld. Omdat de grote NA
VO-landen het destijds niet eens
konden worden, is besloten ze de
Luxemburgse registratie te geven.
Daarmee heeft Luxemburg - het
kleinste NAVO-lid - de beschik
king gekregen over een van de
duurste militaire luchtvloten in
Europa. De Awacs-toestellen ver
tegenwoordigen een waarde van
meer dan 40 miljard gulden. Als
het aan de NAVO-militairen ligt
komt daar straks ook nog eens een
omvangrijke tankvloot bij. Ge
beurt dat niet dan betekent dat een
ernstige beperking van de bruik
baarheid van deze dure investe
ring, zo zegt men.
Maar ook de bescherming van de
logge en relatief trage Awacs-toe
stellen is door militairen ter discus
sie gesteld. Op de basis in Geilen
kirchen staan de 18 vliegtuigen al
tijd buiten. Bomvrije hangars, zo
als die voor jachtvliegtuigen be
staan, zijn er niet omdat die te
groot zouden zqn. De computerap
paratuur die de gegevens uit de
Awacs-vliegtuigen verwerkt be
vindt zich wel in ondergrondse kel
ders, maar er is geen reserve-een
heid voor het geval de basis zou
worden vernietigd.
voor de langste periode van econo
mische groei die het land sinds de ook opvallend
oorlog heeft gekend
door
Haye Thomas
zich weliswaar vrijgevig maar toch
rzichtig.
al was het maar om elke schijn
van geef maar raak met het oog op
de komende verkiezingen te ver
mijden en dus de wind uit de zeilen
van de oppositie te nemen. Natuur
lijk roepen Labouraanvoerder Neil
Kinnock en de twee Alliantielei-
Deze groei nadert de 3 procent ders David Steel en David Owen
nu tóch dat het een begroting is die
weinig doet voor hét land, maar al
les voor vervroegde algemene ver
kiezingen. En ze wijzen op het gro
te hangijzer in de discussies over
de economie tussen Tories en de
oppositie: de werkloosheid, die
volgens de officiële cijfers
3.184.000 bedraagt. Hun verwijt is
dat de regering-Thatcher niets ge
daan heeft om de werkverschaf-
per jaar en vormt dus een pluspunt
dat Nigel Lawson maar al te graag
wil uitdragen. Want de strategie is
nu helemaal afgestemd op het bou
wen van een solide basis, waarop
premier Margareth Thatcher de
sprong naar de derde ambtster
mijn durft te maken. Het tij lijkt
daarvoor gunstig nu volgens de
laatste landelijke opiniepeilingen
haar conservatieven een 9 procent
voorsprong hebben op Labour en
de populariteit van de Alliantie
tussen liberalen en sociaal-demo
craten weliswaar duidelijk is toe
genomen, maar toch nog niet groot
genoeg is om de Tories echt te
verontrusten.
Een positieve begroting lag in de
lijn der verwachting. Per slot van
rekening verkeerde Nigel Lawson
door allerlei plezierige meevallers,
onder andere veel lagere over-
heidsleningen dan hij te voren
voorspelde, in de gunstige positie
dat hij enige miljarden te vergeven
had. Wel 5 tot 6 miljard pond, luid
fing te verbeteren.
Maar zowel de premier als haar
financiële specialist Nigel Lawson
houden vol dat zij wel degelijk de
economie stimuleren en dat er nu
duidelijk sprake is van een trend
die tot vermindering van de werk
loosheid zal leiden. Hun financiële
strategie blijft erop gericht om de
leningen van de overheid tot 1 pro
cent van het nationale produkt te
beperken en daardoor opder meer
verlaging van de rentevoet te krij
gen. De verwachting dat dit op kor
te termijn zal gebeuren, gekoppeld
uiteraard ook zeer populai-
Een vrouw zit huilend op de resten van haar, illegaal, gebouwde huis. Zuidafrikaanse veiligheidstroepn
vernietigen gisteren vijf van zulke provisorische woningen nabij een boerderij ten zuiden van Johannesburg.
Boeren uit de omgeving hadden hevig geprotesteerd tegen de bouwsels, omdat deze de waarde van hun eigen
dommen deden dalen. (foto AP)
de de meest gedurfde prognose, re verlaging van de hypotheekren
Als dat inderdaad zo is, dan heeft te, past natuurlijk
Nigel Lawson uiteraard in diepe voor vervroegde verkiezingen,
ATHENE, ANKARA (DPA) -
De koudegolf die sinds drie we
ken heerst in Griekenland
heeft inmiddels .al aan 46 men
sen het leven gekost. In Tur
kije, waar men spreekt over de
"winter van de eeuw", zijn in
de afgelopen twee weken min
stens 15 mensen als gevolg van
kou om het leven gekomen. De
schade die aan de Griekse land
bouw is aangericht, wordt be
groot op 300 miljard drachme
(ongeveer 4,5 miljard gulden).
In het noorden en midden
van Griekenland en in dë' berg
gebieden van de Peloponnesus
begon het gisteren opnieuw te
sneeuwen. In Thessalonië en
Macedonië bereikte de sneeuw
een hoogte van 30 cm in de ste
den en 1 meter op het platte
land. Talrijke dörpen moesten
opnieuw vanuit de lucht wor
den bevoorraad met leVens-
Griekenland
nog in greep
koudegolf
middelen, veevoeder en medi
camenten. De meteorologen
hebben geleidelijke verhoging
van de temperatuur vanaf mor
gen voorspeld.
De Turkse radio deelde mee
dat het hevig zou gaan regenen
in de kustgebieden langs het
oosten van de Zwarte Zee, de
Egeïsche Zee en de Middel
landse Zee. In de overige gebie
den van Turkije zou het tot het
weekeinde opnieuw sneeuwen.
In Istanboel, waar de gemeen
tereiniging in de voorbije we
ken een uitzichtloze strijd te
gen de bergen sneeuw heeft ge
voerd, was de middagtempera-
tuur vier graden boven nul. De
luchthaven is opengebleven en
de spoorwegverbinding naar
Europa is sinds zondag weer
open.
Ook in het zuiden van Italië
sneeuwde het gisteren weer.
Vooral de bergstreken in de re
gio's Molise~ en Basilicata wer
den door de sneeuw overvallen.
Koud was het bijna in heel Ita
lië. Ook in Frankrijk is het nog
zo winters, dat er in Lotharin
gen en de Elzas gisteren
sneeuw viel.
De temperaturen in Spanje
varieerden van 22 a 24 graden
op de Canarische Eilanden tot
16 graden in het grootste deel
van het vasteland en 3 a 5 gra
den onder nul 's nachts in het
noorden.
De Britse minister van financiën Nigel Lawson toont het begrotingskof
fertje vlak voordat hij naar het parlement gaat om de regeringsbegroting
voor het komende jaar in te dienen. (foto ap>
Buitenland kort
Busongeluk
In het oosten van Oeganda zijn
afgelopen zondag meer dan 100
mensen om het leven gekomen
toen een hardrijdende autobus na
het raken van een vrachtauto van
de weg reed. Het ongeluk gebeur
de op de weg van MBale naar Toro-
to op 200 km ten oosten van de
hoofdstad Kampala. Op het ogen
blik van het ongeluk zaten er 120
mensen in de bus. De wegen ter
plaatse zijn er slecht aan toe door
jaren van burgeroorlog. Bovendien
is het niet ongewoon dat bussen,
vanwege het tekort aan benzine,
voor de korte afstand tweemaal zo
veel passagiers meenemen als
mag, vanwege het tekort aan benzi
ne.
Corruptie
Luitenant-kolonel Joel Desmet
in België is gisteren na drie weken
voorwaardelijk in vrijheid gesteld.
Hij zat vast op verdenking van cor
ruptie in verband met beweringen
dat een Amerikaanse firma smeer
geld betaalde om een legercontract
binnen te krijgen. Desmet was chef
de cabinet van de oud-minister van
defensie Freddy Vreven. Hij ont
kende dat hij zich aan 'passieve
corruptie' had schuldig gemaakt in
het geval van de levering aan het
Belgische leger van 144.000 grana
ten door het Amerikaanse bedrijf
General Defence Corps (GDC) in
1985.
Verjaagd
Ongeveer 6.500 omwonenden
van het stadje Browns weg in Suri
name, 100 kilometer ten zuiden
van Paramaribo, hebben vorige
week hun woongebied verlaten en
zich elders in het district geves
tigd. De bevolking gaf hiermee ge
volg aan een ultimatum van leden
van de groep Brunswijk, dat zij ui
terlijk 16 maart hun woningen
moesten hebben verlaten met ach
terlating van de inboedel.
ULTIMATUM - De Libanese groe
pering Organisatie voor revolutio
naire gerechtigheid in Beiroet heb
ben de terechtstelling van de Fran
se gijzelaar Jean-Louis Norman-
din, die zij sinds 8 maart 1986 ge
vangen houdt, met een week uitge
steld. Dit naar aanleiding van de
oproep van de Libanese geestelijk
leider Mohammed Hoessein Fad-
lallah, die zij 'een eerlijke patriotti
sche strijder' noemde.
WASHINGTON (Rtr/AFP/DPA) -
De Amerikaanse president, Ronald
Reagan, zal morgen voor het .eerst
in vier maanden weer een perscon
ferentie geven, zo heeft het Witte
Huis gisteren bekendgemaakt. De
persconferentie vindt plaats op
donderdagavond om 20.00 uur
(vrijdag 02.00 uur Nederlandse tijd)
en wordt in het hele land recht
streeks door de televisie uitgezon
den.
Op de persconferentie zal de
Amerikaanse president waar
schijnlijk flink aan de tand worden
gevoeld over zijn rol in het schan
daal rond de geheime Amerikaan
se wapenleveranties aan Iran en de
illegale overheveling van gelden
naar de Nicaraguaanse opstande
lingen. Andere belangrijke onder
werpen die naar verwachting aan
de orde zullen komen zijn de stand
van de onderhandelingen over de
wapenbeheersing met de Sowjet-
Unie, de omstreden voortzetting
van de hulp aan de Nicaraguaanse
„Contra's" en het begrotingstekort
van de Verenigde Staten.
Op de persconferentie in novem
ber zei Reagan dat er geen derde
land bij de wapenleveranties aan
Iran betrokken was, hoewel al be
kend was dat Israel een belangrij
ke rol had gespeeld in de leverin
gen. Onmiddellijk na afloop van de
persconferentie moest het Witte
Huis dit rechtzetten. Volgens poli
tieke waarnemers heeft de onhan
dige wijze waarop Reagan de pers
te woord stond in belangrijke mate
bijgedragen aan de sterke daling
van zijn populariteit in de opinie
peilingen.
Het lange zwijgen van Reagan,
die nooit een liefhebber van pers
conferenties is geweest, heeft veel
kritiek uitgelokt in de Amerikaan
se pers en volgens politieke waar
nemers moet de aangekondigde
persconferentie dan ook worden
gezien als onderdeel van de strate
gie van de pasbenoemde stafchef
van het Witte Huis, Howard Baker,
het prestige van de president weer
wat op te vijzelen.
MADRID - Madrid mag zich de
laatste weken verheugen in een op
timale belangstelling van Ameri
kaanse topdiplomaten en hoge re
geringsfunctionarissen. Weinig
Europese hoofsteden zullen in am
per drie weken het puikje van de
Amerikaanse politiek hebben ont
vangen: de Amerikaanse onder
handelaar in Genève, Max Kam
peiman, de VS-vertegenwoordiger
in de VN, Vernon Walters en sinds
zondag de minister van defensie,
Caspar Weinberger. Officieel heet
het, dat de drie toppolitici louter
op routinebezoek in de Spaanse
hoofdstad waren.Maar in
werkelijkheid gaat het om iets an
ders.
door
Gerrit-Jan Hoek
Op 2 en 3 april vindt in Washing
ton de vijfde onderhandelingsron
de plaats over de Amerikaanse mi
litaire bases, 3 luchtmachtbases
van Zaragoza, Torrejon de Ardoz
bij Madrid en Moron de la Frontera
in Andalusie en de vlootbasis van
Rota in de buurt van Cadiz. Als on
derdeel van het referendum van
vorig jaar maart, waarbij Spanje
besloot lid te blijven van de NAVO,
beloofde de Spaanse regering in
krimping van de Amerikaanse
troepensterkte en reductie van het
aantal militaire bases van de VS in
Spanje. En die belofte wil de rege-
ring-Gonzalez hard maken. Spanje
wil een substantiële reduktie van
de Amerikaanse militaire aanwe
zigheid: het terugtrekken van drie
esquadrons F-16 straaljagers, die
gelegerd zijn in Torrejon de Ardoz
en van de 5 tankvliegtuigen, die op
de basis van Zaragoza gestatio
neerd zijn. Aanvankelijk nam de
VS-delegatie die Spaanse eisen
niet zo serieus. Wellicht in de ver
onderstelling, dat die belofte van
het referendum uit opportunisti
sche overwegingen genomen was.
En waren de socialisten, destijds in
de oppositie felle tegenstanders
van de NAVO, ook niet op hun
schreden teruggekeerd toen ze
eenmaal in de regering zaten?
Maar na vier onderhandelingsron
des zijn de Amerikanen er wel ach
ter gekomen, dat de eis van Spanje
bloedserieus is. Vandaar dat de VS
een offensief hebben ingezet om
Spanje tot andere gedachten te
brengen voor november van dit
jaar, als de verlenging van het bila
terale verdrag, op grond waarvan
de VS de bases mogen gebruiken,
aan de orde komt. Op voorhand
hebben de VS een aantal subtiele
tegenvoorstellen gedaan om onder
de inkrimping uit te komen. In fe
bruari liet de Amerikaanse delega
tie in Madrid een proefballonnetje
op met het voorstel het tactische
onderdeel van de US Air Force van
Torrejon naar Moron de la Fronte
ra over te plaatsen. Maar voor die
vestzak-broekzak-politiek voelden
de Spanjaarden weinig, omdat
daarmee de Amerikaanse militaire
sterkte in Spanje per saldo onver
anderd zou blijven. Ook de sugges
tie, dat de Spaanse luchtmacht de
72 F-16 straaljagers zou mogen ge
bruiken, waarop als summum van
toegevingsgezindheid ook de
Spaanse vlag geschilderd zou kun
nen worden, stond de Spaanse re
gering allerminst aan en werd van
tafel geveegd. Om de Spaanse hals
starrigheid te overwinnen ramme
len de VS nu met de geldbuidel.
Maar omdat Spanje weinig ge
voelig lijkt voor alle lokkertjes,
schermde Weinberger gisteren ook
met militair-strategische argumen
ten. De aanwezigheid van het tacti
sche onderdeel van de Amerikaan
se luchtmacht in Torrejon is vol
gens Weinberger van vitaal belang
voor de NAVO, voor Spanje en ook
voor de VS. Weinberger ging zelfs
zo ver, dat hij Spanje er indirect
van beschuldigde, dat de starre
Spaanse houping een obstakel kon
vormen voor een succesvolle vor
dering van de ontwapeningsonder
handelingen in Genève.
Maar Spanje deelt die catastrofa
le visie van Weinberger, die vol-
gens politieke kringen in Madrid
met zijn bezoek aan de Spaanse
hoofdstad alleen wilde verifiëren
of koning Juan Carlos het stand
punt van de Spaanse regering
deelt, allerminst. De enige flexibili
teit, die Spanje wil opbrengen, is
een zekere soepelheid betrachten
in de tijd, waarbinnen de VS hun 3
esquadrons F-16's en de 5 tank
vliegtuigen moeten terugtrekken.
Desnoods, in momenten van crisis,
is Spanje zelfs bereid om die on
derdelen weer toe te laten, al is het
maar tijdelijk. Maar dat is wel het
maximale, waartoe Spanje bereid
is. Voor de VS wordt het kiezen of
delen. Akkoord gaan met de
Spaanse eis bezorgt de Amerika
nen de kopzorg van het spook
beeld van een domino-effect: dat
ook andere landen, gesterkt door
het Spaanse voorbeeld, reductie
van de Amerikaanse bases zullen
eisen. Of het been stijf houden met
het risico, dat Spanje in zijn trots
gekrenkt is en het dreigement
waar maakt om het bilaterale ver
drag in november op te zeggen.
Dat zou impliceren, dat de VS voor
mei 1989 al zijn bases en communi
catiestations zal moeten ontmante
len en zijn 12.500 militairen defini
tief zal moeten repatriëren.
ADVERTENTIE
Nog 2 nachtjes slapen!
En danDan leest u alles over
Huren
Sparen
MEXICO STAD/HILVERSUM -
Het was gisteren, dinsdag 17
maart, precies vijf jaar geleden dat
Koos Koster, Jan Kuiper, Joop
Willemse en Hans ter Laag door
kogels van het Salvadoraanse leger
werden gedood. Nog altijd is het
niet helemaal duidelijk of het om
een hinderlaag ging of om puur
toeval. Wat wel duidelijk is, is dat
zowel de Salvadoraanse als .de Ne
derlandse autoriteiten de kwestie
inmiddels- helemaal zijn vergeten.
door
Rob Sprenkels en
Jurgen Surstedt
Onder leiding van Koos Koster,
die in 1971 in het Chili van de pro
gressieve president Salvador Al-
lende was begonnen als correspon
dent voor Latijns-Amerika, wilde
de IKON-ploeg opnamen maken in
het door guerrilleros overhèerste
gebied van de provincie van Chala-
tenango, in het noordoosten van El
Salvador. Maar kort nadat ze con
tact hadden gesloten met vier le
den van het Salvadoraanse verzet
liepen ze op een patrouille van het
Salvadoraanse leger.
Volgens de nog altijd door de
Salvadoraanse autoriteiten gehan
teerde officiële versie kwamen de
vier Nederlandse journalisten om
het leven tijdens een vuurgevecht
tussen soldaten en guerrilleros. Uit
de door de Nederlandse regering
zelf gedane onderzoeken is geble
ken dat de term van 'vuurgevecht'
in ieder geval overdreven is.
Wellicht heeft een van de guerril
leros, die de journalisten begeleid
de geschoten, toen hij in de heu
vels vlak voor hem soldaten ont
dekte. Maar dat het om een ongelij
ke strijd ging en dat de groep, en
met name de met camera, video-
recoorder en statief slepende jour
nalisten, in koele bloede zijn geë
xecuteerd staat vast.
Op de kernvraag heeft echter
niemand ooit een definitief ant
woord kunnen geven: ging het om
een vooropgezette hinderlaag of
liepen de journalisten toevallig te
gen de soldaten op? Geen defini
tief antwoord dus, en dat zal er wel
nooit meer komen ook. Maar het
kader waarin de gebeurtenissen
zich afspeelde doet toch vermoe
den dat er wel degelijk sprake was
van opzet.
Bloedbad
Zes dagen voor het bloedbad, op
11 maart, was Koster vier uur lang
door de chef van de veiligheidspo
litie, kolonel Francisco Moran, on
dervraagd omdat het leger in de
kleren van een gedode guerrillero
een papier zou hebben gevonden
met zijn naam en adres. Het week
blad Vrij Nederland publiceerde
precies op de dag dat Koos en zijn
collega's de dood vonden, een arti
kel waarin Koster samen met Jan
Kuiper verslag uitbracht van die
ervaring: al met al constateerden
zij een toenemende hetze tegen
buitenlandse journalisten in El
Salvador.
En zo was het in maart 1982: de
door de regering gecontroleerde
media hadden het bijna elke dag
over 'de leugens' die de buiten
landse pers aan zijn lezers zou ver
kondigen inzake El Salvador. Een
ultra-rechts doodseskader had een
paar weken eerder een lijst gepu
bliceerd waarin tientallen regelma
tig in El Salvador komende journa
listen met de dood werden be
dreigd.
Alle ruimte voor de buitenlandse
pers moest blijkbaar zoveel moge
lijk beperkt worden ter gelegen
heid van de verkiezingen van een
grondwetgevende raad, een stpm-
busslag die op 24 maart zou wor
den gehouden. Of de moord op de
vier Nederlandse journalisten nu
toeval was of niet, heel wat hoge
autoriteiten in El Salvador zullen
over het resultaat best tevreden
zijn geweest: tientallen journalis
ten verlieten nog voor het houden
van de verkiezingen het land; zo'n
honderd anderen zagen van hun
geplande reis af en degenen die
wel bleven durfden niet uit hun ho
tel te komen.
Koos Koster
Böhmer)
op de bodem uit te zoeken, inclu
sief die van de huidige president
José Napoleon Duarte, is niets ge
komen. De verschillende procu
reurs die met de zaak belast zijn ge
weest bleken geen van allen vol
doende gezag te hebben om officie
ren van het leger uit te horen, of
van de veiligheidsdienst. Na vijf
jaar is de zaak bij de Salvadoraanse
justitie al diep in de doofpot ver
dwenen, voorgoed zo lijkt het.
Ook de Nederlandse regering
lijkt de dood van Koster en zijn
maten vergeten. Minister Max van
der Stoel van buitenlandse zaken
had in eerste instantie laten weten
dat alle betrekkingen met El Salva
dor op een zo laag mogelijk pitje
zouden worden gezet. Anderhalf
jaar later schaamde zijn opvolger,
minister van den Broek, zich er
echter niet voor om een paar uur
lang thuis te gaan tafelen bij de
man die op het moment van dood
van de journalisten aan het hoofd
van de Salvadoraanse regering had
gestaan: José Napoleon Duarte.
Van den Broek erkende persoon
lijk dat hij niet over de dood van de
vier Nederlandse journalisten had
gepraat: „Als Duarte daar nog wat
over had geweten dan had hij me
dat wel verteld", zo stelde de Ne
derlandse minister destijds.
In 1987 is het nog altijd oorlog in
El Salvador. Er zijn tijdens de
strijd al meer dan 62.000 doden ge
vallen. José Napoleon Duarte is
opnieuw aan de macht en kan nog
steeds rekenen op de steun van mi
nister Van den Broek.
Om zijn houding te kunnen ver
dedigen wijst Van den Broek erop
dat er 'een duidelijke opgaande
lijn' zit inzake de mensenrechten
in El Salvador. De afgelopen jaren
is het opereren van ultra-rechtse
doodseskaders, in feite niet meer
dan een anoniem verlengstuk van
het leger, inderdaad sterk afgeno
men. Maar mensenrechtenorgani
saties wijzen erop dat vele delen
van de bevolking nu rechtstreeks
door het leger worden geterrori
seerd.
IKON
"De Ikon staat ondertussen vol
ledig buitenspel en is een roepende
in de woestijn", zegt directeur tele
visie Wim Koole. De omroep ver
wijt de Nederlandse regering het
initiatief uit handen te hebben ge
geven en aan. het handje van de
Salvadoraanse president Duarte te
lopen. Minister Van den Broek zou
veel meer druk op hem moeten uit
oefenen en geen genoegen moeten
nemen met het vage rapport van
zijn voorgangers Van der Stoel en
Van Agt.
„De ware feiten zijn nog niet be
kend en de minister onderneemt
niets of heel weinig',' stelt Koole
vast. "Dat komt doordat niemand
belang heeft bij de werkelijke fei
ten, behalve de familie en de Ikon.
De Amerikanen heb
ben er net zo weinig belangstelling
voor als Nederland. Voor beide
landen geldt dat een goede relatie
met El Salvador de voorkeur heeft.
En zeuren over dode journalisten
is dan niet gewenst. Dat is publici
teit ongunstig".
Koole heeft de afgelopen vijfjaar
als 'zeer frustrerend' ervaren. „Bij
elke gelegeheid hebben we de aan
dacht op onze mensen gevestigd.
We sturen als het maar even kan
een brief naar het ministerie van
buitenlandse zaken en naar Ka
merleden. We hebben de morele
verplichting om er op te blijven ha
meren. Niemand mag dit vergeten.
Maar bij de brieven houdt het voor
ons op. Als omroep kun je niet
meer doen. En we hebben het ge
voel dat Nederland er niet meer
aan wil doen".
