M
'Ik speel slechts met kleuren
en structuur
van de wol'
Leidse activiteiten in de Boekenweek
België raakt werk van
Magritte toch kwijt
KOOYKER
Gerald Moore overleden
DINSDAG 17 MAART 1987
PAGINA 19
Redactie Pieter C. Rosier
LEIDEN - Toneel, muziek, dans
en een solovoorstelling deze week
in de Leidse theaters.
Flairck
De groep Flairck, die al een
jaar of tien aan de weg timmert
geeft, zoals vorige week in deze
rubriek reeds aangekondigd
vanavond een concert in de Leid
se Schouwburg. Een concert met
'Magic Music' als thema. Een deel
van de muziek, die op de Flairck-
elpee 'Sleight of Hand' te beluis
teren is en welke titel slaat op de
vingervlugheid van de gooche
laar, is bij de samenstelling van
het programma gebruikt. Van de
groep maakt Peter Weekers
(dwarsfluit en panfluit) weer
deel uit.
De Bocht
De theatergroep Stix verzorgt
morgenmiddag een kindervoor
stelling in de Leidse Schouw
burg. De groep komt met een be
werking van een stuk van de
Duitse schrijver Tankred Dorst:
De Bocht. Deze absurde komedie
gaat over een tweetal dat aan de
rand van een snelweg woont. Het
bizarre feit wil dat het duo. zijn
broodwinning haalt uit de auto's
die te snel de bocht nemen en zo
in de achtertuin van het tweetal
belanden. De één knapt de auto's
op om ze vervolgens te verkopen,
de ander bergt op een bijzondere
manier de lichamen van de inzit
tenden op. Een vreemd stel dat
dag in dag uit zijn eigenaardig
bestaan leidt. Totdat op een
mooie dag opnieuw een auto uit
de bocht vliegt, waarvan de be
stuurder het ongeluk overleeft.
Aanvang 14.30 uur.
Jules Deelder, vrijdagavond in
de Leidse Schouwburg
Largo Desolato
De tragedie van de moderne
mens bestaat niet zozeer in het
feit dat hij eigenlijk steeds min
der weet over de zin van zijn ei
gen leven, maar dat hem dit
steeds minder kan schelen.
Een uitspraak van de Tsjechi
sche schrijver Vdclav Havel, aan
wie vorig de Erasmusprijs is toe
gekend. Havel was destijd een be
langrijke woordvoerder van de
Praagse Lente. Hij verbleef in de
periode van 1979 tot 1982 in de
gevangenis. 'Largo Desolato', dat
donderdagavond door het Pu-
bliekstheater in de Leidse
Schouwburg wordt opgevoerd, is
zijn eerste avondvullende toneel
stuk na zijn vrijlating. Havel
beeldt in dit stuk een man uit, een
filosoof, die nog altijd een sym
bool-figuur is van de opstand.
Men kijkt tegen hem op, stelt on
begrensd vertrouwen in hem, ver
wacht van hem niets minder dan
een verandering van de verhou
dingen in de opprmachtige staat.
Maar de filosoof kan aan deze
verwachting niet meer voldoen.
Het hikt hem niet meer de hem
toebedachte rol nog te spelen. Het
beeld dat hij van zichzelf heeft
ligt aan stukken. Het ziet er naar
uit dat de alomtegenwoordige
staat de identiteit van de filosoof
heeft opgeheven. Maar de mens is
onberekenbaar, een vat vol te
genstrijdigheden. Op het moment
dat we de filosoof in al zijn men
selijke zwakte en angst denken te
kennen, blijkt hij ons toch nog te
ontglippen. Havel zelf in een toe
lichting: 'In dit stuk zijn er noch
positieve noch negatieve perso
nen. Er zijn, zo men wil, parado
xal e personen, fragmenten, slac-
hoffers en scheppers van de para
doxale wereld, een wereld waar
in iedereen een beetje gelijk heeft
en het een beetje goed meent - en
daarbij liegt iedereen er op los,
waardoor het er zieker en slech
ter op wordt. Iedereen is op zijn
eigen wijze tragisch en tegelij
kertijd om te lachen'. Deze Pu-
bliekstheater-produktie is gere
gisseerd door Peter de Baan.
Jules Deelder
Jules Deelder, die er prat op
gaat de nachtburgemeester van
Rotterdam te zijn, heeft een grote
schare bewonderaars. Die zullen
de voorstelling, die hij vrijdag
avond in het theater aan de Oude
Vest geeft, zeker al in hun agenda
genoteerd hebben staan. Het gaat
om Deelders tweede programma,
waarin hij weer afgeeft op de
huidige politieke bewindvoering
en dan met name op het sociale
vlak. Afgeven, dat doet hij ook op
de mentaliteit van de Nederlan
der. De aalglad gekamde dichter
geeft af op Amsterdamzeggende
dat de hoofdstad alles heeft en
wanneer ze het even niet heeft,
het zeker steelt. Deelder is een fa
naat van de Nederlandse taal en
een fanatiek tegenstander van
vereenvoudiging van onze moe
dertaal. Een stortvloed van woor
den laat hij los op de zaal. Of hij
zich ook al een theaterpersoon
lijkheid mag noemen, er zijn cri
tici die dat menen te mogen be
twijfelen. Die vinden dat de pre
sentatie, althans tijdens de re-
cent gegeven proefvoorstellingen,
nog veel te wensen overlaat.
Radius Ebbelaar
'Op het lijf geschreven', het
nieuwe programma van het bal
letduo Alexandra Radius en Han
Ebbelaar, dateert alweer van me
dio vorig jaar. Het duo reist er
het hele land mee door en komt er
zaterdagavond mee naar de
Leidse Schouwburg. Het pro
gramma bestaat uit choreogra
fieën van Nils Christe. Is dat een
geslaagde onderneming? Volgens
een al eerder in deze krant gepu
bliceerde recensie niet helemaal.
Het programma biedt namelijk
naar de mening van onze ballet
medewerker te weinig afwisse
ling. Het opent met 'Necessarily
So', gezet op muziek van Gershm,
en vervolgt met 'Strings', op een
strijkkwartet van Bartok. Van
Nils Christe worden voorts uitge
voerd 'La Notte' en 'Duo Concer
tant', welk laatste ballet ook al
was opgenomen in het vorige
programma van Radius en Ebbe
laar. De uitvoering van al deze
choreografieën kunnen worden
gekarakteriseerd als zijnde zeer
gedegen, maar dat mag men van
dit danspaar ook wel verwach
ten. Voor de muzikale begelei
ding zorgen de violist Christiaan
Bor (viool) en Hakon Austbö
piano). Deze familievoorstelling
begint om 19.00 uur.
Herr Puntila
Speciaal voor scholieren is er
maandagavond in het theater
aan de Oude Vest een voorstel
ling van 'Herr Puntila und sein
Knecht Matti'. Dit stuk van Ber-
tolt Brecht wordt opgevoerd door
het Westfalisches Landestheater
uiteraard in de Duitse taal.
In 'Herr Puntila uns sein
Knecht Matti' voert Brecht de rij
ke grootgrondbezitter Puntila
ten tonele, die naar eigen zeggen
lijdt aan een groot gebrek: tussen
de langdurige periodes van
dronkenschap, waarin hij een
vriendelijk en vrijgevig mens is,
heeft hij aanvallen van nuchter
heid, die samenvallen met zijn
zakelijke beslissingen. Is hij
nuchter, dan wil hij zijn dochter
Eva uithuwelijken aan een niets
nut van goeden huize, maar als
hij tijdens het verlovingsfeest on
der invloed raakt ziet hij in zijn
wakkere chauffeur Matti een be
tere echtgenoot. En het is deze
Matti die aan het eind van het
verhaal het gedrag van heer
Puntila aan de kaak stelt.
Frisse Jongens
De voorstelling, die Adèle Bloe-
mendaal volgende week dinsdag
avond in de Leidse Schouwburg
zou geven, kan zoals bekend niet
door gaan. In plaats van deze
voorstelling is er een extra voor
stelling van Frisse Jongens. Het
duo geeft dan een herhaling van
het succesvolle programma 'Ons
Lowietje heeft een engel gezien'.
De Blinde
De Zwitserse toneelschrijver
Friederich Dürrenmatt is vooral
bekend om twee van zijn stuk
ken: 'Der Besuch der alten Dame'
(1955) en 'Die Physiker (1967).
Tot zijn eerste werken behoort het
nog niet eerder in ons land opge
voerde stuk 'Der Blinde', dat nog
niet in ons land is opgevoerd. Het
Brandtheater brengt dit uit 1948
daterende stuk deze week in een
eigen vertaling uit. 'De Blinde'
wordt in het LAK-theater ge
speeld op 19 (première), 20 en 21
maart.
Het stuk speelt tijdens de der
tigjarige oorlog en vertelt van de
strijd tussen een blinde hertog en
een Italiaanse veldheer. De her
tog gelooft alles wat hem wordt
verteld. De veldheer, Negro da
Ponte, wil de hertog confronteren
met de realiteit. En die realiteit is
hard: oorlog en crisis hebben zijn
slot tot een ruine gemaakt en zijn
volk verjaagd. Palamedes, zoon
van de hertog, maakt hem wijs
dat er niets aan de hand is. Een
troep haveloze toneelspelers en
oorlogsprofiteurs moet in een
door de veldheer geënsceneerd
spel de hertog de ogen openen.
Dürrenmatt gelooft in een door
het toeval bepaalde wereld. Dit
hoeft echter niet noodzakelijk tot
passiviteit te leiden. Er is altijd
een mogelijkheid, zo leert de pro
grammatoelichting, de omstan
digheden te manipuleren. Negro
da Ponte belichaamt in 'De Blin
de' deze visie. Deze produktie
van het Brandtheater is tot stand
gekomen onder regie van Paul
Devilee.
Imperium geeft op vrijdag- en
zaterdagavond in het eigen Mi
crotheater weer voorstellingen
van het vorige week uitgebrachte
toneelstuk 'Brokstukken'.
Jubileum van Wassenaarse handweefster Alexandra
Alexandra, handweefster:
'Gemiddeld doe ik zo'n twin
tig uur over een vierkante
meter. Ais ik hard doorwerk,
heb ik een tapijt twee weken
onder mijn handen'
Zuyderduin)
WASSENAAR - Het tapijt met vele blauwe en turquoise
tinten ligt er zes jaar. De kleuren ervan ogen nog fris, ter
wijl er toch dagelijks vele voetstappen, zelfs hondepoten
overheen gaan. Als je het huis van Alexandra betreedt,let
je daar ongemerkt op. Haar kunstwerken liggen immers
veelal op de grond. Zo'n 400 'Alexandra's' zijn er in om
loop, schat ze. Een jubileum in de kleden.
Alexandra - onder deze firmanaam
- opereert ze, heeft een aardige ma
nier gevonden om haar 25-jarig be
staan als handweefster in Wasse
naar te vieren: ze ze exposeert
kunst in een woonhuis. Zes goed-
bevriende collegae zijn door haar
uitgenodigd om in haar woning
aan de Molenweg te exposeren. Zo
hangen er van de overleden Paul
Citroen enkele zeef- en steendruk
ken, van Sierk Schroder zijn er
aquarellen en van Hanneke Schui-
tema staan er keramische klein-
plastieken. Van Joop van Ulden,
de partner van Alexandra, is er ke
ramiek te zien, tenyijl Hans
Eschauzier zijn inkttekeningen ex
poseert. Een mooie gevarieerde
collectie, die het bekijken waard is.
door
Saskia Stoelinga
De jubilares zelf heeft het beschei
den gehouden. Van haar is aan de
muur een handgeweven tapijt te
aanschouwen met allerlei diep
blauwe tinten. Ook liggen er twee
kleden op de vloer.
Eind januari is Alexandra ver
huisd van de Storm van 's-Grave-
sandeweg naar de Molenweg in
Wassenaar. Het is een tijdelijk on
derkomen. "Binnen een jaar hopen
Joop en ik iets definitiefs te heb
ben. Of dat ook in Wassenaar zal
zijn, weten we echt nog niet".
"De bedoeling is, dat we voorlo
pig in dit huis elke maand een ex
positie houden. Hier in deze huis
kamer. Nee, dat is geen enkel pro
bleem voor ons. Allereerst houden
wij van mooie dingen om ons heen
en ten tweede vinden we de con
tacten met mensen of beter gezegd
bezoekers heel leuk. Je moet niet
vergeten dat we altijd alleen
werken", zegt Alexandra. Ook na
mens Joop, die steeds goedkeu
rend knikt bij de enthousiaste ant
woorden van zijn partner.
Geluiddempers
Alexandra leerde het weven in
1959 bij Hans Polak, de eigenaar
van de handweverij en -drukkerij
'het Paapje' in Voorschoten. Drie
jaar daarna begon ze haar eigen
handweverij in Wassenaar. Be
scheiden merkt ze op dat haar
werk echt niet meer inhoudt dan
'matjes vlechten'. "Ik maak geen
ingewikkelde patronen, ik speel
slechts met kleuren en de struc
tuur van de wol".
Haar tapijten worden voor aller
lei doeleinden gebruikt. Spottend:
"In grote hallen van bedrijven ge
bruikt men mijn wandkleden als
geluiddempers. In andere gevallen
zijn het voetvegen. Soms werk ik
in opdracht, de andere keer ont
werp ik iets waar ik zelf zin in heb
en verkoop ik dat in galerieën en
op tentoonstellingen".
De bovenverdieping van de wo
ning is helemaal in beslag geno
men door weefgetouwen en klu
wen wol. Op een tafel liggen ver
schillende kleuren beige en een
vleugje paars. Dat ga ik verwerken
in de volgende opdracht. "Gemid
deld doe ik zo'n 20 uur over een
vierkante meter. Als ik hard door
werk, heb ik een tapijt (180 by 225
cm/2250 gulden) twee weken onder
mijn handen".
"Ach, een vetpot is het natuurlijk
niet, maar ik leef en ik heb erg veel
lol in dit werk. Deze toegepaste
kunst, zoals ik het maar noem,
geeft me echt veel, veel voldoe
ning. Ter afwisseling weef ik ook
stola's en beschilder ik zijde".
Trots laat ze die ene onverkoopba
re shawl zien die om haar hals zit
geknoopt. Turquoise met geel. "Te
apart misschien?"
Schreeuwend
De fotoboeken met daarin de af
beeldingen van alle belangrijke
kleden verraden dp verschillende
kleurperiodes in haar leven. Ze
schrikt zelf ook van de verschrik
kelijke contrasten: mosterdgeel
met paars en cyclaamrose.
"Bbbbbrrrr, wat is dat paars ge
meen van kleur. Ik zou het niet
meer maken. Zo op het oog mis
schien even mooi, maar niet bruik
baar voor op de grond. Hier word
je knettergek van", bekent ze. Het
roodachtige kleed dat in een huis
in Zuid-Frankrijk ligt heeft daaren
tegen nog steeds haar goedkeu
ring. Ze bestempel - het als een
warm, mooi tapijt".
"Ik ben nu op de bescheiden
toer. Ik gebruik wel aparte tinten,
maar niet meer van die schreeu
wende kleuren. Het is wat harmo
nieuzer allemaal". Met veel plezier
toont ze de meest recente foto. Aar
dewerk van Joop van Ulden dat
moet passen bij een kleed van Ale
xandra. Alles in blauwtinten. "Per
fecte harmonie, vind je ook niet?"
BRUSSEL - De ongeveer 150
schilderijen, aquarellen en teke
ningen uit de nalatenschap van de
wereldberoemde surrealistische
schilder René Magritte, zullen vrij
wel zeker niet voor België behou
den blijven. De nabestaanden van
de in 1967 overleden Belgische
schilder hebben besloten de
werken het komend najaar bij So
theby's in Londen als één geheel te
veilen.
De doeken van Magritte verte
genwoordigen volgens de familie
een waarde van ruim zes miljoen
gulden, maar taxateurs van Sothe
by's houden het voorlopig op bijna
vier miljoen. De veiling komt er
omdat de familieleden van Magrit
te weigeren een deel van de doe
ken af te staan aan de Belgische
staat om daarmee de successie
rechten over de erfenis te betalen.
Magrittes werken bleven na zijn
dood in bezit van zijn echtgenote
Georgette Berger. Die overleed vo
rig jaar februari. In haar testament
bepaalde zij dat tien van de werken
geschonken zouden worden aan
het Paleis voor Schone Kunsten in
Brussel, drie aan het Centre Beau-
bourg in Parijs en twee aan het mu
seum van Charleroi, de geboorte
plaats van Magritte.
Daarna ontspon zich echter een
discussie tussen de Belgische over
heid en de familieleden en andere
LEIDEN - De openbare biblio- kop' op de rug van het boek 1
theek Leiden organiseert in sa- den aangegeven. Op deze
menwerking met Stichting Burcht hoopt zij haar lezers, met belang-
een aantal activiteiten rond de boe- stelling voor deze boeken, tege-
kenweek, die morgen begint. De moet te komen,
bibliotheek besteedt Veel aandacht Woensdag 25 maart is er een pa-
aan boeken over misdaad en zal dit neldiscussie georganiseerd over
in al haar vestigingen tot uitdruk- het onderwerp misdaadromans,
king brengen door deze boeken bij Aanwezig zullen zijn: Theo Capel
elkaar te plaatsen. Dit genre wordt (auteur en journalist, Ina Bouma
met het teken 'pistool' en 'doods- (auteur), Bert Vuysjes (journalist
ADVERTENTIE
BOEKENWEEK 1987
op 18 maart signeert
Tessa de Loo
Volkskrant) en Menno Schenke
(journalist Algemeen Dagblad).
Naar aanleiding van een aantal
stellingen zullen deze panelleden
een discussie aangaan. Aanvang
20.15, Stichting Burcht, Burgsteeg
14
De stichting Burcht organiseert
diverse activiteiten rond Jan Han-
lo, dichter en 75 jaar geleden gebo
ren (1912-1969). Morgen wordt om
17.00 uur in de galerie van de stich
ting (Burgsteeg 14) de tentoonstel
ling geopend: 'Het niets, aange
naam gevuld met weinig'. Dit was
een uitspraak van Hanlo over het
werk van beeldend kunstenaar
Vordemberge-Gildewart. Volgens
Bernlef zou deze uitspraak ook be
trekking kunnen hebben op Han:
lo's werk: hele kleine dingen wa
ren aanleiding voor Hanlo om gro
te verhalen te schrijven.
Op donderdag 19 maart om 20.15
uur heeft er een avond plaats bij de
stichting Burcht onder het motto
'Jan Hanlo en Barbarber' met me
dewerking van de oprichters (J.
Bernlef en K. Schippers, G.
Brands), uitgever (R. Kuipers) en
drukker (C.H. Kleefsman) van dit
tijdschrift.
Volgende week maandag (23
maart) is er in diezelfde Burcht
(20.15 uur) een tweede Hanlo-
avond onder de titel: 'Hanlo herin
nerd'. Dan is schrijver Adriaan
Morriën uitgenodigd om over Han
lo te praten.
Tessa de Loo, de schrijfster van
het boekenweekgeschenk, houdt
morgenavond, de eerste dag van de
boekenweek, een lezing bij de stu
dentenvereniging Quintus, aan de
Korte Mare. Aanvang 20.30 uur. 's
Middags signeert de schrijfster
haar boeken bij boekhandel Kooy-
ker aan de Nieuwe Rijn.
nabestaanden over de rest van de
nalatenschap. De nabestaanden
voelden er weinig voor de doeken -
alsmede een grote collectie boeken
en antieke meubels - te houden en
er sucessierechten over te betalen,
die kunnen oplopen tot 75 procent
van de waarde.
Voor de twintig erfgenamen zou
er daarna immers maar weinig te
verdelen overblijven. Daarom wil
len zij de kunstwerken nu laten
veilen. De Belgische staat heeft
'van alles geprobeerd om de doe
ken voor België te behouden en
verkoop naar met name Amerika
te voorkomen. Het parlement nam
zelfs in recordtijd een wet aan, die
het mogelijk maakt om successie
rechten te voldoen door een aantal
doeken aan de staat te schenken,
die ze dan weer in musea zou han
gen.
Die musea hebben zelf geen geld
om de werken te kopen en waren
zeer blij met dit gebaar, de familie
leden echter minder. Zij willen het
hele zaakje in één keer kwijt, en
bovendien vonden zij dat de over
heid te weinig wilde betalen. De
Waalse deelregering, die hierbij
voorop hep, wilde voor 27 stukken
ongeveer twee miljoen gulden be
talen.
De voorzitter van de Waalse deel
regering, Pierre Monfils, heeft al la
ten weten toch te zullen meebie
den op de veiling die later dit jaar
wordt gehouden. In Belgische
kranten werd echter vorige week
ook een opmerking van hem geci
teerd dat het vertrek van de
werken naar het buitenland 'geen
verlies' zou zijn. Die woorden wer
den echter onmiddellijk weer te
ruggenomen.
Feit is dat over de culturele waar
de van Magrittes werk in kunst
kringen de nodige twijfels bestaan,
ondanks de populariteit van de
schilder. Juist die populariteit
wordt Magritte aangewreven, om
dat hij zich teveel door commercië
le motieven zou hebben laten lei
den.
Bekende werken uit de nalaten
schap zijn onder meer 'Le Galet'
(1948), 'Magie Noire, Nu Couche'
(1928) en 'L'Ile aux Tresors', die
naar het Museum voor Schone
Kunsten gaan. Het Centre Beua-
bourg krijgt onder meer 'Le Viol'
(1941) en 'Georgette au Bilboquet
(1926).
Alle niet-schilderwerken uit de
nalatenschap, waaronder de boe
ken en meubels, zullen worden ge
veild op 31 maart in het Paleis voor
Schone Kunsten in Brussel. Wat er
gaat gebeuren met het huis in de
Mimosastraat in Schaarbeek, waar
Magritte jarenlang heeft gewerkt,
is nog niet bekend.
het boekenweekgeschenk
van 16.00 - 18.00 uur
bij
BOEKHANDEL
Nieuwe Rijn 13. 2312 JC LEIDEN
Telefoon 071-144146
U bent van harte welkom!
LONDEN (Rtr) - De Britse pianist
Gerald Moore, tot aan zijn afscheid
wereldvermaard begeleider van al
le grote zangers en zangeressen ter
wereld is in zijn huis in Midden-
Engeland overleden.
Moore, die 87 jaar werd, stierf
vrijdag jl. in zijn slaap in Penn in
Buckinghamshire.
Gerald Moore is veelvuldig opge
treden met solisten van internatio
nale faam als wijlen Kathleen Fer-
rier, Elizabeth Schwarzkopf, Victo
ria de los Angeles en Dietrich Fi-
scher-Dieskau en ook Jo Vincent.
Moore was in 1899 in Watford ten
noorden van Londen geboren in
een familie zonder muzikale tradi
tie. Hij ging op 15-jarige leeftijd
naar Canada, om er muziek te stu
deren onder professor Michael
Hamburg.
Hij was gedurende 50 jaar be
roepspianist en zette een punt ach
ter zijn carrière in 1967. Hij schreef
een aantal boeken, waaronder zijn
memoires met de titel 'Am I too
loud?'
Gerald Moore werd in 1954 ko
ninklijk onderscheiden met de Or
de van het Britse Imperium (OBE),
voor zijn verdiensten voor de mu
ziek.
Archieffoto van Gerald Moore.
