De eethuisjes
schieten als
paddestoelen
uit de grond
Alphenaar bemiddelt bij
aan- en verkoop auto's
DHL in twaalf jaar
wereldwijd bedrijf
ZATERDAG 14 MAART 1987
Internationale keuken verovert Leiden
door Henk v.d. Post
Het lijkt wel of ze als paddestoelen
uit de grond schieten. In een paar
jaar tijd zijn vele internationale
'keukens' aan het Leidse horecabe-
stand toegevoegd. Een enkele straat
krijgt zelfs het aanzicht van een
complete horecastraat waar het
voor de bezoeker, zeker als hij met
meer mensen van plan is te gaan
eten, moeilijk besluiten is welk eta
blissement te bezoeken.
Joegoslavisch, Turks, Egyptisch,
gerechten uit India en Zwitserland.
Maar ook Hollandse restaurant,
waar tegen concurrerende prijzen
goede kost van 'eigen' bodem kan
worden genuttigd. Het moet wel
heel bijzonder zijn - Japans bijvoor
beeld - wil Leiden het niet binnen
zijn grenzen hebben. De schatting is
dat in Leiden restaurants - in de
ruimtste zin van het woord - cafés
in aantal overtreffen. Dat is weieens
anders geweest.
Het aantal restaurants neemt toe en
het aantal cafés daalt licht. Klaarblijke
lijk hebben veel, vooral jongere mensen
er meer lust in een restaurant te begin*-
nen. Zij zien daarin over het algemeen
een betere, maar in ieder geval charman
tere manier om een boterham te verdie
nen. Er zijn er maar weinigen die binnen
hun kennissenkring niet iemand kennen
die ervan droomt een eigen restaurantje
te beginnen.
Voor een cafébedrijf staan er niet veel
meer te trappelen. Dat geldt trouwens
ook voor het Leidse gemeentebestuur
dat in een aantal wijken in de stad liever
niet ziet dat er cafébedrijven bijkomen.
En soms zet het gemeentebestuur alle
zeilen bij om bestaande bedrijven te
doen verdwijnen.
Soepeler
Wat dat betreft is het vestigingskli
maat voor restaurants in de binnenstad
heel wat soepeler. Uit het beleid van het
gemeentebestuur is duidelijk op te ma
ken waar de nadruk ligt. "Het streven is
erop gericht de aantrekkelijkheid van de
horeca te vergroten door onder meer ter
rassen en een grotere variëteit aan res
taurants toe te staan. Dat gaat in sommi
ge gevallen ten koste van cafés aldus
verwoordt een medewerker van de afde
ling bestuurlijke en juridische aangele
genheden (uitvoer bijzondere wetten)
van de gemeente Leiden.
Om een en ander te bereiken zijn in de
bestemmingsplannen die voor het cen
trum gelden - daarin staat welke ontwik
kelingen naar inzicht van de gemeente
raad in een bepaald gebied wel of niet
zijn toegestaan - bepalingen ten aanzien
van de horeca opgenomen. In zo'n plan
kan bijvoorbeeld het maximum aantal
cafés zijn opgenomen. Of de bedoelin
gen die het gemeentebestuur met een
hele wijk heeft. Dat kan dan betekenen
dat op termijn het aantal cafébedrijven
moet verminderen.
Maar volgens R.H. Kreuse, hoofd van
de afdeling middenstandswetten van de
Kamer van Koophandel is dat lang niet
altijd even gemakkelijk. Het is volgens
hem eenvoudig om van een café, dat ge
meentebestuur liever zou zien verdwij
nen, een restaurant te maken dat wel ge-
Keus aan uitheems eten is er genoeg. Sinds enige tijd kunnen Leidenaars
zich ook tegoed doen aan Indiaas eten.
BEDRIJVEN
Het Noordeinde met tal van ca
feetjes en eethuisjes.
Ifoto's Henk Bouwman»
nade zou kunnen vinden in de visie van
de gemeente. Er zou bovendien moeilijk
tegen kunnen worden opgetreden.
Voorwaarden
"Het verschil tussen een café- en een
restaurantbedrijf ligt heel subtiel. Als in
een café diepvriesmaaltijden worden
verstrek, dan is het natuurlijk geen res
taurant. Het uitgangspunt is dat er maal
tijden worden gemaakt die bestaan uit
drie warme componenten (bijvoorbeeld
groente, aardappelen en vlees). Als een
cafébedrijf dan verder aan alle wetten en
voorschriften voldoet, dan geldt het als
restaurantbedrijf dat als café mag en kan
functioneren zonder dat de gemeente
daartegen kan optreden". Kreuse illu
streert ermee aan dat het voor een eige
naar van een café niet al te moeilijk is
om onder voorschriften en richtlijnen
van een bestemmingsplan uit te komen
als een café als ongewenst te boek staat.
Dat er voorwaarden zijn het het vesti
gen van een restaurant is natuurlijk dui
delijk, maar in de meeste gevallen is dat
niet bijzondere moeilijk. Dat is er wel
licht ook de reden van dat zovelen een
bedrijfje beginnen. In de meeste geval
len volstaat een vakbekwaamheidsdil-
poma cafébedrijf, een papiertje dat
meestal binnen een jaar kan worden ver
kregen door een avond in de week een
opleiding te volgen. Ook worden bepaal
de eisen gesteld ten aanzien van de han
delskennis, maar ook dat is in de regel
geen probleem.
Wie over de nodige handelskennis en
een vakbekwaamheidsdiploma be
schikt, kan onder voorwaarden een res
taurant beginnen en hoeft niet eerst het
diploma restaurantbedrijf te halen. Het
gaat dan om zogenaamde nationaal ge
richte restaurants, eethuizen waar dus
alleen maar Indisch, Chinees of Egyp
tisch te verkrijgen is. Zo'n restaurant is
overigens wat restaurateur betreft weer
niet aan een nationaliteit gebonden. Vol
gens Kreuse mag ook een Nederlander
een Chinees restaurant beginnen zoals
een Egyptenaar een Japans eethuis.
In een sfeervol gerestaureerd pandje aan de Langegracht een nieuw culinair genoegen: racletten.
Hollands
In veruit de meeste gevallen betreft
het in Leiden de vestiging van een natio
naal gerichte restaurant. Die mogen dan
ook geen andere gerechten verkopen.
Een Chinees die Hollandse produkten
verkoopt, kan dat alleen maar als hij een
restaurantdiploma heeft. Want daarmee
mogen wel gerechten van alle landen
worden verkocht.
"Wie een Hollands restaurant begint,
moet in tegenstelling tot bijvoorbeeld de
eigenaar van een Indisch of Chinees eet
huis een restaurantdiploma halen. De
overheid gaat er daarbij vanuit dat er
geen echte, uitgebreide Hollandse keu
ken bestaat", licht Kreuse toe. Als de
wetgever die mogelijkheid zou hebben
gecreëerd, dan zou er in een echt Hol
lands restaurant alleen zuurkool met
worst, erwtensoep en een aantal stamp
potten mogen worden verkocht. In zo'n
geval moet de eigenaar in de zomerdag
wel erg zijn best doen om nog iets te ver
kopen. Gerechten als uiensoep, bief
stuk, schnitzel en varkenshaas worden
niet als typisch Hollands gekwalificeerd.
Wie een nationaal gericht restaurant
begint zonder een restaurantdiploma,
moet overigens wel een ontheffing aan
vragen. Die wordt vrijwel altijd zonder
problemen verleend door het ministerie
van economische zaken. Een bevoegd
heid die binnenkort wordt gedelegeerd
aan het bedrijfsschap horeca.
Inschrijven
De ondernemer is wettelijk verplicht
zijn bedrijf in te schrijven in het han
delsregister. Zodra de Kamer van Koop
handel de indruk heeft dat een bedrijf in
dat register niet staat ingeschreven,
wordt de economische controledienst
ingeschakeld. De praktijk leert dat maar
weinige het zover laten komen. De Ka
mer van Koophandel vervult ook een rol
bij het verstrekken van de horecaver-
gunning door het gemeentebestuur.
Daarbij gaat het onder meer om de kre
dietwaardigheid van de beginnende on
dernemer. Maar ook daarvoor bestaan
volgens Kreuse plannen om dat aan an
dere over te laten. "De banken gaan bij
het verstrekken van kredieten in de re
gel van zoveel zekerheden uit dat het
weinig zin heeft dat de Kamer zich daar
over nog eens buigt".
Burgemeester en wethouders laten
zich geheel leiden door adviezen van de
Kamer. Het komt volgens een woord
voerder van de gemeente maar zelden
voor dat het college daarvan afwijkt.
Een andere zeldzaamheid is dat voor het
afgeven van een horecavergunning ten
behoeve van een restaurant advies
wordt gevraagd aan de politie. "Dat ge
beurt alleen als er tevens een ontheffing
wordt gevraagd van het sluitingsuur.
Daarin wordt wel de politie geraad
pleegd". Als al een vergunning wordt ge
weigerd, dan kan de aanvrager in het ka
der van de drank- en horecawet in be
roep bij Gedeputeerde Staten van Zuid-
Holland.
Een doorsnee eengezinswoning in
Zoeterwoude, van onder tot boven
volgestouwd met pakjes. Dat was de
basis waarop het inmiddels wijd en
zijd bekende koeriersbedrijf DHL in
Nederland begon.
We hebben het nu over het jaar 1975.
Nu, twaalf jaar later, blijkt DHL vanuit
die woning aan de Jan Albert de Gra-
venlaan de solide basis te hebben ge
legd voor een Europese vestiging met
verbindingen tot aan 'moeilijke' lan
den als Rusland en China toe.
In die twaalf jaar heeft het bedrijf al
maar korte tussenstops gemaakt in het
Zoeterwoudse. Na kantoorpanden aan
de Keerweer en tweemaal aan de Ener
gieweg staat DHL nu echter op het
punt om het groene dorp vaarwel te
zeggen. Het bedrijf barst wederom uit
zijn jasje en verkast eind dit jaar. De
regelmatige weggebruiker zal de be
kende rood-witte bedrijfsbestelwagens
in de files rond Leiden dus moeten
Niet dat die dagelijkse files op de Ho
ge Rijndijk, de onvermijdelijke ont-
sluitingsweg voor DHL, de aanleiding
is om deze contreien vaarwel te zeggen.
Marketing manager J.D.W. Thesingh
laat zich juist lovend uit over Zoeter
woude als vestigingsplaats. "Het dorp
ligt echt heel gunstig ten opzichte van
de gehele Randstad. We gaan verhui
zen omdat de Zoeterwoudse vestiging
wordt opgesplitst in een hoofdkantoor
en een apart operationeel deel", aldus
Thesingh.
Waarbij geldt dat voor het nieuwe
hoofdkantoor bewust is gezocht in de
regio rond Leiden. Uiteindelijk kwam
men uit in Hoofddorp. Het ware logi
scher geweest om in het centraal gele
gen Utrecht te gaan zitten, maar DHL
wilde zijn goed ingewerkte personeel
dolgraag meenemen. En dat is gelukt.
In principe gaan alle, ruim honderd,
werknemers mee.
Vliegtuigen
DHL is een bedrijf met een bijzonde
re structuur. Thesingh omschrijft het
als "een groep van landenorganisaties
binnen een holding". Het koeriersbe
drijf wordt derhalve wereldwijd ge
stuurd, maar de verschillende vestigin
gen zijn redelijk autonoom. Uiteraard
volgen ze alle wel 'het' vervoerssys
teem waarmee DHL tweederde van de
markt wist te veroveren.
Inmiddels beschikt het koeriersbe
drijf nu over zo'n 700 stations, verdeeld
over 170 landen. Nog wat cijfers: het
'Total Express Network' van DHL kent
nu al meer dan 125.000 bestemmingen.
Ruim 14.000 mensen verdienen er hun
dagelijks brood mee.
In Zoeterwoude was tot dusverre de
centrale distributie en sortering onder
gebracht. In ons land is DHL in ver
schillende plaatsen vertegenwoordigd.
Breda fungeert als een soort trechter,
het laatste punt in Nederland waar alle
te vervoeren goederen terechtkomen.
Vervolgens gaat het richting Brussel,
waar een overslagpunt is ingericht en
van waaruit dertig vliegtuigen van
DHL zich over heel Europa versprei
den.
Over héél Europa inderdaad, want
sinds nu twee jaar heeft DHL ook de
Russische markt weten aan te boren.
Moskou beet hierbij het spits af, al rap
gevolgd door 48 andere steden en DHL
rukt verder op.
Na de Russische invasie kon China
niet achterblijven. DHL heeft een over
eenkomst weten te sluiten met het
staatsbedrijf aldaar en kan China nu op
"vrij grote schaal" bedienen.
Vreemde opdrachten
Opmerkelijke opdrachten: ze waren
er natuurlijk wel in die twaalf jaar tijd,
maar Thesingh moet desondanks op
vallend lang over een paar voorbeelden
nadenken. "Want op een gegeven mo-
J.D.W. Thesingh
ment vind je alles gewoon worden
Maar iets geks...ja, bloembollen voo
Nancy Reagan. Wijn voor de koningin
af te leveren bij Huis ten Bosch. En
heel klein rubberen ringetje dat vai
Houston vervoerd moest worden i
een booreiland in de Noorzee. Waarbi
tijd écht geld was, want dat hele eilant
lag stil vanwege het ontbreken va
rubberen ringetje. Om vijf uur 's
dags kregen we een belletje, de volgen
de morgen om half tien was dai
getje afgeleverd".
MIEP DE GRAAFF
"Van de 25 klanten zijn er meestal
maar 3 die het doorhebben. De rest
laat zich inpakken". Charles de Keij-
zer is 25 jaar autoverkoper geweest en
weet waarover hij praat. Bijna twee
jaar geleden werd hij werkloos. Hij
besloot de handel eens van de andere
kant aan te pakken en heeft sinds be
gin dit jaar een inruil- en adviesbu
reau voor auto's.
De Keijzer wil tussen de klant en de
autoverkoper, in gaan staan. Als ie
mand een andere auto - nieuw of ge
bruikt - wil kopen en de eigen wagen
wil inruilen, kan hij contact opnemen
met de Alphenaar. Deze neemt dan de
hele transactie over. "Steeds in over
leg", stelt De Keijzer nadrukkelijk.
Veel extra kost de bemiddeling niet.
De klant moet er 300 gulden voor neer
tellen.
"Veel mensen hebben grote moeite
met het kopen of inruilen van een au
to", weet de Alphenaar. "Het is een om
de zoveel jaar terugkerende nachtmer
rie voor ze. Altijd hebben ze achteraf
een wee gëvoel omdat ze denken te zijn
bedrogen. Met mijn ervaring weet ik
heel goed waar allemaal op gelet moet
worden bij het kopen of inruilen van
een auto. Ik prik door de verkoper
spraat heen. Een klant kan dat niet en
is ook niet thuis in de hele materie. Zo
kruip ik in en onder een gebruikte wa
gen, rijd er even in en heb dan onmid
dellijk door wat er allemaal aan schort.
In tegenstelling tot het gros van de po
tentiële autokopers probeer ik ook al
tijd uit te vinden wie de vorige eige
naar is geweest. Als dat bijvoorbeeld
een autorijschool was, weet ik genoeg.
Al staat de teller op nog maar 20.000
kilometer".
Stekels
Probeerde De Keijzer vroeger altijd
ten koste van de klant zoveel mogelijk
geld in het laatje van de baas te krijgen,
nu ligt dat andersom. Toch heeft hij in
de twee maanden dat hij bezig is met
het inruil- en adviesbureau nog maar
één autoverkoper ontmoet die zijn ste
kels opzette. Van anderen kreeg hij lij
sten met gebruikte wagens toege-
De Keijzer: "Ik weet dat er veel in te beleven is.
stuurd. "Ja, zy zijn tenslotte ook ge
baat bij mijn activiteiten", verklaart
hij.
De Keyzers werk is te vergelijken
met dat van een makelaar. "Als men
sen een huis kopen of verkopen, geven
ze dat een makelaar in handen. Hij
helpt ze, weet precies waar hij op moet
letten. Ik doe eigenlijk hetzelfde, maar
dan met auto's". Volgens de Alphenaar
zit er in het midden van het land nog
iemand die zich met 'autobemiddeling'
bezighoudt. Een vrij uniek vak dus. Bij
het arbeidsbureau waren ze aanvanke
lijk dan ook niet zo enthousiast over
De Keijzers ideeën. Een marktonder-
zoekje leerde volgens hen dat het hem
weinig zou opleveren. Toch ging De
Keyzer door. "Ik heb het een paar keer
uitgeprobeerd en weet gewoon dat er
veel in te beleven is". Hy heeft tot nu
toe twintig reacties binnengekregen.
Zes daarvan hebben tot daadwerkelij
ke transacties geleid. De Keyzer is er
tevreden over. "Ik moet nog wat meer
bekendheid krijgen. De mensen ont
houden me en komen dan als de nood
aan de man is vanzelf by me". Tot nu
toe vindt hy deze kant van de handel
ook leuker. "Het is een hobby voor me.
Achter het auto's verkopen zit altijd
die dwang van het aantallen moeten
maken. Nu bepaal ik allemaal zelf. Het
doet genoegen iemand tevreden te
SIGRID HUISMAN
