Jacht op geschoolde krachten
JLJP BIJLAGE LEIDSCH ALPHENS DAGBLAD
Er zit een goede boterham
in handgemaakte surfplank
DRIJVEN
Aan aanbod geen gebrek op de arbeidsmarkt, maar aan de vraag van onder
nemers naar geschoold personeel kan slechts in beperkte mate worden
voldaan. "Ondanks de werkloosheid kampen we in Nederland met een
tekort aan vakkrachten", zegt arbeidsbemiddelaar Stikkelman van het Ge
westelijk Arbeidsbureau in Leiden.
In de praktijk vallen de Gewestelijke Arbeidsbureaus doorgaans buiten het han
delsverkeer van vraag en aanbod van beroepskrachten die in het jargon van onder
nemers als "schapen met vijf poten" plegen te worden betiteld. Het zou bezijden de
waarheid zijn te stellen dat uitsluitend zoveelste keus werkzoekenden en pro forma
ingeschrevenen schuilgaan in het systeem van de Gewestelijke Arbeidsbureaus.
Maar het is de tragiek van het merendeel van die baantjesjagers, dat ze niet behoren
tot de doelgroep van specialisten en technici waaruit zovele werkgevers gaarne uit
willen putten. Domweg omdat het hun aan ervaring en scholing ontbreekt. Maar ook
een lange periode van inactiviteit kan bij werkgevers een punt van overweging zijn
om te kiezen voor een kandidaat die in zijn vakgebied volop in de running is bij een
andere onderneming.
"Als we de beschikking hebben over maatmensen, dan blijven die niet lang in ons
bestand", erkent arbeidsbemiddelaar Stikkelman. „Goed geschoold personeel on
derbrengen bij werkgevers, dat gaat ons gemakkelijk af. Systeemadviseurs, pro
grammeurs, mensen die goed van wanten weten in de computerbusiness, die lopen
geen maand los rond"
Concurrentieslag
De werving van systeem-analysten, programmameurs, managers, boekhouders
met beide SPD-diploma's ontaardt bij herhaling in een agressieve, op Amerikaanse
leest geschoeide concurrentieslag tussen ondernemers, waarbij het loven en tegen
elkaar op bieden gepaard gaat met het voorspiegelen van de aantrekkelijkste primai
re en vooral secundaire arbeidsvoorwaarden.
Aandelenbezit en een gratis verblijf in
Florida op kosten van de zaak behoort al
gauw tot het pakket van lokkertjes waar
mee de grotere jongens uit de sector van
de informatica de beste mensen bij de
concurrentie trachten weg te halen.
Als chef personeelszaken van de Info-
theek Groep BV in Leiden verheelt Kees
van der Ende niet in het verleden last te
hebben gehad van de zuigkracht die uit
gaat van zekere bedrijven. Hij noemt als
markant voorbeeld in zijn branche een
grote firma in Rotterdam. „Die halen al
le mensen van de markt af door hun een
zodanig inkomensplaatje en een zodani
ge job in het vooruitzicht te stellen, dat
er al heel wat programmeurs en sys
teemanalisten aan de verleiding zijn be
zweken. In ons bedrijf wordt maar tien
procent van het personeelsbestand ge
vormd door dergelijke mensen, niette
min zouden wij nog graag negen pro
grammeurs in huis willen halen. Het is
zeker niet eenvoudig om geschikte
krachten te vinden. Het voeren van een
advertentiecampagne heeft weinig zin,
daarmee haal je geen programmeur bin
nen. Wat wij daarom vaak doen, is con
tact zoeken met cursusleiders van een
aantal door het Rijk geïnitieerde oplei
dingen. In de hoop dat je voor een aantal
van de cursisten ooit nog wat kunt bete
kenen, presenteren we ons geregeld op
dergelijke
door Gerard van Putten
omdat hij zijn "bedrijf wil uitbreiden.
Overheid
Maar ook bij de overheid sleept de par
ticuliere sector met het grote geld als
lokker geregeld ambtenaren van achter
hun bureaus vandaan. Woordvoerder
Loman rekent voor dat er vorig jaar der
tig procent meer accountants naar ban
ken en belastingadviesbureaus zijn
overgestapt dan in 1985. De uittocht van
automatiseringsdeskundigen nam zelfs
met 50 procent toe.
"Los van de ambtenaren die in de vut
zijn gegaan, moet ik vaststellen dat de zo
langzamerhand structurele exodus ons
het verlies van 66 accountants, 61 auto
matiseringsdeskundigen en 39 belas
tinginspecteurs heeft opgeleverd. V-»or-
al de belastingdienst ondervindt de
werfkracht die uit gaat van het bedrijfs
leven. Het is gewoon een feit dat gespe
cialiseerde mensen daar meer geld kun
nen vangen. Ga maar na: we mogen 480
automatiseringsdeskundigen in dienst
hebben, de gemiddelde bezetting is 440.
En als ik kijk naar het aantal accoun
tants, dan is het tekort nog groter. We
hebben er ruim 840, we mogen er 1100
hebben. De gevolgen zijn op het compu
tercentrum in Apeldoorn niet uitgeble
ven. Dat nu de bijvoorbeeld de afhande
ling van de aangiftebiljetten in een tra
ger tempo wordt afgehandeld, heeft met
het vertrek van al die vakkrachten zeker
te maken".
De vacatures die er op zijn ministerie
en dan vooral bij de belastingsdienst zijn
ontstaan, laten zich volgens woordvoer
der Loman moeilijk opvullen. Ook op
schoolverlaters met een hbo-opleiding
of een afgeronde informatica-cursus
heeft de overheid naar verhouding wei
nig aantrekkingskracht. Met de school
verlaters die wel voor het beroep pro
grammeur in opleiding gaan, sluit het
ministerie van financiën een arbeidscon
tract met daarin gebouwd een terugbeta
lingsclausule. "Mochten ze na afronding
van hun bij ons genoten opleiding naar
elders vertrekken, dan zijn ze verplicht
het ministerie van financiën een deel
van de opleidingskosten terug te beta
len. Bij mijn weten geldt dat niet voor de
vertrekkers die bij de belastingdienst
met succes hebben gestudeerd voor in
specteur".
Headhunters
Off the record laat menig ondernemer
zich ontvallen dat de bereidheid om veel
geld te investeren in bekwame mana
gers of geschikte kandidaten voor mid
denkaderfuncties vrij groot is, al wordt
opmerkelijk genoeg bij voorkeur de con
currentie in verband gebracht met het
bedrijven van wegkooppraktijken.
Lang niet iedere werkgever beschikt
overigens over de kennis om de juiste
man of vrouw op de juiste plaats te krij
gen. Vandaar dat de wervings- en selec
tieprocedures nogal eens worden uitbe
steed aan snelle marktadviseurs en zelfs
headhunters. Niet voor niets uiteraard.
Er gaan zelfs verhalen, afkomstig van
lieden die zich in deze sector profileren
als 'insider', dat voor deze hand-en-span-
diensten tienduizenden guldens dient te
worden betaald.
"Bewaar me", roept de Amsterdamse
headhunter Baarends, als hij wordt ge
confronteerd met de geruchten over de
gemiddelde honoraria die personeel-
wegkopers zouden opstrijken. "Ik wei
ger uit de school te klappen over bedra
gen. Maar het bedrag dat wij ons laten
betalen hangt af van twee dingen af: het
is afhankelijk van de zwaarte van de
functie die moet worden ingevuld en
van de moeite die wij hebben moeten
doen om een werkgever en een voor de
vacature geschikte kandidaat tot elkaar
te brengen. Kijk, als wij er niet slagen
onze opdracht tot een voor de opdracht
gever bevredigend einde te brengen dan
huldigen wij maar één principe: no cure
no pay. Zo simpel is dat".
Als de talloze advertenties in dagbla
den en in de 'gouden gids' mogen wor
den geloofd, herbergt het door Baarends
geleide bureau APL experts op het ge
bied van personeels werving. Bedrijfs
psychologen en consultants komen er
aan te pas om terwille van de daartoe op
drachtgevende werkgevers kandidaten
te recruteren en te selecteren voor lei
dinggevende en middenkader-functies.
"Headhunting, daar doen we inder
daad aan", beaamt directeur Baarends.
"Voor menigeen is dat een beladen be
grip, maar veelal wordt er dan gerede
neerd vanuit een subjectieve benade
ring. Natuurlijk zal het wel eens zo zijn
dat het zogenaamde headhunting, het
koppensnellen, synoniem is voor weg
kopen van mensen. Maar in zijn algem
eenheid gesproken heeft het geen zin
om iemand die ergens een ton verdient
bij z'n nekvel te grijpen voor een functie
bij een andere werkgever, waar hij
130.000 gulden kan verdienen. Waar het
ons om gaat is of iemand op een bepaal
de stoel past".
Profielschets
Wat doet Baarends dan precies om zijn
opdrachtgevers te kunnen behagen?
Voordat hij die vraag beantwoordt, laat
de headhunter die zich richt op heel Ne
derland, zich erop voorstaan dat hij en
z'n partners "redelijk" zijn ingevoerd op
de arbeidsmarkt. "Als een werkgever ie
mand zoekt voor het management vra
gen wij allereerst om een profielschets.
Want we moeten natuurlijk wel weten
naar wat voor een type moet worden ge
zocht. Aan de hand daarvan gaan wij
zoeken naar de invulling van de stoel en
maken daarbij gebruik van het hoort-
zegt-het-voort effect. Dat wil zeggen: ons
bereiken vele open sollicitatiebrieven
van mensen met een hogere opleiding.
Zodoende kunnen wij putten uit een
groot bestand met alle persoonlijke ge
gevens over mensen die zich als kandi
daten voor een vooraanstaande functie
wensen te beschouwen. Sollicitanten
die in ons bestand opgenomen willen
worden hoeven daarvoor geen cent te
betalen, maar dat terzijde".
"Al datgéne wat wij ondernemen,
doen wij in samenspraak met de op
drachtgever. Dat gaat zover dat wij een
half jaar èn een jaar na plaatsing op
nieuw in contact treden met de bewuste
werkgever en met de functionaris die
dank zij onze bemiddeling de stoel be
zet. Zodoende kunnen wij toetsen of de
praktijk correspondeert met het advies
dat we eerder hebben uitgebracht".
Maar niet alleen de systeemanalisten,
de computerprogrammeurs en mana
gers mogen zich verheugen in de belang
stelling van ondernemers. Op de ar
beidsmarkt is de laatste jaren ook een
levendige handel in gekwalificeerde
handarbeiders ontstaan. "In de bouw
wordt er geklaagd over een tekort aan
metselaars, voegers en noem de vak
mensen maar op", weet arbeidsbemid
delaar Stikkelman. "Daar zijn twee
zaken voor. Doordat de bouw op eei
geven moment is ingestort, bedachten
schoolverlaters zich wel twee keer voor
dat ze besloten bouwvakker te worden
Bovendien wordt het merendeel van de
jongeren in een opleidingsrichting ge
duwd, die ze klaarstoomt voor een
hoofdberoep".
Automonteurs
In de autobranche is de in Voorscho
ten gevestigde Stichting Vam druk
doende om de schaarste aan automon
teurs die vertrouwd zijn met de modern
ste technieken het hoofd te bieden. Ga
ragisten die keuringen willen verrich
ten, zijn verplicht een keurmeester in
dienst te hebben. Eerste monteurs wor
den daartoe onder auspiciën van de
stichting geschoold. De Stichting Be
roepsopleiding Vam examineert de aan
komende monteurs die overeenkomstig
het leerlingencontract een tweejarige
opleiding bij het eigen bedrijf hebben
genoten. De garagist die zijn medewer
king verleent aan dit in 1984 ontworpen
Jeugdplan ontvangt per leerling die tus
sen de 3000 en 5800 gulden ligt.
"Bij sommige garagehouders", zegt
woordvoerder Theo van Os, "leeft de
vrees dat hun eerste monteur wordt
weggekocht, zodra die in het bezit is van
het keurmeesterdiploma. Inderdaad
weet ik dat goede mensen worden weg
gekocht. Maar de garagist die keuringen
wil verrichten moet nu eenmaal iemand
in dienst hebben die daartoe bevoegd is.
Vandaar dat wy er bij de garagehouders
altijd op hameren dat ze zelf ook het
keurmeesterdiploma moeten halen.
Mocht de eerste monteur vertrekken,
dan staan ze in élk geval niet voor het
voldongen feit dat ze met de keuringen
moeten stoppen. Het stomste wat een
garagehouder kan doen, is korte ter-
mijnbeleid te voeren. Ik kan me voor
stellen dat de eigenaar van een kleine ga
rage er moeite mee heeft zijn eerste
monteur naar de bijscholingscursus te
sturen. Zo'n man is hij dan twee dagen
kwijt. Maar dat is altijd nog beter dan
dat de garage qua kennis gaat achterlo
pen op een andere. Vandaar dus dat wij
zeggen dat bijscholing een investering
in het garagebedrijf is".
Wat de legendarische Wim Kan al
voorzag ten tijde van een oudejaarscon
ference in de vroege jaren zeventig,
daarmee zegt Nico Weesjes thans te ma
ken te hebben. "Vakbekwame timmer
lieden, ze zijn eenvoudig niet te vinden".
Hij is in directeur van een in Katwijk aan
Zee gevestigd bedrijf dat ooit door zijn
vader is opgericht. Specialité de la mai-
son: winkelbetimmeringen, toonbanken
en ander werk dat zich volgens hem uit
sluitend door fijngevoelige handen laat
vervaardigen. Al twee jaar plaatst, zo be
weert Weesjes, de ene personeelsadver
tentie na de andere in streekblaadjes, re
gionale kranten en landelijke dagbla
den. Naar zijn opvatting stuurde het Ar
beidsbureau alleen maar ongemotiveer
de sollicitanten naar hem toe.
Twintig man zoekt Weesjes, omdat hij
zijn bedrijf wil uitbreiden. De leeftijds
grens heeft Weesjes gesteld op 50 jaar,
niettemin heeft zijn campagne hem niet
meer dan vijf nieuwe werknemers opge
leverd. "Er is wel respons op onze oproe
pen gekomen, maar het meesten waren
niet geschikt voor het werk dat in dit be
drijf wordt gedaan. Ik moet mensen heb
ben die net, precies werk kunnen afleve
ren, die bovendien met de klanten kun
nen omgaan. Geen timmeraars die in de
betonbekisting hebben gewerkt, die
gaan in alle opzichten te grof te werk om
naar een boetiek te sturen. Ik kijk het nu
nog een maand aan. Heb ik dan geen ge
schikte mensen gevonden, dan ga ik
maar in het buitenland op zoek. In Enge
land bijvoorbeeld. Het zou triest zijn als
ik daartoe genoodzaakt zou zijn, terwijl
er 600.000 werklozen zijn in Nederland.
Maar wat moet je anders als onderne
mer, als daar kennelijk niet de vaklui bij
zitten die ik zoek?"
"We hebben nooit met investerings
premies of subsidies gewerkt. Daar
hebben we ons eigenlijk nooit over la
ten voorlichten. We beschikken nu al
leen over een bankkrediet, maar ver
der hebben we altijd precies kunnen
doen wat we willen", zegt Willem van
der Gugten (23). Samen met de even-
oude Fred Dijsselbloem legt hij zich
in Katwijk toe op het vervaardigen
van zogenaamde 'custom boards'.
De door het Noordwijkse tweetal ge
heel met de hand gemaakte zeilplan
ken zijn bedoeld voor brandingsurfers
die de kwaliteiten van de door de regu
liere surfboardfabrikanten aangebo
den produkten ontgroeid zijn. Zelfs de
internationaal bekende surfgigant Mis
tral erkent de mogelijkheden van de
door Van der Gugten en Dijsselbloem
vervaardigde Wave Warriors. De twee
jonge ondernemers openden onlangs
in het Katwijkse industrieterrein 't
Heen hun nieuwe fabrieksruimte en
surfshop.
"Als de surfboards van de normale
fabrikanten niets te wensen zouden
overlaten, hadden wij gewoon de mts
afgemaakt", aldus Willem van der Gug
ten. Maar in de ogen van de twee
Noord wijkse surffanaten laten die pro-
duktieboards wel degelijk te wensen
over. Die planken zijn meestal van ge
schuimd polyester of van epoxy ge
maakt en het wil nog wel eens voorko
men dat deze materialen breken wan
neer een zeer geoefend surfer zijn kun
sten op een fikse branding uithaalt.
Door polyester te impregneren met
een glasvezellaag en van een polyester-
harslaag te voorzien - een proces dat
'lamineren' wordt genoemd - kan dat
probleem worden voorkomen. Boven
dien zijn de planken stijver, waardoor
ze minder trillen, directer te besturen
en sneller zijn.
Aangezien de grote fabrikanten geen
surfboards en gelamineerd polyester
leveren, zat er voor de Noordwijkers
niets anders op dan zelf maar aan de
slag te gaan. De resultaten van die zelf
werkzaamheid bleven niet onopge
merkt en allengs moesten ze ook voor
vrienden planken gaan maken.
De kwaliteiten van de door Van der
Gugten en Dijsselbloem gemaakte
surfboards - die ze inmiddels 'Wave
Warrior' gedoopt hadden - waren zoda
nig dat een speciaalzaak in Oude Wete
ring de mts-studenten vroeg om in op
dracht planken te gaan maken. Voor
dat doel konden zij de beschikking
krijgen over een ruimte achter de win
kel. De Noordwijkers lieten de Leidse
mts voor wat het was en trokken naar
Oude Wetering. Van der Gugten: "We
hadden toch niet zo veel zin om de rest
van ons leven achter de tekentafel van
het een of andere architectenbureau te
slijten".
Wave Warriors kregen in een betrek
kelijk korte tijd een grote naamsbe
kendheid. "Van Hoek van Holland tot
Zandvoort varen de beste surfers op
onze planken", aldus Van der Gugten.
Die naamsbekendheid is niet in de
laatste plaats te danken aan het uit vijf
zeilers bestaande Wave Warrior Surf-
team, dat vorig jaar teamkampioen is
geworden in de Holland Surfpool.
Verzadigd
Van der Gugten en Dijsselbloem ma
ken inmiddels 250 planken per jaar.
Een opmerkelijk succes in een markt
die aardig verzadigd is. "De custom-
markt is echter nog het enige gezonde
stukje binnen de surfbranche", legt
Van der Gugten uit. "En die markt is
groot genoeg, want behalve wij opere
ren er maar drie andere professionele
customboardbouwers in de prijsklasse
waarbinnen wij actief zijn". Een pro-
duktie van 250 planken jaarlijks werd
rnmmrJ
w m
Van der Gugten en Dijsselbloem zitten niet gebakken c
pakken ook andere opdrachten graag aan.
i hun surfplanken, ze hebben
echter te omslachtig voor de beperkte
ruimte waarover de Noordwijkers in
Oude Wetering konden beschikken.
Vervangende bedrijfsruimte werd in
het Katwijkse industriegebied 't Heen
gevonden. De jonge ondernemers
huurden in een gloednieuw bedrijfs
pand een kale unit, die zij zelf nog van
tussenmuren en verwarming moesten
voorzien. Problemen met vergunnin
gen waren er niet te vrezen, want de
activiteiten van v.o.f. (vennootschap
onder firma) Wave Warrior zijn volgens
de beide heren onder het vrije beroep
te rangschikken. "Je hebt geen vesti
gingsvergunning en zelfs geen mid
denstandsdiploma nodig. We moeten
hier wel aan de vereisten van de Hin
derwet voldoen, maar daar zijn geen
problemen mee te verwachten", aldus
Van der Gugten. De twee vrienden zijn
overigens niet van plan om nog verder
te gaan uitbreiden. "Je zal zeker 600
planken per jaar moeten afleveren als
je echt meer wil gaan verdienen. Maar
massawerk gaat altijd ten koste van de
kwaliteit. Dat betekent datje meer per
soneel in dienst moet gaan nemen,
maar dan kunnen wij zelf te weinig toe
zicht houden op de geleverde kwaliteit
i allround polyester-bedrijf en
(foto Dick Hogewoning)
We zijn klein en willen klein blijven",
klinkt het vastbesloten uit de mond
van surfboardbouwer Van der Gugten.
Het aantrekken van een jonge hulp is
de enige personele uitbreiding die de
compagnons zich veroorloven. Dat de
zorg voor de kwaliteitbewaking niet
overdreven is, valt toe te schrijven aan
het feit dat de boards vrijwel geheel
met de hand gemaakt worden. Voordat
een polyester basis in t complete
en vaak wild beschilderde surfboard is
veranderd gaan er in totaal zeker acht
arbeidsuren overheen.
MARTIN VAN DUIJN
Op 18 en 19 maart worden in de Leidse
Groenoordhallen weer de Bedrijven Kontaktdagen
gehouden. In deze bijlage alvast wat extra aandacht
voor het bedrijfsleven in deze regio.
