ZATERDAG 14 MAART 1987
EXTRA
PAGINA 21
Professor Debackere stond als het ware
aan de wieg van de dopingbestryding.
„Ik ben inderdaad goed in de doping-
problematiek ingevoerd", merkt hij in
zijn sober ingericht kantoortje op. „Ik
verricht al vijfentwintig jaar dopingcon
troles. Ik ben er zelf mee begonnen en
heb later hulp gekregen van een weten
schappelijk assistent, doktor Delbeke.
Hij is analytisch chemicus. Een groot
deel van de successen van ons laborato
rium hebben we ook aan hem te dan
ken".
- Waarom bent u met dopingonderzoe
ken gestart?
Debackere: „In 1963 heb ik gedurende
een jaar in Duitsland farmocologie-toxi-
cologie gestudeerd. Toevallig werkte ik
er in een laboratorium waar men eetlust
emmers, de amfetamines, bestudeerde.
Toen ik in België terugkeerde, ver
zocht een integer professor in de chirur
gie die zeer nauw was betrokken bij de
paardesport, mij de urinemonsters van
paarden op doping te controleren. Ik liet
my uiteindelijk overhalen. Het eerste
urinemonster dat ik onderzocht, was po
sitief. Sindsdien verrichtte ik de doping
controles in deze sporttak".
door Bennie Ceulen
„Voor de Nederlandse Draf- en Ren-
sportbond heb ik daarna ook jaren het
zelfde gedaan. Intussen was professor
De Vleeschouwer in het Academisch
Ziekenhuis van Gent met dopinganaly-
ses bij wielrenners begonnen. Dat was in
1964. In 1973 stopte hij ermee. Ik wilde
me aanvankelijk niet kandidaat stellen
om zijn werk over te nemen. Met enkele
andere laboratoria werden we door de
wielerbond aan een test onderworpen.
Wy waren het enige lab dat negen van de
tien toegevoegde substanties terugvond.
Het tiende produkt was het fameuze sti-
mul dat door geen enkel laboratorium
kon worden opgespoord. Vanaf 1973 tot
verleden jaar hebben we alle analyses
voor de Belgische Wielren Bond ge
daan".
Betrapt
- Hoeveel renners heeft u betrapt in al
die jaren?
„Dat weet ik niet precies. In 1973 had
den wij twee tot drie procent positieve
gevallen. Het aantal analyses schommel
de per jaar tussen de acht- en twaalfhon
derd stuks. In 1974 konden wij als eerste
laboratorium retaline, lidepran en petra-
dol terugvinden. Toen hebben we een
groep vooraanstaande renners betrapt,
o.a. Godefroot, Maertens, Danguillaume
en David. Dat stimuleerde ons werk.
Daarom gingen we systematisch verder.
Dat jaar was zeven procent van de do-
pingmonsters positief. In 1975 zakte het
weer terug naar drie procent. Totdat wij -
in 1977 ook het gebruik van stimul kon
den aantonen. Merckx was bij de slacht
offers en Freddy Maertens zelfs drie
maal. Sindsdien bleef het aantal positie
ve gevallen steeds tussen de twee en drie
procent schommelen".
De Faculteit van Diergenees
kunde in Gent Allesbehalve
een modern complex. De ou
de gebouwen langs het ri
viertje de Coupure liggen er
ietwat verwaarloosd bij. Het
schilderwerk wacht blijk
baar al jaren op een opknap
beurt. Blaffende honden en
miauwende katten verstoren
de rustige omgeving. Achter
de muren van deze univer-
siteitsafdeling wordt niet al
léén de leer van de dierge
neeskunde gedoceerd, er
wordt ook al vijfentwintig
jaar de strijd tegen het do-
pinggebruik in de sport uit
gevochten.
In het laboratorium werden
urinemonsters van idolen en
naamlozen positief bevon
den. Het recentste 'slachtof
fer' van de meest geavan
ceerde onderzoekmethode in
Géht is Deister, het toppaard
van de Westduitse ruiter
Paul Schockeméhle.
Door de ophefmakende be
kentenissen van Toni Schu
macher raakte het doping
probleem wederom in de ac
tualiteit. Aanleiding vol
doende om met een deskun
dige te gaan praten: profes
sor Michel Debackere. Behal
ve decaan aan de Faculteit
van Dierengeneeskunde in
Gent leidt deze 57-jarige Bel
gische expert ook het onder
zoek naar het gebruik van de
verboden stimulantia. Dank
zij het succes van zijn labora
toriumwerk geniet Debacke
re een internationale reputa
tie.
Dat wil echter niet zeggen
dat de Vlaming in sportkrin
gen erg geliefd is. Integen
deel. Professor Michel De
backere wordt evenals zijn
Duitse collega Manfred Doni-
ke als een verwoed dopingja-
ger afgeschilderd. Het deert
hem niet. Ais gevolg van zijn
rechtlijnigheid werd hij vo-
rig jaar zelfs door de Belgi
sche Wielren Bond aan de
kant geschoven. Michel De
backere heeft nooit een blad
voor de mond genomen en
durft best de beerput open te
trekken.
Michel Debackere: 'De voetbalbond is nog schijnheiliger dan de wielerbond'.
ook moeten bepalen welke hoeveelheid
van een bepaalde verboden stof in de
urine zit, zoals men bijvoorbeeld bij de
Olympische Spelen met de testosteron
doet".
- U werd vorig jaar als dopingcontro-
leur door de Belgische Wielerbond aan
de kant geschoven omdat bij een steek
proef in uw laboratorium een renner
pervitine in het Belgische kampioen
schap geslikt bleek te hebben, terwijl bij
uw collega's in Luik niets werd gevon
den. U eiste maatregelen tegen de betrok
ken coureur, maar de wielerbond stopte
de affaire Hallanzy in de doofpot.
„Toen ik de BWB belde om te laten
weten dat ik pervitine in het urinemon
ster had gevonden, kreeg ik niet voorzit
ter Hector Gallee, maar Ernest de Vuyst.
de voorzitter van de sportcommissie.
aan de lijn. Hij zei: 'Dan is het toch waar.
Luik vindt niets, gij vindt pervitine"
Maar het verwondert me niets, want mij
is ter ore gekomen wie de betrokken
renner is en welke stof hij heeft geno
men. De Vuyst beweerde, dat hij moeite
had gedaan om de naam van de wielren
ner aan de weet te komen. Maar dat was
niet waar, want de gebroeders Wellens
hadden die reeds bekendgemaakt. 'Als
wij moeten hangen, dan moeten er ook
andere sneuvelen', hadden ze gezegd".
„Een van de Wellensen had gefrau
deerd. Hij had een met urine gevuld con
doom in zijn anus. De andere was de
controle ontvlucht door weg te lopen. Ik
heb het verslag gezien. De Wellensen
hadden de naam van de renner bekend
gemaakt. Geopperd werd dat ik dat had
gedaan. Ernest de Vuyst weigerde het in
mijn laboratorium verrichte onderzoek
te erkennen en hield zich aan het nega
tieve resultaat van Luik, omdat volgens
hem alleen die controle geldig was. Al
leen om een renner te kunnen vrijspre
ken. Ik heb me daartegen tot het uiterste
verzet, want ik heb altijd gezegd dat ik
nooit een positief resultaat dat negatiel
gemaakt wordt, zal accepteren.
- Wie was die'renner?
„Hoewel ik er niet de bewyzen van
heb, blijkt het Claude Criquielion ge
weest te zijn. Ik heb het ook maar van
horen zeggen. Maar sinds de affaire-Ha 1-
lanzy ben ik persona non grata voor De
Vuyst. Ik heb toen onmiddellijk ontslag
als voorzitter van de medische commis
sie van de BWB genomen. Toen vorig
jaar het nieuwe seizoen begon, bleek
plots dat ik de dopingcontroles van de
wielerbond niet meer mocht doen.
Sindsdien doet professor Heynderickx
dat. Maar wij doen niet alleen doping
controles van wielrenners. We onderzoe
ken ook regelmatig de urine van andere
sportmensen, die door de gerechtelijke
diensten gecontroleerd worden".
- Wordt in andere sporttakken even
veel doping genomen?
„Kijk, het is zeer moeilijk om daar een
cijfer op te plakken omdat het aantal
analyses in andere sporttakken beperkt
is. Maar we hebben in meerdere discipli
nes positieve gevallen gehad. Bij ge-
wichtheffers bijvoorbeeld. Maar ook bij
rolschaatsers, ijshockeyers en voetbal
lers. Bij één onderzoek betrapten we
zelfs drie spelers van Winterslag. Maar
de frequentie van de monstername in
andere sporten was in het verleden te ge
ring".
- Dus alleen in de wielersport wordt
met regelmaat van de klok op doping
gecontroleerd?
„Dat is een feit. Maar het is verkeerd
om te denken dat doping alleen door
wielrenners geslikt wordt. Dat blijkt uit
de resultaten die we boekten bij de con
troles in andere sporttakken. En ik denk
dat met de nieuwe reglementering in
ons land mijn bevindingen nog meer be
vestigd zullen worden"
Voetbal
- De bekentenissen van Toni Schuma
cher verwonderen u dus niet? Wordt er in
de voetballerij veel geslikt?
„De bekentenissen van Schumacher
verbazen me zeker niet. Het stoort me
alleen, dat iemand die plots op eerlijke
wijze de wonde open durft te leggen
meteen wordt geslachtofferd. De bonzen
van de betrokken bonden dreigen met
een met schorsingen. Dat is een politiek
van zwakkelingen. De bonden misbrui
ken hun gezag ten opzichte van een en
keling alleen omdat ze de rest in de doof
pot willen houden. Daarom wordt de
sukkelaar, die in een bevlieging van eer
lijkheid. sensatie of wat dan ook uit de
school klapt, aan de schandpaal gena
geld".
- Hoe bekijkt u de uitspraken van Toni
Schumacher?
„Tot op zekere hoogte heb ik respect
voor hem, maar ik vind het altijd spijtig
dat die mensen na vele jaren in hun car
rière tot spreken overgaan. Schumacher
had alles misschien beter kunnen op
biechten op het ogenblik dat hij met de
ze problematiek in zijn ploeg geconfron
teerd werd. Toen had hij moeten zeggen:
'Heren, zo gaat dat hier niet. Ik aanvaard
geen dopinggebruik.
Als hij dat gedaan had, zou hij bij mij
nog geloofwaardiger zijn overgeko-
- Wordt in de voetbalsport veel doping
genomen?
bij ons niet meer de kans om de controle
te flikken, tenzij ze nieuwe ingenieuze
manieren ontwikkelen om te fraude-
Nieuw foefje
- Zijn er dan nieuwe foefjes mogelijk?
„Er is een zaak die we nog moeten op
lossen: de soldage. Het solderen van de
blaas. Men plast meteen na de wedstrijd
Met een sonde wordt urine van iemand
anders ingevoerd. Vervolgens wordt een
vijftal minuten gewacht om de urine op
te warmen en daarna meldt men zich
voor de dopingcontrole. Er is in dat ge
val geen tijd geweest om eigen urine,
waarin de verboden stoffen zitten, te
produceren. Deze truc wordt in de Tour
de France veelvuldig toegepast. Daarom
heeft men in Tour geen enkele renner
meer betrapt. De renners in de Tour ma
ken gegarandeerd gebruik van de solda
ge. Dat is het enige wat we nog moeten
uitbannen. De controle in de Tour is he
lemaal hypocriet. Ik weet pertinent ze-
ker. dat in bepaalde Rondes positieve re
sultaten niet het licht zagen".
- Hoe gaat het er in de voetballerij dan
aan toe?
„De voetbalbond is nog schijnheiliger
dan de wielerbond. Die zegt dat er geen
doping genomen wordt. Ik heb al felle
discussies gehad met voorzitter Wau- j
ters. De voetbalbond zal zich nu moeten
neerleggen en gaan afstappen van haar
principes. Het kan zijn dat we een Euro
pacupmatch gaan controleren, want bij
elke sportmanifestatie die op Vlaams
grondgebied gehouden wordt mogen
wij optreden, welke nationaliteit de at
leet ook heeft. We zijn in het verleden
twee keer door de Belgische Voetbal
bond opgeroepen, omdat het UEFA-
reglement voorschrijft dat men op een
eventuele dopingcontrole voorbereid
moet zijn".
„We zijn ook twee keer in Brussel ge
weest. Dat was voor de wedstrijden An-
derlecht-West Ham United en Real Ma-
drid-Bayern Mïinchen. Alles hadden we
bij de hand: bekers, trechters, potjes en
flesjes. Tijdens de rust kwam mijnheer
Wauters vervolgens tegen mij zeggen:
'Professor, we moeten niets doen. We
gaan geen controle verrichten. In voet
bal wordt niet geslikt. Zeker niet in zul-
ke belangrijke matchen.' Waarop ik ant-
woordde: 'U kunt maar op één manier
zeker zijn: vanavond controleren. Als
die controle inderdaad negatief uitvalt,
kunt u in grote letters in de pers laten
zetten, dat Europacups safe en clean
zijn. Maar het is misschien juist omdat u
vreest dat er doping genomen wordt, dat
u geen controles laat uitvoeren'. We
mochten keurig naar huis gaan. We heb
ben alleen de tickets gratis gekregen en
mochten vanaf de eretribune de wed
strijd van dichtbij volgen. Dat was het -
enige positieve van die avonden"
Huiverig
- Voetbalbonden zijn dus huiverig
voor dopingcontroles?
„Ja, ja, ja. Ik denk dat in een groot deel
van de sportbonden de leiders huiverig
zijn. Zeker in het voetbal. Ik verwacht in
de komende periode ook een aantal po-
sitieve gevallen, omdat we meerdere
sporten gaan controleren. Sporten waar
in voorheen niet naar doping werd ge
zocht".
- De beweringen van Schumacher dat
de Bundesliga stijf van doping staat, E
gelden die ook voor Nederland en België'.' -
„Ik zal geen uitspraken doen als ik
geen bewijzen heb, maar een vermoeden
heb ik wel. Het feit dat een man als --
Schumacher het zegt en dat FC Köln zei i
controles wil doen, doet me denken dat e
er ergens een kern van waarheid is. Als
het regent in Duitsland, druppelt het in Z?
Nederland en België. Dat is een interna-
tionaal gegeven. Die contacten gaan
over de grenzen heen. De dopingproble
men kan men niet met grenzen tegen
houden. De Nederlanders beweren ook.
dat in Holland geen hormonen gebruikt -
worden bij de vetmesting van rundvee.
Volgens de Nederlanders zit het hormo-
nenverderf alleen in België, maar het
houdt heus niet bij Baarle-Nassau op".
- Heeft u zelf wel eens doping geno- -
„Enkele keren. Bij experimenten heb
ik wel eens amfetamines geslikt. Drie,
vier, misschien vijf verschillende pro-
dukten heb ik zo genomen. In de mini
male dosis, dus de laagste, die door de
dokter wordt voorgeschreven. Eenmaal
nam ik een tabletje van vijf milligram
pervitine, op een dag dat ik examens
moest afnemen. Als je dë ganse dag dat
werk doet en om vijf uur twintig studen-
ten ondervraagd hebt, gaat het niet meer
zo goed. Maar toen ik dat tabletje had
gepakt, voelde ik me bij de twintigste -
student nog even fit als bij de eerste. Die
ervaring heb ik opgedaan. Daaruit kon
ik ook afleiden, dat pervitine in de pelo-
tons een felbegeerde substantie was"
..Wij kunnen pas beweren dat veel do
ping genomen wordt als er ook veel ana
lyses verricht worden en we naar aanlei
ding van het aantal positieve resultaten
een conclusie kunnen trekken. Door het
feit dat onze minister Jan Lenssens nu
de nieuwe dopingaanpak stimuleert,
gaat het aantal controles gelijkmatiger
over alle sporten verdeeld worden. Ik
ben voorzitter van de Vlaamse anti-do-
pingcommissie, die twee jaar geledenj
werd opgericht. Tweeduizend analyses
per jaar zijn gepland, duizend meer dan
voorheen gesubsidieerd werden".
"Vorig weekeinde werden de eerste
controles reeds uitgevoerd. Voor de con
troles werden vierentwintig dokters
door het Vlaamse ministerie van Volks
gezondheid aangesteld. Op de dag van
de dopingcontrole hoort zo'n arts pas
precies waar hij naar toe moet gaan. Hij
wordt dus in laatste instantie verwittigd.
Volgens de wet hoeft de dokter alleen de
controle te doen. De wielerbond deed
dat met hulp van controleurs en met
dokters die de ogen sloten".
„Daar kwamen de schandaaltjes van
daan. Vandaar de schijnheiligheid van
de wielerbonzen. Zij liegen meestal over
zulke fraudes. De dopingflikkers krijgen
Freddy Maertens: vaak betrapt.
Toni Schumacher: bekentenissen allerminst verbazend. (archieffoto)
- Dat betekent dus dat u het gebruik
van doping niet heeft kunnen terugdrin
gen?
„Toch wel. In 1964, toen professor De
Vleeschouwer de eerste analyses ver
richtte, werd vijfentwintig procent van
de onderzochte renners op doping be
trapt. Dat aantal is daarna stelselmatig
afgenomen. Natuurlijk, het dopingge
bruik werd daarmee niet uitgeroeid. In
het peloton wordt nog steeds volop ge
pakt en de monstername is niet altijd
waterdicht. Bovendien weten veel ren
ners vaak tevoren of er in een wedstrijd
op doping gecontroleerd wordt".
- Is dat dan geen frusterend werk?
„Nee, ik ben tamelijk temperament
vol. Dat is bekend. Ik reageer nogal im
pulsief. Wanneer ik door iemand wordt
nagetrapt, word ik als een egel. Dan zet
ik mijn stekels op en ga in de verdedi
ging. Dat is een soort uitdaging voor mij,
waaraan ik ook een bepaald weten
schappelijk genot heb. Ik ben ervan
overtuigd dat we dank zij onze onder
zoeken op de goede weg zitten".
Groeihormonen
- Er wordt nu in allerlei sporttakken
naar andere middelen gegrepen. Vaak
spierversterkende produktendie niet
opgespoord kunnen worden.
„Wij gaan over van de doping van de
soigneur naar de doping van de docteur.
Vroeger werden de lichaamsvreemde
middelen, zoals amfetamines, gebruikt.
Toen de laboratoria die gemakkelijk
konden opsporen, ging men naar andere
middelen zoekën om het onderzoek te
bemoeilijken. Men is overgeschakeld
naar produkten die niet meer totaal li
chaamsvreemd zijn, zoals cortisone, tes
tosteron, geslachtshormonen en cortis-
costeroéden. Er zouden nu ook groeihor
monen gebruikt worden. In het labora
torium staan we voor een uitdaging
waarbij het niet meer zal volstaan om de
stof terug te vinden, maar waarbij wij