Toor dit werk moet je gestoord zijn'
Anti-goeroe brengt zijn levenservaringen in praktijk
ZATERDAG 14 MAART 1987
EXTRA
PAGINA 15
Gods wegen zijn ondoorgrondelijk. Ka-
rel Wielenga (48) uit Woudsend was ruim
elf jaar geleden één van de inzittenden
van de trein die bij Wijster door Zuidmo-
lukkers werd gekaapt. Dertien dagen
lang stond hij oog in oog met de dood.
Niettemin heeft hij Zuidmolukse vrien
den aan de kaping overgehouden.
Wielenga, van huis uit project-ontwik
kelaar, planoloog en makelaar, is zich na
de kaping gaan interesseren voor de pro
blemen in de Derde Wereld. Dat heeft
ertoe geleid dat hij zich nu met hart en
ziel heeft gestort in de bouw van solide
huisjes voor de daklozen van de Indone
sische hoofdstad Jakarta.
Hij heeft een bouwsysteem bedacht,
dat even goed als goed koop is. Afval
hout wordt versnipperd en gemengd
met cement. Daar worden bouwstenen
van gemaakt volgens het Lego-principe.
In een ommezien zijn de huisjes klaar.
Ze kosten minder dan duizend gulden.
De daklozen van Jakarta hebben er
grote belangstelling voor. En ze sparen
hard. Voor vijftien cent per dag kunnen
ze straks een nieuw leven beginnen. Al
leen bij de stoplichten komt het waan
zinnig drukke autoverkeer van Jakarta
soms even tot stilstand. De automobilis
ten worden er belaagd door magere,
schamel geklede jongetjes die kranten,
doosjes lucifers of bosjes pinda's verko
pen. Van 's morgens vroeg tot 's avonds
laat zijn ze met hun handeltjes bezig. Dat
levert hun misschien wel een gulden per
dag op. Plus over een aantal jaren een
hartkwaal of een longaandoening. Want
de uitlaatgassen van Jakarta, daar kun je
als het ware tegenaan leunen.
Peuken
Elders in Jakarta zijn de vaders van de
jongetjes met andere zaken bezig. Ze
zoeken peukjes, waar ze de tabak uitha
len, ze verzamelen lege flessen en weg
geworpen blikjes. Voor drie gulden spit
ten ze bij rijke mensen tuintjes om of ze
repareren ergens een waterleiding. Als
de avond al lang is gevallen, ontmoeten
de vaders hun zonen in de krottenwij
ken van Jakarta. Want daar wonen de
daklozen, de gelandangan.Officieel heet
het dat Jakarta ongeveer 15.000 dakloze
gezinnen telt. Volgens pater Jo Dijkstra
(75) die al sinds 1934 in Indonesië woont,
houden sociale werkers het op honderd
duizend gezinnen, dus pakweg 600.000
daklozen.
Kampung Sawah is de wel erg weidse
naam voor één van de vele sloppenwij
ken van Jakarta. Het is een bonte verza
meling slordige bouwsels, gemaakt van
afval. Zevenhonderd gezinnen zijn sa
mengepakt op dit smalle lapje grond, in
geklemd tussen autowegen vol rokend
en ronkend verkeer. In februari vallen
de grote regens. Die komen soms zo snel
en zijn zo hevig, dat de wrakste krotten
wegspoelen. Soms verdrinken daarbij
kinderen.
De meeste daklozen komen van het
platteland. Ooit zijn ze naar Jakarta ge
gaan in de hoop er werk te vinden en een
betere toekomst voor hun kinderen.
Maar in Jakarta (8 miljoen inwoners, van
wie er zeker drie miljoen slecht gehuis
vest zijn) staan geen woningen klaar.
Dus timmeren ze ih een krottenwijk iets
wat op een huisje lijkt.
Het leven is er hard. De voornaamste
zorg duurt één dag: hoe krijg ik een
beetje eten voor vrouw, kinderen en me
zelf. Die zorg is een repeterende breuk.
Vandaar dat de vaders elk minderwaar
dig klusje aanpakken. Vandaar dat hun
kinderen zich met hun handeltjes in het
razende verkeer wagen.
De sanitaire voorzieningen in de Kam
pung zijn slecht. De meeste kinderen
gaan niet naar school, geld voor een dok
ter is er doorgaans niet. Ziekten als buik
loop behoren in de krottenwijken tot het
normale beeld.
Daklozen
De Verenigde Naties hebben 1987 uit
geroepen tot het Internationale Jaar van
de Daklozen. Niettemin zal voor miljoe
nen daklozen over de hele wereld 1987
net zo verlopen als alle andere jaren.
Verbetering in hun situatie kunnen ze
wel vergeten. Voor de bewoners van
Kampung Sawah echter daagt er hoop.
Menigeenhoudt hem vooreen
idioot, maar zelf is André Driezen
ervan overtuigd dat hij bezig is
aan zijn zoveelste leven. Eens moet
hij hebben geluisterd naar de
naam Ezos, wiens bestaan
eindigde aan het kruis. Thans is
Driezen praktisch-fiiosoof en
veranderingsdeskundige. Als
zodanig praktizerend put hij uit
zijn vele 'levenservaringen'„Bij
mensen die uit psychiatrische
ziekenhuizen komen, probeer ik de
rotzooi eruit te halen die er daar is
in gestopt. Om dit werk te kunnen
doen moet je zelf trouwens ook
gestoord zijn".
door Rob Hirdes
In zijn allereerste leven was hij een tijd
genoot van Jezus van Nazareth. Ze heb
ben elkaar diverse malen ontmoet. Met
elkaar gediscussieerd en geredetwist.
„Ik ben, hoewel dat niet iets is om je op
te laten voorstaan, eerder gekruisigd
dan hij". In een later bestaan was hij be
trokken bij de Spaanse rechtspraak en
ook leidde hij ooit als vrouw een soort
kluizenaarsbestaan ergens in Frankrijk.
„Daar deed ik wat in de gezondheids
zorg. Met kruiden".
Nu is hij praktisch filosoof, trainer en
veranderingsdeskundige. Maar bovenal
mens; de anti-Goeroe van de Veluwe.
„Zo'n Bhagwan bijvoorbeeld heeft best
wel iets te vertellen. Zinnige dingen
zelfs soms. Maar wil je tot zijn volgelin
gen behoren, dan moet je je identifice
ren met hem. Dat spreekt me niet aan.
Laat iedereen z'n eigen kar met stront
maar trekken. Dan trek ik de mijne wel".
De mens André Driezen houdt van ge
peperde uitspraken.
Op ,zijn' landgoed De Schansenberg
in Loenen, waar de stichting Psychoso
ciaal Centrum is gehuisvest, draait de
38-jarige Driezen uiteenlopende cursus
sen in groei- en relatietrainingen. Daar
wordt de cursisten geleerd met zichzelf
verzoend te raken, met het verleden in
het reine te komen. Door het bewustzijn
te scherpen voor eigen verwachtingen
en eigen veranderingen.
Verloren strijd
Tussen het geven van de cursussen en
het begeleiden van vastgelopen mensen
door, levert hij een op het eerste gezicht
De Indonesische stichting Panca
Bhakti, voortgekomen uit de daklozen
zelf, is bezig om buiten Jakarta huisjes
te bouwen. Daklozen die er belangstel
ling voor hebben, kunnen zich voor zo'n
huisje opgeven. Voorwaarde is, dat er
gespaard wordt. Honderd roepia per
dag, zo'n vijftien cent dus.
Pater Dijkstra is op persoonlijke titel
adviseur van de stichting. Karei Wielen
ga zorgt voor de bouwtechnische advie-
-zen. De grond is er al, gekocht met dona
ties uit Nederland en Duitsland. En de
bouw van de huisjes, in eerste instantie
196 plus een noodhospitaaltje voor Kam
pung Sawah, in voorbereiding.
Syamsuddin Nainggolan (44), voorzit
ter van Panca Bhakti, was vroeger zelf
een dakloze. Hij heeft in zijn leven vrese
lijke dingen meegemaakt, waarover hij
niet wil praten. Nainggolan is nauwe
lijks naar school geweest, maar hij
spreekt inmiddels redelijk Engels. Het
natuurlijke leiderschap straalt van hem
af.
Met vastte hand stuurt hij ons Jakarta
uit, op weg naar Pasar Minggu. Daar, in
een weelderige begroeide Kampung, waar
bonte vogels en vlinders rondfladderen
en bananen, mango's, papaya's, jambu's
en rambutans in overvloed aan de bo
men hangen, waar in vijvertjes met wa
terhyacinthen smakelijke vissen worden
gekweekt en talloze kippen op heel hoge
poten rondstappen, laat Karei Wielenga
het prototype van het door hem ontwor
pen recycling huisje zien.
Karei en zijn vrouw Wil, die hem al ja
renlang moreel steunt in zijn streven om
de daklozen van Jakarta een nieuwe toe
komst te bezorgen, hebben de afgelopen
nacht in het echtelijke bed van de heer
en mevrouw Suprapto geslapen. Met
hun twee kinderen wonen de Suprapto's
sinds 12 november in hef Wielenga-huis-
bij voorbaat verloren strijd tegen de na
tuur. Het landgoed, waar geen sterveling
gedurende tien jaar nog een voet op
heeft gezet, verkeert dan ook in een deso
late toestand. De chalet-achtige en te
vens grotesk aandoende villa vertoont
duidelijk de uiterlijke sporen van jaren
lange leegstand, terwijl het bos op het
zes hectare grote perceel bijna tot aan de
voordeur is opgerukt.
„Toen ik hier halverwege vorig jaar in
trok, woekerden de brandnetels tot bo
ven de ramen en groeiden de berken
boompjes uit de vensterbanken", vertelt
André Driezen met heilig ontzag in zijn
stem voor zoveel natuur(lijk) geweld. Al
schreeuwt één en ander om groot onder
houd, de praktisch filosoof voelt zich
zeer in zijn nopjes. „Ik ben hier het op
perhoofd en dan heb ik nog een stuk of
zeven indianen, met wie ik samen het
binnen- en buitengebeuren het hoofd
probeer te bieden".
Hij heeft iets van een clochard, maar
ook van een pseudo-held in een of ander
stripverhaal. Driezen vervult zijn inten
sieve job als veranderingsdeskundige al
gedurende tien jaar. Zonder een echt in
komen te genieten, want de meeste cur
susgelden worden besteed aan het draai
end houden van het instituut. „Ik leid
dan ook een tamelijk armzalig bestaan.
Toch heb ik rijkdom leren aanboren.
Want ik heb leren leven; leren zijn. Maar
aan de andere kant moet je toch ook wel
gestoord zijn om dit werk te doen. Hoe
wel; ik koester mijn neurosen. Het zijn
m'n beste vrienden".
Ooit heeft hy de sociale academie 'ge
daan', over welke opleiding hij nu zegt:
„Daar schaam ik me dus echt voor. Want
die opleiding is pas werkelijk ziek". Ove
rigens heeft Driezen altijd al-een beetje
geworsteld met de wijze waarop onder
wijs wordt gegeven. Daarbij dient dan
wel te worden aangetekend dat hij zich
zijn hele leven lang al een tikkeltje ei
genwijs heeft opgesteld. Hij heeft nooit
zo in die reguliere stromingen kunnen
meelopen. Niet in het onderwijssys
teem; niet in het verenigingsleven.
„Kijk", zegt hij met licht-verholen
stem: „Badminton is badminton. Daar
je, gemaakt van Legostenen van afval
houtsnippers en cement. De vroegere
dakloze Suprapto, die nu als brandweer
man een vast inkomen heeft en daardoor
de lening voor het huisje kan afbetalen,
is zeer tevreden, zo vertaalt Nainggolan.
Het is een prachtig huis in een mooie
kampong. De kinderen gaan naar
school. Eindelijk hebben ze een mens
waardig bestaan.
Groeihuisjes
De gasten krijgen koffie, zoet gebak en
pisang goreng. De hele kampong staat
op de stoep, want Karei en Wil gaan
straks weer weg. „Dit prototype", rekent
Karei Wielenga voor, „heeft 3000 gulden
gekost. Het is betaald uit een budgetje
dat ik van het ministerie van WVC heb
gekregen. Het huis is 48 vierkante meter
groot. Zo groot zullen de 196 huisjes die
straks bij Depok en Bekasi worden ge
bouwd, niet worden. Dat zijn groeihuis
jes van 24 vierkante meter. Die kunnen
we voor 960 gulden realiseren. En steeds
als de mensen weer flink hebben ge
spaard, kan er een kamer bij aan worden
gebouwd".
Per jeep gaat de excursie van Panca
Bhakti verder naar Depok in de buurt
van Bogor, het vroegere Buitenzorg, dat
nog altijd bekend is om zijn prachtige
botanische tuinen. Op weg naar de Desa
Cikumpa - wat zoveel wil zeggen als:
een plek, bij de rivier gevonden - blijft
de jeep in de vette, rode klei steken.
Geen nood, binnen de kortste keren ko
men er jongens en mannen uit de bush
die met behulp van takken en stenen het
ongerief verhelpen.
De Desa Cikumpa, voor Nederlandse
ogen ook al weer adembenemend mooi
gelegen, is de trots van de stichting Pan
ca Bhakti. Er zijn inmiddels 42 huisjes
gebouwd voor evenzovele gezinnen van
moet je dus niet over zitten ouwehoeren
op een bankje. Zo is het met dat onder
wijs ook. Iedere instelling op dat gebied
pretendeert de beste opleiding van het
land te zijn. Dat gaat zo: vooraan staat
iemand iets te roepen en dat moetje dan
onthouden. Als je het verkondigde daar
na maar naroept, doe je het goed. Niet
dat je er ook maar iets van opsteekt, of
iets bij jezelf ontwikkelt, maar dat heet
dan onderwijs".
Prestatie
„Ontplooiing en vorming in onze wes
terse wereld staan gelijk aan knippen en
snoeien. Maar ik heb in mijn bestaan iets
anders ontwikkeld dan anderen nazeg
gen. Ik heb als filosofisch geaard per
soon ook geleerd een plank af te zagen,
de tuin om te spitten en andere aardse
zaken. Ik ben dan ook mijn eigen presta
tie. Dat is de kern van de zaak. Daar
draait alles .om".
En aldus filosofeert praktisch filosoof
Driezen voort, terwijl zijn hond zich vol
overgave achter zijn oor krabt. „Als je de
opleiding maatschappelijk werk achter
de rug hebt, ben je dan ook maatschap
pelijk werker? Nee, dan doe je maat
schappelijk werk. Want tussen 'zijn' en
'doen' zit een wereld van verschil. Het is
niet: ik denk, dus ik besta. Het is: ik
ben, dus ik besta. Maar maak dat de kat
maar eens duidelijk. In dat verwerpelijk
onderwijssysteem wordt dusdanig ge
werkt, dat het denken het altijd wint van
het voelen. Daarom hou ik me in het
'Leerhuis' bezig met aspecten als intuï
tie, creativiteit en fantasie. Als middel
om de opgedroogde inspiratiebron bij
anderen weer aan te boren".
Steeds meer mensen, met name uit het
bedrijfsleven, komen op het spoor van
het 'Leerhuis'. Die bloeien volgens de
veranderingsdeskundige, die zichzelf
nader omschrijft als .een charismatisch
leider, tijdens het bijwonen van de cur
sussen helemaal op. Veel bedrijven blij
ken achteraf de cursusgelden aan hun
personeelsleden terug te betalen. Van
wege de behaalde successen, zich uitend
in enorme energiestuwingen, die de be
daklozen uit Kampung Sawah in Jakar
ta. Binnen afzienbare tijd komen er 54
huisjes bij, gebouwd volgens het Wielen-
ga-systeem.
Voorzitter Nainggolan leidt ons rond.
Binnen een paar minuten weet iedereen
dat er blanke bezoekers zijn. Vrouwen
en kinderen komen naar buiten en la
chen. Mannen zijn er bijna niet. Die zijn
de hele week en soms nog veel langer in
Jakarta, waar ze hun vroegere werk (af
val verzamelen, karweitjes verrichten)
nog steeds doen. Voor hen is er niet veel
veranderd. Ze proberen met heel hard
werken wat geld te verdienen - een
maandinkomen van zestig gulden stemt
hen al tot enige tevredenheid, zegt
Nainggolan - en ze slapen bij familie en
kennissen in de sloppenwijken.
Voor hun vrouw en kinderen daaren
tegen is er erg veel ten goede veranderd.
Het wonen in de nieuwe huisjes van
Desa Cikumpa is de hemel vergeleken
met de krotten van Kapung Sawah.
Geen benzinegassen of overstromingen
meer en er is een kliniekje in de buurt.
De vrouwen kunnen zich nu extra nuttig
maken, want van de stichting Panca
Bhakti hebben ze allemaal een naaima
chine gekregen, waarmee ze van afval-
materiaal poetslappen voor garages ma
ken. Veel levert dat niet op, maar voor
een ex-dakloze is weinig al veel.
Kindertjes
In de smerige straatjes van Kampung
Sawah leek het wel of elke vrouw, elk
meisje zelfs, zwanger was. Dikke buiken
alom en overal kindertjes en nog eens
kindertjes. Hier, ver buiten Jakarta,
waar het leven zoveel beter is. schiint de
familie-planning een beetje te werken
Een meisje van een jaar of twintig, twee
kinderen aan de rokken, vertelt verlegen
drijfsvoering ook weer ten goede ko-
Bij het geven van die cursussen stelt
Driezen duidelijk prioriteiten. „Zoals
een priester z'n je-weet-wel inlevert - dat
noemen we dus het celibaat zo heb ik
ook mijn prioriteiten. Zij het dan op een
ander vlak. Ik werk naar een methodiek
toe. Draag die niet uit, want iedereen
moet uiteindelijk zijn eigen methodiek
maar ontwikkelen".
Wie zich als cursist wil laten inschrij
ven, moet tevoren naar het fraai gelegen
Loenen afreizen voor een persoonlijke
kennismaking. „Soms zie je die mensen
denken: Wat moet ik met die idioot.
Maar bij het eerste contact blijkt meteen
al, dat ik ook hele wijze dingen kan zeg
gen. Trouwens: andersom denk ik ook
wel eens: Wat moet ik met al die idioten
hier in mijn huis".
Behalve cursussen geeft de enthou
siast pratende Driezen ook ad-hoc-lezin-
gen. Bijvoorbeeld over het buitenkerke
lijk christendom. Er zijn mensen die zeg
gen dat ze niets meer te maken willen
hebben met die multinational, want dat
is de kerk als instituut per slot van reke
ning. Maar die aan de andere kant de
leer op zich niet willen loslaten. Dat is
eigenlijk hetzelfde wanneer je niets
meer met bakkers van doen wil hebben.
Dan bakje toch gewoon zelf je brood...".
Karbonaatje
Hij knikt bemoedigend ter nadere on
dersteuning van zijn woorden. „Ik zie in
derdaad veel ellende om me heen. Men
sen die hier heen komen, nadat ze bij
voorbeeld een aantal psychiatrische zie
kenhuizen hebben doorgewroet. Door
elkaar genomen komen ze daar gekker
vandaan dan dat ze erin gingen. Die kun
nen bij mij tijdelijk verblijven om weer
op verhaal te komen. Vragen ook veel
aandacht, want ik moet eerst die oude
rotzooi wel uit hen krijgen. Vergiftigd
als ze zijn. Zowel door medicijnen als
door opgelegde denkpatronen".
André Driezen draagt trouwens - be
halve in bed - per definitie een hoed of
een muts. „Ik kan moeilijk met een fon-
dat ze geen verdere gezinsuitbreiding
meer wenst. Ze krijgt de prikpil, net als
de meeste andere vrouwen van het nieu
we dorpje. „Daar", wijst Karei Wielenga
met enige trots, „daar komen straks
mijn huisjes. Vind je het niet geweldig
hier? Wat ben ik blij dat ik dit mag
doen".
Na Bogor klimt de asfaltweg de blau
we heuvels op. Plotseling stuurt Naing
golan de jeep naar rechts, het bos in. Een
pad van ruwe steenklompen voert ons
hobbelend langs velden vol ananas, lau
rierstruiken en kruidnagelbomen. De
auto moet even stoppen om een boer,
half verscholen onder een gevlochten
hoed van zeker een meter in doorsnee,
met zijn karbouwen te laten passeren.
Het bos wordt dichter. De apen laten
zich niet zien. In de oksels van grote bo
men bloeien prachtige orchideeën. Bam
boebossen, zeker twintig meter hoog,
steken scherp af tegen de namid
daglucht.
Tussen het struikgewas staan traditio
neel gebouwde hutjes van vlechtwerk
en bamboe. Dit is de desa Sukaluyu,
waar de stichting Panca Bhakti ons een
kruidnagel-olieproject wil laten zien. De
verkoop van kruidnagelen is, begrijpen
we van de projectleider, geen vetpot
meer. Vroeger wel, want met die felbe
geerde kruidnagel en andere specerijen,
is die hele kolonialisering van Indonesië
begonnen. Om het inkomen van de desa
verder op te krikken is er een ketelin
stallatie gebouwd waarin de bladeren
van de kruid nagelbomen worden ge
kookt. Zo kan kruidnagelolie worden
gewonnen, waarvoor de farmaceutische
en de cosmetische industrie graag een
paar roepia over hebben.
In het half open gemeenschapshuis
worden we heel officieel ontvangen door
de mannen van de desa, die allemaal een
André Driezen: "Ik breng mensen
onder hypnose in hun vorige levens
terug". (foto gpd>
duepan op m'n kop gaan lopen". Deson
danks heeft hij bepaald geen hoge pet op
van de reguliere medische wetenschap.
„Ik heb hier eens een meisje gehad, dat
al drie keer aan haar rug was geope
reerd. Niet dat ze ooit wat vonden, maar
ze bleven maar in haar snijden. Alsof het
om een karbonaatje ging. Uiteindelijk
had het kind meer last van dat steeds
maar snijden en van haar littekens dan
van haar oorspronkelijke klachten".
„Ziek zijn heeft trouwens een hele
speciale functie. Dat moetje zien als een
signaal. Als een absolute boodschap. Zo
als in nachtelijke dromen. Als ik me
overgeef aan dagdromerij, versier ik in
mijn fantasie bijvoorbeeld de mooiste
vrouwen. Maar in soortgelijke nachtelij
ke dromen val ik altijd in een put of sta
ik tot mijn liezen in het water te soppen.
Juist op die momenten dat het uitermate
spannend begint te worden. Dat is voor
mij de absolute boodschap. Begrijp je
wat ik bedoel? In het begin is me wel
eens gesuggereerd een hoerenkast van
De Schansenberg te maken. Maar dat zal
dus nooit gebeuren, want ik heb al zo
veel pech met vrouwen gehad".
Na een even korte als hevige stilte, die
de hele Schansenberg op ondubbelzin
nige wijze vult, geeft Driezen nog een
persoonlijk geheim prijs. „Wat ik in het
schemergebied tussen ontwaken en
wakker worden ook vaak beleef, is dat ik
plotseling blind ben. Nu heb ik welis
waar slechte ogen, maar in mijn eerste
leven ben ik met een lans blind gesto
ken. Terwijl ik aan het kruis genageld
hing. Dat hinderlijk gebeuren achter
volgt me kennelijk nog steeds".
peci dragen, het bekende zwarte moslim
hoofddeksel. De mannen zyn zeer ver
eerd met ons bezoek. Ze hopen dat mis
ter Karei en mister Henk in Nederland
een beetje geld kunnen lospeuteren voor
hun landbouwcoöperatie. De kelen wor
den gespoeld met een flesje jasmijnthee,
dat hier heel functioneel Tehbotol wordt
genoemd en dan is het al weer tijd voor
de zeer moeizame terugreis.
Audiëntie
De minister van volkshuisvesting van
de republiek Indonesië, drs. Cosmas Ba-
tubara, heeft te kennen gegeven dat hij
ons in audiëntie wil ontvangen. Hij heeft
belangstelling voor de herhuisvestings
projecten van Panca Bhakti en voor het
goedkopere bouwsysteem van Karei
Wielenga. Er moet nog even op de minis
ter worden gewacht. De bestuursledeh
van Panca Bhakti, minus de zelfverze
kerde voorzitter Nainggolan, zitten wat
nerveus in de kamer van drs. C. Djema-
but Blaang, de eerste adviseur van de
minister, een soort staatssecretaris dus.
Drs. Blaang maakt ons duidelijk dat
Indonesië niet zo'n sociaal paradijs is als
Nederland. Zomaar huizen bouwen voor
mensen die vrijwel geen inkomen he6-
ben, is er niet bij. Daar heeft Indonesië
geen geld voor. De mensen moeten zelf
voor hun huisvesting zorgen. Hooguit
kan er in de sfeer van geldleningen iels
worden gedaan. De daklozen van Jakar
ta, geeft drs. Blaang toe, vormen het
grootste huisvestingsprobleem van de
republiek. „Maar in feite woont veertig
procent van de inwoners van Jakarta
(zo'n drie miljoen mensen dus - redO
nogal ongezond", zegt hij letterlijk. „Het
is een groot probleem voor een ontwik
kelingsland als Indonesië".
Minister Cosmas Batubara is de vrien
delijkheid zelve. Met veel interesse be
kijkt hij een Wielenga-bouwsteen
(„goedgekeurd door het Bouwcentrum
in Rotterdam") en hij luistert geduldig
naar voorzitter Nainggolan die over dé
bouwplannen vertelt. Met tevredenheid
hoort drs. Batubara dat de daklozen
flink aan het sparen zijn. Hij erkent dat
ze van hem geen geld mogen verwacht
ten voor de nieuwe dorpjes.
Waardering heeft de minister voor dg
hoge organisatiegraad van de daklozenr
stichting. Want juist aan een goede orga
nisatie ontbreekt het vaak. Een week la
ter laat de minister via zijn adviseur
Blaang weten dat de herhuisvesting van
de Kampung Sawah-bewoners het voor
beeldproject voor heel Indonesië wordt.
Karei Wielenga kan wel huilen van blijd
schap als hij dit goede nieuws verneemt.
Niet opgelost
Pater Jo Dijkstra (de oom overigens
van de beroemde zeezeiler Gerard Dijk
stra), die ervoor gezorgd heeft dat plan
nenmaker Wielenga met de pater en dus
met Panca Bhakti in contact is gebracht,
acht de waarde van het bezoek aan dë
minister hoog. Dat drs. Batubara geen
geld heeft toegezegd verbaast pater
Dijkstra niets.
„De waarde van het bezoek is vooral
dat de minister weet wat er gebeurt mei
Kampung Sawah. Je hebt zelf kunnen
zien dat de bulldozers al klaar staan oni
die krotjes op te ruimen. De minister
kan er waarschijnlijk voor zorgen dat dè
ontruiming van Kampung Sawah nog
een paar jaar wordt uitgesteld, zodat
Panca Bhakti de gelegenheid krijgt om.
de daklozen elders te huisvesten", denkt
pater Dijkstra.
Maar daarmee is het daklozenprot.
bleem van Jakarta nog lang niet opge-,
lost. Hooguit zijn een paar honderd ge
zinnen geholpen. Een paar honderd van
de honderdduizend gezinnen. „Over een
eeuw", zegt Jo Dijkstra, „heb je hier nog
steeds daklozen". Karei Wielenga, die;
zijn werk in Jakarta pro deo doet, zou
gaarne zien - en verwacht ook - dat de;
bouwprojecten door Nederlandse fond-C
sen worden ondersteund.
Lezers die iets willen doen adviseert,'
hij geld over te maken naar de giroreke-»
ning van de Wilde Ganzen Hilversum
„Als je je realiseert", zegt hij, „datje een;
oplossing hebt voor iets dat onoplosbaar*
lijkt, dan is er geen terug meer mogelijk..
Anders ben je volslagen gewetenloos".
Het bestaan van zijn vorige levens-
heeft hij trouwens achterhaald door oft
zichzelf regressie-therapie toe te passen.
„Want dat doe ik ook; mensen onder
hypnose in hun vorige levens terug
brengen. Aanvankelijk vond ik het zo
raar, dat ik de hele Bijbel ken en ook
precies weet waar wat staat. Soms flitst
het ook door mijn hoofd van: Dat staat
er nu wel, maar dat is destijds helemaal
niet zo bedoeld. En dat terwijl ik hele
maal niet christelijk ben opgevoed".
"Ik heette destyds Ezos. Hoe je dat
schrijft? Dat weet ik niet, want toen
schreef ik nog niet. Wat ik wel weet, is
dat ik - verstopt in de bergen - een
soortgelijke scholing heb gekregen als
Jezus. We hebben ook samen heel wat
gesprekken gehad. En meningsverschil
len. Zo vind ik bijvoorbeeld in tegenstel
ling tot zijn opvatting, dat je dorstigen
naar de bron moet laten komen. Dus niet
andersom. Anders ben je mijns inziens
verkwistend bezig".
„Dat zou hetzelfde zijn als wanneer ik
op het marktplein zou gaan staan om
een persoonlijke boodschap te verkon
dingen. Dan ben je bezig theater te ma
ken en moet je uitkijken niet slechts de
lachers op je hand te krijgen".
Terroristen
„Of ik uniek ben? Nee hoor, helemaal
niet. Je bent nu eenmaal nooit zo uniek
in de tijdsperiode, waarin je iets doet. Ik
heb dan aan de bron van het Christen
dom gestaan. Nou en... Eerder dan Jezus
van Nazareth ben ik gekruisigd. Dat is
trouwens niets om je op te laten voor
staan. Want in die tijd stonden langs alle
wegen kruisen. Die drie kruisen op Gol
gotha, die stonden er slechts bij wijze
van een voorkeursbehandeling".
Eigenlijk, vindt hy terugblikkend op
zijn eerste leven, is er mets nieuws onder
de zon. „De Tollenaars van toen moet je
beschouwen als dezelfde lieden, die nu
stiekem balletje-balletje spelen. En Je
zus van Nazareth is gewoon opgepakt
door wat we nu terroristen zouden noe
men. Om de aandacht voor hen op te ei
sen. Hij is niet gekruisigd voor onze zon
den. Nee, dat hebben wij ervan gemaakt.
Als excuses. Hij is destyds aan het kruis
genageld als voorbeeld. Zoals terroris
ten gijzelaars maken als voorbeeld. Maar
niemand wilde dat destijds begrijpen.
Alleen Jezus begreep het. Want, zei hij
niet: Vader, vergeef het hen, want ze we
ten niet wat ze doen..."
André zwijgt; zijn hond geeuwt en.
krabt zich loom aan het andere oor...