Proef autovrije Breestraat
met twee maanden verlengd
DE run
Pleidooi voor geregeld
overleg politie en LWH
Leidse politie legt eerste
boete voor een misdrijf op
VRIJDAG 6 MAART 1987
LEIDSCH iË: DAGBLAD:
Economisch onderzoek vergt meer tijd
Hoofdcommissaris Mostert krijgt het jaarverslag van de meldlijn agressie en discriminatie homoseksualiteit.
Hij krijgt het uit handen van de coördinator van de meldlijn, Van der Pols (links). (foto j. Holvast)
LEIDEN - De Leidse Werkgroep
Homosexualiteit (LWH) wenst uit
voeriger overleg tussen politie en
homosexuelen. Hierin kan bijvoor
beeld worden gesproken over de
beveiliging van plaatsen waar ho-
Lezers schrijven
Hoogstraat
Even een kleine correctie op het
aardige stukje in Steeds van dins
dag 24 februari over het uit te bren
gen boek 'Hoogstraat op stelten'.
Niet ik, maar H. Roelofs van de ge
meentelijke directie civiele werken
treedt op als secretaris van de
redactie, die - zoals ik Steeds liet
weten - verder bestaat uit L. Baren-
drecht en G. de Klerk van respec
tievelijk de directies civiele
werken en stadsvernieuwing. Ere
wie ere toekomt.
Reinout van Gulick,
Morsweg 2,
Leiden
mo's vaak in elkaar zijn
Ook kan de 'homo'voorlichting aan
politieagenten tijdens dit overleg
worden geregeld.
De werkgroep sprak deze wens
gistermiddag uit tijdens de over
handiging van het eerste jaarver
slag van de meldlijn agressie en
discriminatie homosexuelen aan
commissaris H. Mostert van de
Leidse politie.
Mostert benadrukte de goede
contacten tussen de Leidse politie
en het LWH. Hij vond het dan ook
een goede zaak om enkele keren
per jaar overleg te plegen. "Eigen
lijk zou iedere agent eens een kijk
je moeten nemen in jullie ontmoe
tingsruimte. Dat zou de contacten
tussen politie en homosexuelen
nog verbeteren", zo sprak hij.
Bij de meldlijn zijn dit jaar 25
aanmeldingen gedaan van agressie
en discriminatie tegenover homo
sexuelen. Maar slechts 8 keer deed
iemand aangifte bij de politie. Mos
tert pleitte ervoor dat de meldlijn
gegevens verstrekt over de overige
gevallen. Het ging hem daarbij niet
om namen van de slachtoffers,
maar om de plaatsen waar zij wa
ren lastiggevallen. "Door vaker te
patrouilleren zou de politie preven
tief kunnen werken, zodat deze
plaatsen voor homo's veiliger wor
den".
Medewerkers van de meldlijn
meenden echter dat ze de privacy
van mensen die aangifte doen niet
mogen schenden. "Als homo's bij
voorbeeld in elkaar zijn geslagen,
kunnen ze zich bij ons anoniem
melden. Soms doen ze verder geen
aangifte bij de politie. Wij moeten
daarom heel voorzichtig zijn met
het verstrekken van gegevens aan
de politie".
Mostert beloofde het verslag op
23 maart tijdens het driehoeks
overleg tussen de officier van justi
tie, de hoofdcommissaris en de
burgemeester aan de orde te stel
len.
Over het zojuist uitgesproken
vonnis over de discriminerende
uitspraken van bisschop Simonis
las een medewerkers van de meld
lijn nog een korte verklaring voor:
"Het kerkelijk jachtseizoen op flik
kers en potten is geopend, maar we
zullen ons met verhoogde inzet
voor homosexuele mannen en les
bische vrouwen inzetten".
LEIDEN - De proef met het
afsluiten van de Breestraat
duurt twee maanden langer
dan aanvankelijk was ge
pland. De proef, die naar
verwachting 4 mei begint,
zal nu gedurende vijf maan
den worden gehouden en
niet drie maanden, zoals de
gemeente eerder had be
paald.
De 'uitbreiding' is noodzakelijk om
goed te kunnen onderzoeken wat
de economische gevolgen zijn voor
de winkeliers van het autovrij ma
ken van de straat. Gemeente en on
dernemers hebben inmiddels een
onderzoeksbureau uitgekozen dat
het economisch onderzoek moet
verrichten: Van Hezewijk bv. Dat
bureau meent dat drie maanden te
kort is om iets zinnigs te zeggen
over omzetdalingen of -stijgingen
ten gevolge van het afsluiten van
de Breestraat. De winkeliers - die
aanvankelijk een zo kort mogelijke
proef wensten - zijn er mee ak
koord gegaan dat deze nu twee
maanden langer gaat duren.
De kosten voor het onderzoek
bedragen ongeveer 40.000 gulden.
Daarvan wordt 10.000 gulden be
taald door de gemeente Leiden. De
gemeente neemt ook een deel van
het onderzoekswerk op zich, zoals
bijvoorbeeld het tellen van voet
gangers in de straat.
Zoals het er nu naar uitziet wordt
de helft van het bedrag, 20.000 gul
den dus, betaald door de Stichting
Ontwikkeling en Sanering Mid
den- en Kleinbedrijf. Dat is een on
derdeel van het Centraal Instituut
voor het Midden- en Kleinbedrijf
(CIMK). De winkeliers zelf, die
voortdurend op een economisch
onderzoek hebben aangedrongen,
zullen de resterende 10.000 gulden
voor hun rekening moeten nemen.
Een groot aantal winkeliers heeft
zich inmiddels bereid getoond een
'bescheiden' bedrag - 100 of 150
gulden - op tafel te leggen voor het
onderzoek. De ondernemers in de
Breestraat zijn in elk geval in over
grote meerderheid bereid om aan
het onderzoek mee te werken.
Omzet
Volgens ambtenaar J. van Iersel
van de directie economische zaken
van de gemeente Leiden, wordt tij
dens het economisch onderzoek
onder meer het aantal passanten in
de Breestraat geteld. Bovendien
zal een aantal voorbijgangers wor
den ondervraagd over hun 'koop
gedrag'. De tellingen en enquêtes
worden zowel voor als tijdens de
proef gehouden. Alleen op die ma
nier kan een goed inzicht worden
verkregen over de gevolgen van de
afsluiting voor de winkels in de
straat.
Het is de bedoeling dat de enquê
tes worden gehouden m de week
van 20 april. Mocht dat om wat
voor reden dan ook niet lukken,
dan kan nog worden 'uitgeweken'
naar de week van 27 april. Op 4 mei
beginnen de werkzaamheden voor
het afsluiten van de Breestraat, zo
als het aanbrengen van markerin
gen en dergelijke. In september,
wanneer het publiek naar ver
wachting volledig is gewend aan
de autovrije Breestraat, zullen nog
maals enquêtes en tellingen wor
den gehouden.
Tijdens het onderzoek wordt ook
gekeken naar veranderingen in de
omzetten van de verschillende
winkeliers. Daarvoor heeft het on
derzoeksbureau de omzetgegevens
van de verschillende winkeliers
nodig. Ondernemers voelen er
doorgaans echter niets voor hun
verkoopcijfers bekend te maken
aan buitenstaanders.
Om toch over de gegevens te
tunnen beschikken, heeft Van He-
ïewijk afgesproken dat de omzet
ten strikt geheim blijven en alleen
/oor het onderzoek zullen worden
gebruikt. Van Iersel: "Er is de ab
solute garantie dat uit de resulta
ten van het onderzoek nooit is op
te maken hoe groot de omzet is van
een individuele winkelier". Bij het
verwerken van de gegevens wordt
overigens het Koninklijk Neder
lands Ondernemers Verbond
(KNOV) ingeschakeld.
Gedurende de proef wordt de
Aalmarkt voor verkeer in twee
richtingen opengesteld. Daartoe is
besloten omdat de winkels aan de
Aalmarkt anders voor het (bedie
nend) verkeer niet bereikbaar zijn.
Ook het eenrichtingsverkeer op de
Nieuwe Rijn tussen Burgsteeg en
Hartesteeg wordt tijdelijk opgehe
ven, zij het dat komende uit de
richting van het Gangetje alleen
personenauto's hiervan gebruik
mogen maken. Via de Koornbeurs-
brug (tussen de paaltjes die daar
staan past precies een personenau
to) kunnen zo de parkeerplaatsen
op de Botermarkt bereikt worden
Vrachtwagens voor de winkels aan
de Nieuwe Rijn moeten gebruik
maken van de Nieuwstraat en de
Burgsteeg. Omdat deze route vaak
wordt versperd door laad- en los-
verkeer is voor de personenauto's
een andere oplossing gezocht.
B en W willen behandeling van
begroting meer inhoud geven
LEIDEN - De jaarlijkse vergade
ring van de gemeenteraad over de
begroting moet meer inhoud krij
gen. Het college van B en W heeft
voorgesteld dat de verschillende
raadsfracties hun alternatieve
voorstellen op de begroting tot de
raadsvergadering bewaren, in
plaats van ze in de voorafgaande
vergaderingen van de raadscom
missies aan de orde te stellen zoals
tot nu toe gebruikelijk is. B en W
vinden dat de functie van de be
handeling van de begroting in de
gemeenteraad werd uitgehold daar
het belangrijkste al in de comi
sies aan de orde was geweest.
B en W willen verder dat het a
tal feitelijke vragen in de c
sievergaderingen wordt beperkt.
De bedoeling is dat voortaan voor
al de hoofdlijnen van het beleid
aandacht krijgen. Reden hiervan is
dat de wethouders de afgelopen ja
ren werden overstelpt met detail
listische vragen over allerhande za
ken waardoor de begrotingsbehan
deling dreigde te verzanden in een
jaarlijks vragenuurtje. De begro
ting voor 1988 wordt dit jaar in de
maanden oktober en november be
handeld.
LEIDEN De Leidse politie heeft
afgelopen woensdag voor de eerste
maal een boete opgelegd aan ie
mand die doorreed na een aanrij
ding. Voor 1 maart zou een derge
lijk misdrijf tot een gerechtelijke
procedure hebben geleid en mocht
de politie niet overgaan tot het ge
ven van een boete. In het kader van
een experiment is deze 'transactie
bevoegdheid' echter aanmerkelijk
uitgebreid. In Delft en Leiden mag
de politie nu boetes opleggen bij
onder meer winkeldiefstallen en
rijden onder invloed.
De officier van justitie wil overi
gens niet meedelen wat de hoogte
van de boete is wanneer een trans
actie wordt afgesloten. Net als met
een parkeerboete is het zo dat het
"voordeliger is om bij de politie te
betalen dan om de zaak voor de
rechter te laten komen. "Natuur
lijk niet wanneer iemand op goede
gronden weigert de boete te beta
len. Iedere burger heeft het recht
om naar de rechter te stappen en
dat mae hem eeen extra eeld kos
ten" aldus officier van justitie Van
Stralen. De officier van justitie zal
wel een hogere boete eisen wan
neer de verdachte uit laksheid wei
gert de boete te betalen.
De Leidse politie heeft de afgelo
pen dagen nog weinig kans gehad
om boetes uit te delen aan winkel
dieven. Weliswaar had er een flink
aantal winkeldiefstallen plaats,
maar dè daders voldeden in vrijwel
alle gevallen niet aan de voorwaar
den voor een transactie. Een van
die voorwaarde is namelijk dat de
dader de afgelopen twee jaar niet
voor een soortgelijk vergrijp is aan
gehouden. Volgens politiewoord
voerder Graveland werden de
meeste winkeldiefstallen de afge
lopen dagen in Leiden echter door
'recidivisten' gepleegd, mensen die
vaker met de politie in aanraking
zijn gekomens wegens winkeldief
stal.
i leidse
VAN TOEN/gedanezaken
kroniek over
mensen en
Het lijkt er op of men bij de ge
meentelijke plantsoenendienst
allang de moed verloren heeft
om van het Van der Werfpark
ooit nog iets aardigs te maken.
Op het taludje rond het beeld
van onze vroegere burgemeester
- hij was het die zich in 1574 aan
zijn stedelingen als voedsel aan
bood, toen de hongersnood on
houdbaar was geworden - wor
den nog weieens wat bloeiende
plantjes uitgezet.
De bomen doen het redelijk tot
goed. Maar voor de rest is hét ar
moe: de struiken, de grasperken,
de een-jarige bloeiers die, hier en
daar onder de bomen, opleving
moeten symboliseren; ze hebben
alle te lijden van de twee domi
nerende, schaduw-werpende ge
bouwenreeksen, die het parkje
aan de zuid- en aan de oostkant
afsluiten.
Aan de guurste winden - uit
het noordwesten, uit het oosten,
uit het noordoosten - is vrij spel
gegeven. De temperatuur moet
toch wel tot in de buurt van 20
graden zijn gestegen voordat het
aangenaam is om op een van de
bankjes langs de waterkant te
zitten...
Zó beschreven is het Van der
Werfpark een fatale mislukking
en zou er maar een mogelijkheid
zijn om verbetering te brengen in
de situatie: het met de grond ge
lijk maken van in ieder geval het
Museum van Natuurlijke Histo-
Dat gebeurt uiteraard niet. Je
breekt een gebouw niet aften be
hoeve van een armetierig stukje
stadsgroen. Maar daardoor blijft
het rond burgemeester Van der
Werf vooralsnog een mistroostig
stukje Leiden. Het is een park
dat nooit een écht park zal wor
den zoals de Hortus, een paar
honderd meter verderop, dat wél
kan zijn.
En dan te bedenken dat het er,
pal tegenover het 'Kamerlingh
Onnes', geheel anders had kun
nen uitzien. Dat daar het mooiste
plein van Nederland had kunnen
Nauwkeurig180 jaar geleden
werd er namelijk heel s
dacht aan een nieuwe huisves
ting voor de universiteit. Twee
jaar later, in 1809, waren de plahr
nen in een vergevorderd sta
dium, want er lag een definitief
ontwerp van de Amsterdamse ar
chitect Abraham van der Hart op
tafel.
In 1807 had de uitvoering van
het plan niet op financiële pro
blemen hoeven te stuiten. In
1809 was dat wel het geval. Een
jaar of zeven, tot eind 1816, heeft
het college van curatoren de
plannen gekoesterd, maar toen
moesten ze als definitief onhaal
baar het archief in. Als de ideeën
van 1807-1809 verwezenlijkt had
den kunnen worden, dan had er
nu een sierlijk wit gepleisterd ge
bouw gestaan, met rondgebogen
zuilengangen links en rechts van
het hoofdblok. Het voorplein - ik
stel het mij boomloos voor - zou
een weidse en lichte ruimte in
het Leidse stratenplan hebben
opgeleverd. Het parkje van der
tien in een dozijn, dat er nu ligt,
zou - denk ik - het meest indruk
wekkende plein van heel Neder
land zijn geweest.
Op 12 januari van het jaar 1807
was met een daverende dreun
een met kruit geladen schip, dat
in het laatste gedeelte van het
Rapenburg afgemeerd lag in de
lucht gevlogen.
De ravage was zo enorm dat de
buurt als verloren moest worden
Lodewijk Napoleon weten dat
hij de Leidse universiteit het pre
dikaat "koninklijk" wenste te
verlenen en dat er fondsen zou
den worden vrijgemaakt voor
een mooi, nieuw hoofdgebouw.
En dat niet alleen: de hele ver-,
woeste wijk moest een nieuw
aanzien krijgen. Een prijsvraag
werd uitgeschreven.
Bij het bestuderen van de in
zendingen bleek dat geen van de
mededingers er overtuigend in
geslaagd was om aan een geheel
nieuwe stadswijk vorm te geven.
Drie top-architecten van dat
VAN DER WERFPARK HAD HET
MOOISTE PLEIN KUNNEN ZIJN
beschouwd. Vandaar dus dat er
nu tussen - ruwweg - de Zonne
veldstraat, de Doezastraat, de
Raamsteeg en de Garenmarkt
huizen en gebouwen stgan, die
van beduidend jongere datum
zijn dan wat er verderop, aan het
Rapenburg of het Steenschuur,
in de Nieuwsteeg of op de Lange-
brug, staat.
Kort na de Kruitramp liet de in
Amsterdam residerende koning
moment - militair ingenieur Van
Westenhout, de Amsterdamse
stadsarchitect Van der Hart als
mede Thibault, architect des Ko-
nings - hadden de jury gevormd.
Zij gingen, nadat de prijsvraag
was mislukt, maar zelf aan de
slag. Dat leverde in 1809 een plan
op, waarin ook de koning zich
kon vinden.
Een jaar later, in 1810, werd
Lodewijk Napoleon door zijn
broer uit zijn functie ontheven
en werd Nederland bij het kei
zerrijk Frankrijk ingelijfd. Van
alle mooie plannen kwam vrijwel
niets terecht. Alleen het interieur
van de Lodewijkskerk, die het
eerst onderhanden werd geno
men, laat enigszins zien welke ar
chitectonische vormen en welke
kleurstelling men voor de hele
nieuwe wijk op het oog had:
strakke, aan de klassieke archi
tectuur ontleende detaillering,
met veel wit en geel of goud.
Het plan voor het nieuwe uni
versiteitsgebouw was zó mooi
dat de bewindvoerders van de
Leidse universiteit dat deel van
het ontwerp, dat voor hen van
belang was, nog een paar jaar
achter de hand hielden. In 1816
moest er toch eens echt worden
gekozen: of een nieuw gebouw of
uitbreiding van onderwijs, on
derwijsvoorzieningen en collec
ties. Men koos voor het laatste.
De ruïne, zoals men de weder
op te bouwen buurt noemde, be
gon pas veertig, vijftig jaren later
de huidige vorm aan te nemen.
Wie in het Van der Werfpark
goed om zich heen kijkt, ziet als
het ware de gebouwen één voor
één verrijzen: de sociale dienst,
het Kamerlingh Onneslaborato-
rium, het bruinige complex van
Zo zou het nieuwe onderkomen vc
der Werfpark er hebben uit gezien
besloten. Wegens geldgebrek is het
het Museum van Natuurlijke
Historie, de rood-achtige gebou
wen aan de oostzijde waarin
vroeger het Geologisch Instituut
was gevestigd, het hofje en de
Nederlandse Credit Bank aan de
Doezastraat, de instrumenten-
makersschool op de hoek van de
Nieuwsteeg en het Rapenburg.
Een paar keer zijn er in de vori
ge eeuw nog plannen ontwikkeld
en ontwerpen geleverd voor een
universiteitscentrum op de dan
nog immer wat kaal aandoende
plek langs het water tegenover
het Kamerlingh Onneslaborato-
ruim. Maar de besluiteloosheid
bleek te groot.
Wie de situatie op zich laat in
werken, ziet voor zich hoe de ge
dachte moet hebben geleefd dat
er na 'Natuurlijke Historie' en
'Geologie' nog weieens een der
de en een vierde gebouw zouden
verrijzen: een aan de Doeza-
straatkant en een langs het water
(want waarom zou men anders
de hoofdtoegangen van de twee
gebouwen, die er wél staan, aan
de Raamsteeg en de Garenmarkt
hebben gesitueerd?), maar zover
is het nooit gekomen.
Het Van der Werfpark. Het zal
m de Leidse universiteit in het Van
indien in 1807 tot nieuwbouw was
plan niet doorgegaan.
nooit iets worden, als je tenmin
ste hoopt op een uitbundig en
florissant stuk groen midden in
de stad. Maar misschien is het
ook wel nuttig wanneer een stad
als Leiden plekjes te bieden
heeft waar - als je ervoor in de
stemming bent - melancholie en
mistroostigheid kunnen toe
slaan.
Dan het mooiste plein vpn Ne
derland maar niet.
L D. COUPRIE
(Gegevens voor deze bijdrage wer
den ontleend aan 'Universiteit Ar
chitectuur. Ontwerpen ten behoeve
van de Leidse Universiteit 1600-1900'.
Het is de catalogus van een tentoon
stelling, die in 1979 werd gehouden in
het Gemeentearchief)
De tijd van toen is een we
kelijks terugkerende ru
briek waarin mensen en ge
dane zaken aan bod komen
uit het rijke verleden van
Leiden en omgeving. Dit is
de negende aflevering. De
auteur is werkzaam als uni
versitair docent bij de vak
groep kunstgeschiedenis
van de Leidse universiteit.
Graveland meldde een geval dat
de dader wel graag een boete zou
willen betalen, maar volgens eigen
zeggen niet in staat was om het
geld binnen veertien dagen bijeen
te brengen. De man had een trui
gestolen uit een winkel in de stad.
Van een man die onder invloed
van alcohol een auto bestuurde, is
nog niet bekend of hij een transac
tie wil aangaan. In de eerste plaats
moet de uitslag van de bloedproef
afgewacht worden. Graveland:
"We hebben de man wel aangebo
den de zaak met een boete af te
doen, maar het leek allemaal niet
zo goed tot hem door te dringen".
Verschillende
cursussen
voor startende
ondernemers
LEIDEN - Mensen die een eigen
bedrijf willen beginnen kunnen
deze maand terecht bij zowel de
Kamer van Koophandel als de
Planwinkel. De Kamer van Koop
handel houdt op woensdag 18
maart in het gebouw van de Kamer
aan de Stationsweg, samen met het
Regionaal Instituut voor het Mid
den- en Kleinbedrijf (RIMK) en het
Verbond van Nederlandse Onder
nemingen (VNO) een voorlich
tingsavond.
Daar kunnen beginnende onder
nemers informatie krijgen over het
maken van een ondernemingsplan
en over allérlei mogelijkheden en
problemen rond financiering en
vergunningen. De avond begint
om 20.00 uur. Bovendien heeft de
Kamer van Koophandel samen
met het ministerie van economi
sche zaken een 'starterskrant' uit
gegeven met tips en inlichtingen
voor beginnende ondernemers.
De Planwinkel houdt in op
dracht van de Stichting Werkgele
genheid Leiden op donderdag 12
maar een informatie-avond voor
'starters' in het bedrijfsverzamel
gebouw Olga aan de Evertsen-
straat. Deze avond begint om 20.00
Op 18 maart begint, eveneens in
het Olga-complex, de cursus
Vrouw en Bedrijf. Op zes achter
eenvolgende woensdagochtenden
kunnen vrouwen inlichtingen ver
krijgen over onderwerpen als fi
nanciering, vergunningen en di
ploma's en marketing.
In de maanden april en mei be
ginnen in het Olga-complex cur
sussen voor beginnende onderne
mers over computergebruik, boek
houden en marketing. In mei be
gint de werkgroep Oonderne-
mingsplan, waar beginnende on
dernemers begeleiding kunnen
krijgen bij het maken van een plan
voor hun onderneming. Belang
stellenden kunnen bellen naar de
Syiochting Werkgelegenheid Lei
den. tel. 071-219811.
Lezing
ln het Instituut voor alternatie
ve educatie (Cobetstraat la)
geeft B. Long zondag 8 maart een
lezing met de titel Spiritual sur
vival in the 20th century. Aan
vang 15.00 uur.
