Danny Kaye:
kunstenaar
van de lach
Komisch acteur en reizend ambassadeur overleden
Reagan looft Danny Kaye
Leidse
jongeren
krijgen
het voor
het zeggen
Rudi Fuchs directeur
Haags Gemeentemuseum?
Operaconcert overtreft
verwachtingen niet
WOENSDAG 4 MAART 1987
PAGINA 19
LOS ANGELES (GPD)-
De Amerikaanse komiek
Danny Kaye is gistermid
dag overleden. Hij overleed
aan de gevolgen van een
ernstige aandoening, waar
voor hij zondagavond op
was genomen in een zieken
huis in Los Angeles. Daar
mee is een einde gekomen
aan het leven van één van
de opmerkelijkste artiesten
van deze eeuw.
door
Eric Bos
Danny Kaye - hij werd 74 jaar -
was een fenomeen, een levende le
gende bijna, niet in de laatste
plaats door de manier waarop hij
zich inzette voor het lot van hulp
behoevende kinderen. Sinds 1954
was hij 'honorair reizend ambassa
deur' van het kinderhulpfonds
Unicef van de Verenigde Naties.
Zijn komische talenten zette hij
steeds meer in ten bate van dat
fonds.
Voor ons werd Danny Kaye
vooral bekend als komiek in tallo
ze speelfilms in de jaren veertig. In
enkele daarvan gaf hij ook blijk
over een groot dramatisch talent te
beschikken. Onvergetelijk werd
zijn complexe rol in The Secret Li
fe of Walter Mitty uit 1947, waarin
al zijn mogelijkheden aan bod
kwamen. Andere beroemde films
zijn The Inspector General, White
Christmas, Hans Christian Ander
sen, The Five Pennies (als de band
leider Red Nichols) en The Court
Jester. Deze laatste film was on
langs nog een aantal malen op de
televisie te zien.
De meeste films met Danny
Kaye doen nu gedateerd aan en bij
het opnieuw bekijken van zijn
filmrollen ontdek je ook de be
perktheid van het fenomeen. Zoals
het stuntelen, stotteren, ogenrollen
WASHINGTON (AP) - De Amerikaanse president Reagan heeft
de dinsdag overleden kinderambassadeur Danny Kaye geprezen
als een komiek, acteur, zanger en dirigent die "miljoenen mensen
over de hele wereld plezier verschafte met zijn bijzondere gave om
ons aan het lachen te maken.
"Zijn talrijke rollen werden alle gekenmerkt door zijn toewij
ding aan zijn vak", zei Reagan. "Hij deelde zijn talent met de we
reld en maakte die daarmee beter."
Secretaris-generaal Javier Perez de Cuellar van de Verenigde
Naties loofde Kaye als "een vriend van de Verenigde Naties wiens
grote menselijkheid en magnetische persoonlijkheid vreugde en
plezier bracht voor miljoenen mensen over de hele wereld".
Unicef-directeur James Grant zei dat door het overlijden van
Kaye „voortaan in de hele wereld het lachen iets minder glunde
rend, iets minder breed zal worden". Hij zei dat Kaye "miljoenen
kinderen vreugde heeft gegeven, en tegelijkertijd hun verhaal en
hun nood aan de hele wereld te vertellen door Unicef te helpen
hulp te bieden".
en schokken met de schouders en
het komisch bedoelde Ameri
kaans-Russische accent. Maar der
tig jaar geleden was dat allemaal
gloednieuw en ongekend en het
maakte van deze in Brooklyn, New
York geboren komiek de koning
van de lach.
Door zijn lollige accent werd
door het publiek indertijd veron
dersteld, dat Kaye stamde van een
Russische adellijke familie. In
werkelijklheid heette hij David Da
niel Kaminski en was hij de zoon
van een kleermaker, die oorspron
kelijk inderdaad uit Oost-Europa
afkomstig was. Op 13-jarige leeftijd
werd hij van school gestuurd en
LEIDEN - Naweeën van het inter
nationaal jongerenjaar. Zo kan de
totstandkoming van het stuk 'Wij,
Koningin der Nederlanden' in het
jaar van de vluchtelingen worden
omschreven. De gemeente Leiden
gaf in het kader van dat jongeren-
jaar twee Utrechtse regisseurs de
opdracht om een jongerentheater-
produktie op te zetten in de Waag.
De Leidse componist Warner van
Es zorgde voor de muziek. Zes jon
geren uit Leiden en omgeving spe
len de hoofdrollen in deze voorstel
ling, die morgen in première gaat.
Wij, Koningin der Nederlanden,
een koningsdrama, gaat over jonge
mensen die het voor het zeggen
krijgen in Nederland. Hoewel ze
niet veel ervaring hebben gaat het
regeren erg goed. Ze trekken zich
niets aan van politieke regels of
parlementair gezeur. Ze nemen ge
woon de goede beslissing op het
goede moment. Kortom, ze vor
men de ideale regering: de wel
vaart stijgt, Nederland bloeit op.
Maar helaas. Vroegere politieke lei
ders zien hun macht en invloed
verdwijnen. Uit angst dat ze hun
tweede huis moeten verkopen
smeden ze een complot. Om twee
dracht te zaaien maken zij handig
gebruik van de vooroordelen die er
tussen de jongerenculturen be
staan.
De zes jongeren, allen rond de
twintig, zijn bij een auditie uit 25
gegadigden gekozen. Ze staan voor
een bepaalde cultuur, zo is er een
punker (Paul van Pelt), een werk
loze stoere bink (Dick de Jong),
een studente (Judith Porcelijn),
een aanhanger van new wave (Si-
mone Macaré) en een werkende
vrouw (Marjanne Bontje). Tot Ko
ningin is uitgeroepen: Monique
Wegman.
De twee regisseurs, Ellen van
Roosmalen en Henk de Reus,
schreven het stuk. "Wij hadden
globaal het verhaal opgezet. Toen
we alle spelers hadden, hebben we
onze tekst weer aangepast aan de
taal van de jongeren. Het gaat om
korte scènes die elkaar snel opvol
gen. Tussendoor is de muziek van
Warner van Es te beluisteren. De
bijrollen worden gespeeld door ou
dere mensen, die we zelf hebben
aangezocht".
Afhaken
Vanaf oktober is er tweemaal per
week driftig geoefend en de laatste
maand zelfs in de de weekeinden.
De inzet van de amateurs wordt
door beide regisseurs geprezen.
"De jongeren hadden allemaal wel
HOLDERLIN - Het Goethe-Intitut
Amsterdam en de Stichting Lite
raire Activiteiten Amsterdam
(SLAA) brengen in de periode
maart-juni in Amsterdam twintig
programma's van uiteenlopende
opzet, die alle gewijd'zijn aan de
Duitse proza- en poëzieschrijver
Friedrich Hölderlin. Deze romanti
cus leefde van 1770-1843.
Een koningsdrama in de Waag
kreeg hij een clownsrol bij een rei
zend groepje komieken. Zijn loop
baan als artiest begon echter bij de
film, in de jaren dertig, in korte se
rie-komedies.
In 1939 maakte hij zijn Broad-
way-debuut. Twee jaar later maak
te Kaye furore doordat hij aan het
eind van een revue het komische
'Tsjaikowski-lied' zong, waarin de
namen van 54 Russische compo
nisten in razend tempo (38 secon
den) uit zijn mond rolden. Dat lied
vestigde de naam van Danny Kaye
voorgoed en leverde hem contrac
ten op met filmproducent Samuel
Goldwyn. Overigens werden zijn
liedjes en veel komische teksten
geschreven door zijn vrouw Sylvia
Fine, met hij in 1940 trouwde en uit
welk huwelijk in 1946 een dochter
werd geboren.
Televisie-show
In 1954 ontving Danny Kaye een
Oscar voor zijn gehele werk: voor
zijn unieke talent en zijn betekenis
voor de Amerikaanse filmindustrie
en het Amerikaanse volk, zoals het
officieel heette.
In de jaren zestig maakte Danny
Kaye naam met een eigen televisie
show waarvoor hij eveneens prij
zen ontving, zoals de Emmy
Award. Toen begon hij ook zijn be
roemde reizen door de wereld als
vertegenwoordiger van Unicef. Tij
dens zijn bezoek aan landen in de
Derde Wereld verzorgde Kaye kin
derprogramma's. Wereldberoemd
- want door de televisie uitgezon
den - waren ook zijn komische op
tredens als dirigent van het New
York Philharmonic Orkest. In 1975
kreeg Kaye de vredesmedaille uit
handen van de toenmalige secreta
ris-generaal van de VN, Kurt Wald-
heim. In 1981 was de beroemde ko
miek in Nederland tijdens een
plechtigheid in het Haagse Vredes
paleis om opnieuw een Vredesprijs
in ontvangst te nemen. Mies Bouw
man ontving Danny Kaye toen op
tv.
Als eerbetoon aan Danny Kaye
zendt de KRO zaterdag 7 maart
van 15.40 tot 17.13 op Nederland 1
de speelfilm 'The Inspector Gene
ral' uit. In deze uit 1949 daterende
film speelt Danny Kaye de assis
tent van een kermisdokter die tij
dens de Napoleontische oorlog
door de inwoners van een Rus
sisch dorpje wordt aangezien
voor de gevreesde inspecteur-ge
neraal. De film 'De ridders van de
Ronde Tafel' komt te vervallen.
Danny Kaye in een van zijn karakteristieke poses.
1 1) I knew you were waiting
- Michael Franklin
2(2) Reet petite - Jackie Wil-
3(4) Heartache - Pepsi and,
Shirley
4(8) Running in the family -
Level 42
5(3) Shake you down - G. Ab
bott
6 (10) Go see the doctor - Kool
Moe Dee
7(9) The right thing - Simply
Red
8(7) Rq,t
40
kitchen - UB
- Or an Juice
9(5) The Ram
Jones
10 6) Caravan of Love - Hou-
semartins
11 40) Respectable - Mel Kim
12 (19) Surrender - Swing out
Sister
13 (11) Mixed up World - Timex
Social Club
14 (12) Candy - Cameo
15 (20) Once bitten - Vesta Wil
liams
16 (16) Why can't this be love -
Van Halen
17 (21) You're the voice - John
Famham
23 (18)
24 (23)
25 (25)
26 (35)
27 (17)
28 (32)
29
30
31 (22)
32
33 (36)
34 (30)
35 (37)
36 (24)
18 (14) Talk it over - Frizzle Siz-
le
19 (26) Jack your body -JM Silk
20 (33) Still loving you - Scor
pions
21 (13) Showing out - Mel
Kim
22 (15) Sometimes - Erasure
Dance around the world
- Richnel
Opportunities - Pet
Shop Boys
Hearts beat thunder -
Dolly Dots
Girls - Tina Turner
Livin' on a prayer - Bon
Jovi
Over the hills - Garry
Moore
Down to earth - Curiosi
ty Killed the Cat
Skintrade - Duran Du-
Like flames - Berlin
Carrie - Europe
Walking down your
street - Bangles
Real wild child - Iggy
Pop
Midas touch - Midnight
Star
Heartache away - Don
Johnson
Electrica salza - Off
How many lies - Span-
dau Ballet
Baila bolero - Fun Fun
Eveything I own - Boy
George
(Stichting Ned. Top 40)
Gouden Beer
voor 'Tema'
BERLIJN (GPD) - De Russische
film Tema heeft het Festival van
Berlijn gewonnen. Het eerder in
Rotterdam (als onofficiële surpri
se-film) gepresenteerde werkstuk
van Gleb Panfilow werd gister
avond onderscheiden met De Gou
den Beer. Nog vier andere jury's
gaven onderscheidingen aan 'Te-
ma'. Daaronder bevond zich ook
de Fipresci-prijs van de internatio
nale kritici, die (15 man sterk) una
nimiteit bereikten in hun oordeel.
'Tema' wordt donderdag meteen in
Nederlandse roulatie gebracht.
De op een na hoogste onder
scheiding (Zilveren Beer voor de
beste regie) kwam terecht bij de
Amerikaan Oliver Stone, voor zijn
Vietnam-film Platoon. De Italiaan
Gian Maria Volonté werd be
kroond als beste acteur voor zijn
rol in 'II caso Mattei'. De Brazi
liaanse Ana Beatriz Nogueira werd
voor haar spel in Vera onderschei
den als beste actrice.
Regisseurs Van Roosmalen en De
Reus: "Een levendige, sprankelen
de voorstelling". (foto PR)
wat toneelervaring. Een aantal
heeft meegedaan aan schooltoneel
en anderen hebben cursussen ge
volgd bij het LAK in Leiden en het
Hot-theater Den Haag. Toch vergt
zo'n produktie veel meer inzet en
tijd dan de meeste van hen van te
voren hadden kunnen vermoeden.
Twee hoofdrolspelers zijn om die
redenen na enkele repetities afge
haakt. Gelukkig hebben we ze tij
dig kunnen vervangen. Helaas
hebben we toen niet meer kunnen
voldoen aan de doelstelling om
ook buitenlandse jongeren erbij te
betrekken. Domweg omdat er zich
niet meer hadden opgegeven. We
hebben overal nog geïnformeerd,
echter zonder resultaat".
Het decor, ontworpen door Reier
Pos, is helemaal op de Waag ge
maakt. Er is voor deze voorstelling
zelfs een tribune gebouwd. De kos
ten van deze produktie worden
door organisator Frits Bruins, af
deling Culturele Zaken gemeente
Leiden, op zo'n 20.000 gulden ge
schat. "Behalve de gemeente, de
Stichting Burchtgroep is ook het
ministerie van Welzijn Volksge
zondheid en Cultuur één van de
subsidiegevers. De opzet was om
het toneelstuk nog in het jongeren-
jaar, twee jaar geleden dus, te laten
opvoeren. Door allerlei omstandig
heden, onder andere het terugtrek
ken van de regisseur die we eerst
hadden aangezocht, is het nu pas
een feit geworden.
Succes
De twee regisseur geloven in êen
groot succes. Ze verwachten ook
veel ouderen die komen kijken.
"Het is een levendige, sprankelen
de voorstelling, waaraan het pu
bliek veel lol kan beleven. Boven
dien is de inhoud interessant en
het decor heel mooi", aldus Van
Roosmalen en De Reus aan de
vooravond van hun première.
DEN HAAG (GPD) - Rudi Fuchs,
directeur van het Van Abbemu-
seum in Eindhoven, en Frits
Becht, Amsterdams zakenman/
kunstverzamelaar, zijn in de markt
voor het directeurschap van het
Haags Gemeentemuseum. Een
woordvoerster van de gemeente
Den Haag heeft verklaard dat er
met dit tweetal, maar ook met een
aantal andere kandidaten, 'oriënte
rende gesprekken' worden ge
voerd.
Na het vertrek van Theo van Vel-
zen heeft Henk Overduin als waar
nemend directeur gefungeerd. Op
1 september van dit jaar loopt deze
interim-periode af. Hij is zelf ook
gegadigde voor het directeur
schap. Nog steeds hebben b en w
van Den Haag geen beslissing ge
nomen over de nieuwe organisatie
structuur van het Gemeentemu
seum/Dienst Schone Kunsten.
der i:
king tussen Gemeentemuseum en
het Museon, maar dat hij nadruk
kelijk een fusie van beide musea
afwijst. Daarnaast wordt overwo
gen een dienst kunst en cultuur te
realiseren waaronder niet alleen
Gemeentemuseum en Museon,
maar ook Koninklijke Schouw
burg, Stedelijke Muziekschool en
Centrum voor Kunstzinnige Vor
ming zouden moeten vallen.
Dat zowel Fuchs als Becht, bei
den vooraanstaande namen in de
Nederlandse kunstwereld en daar
buiten, zijn aangezocht, kan er op
wijzen dat het in de bedoeling ligt
de eerste aan te stellen als direc
teur van het Gemeentemuseum en
de tweede als "baas" over de nieuw
te scheppen dienst.
De eventuele benoeming van
Rudi Fuchs, die in Leiden kunstge
schiedenis heeft gestudeerd, tot di
recteur van het Gemeentemu
seum, zou aansluiten bij de opvat
ting van wethouder Verduyn Lu-
nel om - zoals neergelegd in zijn
onlangs verschenen Cultuurnota -
van het museum primair een in
stelling voor moderne kunst te ma
ken.
Frits Becht, die tal van belangrij
ke culturele functies bekleedt
(Holland Festival, Nationale Ballet,
Openbaar Kunstbezit), heeft al
eens eerder gesolliciteerd naar de
functie van directeur van het Haag-
Bedrijf 3M stimuleert musici
ZOETERWOUDE - "Het instellen van een muziekfonds heeft niets te
maken met een muzikale directie", zegt de woordvoeder van het Zoeter-
woudse bedrijf 3M. "Onze denkwijze is anders: mensen met goede ideeën
en creatieve kwaliteiten moeten worden gestimuleerd. Dat is onder meer
de oorzaak van het succes van ons bedrijf. Nu proberen we dat ook eens
in een ander verband en buiten het bedrijf'.
De multinational 3M heeft een muziekfonds gesticht met een bedrag
van 100.000 gulden. Het is een van de hoogste bedragen in Nederland die
een bedrijf of instelling aan kunst besteedt. Het geld is bestemd voor een
veelbelovende Nederlandse musicus, die hiermee zijn of haar stijl verder
kan perfectioneren. Dit kan een componist, dirigent, een uitvoerend, pe
dagogisch of beschrijvend musicus zijn. Alle genres muziek (vroege mu
ziek, klassieke of moderne muziek zoals pop en jazz) komen voor het
fonds, dat de naam '3M Laureaat' heeft gekregen, in aanmerking. "Op 1
mei", aldus de woordvoerder, "hopen we bekend te kunnen maken welke
musicus voor het fonds in aanmerking komt".
In de beoordelingscommissie die de komende maanden met een voor
dracht zal komen, hebben zitting: opera-intendant Jan van Vlijmen, con
servatoriumdirecteur Frans de Ruiter, dirigent Frans Bruggen, Ton
Smits (muziekcentrum Vredenburg), Hein van Royen (zakelijk leider
Concertgebouworkest) en Willem van Beusekom (hoofd amusement Va-
ra-radio).
3M Nederland B.V. is helemaal onafhankelijk van het oorspronkelijke
Amerikaanse moederbedrijf, telt drie vestigingen, waarvan die in Zoeter-
woude het grootste is. In totaal werken er zo'n 580 mensen. Het is niet
eenvoudig om te beschrijven wat 3M allemaal produceert. Het bedrijf
maakt 14000 uiteenlopende produkten die te maken hebben met ver
keersveiligheid, gezondheidszorg, kantoorbehoeften en electronica om
maar een wat te i
Meesterwerken van Opera tot Ope
rette, gezongen door Lynda Rands,
sopraan, Ans van Dam, mezzo-so
praan, Wouter Goedhart, tenor en
Arthur Schildmeijer, bariton m.m.v.
het Rijnlands Christelijk Mannen
koor. Muzikale en artistieke leiding:
William C. Ruivenkamp, regisseur:
Hans Nieuwenhuis. Gastvrouw: Ju
dith Bosch. Gehoord dinsdag 3
maart in de schouwburg in Leiden.
LEIDEN - Opera- en Operette-
produktie 'Cantabile' maakte
gisteravond niet helemaal waar
wat in het programma werd be
loofd, namelijk: het optreden
van een dubbele solisten bezet
ting. Het werd een enkele bezet
ting, waarvan bovendien de helft
op het laatste moment nog was
vervangen: Lynda Rands kwam
in de plaats van Elzbieta Szmyt-
ka (sopraan) en de bariton Sjef
van Wersch werd vervangen
door Arthur Schildmeijer. En
toch bleef er voor de liefhebbers
van het belcanto door de enorme
vaart van deze produktie, het
prachtige repertoire en de kwali
teiten van de solisten (alles ge
speeld in kostuum en decor) vol
doende te genieten over.
Presentatrice Judith Bosch
weefde daar een rode draad
doorheen. Want, opera's en ope
rettes hebben vaak één ding ge
meen: het gaat over 'liefde' zij
het in vele variaties. In de opera
loopt het tenslotte slecht af, ter
wijl de hoofdpersonen in de ope
rette elkaar zonder uitzondering
gelukzalig in de armen rollen.
Een bijzonder komische variatie
daarop was het expressief en pit
tig vertolkte duet door de so
praan Lynda Rands en mezzo-
praan Ans van Dam als 'Die lusti
ge Weiber von Windsor' met bei
den een gelijkluidende liefdes
brief van de oude dikke zeur
kous Valstar. De bariton Arthur
Schildmeijer hep daarna op
blieme wijze een blauwtje als de
'oude snoeper' generaal Ollen
dorff.
Een van de schoonste voor
beelden van liefde op het eerste
gezicht werd vervolgens door
Lynda Rands en Wouter Goed
hart op de planken gezet in een
aantal ontroerende aria's uit La
Boheme van G. Puccini. Waarna
liefde en bedrog op dramatische
wijze hun beslag kregen in het
indringend en expressief gezon
gen kwartet 'Un di, se ben ram-
metomi' uit Verdi's Rigoletto.
De 'vondst' om in een dergelij
ke professionele produktie een
plaatselijk koor te laten mee;
gen (Het Rijnlands Christelijk
Mannenkoor) viel eigenlijk wat
tegen. Het koor stond niet alleen
gelijkvloers en dicht opeenge
pakt, maar miste ook kennelijk
voldoende operatraditie om
repertoire vlot en dynamisch
over het voetlicht te brengen. Be
halve dan in het perfect geregis
seerde 'Climb to the Mountain'
dat samen met de solisten een
uitstekend sluitstuk vormde.
Het is in ons land niet gemak
kelijk om een dergelijke profes
sionele opera/operetteproduktie
van de grond te krijgen en te be
houden. Met deze formule is
artistiek en muzikaal leider Wil
liam Ruivenkamp prima gelukt.
ANNEKE VAN VLIET
