ZATERDAG 28 FEBRUARI 1987
EXTRA
PAGINA 27
t Bernard Tapie en zijn echtgenote Dominique in de pompeus ingerichte villa aan de Avenue Foch. "Met sport hereik je de man in de straat. En dat is nog altijd de massa".
Frankrijk ligt aan zijn voeten. Qua
populariteit kan hij wedijveren met
president Mitterrand en in zijn land is hij
zo geliefd als de nationale helden Alain
Delon, Jean-Paul Belmondo, Charles
Aznavour, Cathérine Deneuve, Brigitte
Bardot, Bernard Hinault of Michel Platini.
Vooral bij de jeugd en de vrouwen ligt hij
goed in de markt. Hij wordt de 'Zorro' van
de failliete bedrijven genoemd, de 'Saint
Bernard' van de ondernemingen in
moeilijkheden en de 'Robin Hood' tegen de
crisis. In Europa maakte hij de afgelopen
jaren vooral furore als de
kapitaalkrachtige sponsor van de La Vie
Claire-equipe van Bernard Hinault en
Greg Le Mond. Sinds kort is hij ook
president-eigenaar van de voetbalclub
Olympique Marseille, die onder zijn
bewind weer triomfen viert. De 41-jarige
Parijzenaar met de playboy-look, die
amper tien jaar geleden met lege handen
in het zakenleven stapte, is uitgegroeid tot
Frankrijks economische superman. Hij
leidt met speels gemak veertig florerende
bedrijven die voorheen ten dode ware
opgeschreven en is daarmee werkgever
van zo'n tienduizend mensen. Een gesprek
met Bernard Tapie, multimiljonair maar
toch nog steeds 'een gewone jongen'.
De Avenue Foch, een van de be
kendste straten van Parijs. Een ap
partementje in deze chique laan is
bijna niet te betalen. Bernard Tapie
woont er in een imposante villa.
Waarde: 20 miljoen Franse francs
oftewel 6,5 miljoen gulden.
Voor de deur staat een peperdure Mer
cedes te pronken. Zijn snelle Porsche
heeft hij in de garage geparkeerd. Voor
verre verplaatsingen maakt de Franse
wonderboy gebruik van zijn privévlieg-
tuig, een Falcon-jet. De multimiljonair is
j de buurman van baron Empain, de
grootindustrieel van Belgische afkomst
wiens ontvoering enkele jaren geleden
wereldnieuws was. In de Avenue Foch
wonen vrijwel uitsluitend toonaange
vende personen uit de wereld van de
haute couture, de film en de showbusi
ness. Bernard Tapie voelt zich in zijn ele-
I ment temidden van al die prominenten.
door Bennie Ceulen
Zijn hele villa is stijlvol ingericht met
meubelen uit de tijd van Louis de Zon
nekoning. De vloeren zijn bedekt met
zeldzaam mooie perzen en aan de muren
hangen waardevolle meesterwerken.
Kortom, Bernard Tapie leeft in de Licht
stad als een god in Frankrijk. Hij geniet
met volle teugen van de weinige uurtjes
die hij per week bij zijn gezin door
brengt.
Tapie is vader van een knappe doch
ter, Nathalie, en twee zonen, Stefan en
Laurent. Dominique, zijn echtgenote, is
een beeldschone brunette. „Dominique
la Belle noemen ze mijn vrouw", grapt
Tapie. Zijn wederhelft is duidelijk ver
eerd met dit compliment. Ze tovert een
bescheiden glimlach op haar knappe ge
zicht.
Basis gelegd
„Ik schaam me niet voor mijn af
komst. Hoewel ik een moeilijke jeugd
had, legde ik toen de basis voor wat ik
nu bereikt heb". Tapie ten voeten uit.
Tijdens het gesprek komt het nieuwe
idool van het Franse volk vooral naar vo
ren als een jongen van eenvoudige kom
af. Succes en rijkdom zijn hem niet naar
het hoofd gestegen. „Ik ben een simpele
jongen die nog steeds geniet van de een
voudige dingen. Het succes heeft geen
ander mens van mij gemaakt".
Tapie groeide op in de Parijse randge
meente Bourget, toentertijd een grauwe
arbeiderswijk. Pa Tapie moest als mon
teur van koelkasten hard werken om de
kost voor zijn vrouw en twee zonen te
verdienen. „Ik denk nog vaak aan die
tijd terug. We hadden het niet breed
thuis. Pa werkte vijfenzestig uur per
week. Mijn moeder zorgde voor het huis
houden. We woonden in een klein appar
tement aan de Avenue Baudouin, twin
tig vierkante meter groot. Er was geen
enkel comfort, geen bad of douche en
alleen koud water. De eerste luxe leerde
ik pas op mijn achttiende kennen. De
meubeltjes die we hadden, stelden niets
voor. Een wc was er ook niet. Voor onze
behoeften moesten we gebruik maken
van een gemeenschappelijk toilet We
woonden in een arme buurt. Toch heb ik
het nooit betreurd dat ik in die omstan
digheden ben grootgebracht".
Bernard Tapie heeft veel respect voor
zijn ouders. De liefde voor hen klinkt
duidelijk door in zijn stem. „Ondanks
het feit dat mijn ouders het moeilijk had
den om de touwtjes aan elkaar te kno
pen, ben ik nooit iets tekortgekomen. Ik
was veel op straat. Nu besef ik dat dat de
ideale leerschool was. Vlak bij ons ap
partement stond het stadion van Bour
get. Daar bracht ik de meeste tijd door
met sporten. Je kon er zwemmen, voet
ballen, handballen en turnen. Ik beoe
fende het allemaal. Ik leerde er mijn
vrienden kennen en kreeg er de smaak
van presteren te pakken Ik wilde altijd
de beste zijn. Daartoe ging ik tot het ui
terste".
Verdienstelijk
„Ik was bovendien niet te beroerd om
entreekaartjes te verkopen en kleed
ruimtes te poetsen. Ik probeerde me
steeds verdienstelijk te maken. Sinds
mijn vijfde jaar werd de sport mijn pas
sie en obsessie. Als men mij vroeg wat ik
later wilde worden, zei ik: voetballer of
musicus. Dank zij 'mijn' stadion ben ik
ontsnapt aan een somber leven dat door
anderen geprogrammeerd wordt. Ik wil
de helemaal niet beroemd worden en
wist ook niet wat een ster was. Het be
langrijkste vond ik, dat ik mijn eigen le
ven kon bepalen en door anderen geliefd
zou worden. Dat is me aardig gelukt".
„Het onderdanige heb ik altijd veraf
schuwd. Ik hunker ook niet naar macht.
Ik heb steeds mijn eigen weg gezocht en
ben immer voor mijn mening uitgeko
men. Proberen, leren, tot het uiterste
gaan, risico's nemen, leven, mensen res
pecteren; dat is mijn levensopvatting.
Met die instelling heb ik veel bereikt".
Bernard Tapie begreep al vroeg dat hij
bijzondere talenten had. Dat besef werd
nog duidelijker toen hij na zijn diensttijd
in dienst trad bij een firma die organisa
tie-adviezen aan bedrijven verkocht. „Ik
had snel door dat ik betere ideeën dan
mijn baas had en ook slimmer was dan
de bedrijfsleiders van onze klanten.
Toch bleef ik dat werk tot 1977 doen.
Voor mezelf wilde ik bewijzen dat mijn
opvattingen over het runnen van bedrij
ven de goede waren. Mijn vrouw over
tuigde me van mijn capaciteiten en sti
muleerde me om een zaak over te nemen
die over de kop was gegaan. Voor één
symbolische franc kocht ik een failliete
drukkerij op. In korte tijd maakte ik er
een winstgevende onderneming van.
Dat was het begin".
Met die drukkerij legde Bernard Tapie
de basis van een enorm zakenimperium.
waarvan La Vie Claire. Look. Toshiba.
Wrangler, Teraillon. Mie Mac. Adams en
Kickers de bekendste zijn. De meeste
daarvan kocht hij voor een symbolisch
bedrag op. „In 1986 zetten mijn bedrij
ven, die zijn ondergebracht in de Grou-
pe Bernard Tapie, in totaal voor 8,5 mil
jard Franse francs (bijna 3 miljard gul
den) om. Een record".
Zijn belangrijkste 'compagnon* op
weg naar het succes was de faillisse
mentswetgeving in zijn land. Tapie
speelde het steeds klaar om de wettelij
ke procedure in zijn voordeel aan te
wenden. Zijn kunst om van failliete be
drijven winstgevende ondernemingen te
maken werkt hij in vier etappes af. „Ik
neem alleen een failliete firma over als ik
er toekomst in zie. Er moet dus geld te
verdienen zijn, anders begin ik er niet
aan. Vervolgens koop ik de boel op, vaak
voor een gering bedrag. Het derde sta
dium is de regeling met de rechtbank,
die de schulden van het bedrijf voor drie
jaar moet bevriezen. Vanaf het moment
dat dat allemaal in orde is, ga ik de zaak
reorganiseren".
Het levende symbool van het moderne
zakendoen trekt zich niets aan van de
critici. Met inzet, flair, gevoel voor stijl
en hang naar opvallende presentatie zet
Bernard Tapie zijn weg op het economi
sche pad voort. Daarbij maakt hij handig
gebruik van de publiciteit rond zijn per
soon. Tapie is een man die altijd iets te
zeggen heeft en steeds de aandacht op
zich weet te vestigen. Sinds zijn intrede
in de wielersport, als sponsor van de
ploeg La Vie Claire, is Tapie de Bedrij-
venredder interessant voer voor de me
dia. In Frankrijk presenteert hij zelfs een
eigen tv-programma, 'Ambitions'. Daar
in motiveert hij vooral de jeugd om in
het zakenleven te stappen.
„Iedereen mag weten hoe ik zaken
doe. Men kan er alleen van leren. Ik help
de mensen graag met adviezen. Dat
schaadt me niet. Ik ben er ook trots op,
dat ik veel jonge landgenoten heb aange
zet tot het opzetten van een eigen onder
neming. Voor de kleine zelfstandige is er
in Frankrijk nog toekomst".
Hoewel Bernard Tapie drieëneenhalf
jaar geleden zijn sporen in het zakenle
ven al ruim had verdiend, trad hij toen
pas in het licht van de schijnwerpers. De
Franse wonderboy haalde de wereldpers
in het najaar van 1983 toen hij bekend
maakte dat hij een nieuwe wielerploeg
zou gaan sponsoren. Dat was nog niet de
reden waarom hij de aandacht in bin
nen- en buitenland op zich wist te vesti
gen; wel het feit dat hij niemand minder
dan Bernard Hinault als kopman van
zijn La Vie Claire-stal had gecontrac
teerd.
„Door hem ben ik later ook van de
wielrennerij gaan houden. In deze sport-
tak vind je alle facetten en kwaliteiten
terug die nodig zijn om elke crisis te
overwinnen. De keuze voor de ploeg van
Hinault bleek een gouden zet. La Vie
Claire werd binnen de korste keren een
volwassen en winstgevende reformwin
kelketen. Met mijn co-sponsors Look en
Teraillon gebeurde hetzelfde. Een uitge
kiende bedrijfsvoering gekoppeld aan
geschikte reclame bleek een ideale com
binatie".
Afdwingen
Tapie en Hin&ult werden al snel als de
vernieuwers van de wielersport be
schouwd. Tapie was de eerste sponsor in
de geschiedenis die zijn renners giganti
sche salarissen betaalde. „Ik vind dat ie
mand die zijn werk uitstekend doet met
gelijke munt betaald moet worden. Mijn
bedrijven plukken daarvan de vruchten.
Daarom hebben Bernard Hinault en
Greg Le Mond bij mij altijd enorm veel
geld verdiend. Ik heb de salarissen van
renners niet opgedreven. De jongens
hebben het zelf op de fiets afgedwon
gen".
Het feit dat Bernard Hinault de fiets
aan de haak heeft gehangen, betekent
voor Bernard Tapie niet dat ook hij de
wielersport vaarwel zegt. Bovendien
heeft de slimme zakenman niet met de
vijfvoudige Tourwinnaar gebroken. Zijn
renners geeft hij de kans om na hun car
rière een nieuwe toekomst op te bou
wen. Hinault is daarvan het eerste be
wijs. Hij is voor veertig procent Tapies
compagnon bij Look, de skibindingen-
fabriek die ook' racefietsframes en peda
len op de markt brengt.
Bewondering
Bernard Tapie steekt zijn bewonde
ring voor zijn kersverse zakelijke part
ner Hinault niet onder stoelen of ban
ken. „Natuurlijk mis ik hem in de ploeg,
maar er is een tijd van komen en een tijd
van gaan. Greg Le Mond krijgt dit jaar
de kans om te bewijzen dat hij de leU
dersrol van Hinault kan overnemen. Ik
ben blij dat Le Mond is gebleven. Na zijn
Tourzege deden allerlei gekke verhalen
de ronde. Le Mond zou naar een andere
ploeg overstappen. Maar wat is het re
sultaat? Greg staat nog steeds bij mij op
de loonlijst. Hij kon het dus nergens be
ter krijgen dan bij Toshiba-Look-La Vie
Claire. Le Mond is zijn vette salaris dub
bel en dik waard. Vooral omdat hij Ame
rikaan is. Door hem kennen ze in Ameri
ka ook mijn produkten. Wat dacht je van
de publiciteit die hij mijn bedrijven be
zorgde toen hij op het Witte Huis zijn ge
le Tourtrui aan president Reagan over
handigde?".
Toen Tapie met veel tam-tam zijn
sponsordebuut in de wielersport maak
te, beweerden boze tongen dat zijn rijk
niet lang zou duren. Tapie heeft de afge
lopen drie jaar de critici de mond ge
snoerd en is de trotse bezitter van 's we
relds duurste en succesvolste ploeg. „In
alles wat ik doe, wil ik de beste zijn. Ik
ben een winnaar", glimlacht Tapie. „Ik
verwacht ook dat een van mijn renners
dit jaar weer de Tour wint; anders zal ik
erg teleurgesteld zijn. Het mooiste zou
zijn als de Toshiba-coureurs straks in
Parijs de eerste drie plaatsen op het po
dium innemen. Waarom niet, want vorig
jaar waren ze één, twee en vier. Niets is
onmogelijk. Alle obstakels kunnen over
wonnen worden, maar je moet er wel de
kracht en het doorzettingsvermogen
voor hebben".
Moeite waard
„Toen ik in de wielersport stapte, kon
digde ik aan dat ik zeker zeven jaar mijn
ploeg op de been zou houden. Dit sei
zoen werk ik met een budget van vijfen
twintig miljoen francs (ruim acht mil
joen gulden). In vier jaar tijd betekent
het dat ik bijna honderd miljoen (32,5
miljoen gulden) geïnvesteerd heb. Aan
het einde van de afgesproken termijn zal
dat bedrag tot tweehonderd miljoen
francs opgelopen zijn. Dat is veel geld. ik
weet het. Toch is het de moeite waard
De revenuen liegen er niet om. Waarom
denk je dat multinationals nu plots ook
het effect van wielersponsoring inzien?"
Bernard Hinault noemt hij een voor
beeld. „Maar niet mijn eigen voorbeeld",
aldus Tapie. „Ik heb geen voorbeelden;
wel mensen die ik bewonder. Vooral zij
die iets creëren en die voor vernieuwing
zorgen. De paus bijvoorbeeld. De Heili
ge Vader spreekt me enorm aan. Die
man heeft een ongelooflijke moed. Een
formidabel mens. In de sport is Michel
Platini mijn idool"
Ook het voetbal heeft het hart van de
Fransman veroverd. Tapie kocht vorig
jaar het op de rand van de afgrond balan
cerende Olympique Marseille op. De
profclub uit de havenstad aan de Cote
d'Azur had een schuldenlast van ruim
drie miljoen gulden. Tapie kwam, zag en
overwon. Aan geld geen gebrek; dus
werd het negatieve saldo zonder proble
men weggewerkt. Zijn revolutionaire
opvattingen over het moderne voetbal
werden meteen in daden omgezet.
„De conservatieve aanpak is uit de
tijd. Het merkprodukt voetbal moet op
moderne wijze aan de man gebracht
worden. Eerste vereiste is datje met een
ruim budget moet kunnen werken en
met overleg en kennis van zaken dient te
investeren. Je moet ook zelf het initiatief
nemen. Daarom stelde ik oud-bonds-
coach Michel Hidalgo als technisch di
recteur aan. We kochten spelers als För-
ster, Giresse, Sliskovic, Domerque, Bns-
san, Passi en Papin. Olympique Marseil
le onderging met succes een metamorfo
se. Mijn club voert de Franse ranglijst
aan".
Happenings
Tapie realiseerde nog meer in Marseil
le. Enkele cijfers ter illustratie: Olympi
que, dat in 1984 naar de eerste klasse
promoveerde, trok vorig seizoen gemid
deld veertienduizend toeschouwers.
Sinds de komst van Tapie is dat aantal
opgelopen tot veertigduizend, onder wie
elfduizend seizoenkaarthouders. Mar
seille werkt met een budget van zeve
nentwintig miljoen gulden. Tapie maakt
van elk duel in het Stade Vélodrome een
Zuidamerikaans getinte happening met
amusement voor de aftrap, tijdens de
rust en na de wedstrijd. Daarvoor con
tracteert hij sterren uit de showwereld.
Bovendien verkoopt hij als het ware el
ke match aan een sponsor van de week.
De sterren van Olympique spelen elke
wedstrijd met een andere sponsornaam
op het shirt. De prijs daarvoor varieert
tussen de drie en vijf ton.
Langs het veld staan geen reclamebor
den; wel een enorm videoscherm waar
op tijdens het gebeuren doorlopend re
clameboodschappen van gelegenheids
sponsors aan de man worden gebracht.
De prijs voor deze exclusiviteit schom
melt, naar gelang de reputatie van de te
genstander, tussen vijfendertigduizend
en zeventigduizend gulden. Overigens
spekt Tapie via de binnengehaalde tele
visierechten ook aardig de clubkas.
Doel bereikt
De winnaar uit Parijs is ervan over
tuigd dat zijn Olympique dit seizoen de
Franse kampioenstitel verovert. „En
dan spelen we ïp het Europa-Cuptoer
nooi. Mijn eerste doel is dan bereikt. Be
halve dat mijn bedrijven goed blijven
draaien en mijn gezondheid intact blijft,
heb ik eigenlijk geen echte wensen
meer. Wel een groot ideaal: het winnen
van de Europese beker voor landskam
pioenen. Olympique moet evenals mijn
wielerploeg de nümmer één van Europa
worden. Maar daarvoor moet verster
king komen. Michel Platini is de ge
schikte man, maar wil voorlopig niet
meer in Frankrijk voetballen. Daarom
heb ik mijn zinnen op Ruud Gullit gezet.
Pierre Vermeulen, die bij Paris Saint
Germain speelt, ken ik ook. Een gewel
dige voetballer, maar Olympique kan
hem niet gebruiken".
Tapie is een boeiend causeur. Wrij
vend door zijn donkere haar merkt hij
op dat hij geen fantast is en nog meer
pijlen op zijn boog heeft. „Het voetbal
snakt naar vernieuwing", benadrukt hij.
„Er is nog ontzettend veel werk aan de
winkel in deze sporttak. Ik denk daarbij
aan een Europese competitie. De natio
nale competities stellen niet veel meer
voor Er is geen spanning omdat het ver
schil lussen de topclubs en andere te
genstanders te groot is. Daarom moeten
de drie beste clubs van elk land in een
Europese wedstrijdenreeks tegen elkaar
uitkomen. Ajax, Feyenoord en PSV zou
den in dat geval Nederland vertegen
woordigen. Hoe dat gerealiseerd moet
worden weet ik nog niet precies. Ik ben
er wel mee bezig. Daarom leg ik interna
tionale contacten om ideeën uit te wisse
len, in de hoop ooit een Europese com
petitie van de grond te krijgen".
De man die het zelfs klaarspeelde de
spelers van Olympique Marseille aan
president Mitterrand voor te stellen, ver
kondigt het voetbal van het jaar 2000,
waarin commercie en show een even be
langrijke rol spelen als het spel zelf. De
golden boy. die ook al met succes de
single 'Réussir sa vie' (slagen in het le
ven) en z'n autobiografie 'Gagner' (win
nen) op de markt bracht, is uitgegroeid
tot het symbool van het moderne Frank
rijk.
Nogmaals in de pose van een geslaagd zakenman. "Ik heb eigenlijk geen
echte wensen meer". <r0to abc/gpdi
