'Psyschiatrische patiënt bloeit op'
'Voorlichtiiig liet
te wensen over'
Onderzoekers enthousiast over project beschut wonen in St. Bavo
Rijnsburg: geen reden
Shell te boycotten
PAGINA 16
VRIJDAG 27 FEBRUARI 1987
LEI DSCHJÜDAGBLAD=
NOORDWIJKERHOUT -
Het huisvesten van chro
nisch psychiatrische patiën
ten in kleinere wooneenhe
den heeft grote voordelen
voor zowel de patiënten als
hun begeleiders. De patiën
ten worden actiever, mondi
ger en stellen zich socialer
op. De huisvesting in kleine
woongroepen betekent
voor de begeleiders welis
waar een taakverzwaring,
maar het werk wordt hoger
gewaardeerd.
door
Monica Wesseling
Dat blijkt een onderzoek dat de
twee sociologen J. Wennink en B.
Holman de afgelopen vijfjaar heb
ben verricht in de wijk Beschut
Wonen op het terrein van het cen
trum St. Bavo in Noordwijkerhout.
In de wijk wonen 176 chronisch
psychiatrische patiënten in norma
le huizen. Elke huis herbergt vijf
bewoners en een vaste begeleider.
De wijk Beschut Wonen bestaat
ruim vijfjaar. De bouw van de wijk
is een uitvloeisel van gewijzigde
denkbeelden over verzorging en
huisvesting van chronische patiën
ten. Tot voor een aantal jaren gele
den werden psychiatrische patiën
ten gehuisvest in grote paviljoens.
Het werd echter steeds duidelijker
dat dit grote nadelen had. waarop
naar alternatieve woonvormen
werd gezocht. Beschut Wonen in
Noordwijkerhout is er daar een
Omdat nieuwe woonvormen op
papier erg leuk kunnen lijken ter
wijl daarvan in de praktijk weinig
van terecht komt, heeft de directie
van de Bavo voorafgaand aan de
ingebruikname van de nieuwe
wijk, twee onderzoekers aange
steld. Zij hebben al die jaren zowel
patiënten als begeleiders doorlo
pend ondervraagd, bekeken en
beoordeeld. Het resultaat is twee
laaiend enthousiaste onderzoe
kers: "Deze woonvorm is werkelijk
fantastisch. We stonden er wat
sceptisch tegenover, maar die twij
fels zijn nu de wereld wel uit. Het
blijkt echt mogelijk te zijn chro
nisch psychiatrische patiënten op
een humanere wijze te behandelen
en te huisvesten".
Socioloog Wennink heeft zich
voornamelijk beziggehouden met
het onderzoek naar het gedrag van
de bewoners. "Chronisch psychia
trische patiënten zijn", zo legt
Wennink uit, "te omschrijven als
patiënten die gedurende meer dan
twee jaar continu psychiatrische
hulp nodig hebben gehad. Pogin
gen om terug te keren naar de
maatschappij zijn mislukt, waar
door permanente opname in een
psychiatrisch ziekenhuis min of
meer noodzakelijk is".
Wennink haast zich eraan toe te
voegen dat psychiatrische patiën
ten absoluut niet over een kam ge
schoren kunnen worden met de
mente bejaarden of zwakzinnigen.
"Psychiatrische patiënten hebben
een normaal intelligentieniveau.
Zij missen evenwel het vermogen
om zich als normaal sociaal voe
lend mens in de maatschappij te
handhaven".
Nog voor de patiënten verhuis
den naar de nieuwe wijk, heeft
Wennink alle 176 bewoners van de
paviljoens nauwkeurig bestu
deerd. De doorsnee patiënt in de
paviljoens omschrijft hij als een
persoon die heel erg in zichzelf is
gekeerd (apatisch) en daardoor
maar weinig activiteiten ontplooit.
De patiënten lijden aan anomie.
Dit betekent dat zij zich niet langer
houden aan de normen die de
maatschappij oplegt. In de neus
peuteren, vieze kleren dragen en
dwars door een gesprek heengillen
zijn voorbeelden van dergelijk
normloos gedrag.
Wennink: "Opvallend is ook dat
veel chronisch psychiatrische pa
tiënten nauwelijks een compleet
beeld van zichzelf hebben. Als je
hun vraagt wie ze zijn, zullen ze
weinig meer weten te vertellen dan
dat ze Jan heten en op Beschut Wo
nen leven".
Van iedere patient heeft Wen
nink vijf jaar geleden de mate van
terugtrekgedrag (niet deelnemen
aan sociale activiteiten), anomie en
identiteitsgebrek (niks van zichzelf
weten te vertellen) bepaald en vast
gelegd. Nu, vijf jaar later, zijn de
patiënten opnieuw beoordeeld op
deze eigenschappen.
Ik
"Het is werkelijk ongelooflijk
wat er in vijfjaar tijd met de bewo
ners van de wijk is gebeurd. Je
kent ze nauwelijks meer terug. De
allerbelangrijkste vooruitgang is
de winst aan identiteit", vertelt
Wennink enthousiast.
Hij geeft een voorbeeld. "Diege
ne die eerst niets meer over zich
zelf wist te vertellen dan dat hij Jan
heette, antwoordt nu niet alleen
dat hij Jan heet, maar ook dat hij in
een bepaalde straat woont, van
bloemen houdt en graag met men
sen omgaat. De patiënten zijn vol
waardiger mens geworden".
Wonen in kleine woongroepen
leidt, zo blijkt uit het onderzoek,
tot een veel grotere activiteit. Wen
nink vertelt dat mensen die twintig
jaar lang nauwelijks van hun stoel
kwamen, nu opeens graag bood
schappen doen. afwassen en een
praatje maken. Doordat de bewo
ners van de huizen veel directer op
elkaar zijn aangewezen, zijn de be
woners zich ook veel socialer gaan
opstellen.
Gevaar
Maar het onderzoek naar het ge
drag van de bewoners omvatte
meer, zo vertelt Wennink. Vijf jaar
geleden realiseerden de onderzoe
kers zich al dat het plotseling huis
vesten in kleine woningen ook ge
varen met zich meebrengt. Een pa
tiënt die zich, als gevolg van de ge
wijzigde huisvesting socialer op
stelt, kan dit wel eens helemaal
niet aankunnen.
Wennink: "Het gevaar bestaat
dat een bewoner zoveel moeite
heeft met het zich sociaal gedra
gen, dat de neiging om zichzelf te
doden, toeneemt. Ook zou het zo
kunnen zijn dat de patiënten veel
meer medicijnen gaan slikken dan-
wel dat ze, buiten de tijden dat ze
zich min of meer normaal gedroe
gen, zich als volkomen gekken
zouden gaan gedragen".
De onderzoekers hebben de af
gelopen vijfjaar dan ook nauwkeu
rig gekeken naar de bijverschijnse
len van het beschut wonen. Alle
mogelijk negatieve neveneffecten
zijn evenwel uitgebleven. Het me-
dicijnverbruik is niet toegenomen
evenmin als het aantal zelfmoord
pogingen.
De resultaten zijn voor Wennink
boven verwachting en eigenlijk
niet helemaal verklaarbaar. Hij
brengt naar voren dgt een deel van
de eigenschappen die de patiënten
vijf jaar geleden vertoonden, zijn
toe te schrijven aan de huisvesting
in grote paviljoens. Zo zijn er in pa
viljoens weinig prikkels om activi
teiten te ontplooien omdat de be
woners van 's morgens vroeg tot 's
avonds laat worden verzorgd. So
ciaal gedrag is niet per se noodza
kelijk omdat er in paviljoens altijd
wel een 'vluchtweg' bestaat. Wordt
de houding van een patiënt in de
ene zitkamer niet geaccepteerd,
dan vertrekt hij gewoon naar een
ander vertrek. Het normale aan
passen van je houding aan de men
sen met wie je bent, is dus niet no
dig.
Hoewel Wennink ervan over
tuigd is dat paviljoens 'veel kwaad
doen', zijn de verbeteringen zijn in
ziens niet helemaal aan de veran
derde huisvesting toe te schrijven.
"Blijkbaar is de andere manier van
begeleiding ook een heel belang
rijk facet".
Begeleiders
De verhuizing naar kleine woon
eenheden bracht ook voor de bege
leiders enorme veranderingen met
zich mee. In de paviljoens waren
de begeleiders een belangrijk deel
van de dag bezig met typisch huis
houdelijk taken. Zij moesten er
voor zorgen dat de zalen netjes ble
ven, de tafel werd gedekt en de was
werd ingezameld. Voor werkelijk
begeleiden in de vorm van een ge
sprek of een troostend woord, was
nauwelijk tijd.
"In de huizen is de taak van de
begeleiders volstrekt anders. De
bewoners doen zelf hun huishou
den waardoor er voor de begelei
der een zee van tijd overblijft. De
werknemer is niet langer verzor
ger, maar echt begeleider. Dat
vraagt nogal wat van hem", vertelt
de andere onderzoeker. B. Hol
man. Hij heeft, door honderden ge
sprekken en talloze rapporten, de
veranderingen van en voor de be
geleiders in kaart gebracht.
Holman: "De begeleiders zijn,
net als de bewoners, laaiend en
thousiast over het project. Het
werk is, naar hun zeggen, zwaarder
geworden, maar daar staat heel
veel tegenover. Als een van de be
langrijkste voordelen wordt de
grotere betrokkenheid genoemd.
In de loop van de jaren zijn er nau
we banden tussen de bewoners en
de begeleiders ontstaan. Dat geeft
natuurlijk voldoening".
Moeilijk
Holman zegt dat de begeleiders
vijf jaar geleden van de ene dag op
de andere in het diepe zijn gegooid
"Zij kregen de opdracht mee de be
woners zo veel mogelijk als norma
le mensen te bejegenen en moch
ten verder min of meer zelf beden
ken op vvelke manier ze aan hun
begeleidende taak inhoud gaven.
Dat betekent een flink stuk vrij
heid maar ook een enorme verant
woordelijkheid".
De begeleiders zijn per week on
geveer 38 uur bij hun groep. Welke
uren dat zijn, wordt in overleg met
de bewoners bepaald. Het wegval
len van vaste werktijden werd door
nogal wat begeleiders als een na
deel genoemd evenals het wegval
len van andere vaste punten zoals
'de huishoudelijk taken.
Holman: "De nadelen blijken on
belangrijker dan de voordelen.
Vooral het- volstrekt zelf kunnen
bedenken wat er wordt gedaan,
krikt de motivatie van de begelei
ders enorm op. Bovendien ontle
nen de begeleiders een hogere sta
tus aan deze vorm van begeleiding.
Blijkbaar wordt persoonlijke bege
leiding hoger ingeschaald dan het
werken in een paviljoen".
Holman en Wennink hebben niet
de illussie dat. de (positieve) resul
taten van hun onderzoek de gehele
psychiatrische wereld op haar kop
zal zetten. Wennink: "Steeds meer
werkers in de psychiatrie zien de
voordelen in van huisvesting van
patiënten in kleinschalige woon
vormen. Wellicht dat ons onder
zoek deze ontwikkeling een duwtje
in de goede richting kan geven".
Alphens burgemeester over gifwolk-ongeluk:
ALPHEN AAN DEN RIJN
- De arbeidsinspectie en de
Alphense politie hebben de
taken verdeeld voor het on
derzoek bij het Alphense
chemische bedrijf Biester-
feld en Co. Bij deze onder
neming ontsnapte dinsdag
een wolk hoog geconcen
treerd giftig chloorgas,
waardoor dertig personen
zich met klachten hebben
moeten melden bij het Rij-
noordziekenhuis. Gisteren
zijn de laatste patiënten uit
het ziekenhuis ontslagen.
De officier van justitie zal naar aan
leiding van de resultaten en con
clusies van het onderzoek bepalen
of hij overgaat tot strafrechtelijke
vervolging. De gifwolk ontstond
omdat een 18-jarige onervaren
werknemer van het bedrijf per
abuis een zuur met chloor ver
mengde.
Het onderzoek naar de gebeurte
nissen bij Biesterfeld neemt naar
verwachting enkele weken in be
slag. Over de resultaten van de on
derzoeken van zowel de politie als
de arbeidsinspectie worden geen
verdere mededelingen gedaan.
De Alphense burgemeester M.
Paats kondigde gisteravond in de
raadsvergadering aan dat er ook
een gemeentelijk rapport op komst
is over het bedrijfsongeval. Uit zijn
voorlopige verklaring bleek dat het
afgelopen dinsdag nog wel heeft
geschort aan de publieksvoorlich
ting.
RIJNSBURG - De Rijnsburgse ge
meenteraad heeft er geen moeite
mee dat aan de plaatselijke tuinder
C. van Duijn een vestigingsvergun
ning wordt verleend om in samen
werking met Shell een weefsel
kweek-laboratorium in het bloe-
mendorp te bouwen. Een inwoner
van Rijnsburg had gevraagd die
vergunning niet te verstrekken in
verband met de activiteiten van
Shell in Zuid-Afrika.
Tijdens de gisteravond gehou
den gemeenteraadsvergadering
bleek tevens dat de meeste raadsle
den ook het besluit van burge
meester en wethouders steunen
om geen gevolg te geven aan het
'verzoek van de Novib en een drie
tal andere organisaties om Shell op
te roepen al zijn activiteiten in
Zuid-Afrika en Namibië stop te
zetten. Dat zou dan moeten gebeu
ren in een door de gemeente Rijns-
burg betaalde advertentie.
Burgemeester F. Jonkman ver
dedigde de houding van het colle
ge door er op te wijzen dat er in de
gemeenteraad alleen zaken aan de
orde komen die het huishouden
van de gemeente betreffen. "Zaken
van nationaal en internationaal be
lang zijn voorbehouden aan de re
gering en het parlement. Helaas
trekt men de conclusie dat wij de
apartheid steunen door mee te
werken aan het verlenen van de
vergunning aan Van Duijn", aldus
Jonkman.
De burgemeester meende tevens
dat er sprake zou zijn van rechtson
gelijkheid indien de gemeente een
bedrijf om politieke redenen een
vergunning zou weigeren. Hij her
innerde aan het besluit van de ge
meente Arnhem om bedrijven te
boycotten die meewerken aan de
plaatsing van kruisraketten in
Woensdrecht en de bemoeienis
door de Kroon die daarop volgde.
"De consequenties van een derge
lijke weigering zijn dan ook niet te
overzien", aldus Jonkman.
Zo waren de ambtenaren van de
afdeling voorlichting en rampen
bestrijding niet op de hoogte ge
steld van de ontsnapte gifwolk. De
ze taken moesten daarom worden
uitgevoerd door de brandweer en
politie.
Burgemeester Paats kapte gis
teravond in de raadsvergadering
elke discussie over het ongeval bij
Biesterfeld af. Het onderwerp
wordt volgende week uitvoerig be
handeld in de commissievergade
ring voor algemene en bestuurlijke
zaken.
De fractie van de Socialistiese
Partij diende gisteren al wel zeven
tien schriftelijke vragen in. Raads
lid G. Harmes maakt zich zorgen
over de veiligheid van personeel en
bevolking en wil weten in hoeverre
met name de brandweer voor haar
taak is berekend bij dergelijke ca
lamiteiten. Harmes vraagt onder
meer of er voorschriften zijn hoe
brandweer en politie in geval van
onbedoelde chemische reacties
moeten reageren en wat moet wor
den gedaan als een gifwolk over
een woonwijk drijft. Met betrek
king tot de oorzaak van het be
drijfsongeval, wil hij weten in hoe
verre door veranderingen in het
produktieproces vergissingen kun
nen worden voorkomen. Harmes
vraagt zich tevens af waarom de
commissie openbare werken (mi
lieu) dinsdag niet direct is bijeen
geroepen.
Katwijker
aan ongeval
overleden
KATWIJK - De 69-jarige H. Krijgs
man uit Katwijk, die enkele weken
geleden betrokken was geraakt bij
een ongeval op de Boulevard, is
gisteren in het Academisch Zie
kenhuis in Leiden aan zijn verwon
dingen overleden. De man werd
eind januari op een zebrapad ge
schept door een 20-jarige automo
bilist uit West-Duitsland.
Langzaam stijgende temperaturen, knoppen in de bomen en lammetjes. De scholieren gaan vandaag met
krokusvakantie. Het voorjaar is nakend. Al laat het bijbehorende zonnetje het nog teveel afweten, langs de-
Dijksloot in Alphen heeft de ontluikende natuur het levend bewijs al afgeleverd. Moeder schaap en de twee
lammeren zijn afkomstig van de kinderboerderij Zegersloot. ifoto Nanno Bioupoti
Leiden
Lokhorstkerk - Pieterskerkstraat, lezing
over De Kerk door Dhr D. Steenhuis, 20
't Breehuys - Breestraat 19, discussie
avond i.k.v van campagne 'Leiden
steunt Zuidafrikaans verzet'. 20 uur
Schouwburg - Peter Faber 'Cupido'.
20.15 uur.
Filmhuis LVC - Breestraat 66, film 'De
Aanslag', 21.15 uur.
Voorschoten
Cultureel Centrum - Marijkelaan, kunst
en antiekbeurs, 18-22 uur.
Warmond
Café De Zon - openingsbal carnavals
vereniging, 21 uur.
ZATERDAG
Leiden
Dienstencentrum Zuidoost - Lorentzka-
de 61, open huis, 14 uur, inl. 121512.
Restaurant ijsbaan - Vondellaan. start
wandeltochten, tussen 9-10 uur voor 40
km. overige afstanden tussen 9-14 uur
Pieterskerk - rommelmarkt, 10-17 uur
Leidse Hout - Coopertest, 14 uur; Leidse
Houtloop, 15 uur.
Leiderdorp
Gemeentehuis - Prins Thomas ontvangt
sleutel van burgemeester. 11.11 uur.
Voorschoten
Cultureel Centrum - Marijkelaan 4.
kunst- en antiekbeurs, 11-17.30 uur.
Warmond
Huize St. Liduina - Herenweg, bezoek
carnavalsvereniging, 14.30-15.30 uur,
daarna gevolgd door rondgang door het
Medische Diensten
ARTSEN
Leiden
De weekenddienst begint zaterdag om 8
uur en eindigt zondag om 24 uur
Spreekuur van 12-12.30 uur (alleen voor
spoedeisende medische hulp)
Voor de patiënten van de artsen.
Groep 1 - Tan, Janssen. Zwanenburg.
Meyer, R. v Leeuwen. Verhage, Groe-
neveld en de Ruiter:
za 8 uur tót zo 8 uur: H. Janssen, tel.
121641; spreekuur Rosmolen 2.
zo 8 uur tot 24 uur: Y. Groeneveld, Brik-
kenwal 19, tel. 218661; spreekuur Ros-
Taytelbaum, v. Luyk, Klaassen, Rus,
Kruis en De Lange:
za 8 uur tot zo 8 uur: F.B. Kruis. Kla
proos 34, tel. 126371; spreekuur Minne
broersgracht 41.
zo 8 uur tot 24 uur: E. de Lange, tel.
212025; spreekuur Bronkhorststraat 43-
45.
Groep 3 - Pleiter, J v. Leeuwen, Smit,
W. de Bruyne, J. de Bruyne. Stolk, Jur-
gens, Fogelberg en Muijsenbergh.
za 8 uur tot zo 8 uur: J. de Bruyne, Kern
straat 11, tel. 141225.
zo 8 uur tot 24 uur: S. Smit, Cobetstraat
43, tel. 130177
Groep 4 - v. Wingerden, Lahr, v. Ryn.
Bénit, Nieuwenhuis, Roos, Boer, v.d.
Waardt, Arnou, J.G. Zaayer en R.E.
Zaayer:
za 8 uur tot zo 8 uur: F. Lahr, Zoeter-
woudsesingel 11, tel. 120347.
zo 8 uur tot 24 uur: J.&.R. Zaayer, tel
316008; spreekuur Betty van Nifterik-
weg 5.
Groep 5 - Schaefer, Jasperse, Crul,
Kooyman, De. Jong, Prince, Reinders,
D. Hammerstein en A. Hammerstein:
za 8 uur tot zo 8 uur: C. Keyer, tel.
140124.
zo 8 uur tot 24 uur: A. Hammerstein, tel.
767646; spreekuur Robijnstraat 2b.
Leiderdorp
P. van 't Woud, Hoofdstraat 40, tel.
410070; spreekuur van 12.30-13 uur op
hetzelfde adres.
Oegstgeest
van za 10 uur tot ma 7.30 uur. J.W. de
Haan. Oranjelaan 26, tel. 170605.
Voorschoten
za, A. Meiman, J.W. Frisolaan 13. tel.
2493; zo, W. van Dam, Palestinalaan 29.
tel. 3960.
Warmond
Praktijk Oosthout, Rietpad 9, Voorhout,
tel. 02522-30697.
Zoete rwoude
via het antwoordapparaat van een van
de Zoeterwoudse huisarten, tel. 01715-
1219 of 1614, verneemt u welke huisarts
de weekenddienst waarneemt.
tel. 120136.
Apotheek Boehmer. Florijn 21, Leider
dorp, tel. 894400.
Wouw:
H. Vesbens, Rijn en Schiekade 23, Lei
den, tel. 144323.
Voor de praktijk van Duijn, Brandt:
R.J.W. Duijn, Pres. Kennedylaan 260,
Oegstgeest, tel. 173266; of D.J. Brandt,
Homanstraat 1, Rijnsburg, tel. 173266.
Voorschoten
J. Frencken, J. Röntgenlaan 14, Leid-
schendam, tel. 070-271110.
TANDARTSEN
De weekenddienst voor Leiden, Leider
dorp, Oegstgeest en Warmond wordt
Snelheids
controles in
Sassenheim
en Noordwij k
SASSENHEIM/NOORDWIJK -
De rijkspolitie in Sassenheim
heeft gisteren 18 processen-ver
baal uitgedeeld aan automobilis
ten, waarvan de verlichting van
de auto niet in orde was. De con
trole vond plaats op de Hoofd
straat en de Rijksstraatweg en
werd gehouden in samenerking
met de verkeersgroep van
rijkspolitie in Ypenburg.
De auto's werden vooraf 'gese
lecteerd' door drie motorrijders
van de verkeersgroep en naai
een parkeerterrein overgebracht.
Een automobiliste werd betrapt
omdat zij geen rijbewijs had. Zij
kreeg rijles van haar verloofde.
ALPHEN AAN DEN RIJN - Al-
phenaar C.N.L. Roetman beklaagt
zich in een brief aan de gemeente
raad over het 'zonder overleg' ver
ruilen van het kanaal van de zen
der Duitsland 3 voor commerciële
abonnee-televisie. Hij vraagt zich
af of dat 'een faire en democrati
sche handelwijze' is geweest.
'Een (soms) interessante zender
als Duitsland 3 domweg te laten
verdwijnen, vind ik een kras staal
tje van regeren over de hoofden
van ..^e Alphenaren heen", zo
schrijft de klager. En even verder
op: "De raadsleden hebben ons
een normele zender, waarvoor wij
betaalden afgenomen, een dure
commerciële zender opgedrongen
en bovendien de abonnements
prijs gehandhaafd alsof eF niets is
gebeurd".
De protestbrief van Roetman is
overigens de derde die de gemeen
te ontvangt, na het op 1 januari ver
wisselen van de zenders op het ka
belkanaal. Het college van B en W
antwoorden in een ontwerp-brief
dat de gemeenteraad akkoord is
Schrappen Duits
tv-station van
net Alphen wekt
wrevel abonnees
gegaan met de wijziging en dat het
commerciële FilmNet een 'toevoe
ging en een verrijking van het net'
is. Bovendien zouden de signalen
van Duitsland 3 van slechte kwali
teit zijn.
De kabelabonnees zijn vanaf
september vorig jaar via het infor
matiekanaal van het Alphense
GEB op de hoogte gehouden van
de komst van abonnee-tv. Intussen
is een bindende overeenkomst ge
sloten tussen FilmNet en de ge
meente. In afwachting van een mo
gelijke uitbreiding van het aantal
van twaalf naar achttien kanalen
op het Alphense net, vraagt de ge
meente aan de klager 'begrip vgor
haar overwegingen'.
tel. 146004.
Voor de patiënten van praktijk Haas-
wijk, Oegstgeest: van Mierlo, Simon
Vestdyklaan 28, tel. 155375; spreekuur
zonder afspraak van 11-12 en 17-18 uur.
Kliiiskrakers
voorgeleid
KATWIJK - Van de zes Katwij-
kers die afgelopen maandag zijn
aangehouden wegens mogelijke
betrokkenheid bij een kluis-
kraak in een supermarkt aan de
Voorstraat zijn er intussen twee
op vrije voeten gesteld. De vier
overgebleven verdachten zijn
voorgeleid aan de officier van
justitie.
Volgens een woordvoerder van
de Katwijkse politic heeft het
viertal, variërend in leeftijd van
25 tot 30 jaar, inmiddels ver
klaard betrokken te zijn geweest
bij drie kluiskraken bij super
markt Hoogvliet, een bankover
val op het Hoornesplein en
brandstichting in een kantine op
kampeerterrein Noordduinen.
