Effect gifwolk aanvankelijk onderschat
Gunstige wind
voorkomt ramp
'Overlast badplaats
direct aanpakken
Contrast tussen strak
staal en slap rubber
LEIDSCH m DAGBLAP-
rü@a@7£
WOENSDAG 25 FEBRUARI 1987
Schadeclaims tegen Biesterfeld
(vervolg van pagina 1)
ALPHEN AAN DEN RIJN - Een
de bepalingen voor de hinderwet
aangescherpt".
Volgens de ondercommandant
dag na het ontsnappen van de gif- van de brandweer A. Siereveld zijn
wolk bij het Alphense bedrijf Bies- bij de aanpak van de problemen bij
terfeld, beraden de betrokkenen Biesterfeld geen onnodige risico's
zich over de gevolgen van het on- genomen. "Toen we ter plaatse
geluk. Tijdelijk directeur J. Key kwamen, konden we in de buiten
van het chemische bedrijf zegt zelf lucht geen levensgevaarlijke con-
de bedrijven in de buurt te benade- centraties van gassen meten. We
ren over de geleden schade. vermoeden dat in het allereerste
"Er is officieel nog geen schade- begin van de chemische reactie
claim ingediend bij ons. Vanmid- een grote uitstoot van gas is ge
dag komt onze verzekeringsmaat- weest. Anders waren er niet zo veel
schappij langs en gaan we de zaak slachtoffers"
bespreken", aldus Key die zegt pas
's avonds gehoord te hebben dat er
mensen in het ziekenhuis lagen
Tijdens het ongeval stond er een
matige oostenwind: waarschijnlijk
de redding voor de omliggende
De schadeclaims van de omlig- woonwijken. De brandweerofficier
gende bedrijven komen er zeker, zegt dat met een westelijke wind
3 Techni- ongetwijfeld het gemeentelijk ram-
het che- penplan in werking was getreden,
misch bedrijf grenst. Door de gas- Met name de wijken in Alphen-
wolk zijn van TU zeventien werk- west hadden dan de ramen en deu-
nemers naar het ziekenhuis over- ren gesloten moeten houden. Sie-
gebracht, van wie er tien daar de reveld sluit zelfs niet uit dat een
deel van de Bomenbuurt had moe
ten worden ontruimd.
De eerste uitstoot van de hoogst
giftige wolk van chloor- en zout-
zuurgas zou via de normale afvoer
zijn meegezogen en is direct
nacht hebben doorgebracht. Van
ochtend waren er bij Technische
Unie opvallend veel ziekmeldin
gen. Ook Gipsbouw en het verhuis
bedrijf KHZ verhalen de schade
door de tijdelijke evacuatie gister
middag van de ondernemingen op buitenlucht terecht gekomen. Sie-
Biesterfeld.
Van gemeentelijke zijde zijn
eveneens maatregelen te verwach
ten tegen het chemisch concern.
Wethouder W.G.C. de Jong (PvdA/
milieu): "Dit soort zaken moeten
we niet bagatelliseren. Als het on
derzoek van de arbeidsinspectie
daartoe aanleiding geeft, worden
reveld: "Wat er nu precies in dat
mengvat is gebeurd, moet de ko
mende dagen in het laboratorium
nog eens worden overgedaan. Wel
ke extreme situatie was ontstaan,
wist aanvankelijk niemand. De ge
vaarlijke gassen hebben we met
meetbuisjes drie uur lang kunnen
aantonen".
Brandweerlieden druk in de weer met het verwisselen van hun gaspakken. 'Langer dan een half uur is het niet uit te houden in die dingen'.
Chemicus Ouwerkerk: 'Gelukkig is de juiste alarmprocedure gevoerd'
ALPHEN AAN DEN RIJN - Als er
's-middags rond de klok van één
uur inmiddels zo'n dertig Alphen
se en Leidse brandweerlieden bij
Biesterfeld zijn gearriveerd, is het
grootste leed al geleden. De gif
wolk heeft zijn werk gedaan. Dat
het aantal slachtoffers in de loop
van de middag gestaag zou oplo
pen, was toen nog niet bekend. Er
was in alle drukte ook maar één
ziekenauto te ontdekken. En zelfs
die was zo wat overbodig. "Geen
persoonlijke ongelukken", klonk
het uit alle monden.
door
Rob van der Zanden
Na een poosje blijkt duidelijk dat
in het gebouw de chemische reac
tie zich langzaam maar zeker neu
traliseert. Er worden links en
rechts al wat flauwe grapjes ge
maakt. "Het gaat wat lang duren,
zeg. Krijgen we geen erwten
soep?", vraagt een politieman, die
al twee uur staat te posten. "Ja,
met chloor", lacht een brandweer
man.
De druk is van de ketel en ook
tijdelijk directeur Jan Key van het
chemisch bedrijf Biesterfeld
enigszins van de schrik bekomen.
"Uiterst vervelend allemaal. In
1971 hebben we al eens een brand
gehad in ons bedrijf. En bij een be
drijf als Biesterfeld is dat natuur
lijk altijd oppassen met al die che
micaliën. Dit incident is natuurlijk
te betreuren. Maar het gaat om een
puur menselijke fout van een nog
jonge werknemer. We kunnen nog
blij zijn dat de persoonlijke onge
lukken meevallen. De schade kan
ik nog niet overzien. De ketel met
het chloormengsel zal wel moeten
worden vernieuwd, dat is al een
fikse schadepost", zegt Key, die de
brandweerlieden van een afstandje
Bij hem komt een van zijn werk
nemers. Hij zegt een vieze chloors-
maak in zijn mond te hebben. "En
je hoest nogal", meent Key te con
stateren. "Ja, maar dat doe ik van
daag al sinds ik uit mijn bed ben",
zegt de jongen. Key stuurt hem
naar de ambulancewagen. "We
kunnen beter geen risico's ne
men", licht hij toe.
Key weet niet dat bij de Techni
sche Unie op dat moment de ene
na de andere werknemer richting
Rijnoord wordt vervoerd met
ademhalingsmoeilijkheden, geïrri
teerde slijmvliezen en brandende
ogen. De wind heeft er voor ge
zorgd dat het honderd meter ver
derop gelegen bedrijf de sterk ge
concentreerde chloorwolk als eer
ste binnen kreeg.
In totaal, blijkt later, heeft de lei
ding van Technische Unie 23 men
sen naar het ziekenhuis gestuurd.
Een woordvoerder zegt dat 'ook
diegene die maar een paar keer
hoestten' werden weggestuurd.
Maar het ging vooral om wat
zwaardere gevallen die ook ter ob
servatie moesten worden opgeno-
De brandweer had inmiddels de
omliggende bedrijven gesom
meerd de ramen dicht te houden
en de mensen binnen te houden.
Later moest er worden ontruimd
bij Technische Unie, Gibo en KHZ
Internationale verhuizingen. De
lunchpauze kon wel eens lang gaan
duren, als iemand al een hap door
de keel kan krijgen vanwege de
commotie en vieze lucht.
Waternevels
Bij Biesterfeld gaat het koelen
van de ketel en het leggen van wa
ternevels door. De Alphense
brandweer heeft assistentie gekre
gen uit Leiden. Zoveel van die du
re gaspakken heeft Alphen nou
ook weer niet. De blussers moeten
zich om het half uur laten vervan
gen, langer houden ze het niet uit
in die dingen. De roze-oranje pak
ken en gasmaskers wekken de in
druk dat er marsmannetjes zijn ge
land op het industrieterrein Rijn
haven-West.
De concentraties chloorgas wor
den elk kwartier gemeten. Aanvan
kelijk worden er schrikbarend ho
ge concentraties gemeten, maar na
een paar uur is er geen gevaar
meer. De marsmannetjes hebben
hun werk gedaan en ook de man
van de adembeschermingswagen
kan het wat rustiger aan doen. Hij
sjouwt zich een breuk aan de pers-
luchtflessen.
In de verte komt milieu-wethou
der W.G.C. de Jong aanfietsen. Hij
vraagt bij de poorten van Biester
feld tot hoe ver hij kan komen in
verband met de luchtgesteldheid.
"Die grens mag u zelf bepalen,
maar ik blijf hier lekker staan",
zegt een politie-agent op een af
standje van de poort. "Moet er niks
van hebben, van die troep", roept
hij de wethouder nog na. Die is
echter al manmoedig richting plek
des onheils gespoed. De politie-
i mompelend: "Mooi dorp hè.
Alphen? Waar zie je dat nou nog
man, dat de wethouder op zijn fiets
naar een ramp komt kijken".
Zijn college met de portofoon
knikt afwezig. Hij heeft andere be
zigheden. Het industrieterrein is
afgezet. De nabij gelegen woonwij
ken lopen geen gevaar.
Almanak
Tussen de brandweerlieden ban
jert een werknemer van Biester-
field opgewonden en verstrooid
rond. In zijrr linkerhand houdt hij
een dik geel boekwerk: de chemi
sche almanak 1987. Het is A. Ou
werkerk, chemisch analist en
hoofd van het laboratorium bij
Biesterfeld. Toen de vergissing
werd begaan bevond hij zich in een
naastgelegen ruimte.
"Gelukkig is de juiste alarmpro
cedure gevolgd. Een explosie van
de ketel is dan ook uitgebleven,
maar er was wel degelijk explosie
gevaar. Als het vat met het chloor
mengsel was ontplofd, waren de
gevolgen misschien niet te over
zien geweest", zegt de chemicus,
bladerend in zijn almanak. Hij
dreunt moeiteloos formules op die
hebben geleid tot de chemische
reactie in het gebouw.
Leidse exposeert sculpturen in Alphen
Fredy Wolf-Wubben, sculpturen uit
de serie 'Momenten'. Expressie 70,
Hooftstraat 210, Alphen. Openings
tijden: maandag tot en met vrijdag
van 10.00-12.00 uur en 14.00-16.00
uur. Maandag tot en met donderdag
van 19.30-21.30 uur. Zaterdag van
10.00-12.00 uur. Tot 7 maart.
ALPHEN AAN DEN RIJN -
Hoewel geboren in Den Haag en
tegenwoordig wonend in Leiden,
heeft Fredy Wolf-Wubben al ja
renlang een relatie met Alphen
aan den Rijn. Ze woonde er tien
jaar en het was in die tijd, 1968,
dat zij op haar zolder begon met
het geven van tekenlessen.
Na enige tijd bleek dat meer
mensen les wilden geven in teke
nen en schilderen. Deze mensen
zijn gezamenlijk naar de ge
meente gestapt en kregen als
werkruimte het pand aan de
Hooftstraat toegewezen, waar te
genwoordig een restaurant is ge
vestigd. Daar werd de aanzet ge
geven tot oprichting van het Al
phense creativiteitscentrum Ex
pressie 70, waar Fredy Wolf als
docente aan verbonden is geble
ven. Zij geeft nu alleen geen te
kenles meer, maar doceert beeld
houwen en boetseren.
De kunstenares genoot haar
opleiding aan de Vrije Academie
te Den Haag. Daar hield zij zich
bezig met schilderen en beeld
houwen. Na een periode van fi
guratief werken, legde zij zich
geleidelijk steeds meer toe op
het abstracte. In die periode,
eind jaren zeventig, legde zij
zichzelf ook beperkingen op.
Wolf maakte combinaties van
vierkante frames met plaatmate
riaal van roestvrij staal. Het roest-
vrijstaal werd geknipt, gevou
wen en gebogen tussen de fra
mes. Aan het materiaal werd
niets toegevoegd of afgehaald,
omdat dat bij voorbeeld mooier
zou zijn. Wanneer het materiaal
terug zou worden gebogen, zou
den dus weer de rechthoekige
metalen plaat en het vierkante
frame ontstaan. Fredy Wolf:
"Twee materialen die met elkaar
een spanning teweeg brengen,
vormen tot op heden een heel be
langrijk element in mijn werk".
Na deze periode liet Wolf het
vierkante frame los en legde zich
toe op het werken met roestvrij-
staal met leer en roestvrij staal
met rubber. In de serie beelden
die daaruit volgde, wilde zij het
contrast laten zien tussen het
strakke staal en het slaphangen
de rubber. Fotomateriaal van
beelden die op deze manier zijn
uitgevoerd, is aanwezig bij de ex
positie in Expressie 70. Een van
de sculpturen uit deze serie is
aangekocht door de gemeente
Leiden. Hot is een monumentaal
beeld, dat is geplaatst in het Park
Hooghkamer aan de Voorscho-
terweg te Leiden.
Ook het werken met rubber
werd weer losgelaten. De kunste
nares koos voor het spannen van
linnen om metalen constructies.
Al gauw ging zij aan het werk
met een eigenschap van het me
taal die niet bij iedereen bekend
is, namelijk de buigzaamheid.
"Als het roestvrij staal dun is,
veert het terug en is het beslist
niet hard en onbuigzaam", aldus
Wolf.
Zo draaide zij de oorspronke
lijke eigenschappen van het ma
teriaal om. Het linnen werd gefi
xeerd in brons, waardoor de
vorm ervan wel bleef bewaard.
maar de eigenschappen veran
derden in hard en onbuigzaam
Hier is de serie 'Momenten' uit
ontstaan. De beeldenreeks werd
voor het eerst geëxposeerd in
1983 op de kunstbeurs Art 14 in
Bazel. Nu is zij te zien in Expres
sie 70.
De beeldhouwster over deze
serie: "Op het moment dat het
métaal uit balans dreigt te raken,
wordt het 'opgevangen' door
ogenschijnlijk zacht textiel. Het
textiel wordt echter gefixeerd in
een hard metaal als brons of
soms in cement. Zo houdt het de
abstracte vorm van het metaal in
een spannend evenwicht. De
twee materialen in de serie 'Mo
menten' gaan een relatie met el
kaar aan. Ze vormen elkaar en
hebben elkaar nodig. De ene
vorm kan niet buiten de andere".
De expositie gaat vergezeld
van een aantal schilderijen en te
keningen dat ten grondslag ligt
aan de beelden. Niet alle tekenin
gen worden echter vertaald in
een beeld. Dat is wel het geval bij
'Radiation (straling) I en II'. Hier
legt de kunstenares ook een be
paalde symboliek in. De rond
heid van de vorm in de schilde
rijen zowel als in de beelden
moet worden gezien als een stra
ling die naar buiten wil treden,
maar daarin \vordt begrensd
door de andere vormen.
Wolf: "Straling kan positief
zijn, maar ook negatief. Je heb de
zon en de warme kleuren van de
verf, maar ook nucleaire straling.
De toeschouwer kan de straling
interpreteren zoals hij wil".
NELLIE VAN BEUSEKOM
Raad Noordwijk duldt geen uitstel
Zuur en chloor heette de fatale
combinatie. Al was de concentratie
hoog, volgens Ouwerkerk blijft het
meestal bij klachten als ademha
lingsmoeilijkheden, pijn in de keel
en een brandend gevoel in de ogen.
Het chloor had ook brandwonden
kunnen veroorzaken, maar zover
kwam het niet.
Bij hem komen brandweerlieden
om raad vragen..Met al dat bluswa
ter kan wel weer eens een reactie
plaatshebben. En de chemicus zal
best verder hebben gestudeerd
dan de gemiddelde spuitgast. "Ja,
luister eens meneer Ouwerkerk,
we hebben het water niet op de
bon hoor. Maar nog zo'n gifwolk
lijkt me teveel van het goede".
Zelfs een brandweerman en poli
tie-agent lopen rond met klachten
en komen onder doktersbehande
ling. Langzaam aan dringt het be
sef door dat het hier niet ging om
een onschuldig gaswolkje. In het
Alphense ziekenhuis Rijnoord ko
men ze inmiddels handen en voe
ten tekort om de getroffenen te
verwerken. Al 24 mensen zijn de
ziekenhuisdeuren gepasseerd.
Twaalf moeten blijven ter observa
tie. Alphen aan den Rijn is via de
ANP-radionieuwsdienst al lande
lijk nieuws.
Alkemacle wil spoed
'Rijksweg A4
moet breder'
ALKEMADE - De WD-fractie in
de gemeenteraad van Alkemade
vindt dat de rijksweg A4 ter hoogte
van Alkemade zo snel mogelijk
moet worden verbreed tot een
tweemaal vierbaans snelweg. Dit
als gevolg van de nog steeds toene
mende verkeersdrukte en de plan
nen van Rijkswaterstaat om de
rijksweg van Leidschendam af tot
Leiden-oost te verbreden. Met die
werkzaamheden hoopt men in
1989 te beginnen.
WD'er A. van den Bogaard
"Vanaf dat moment kunnen wij ge
leidelijk aan worden geconfron
teerd met toenemende files en een
groter aantal aanrijdingen op ons
grondgebied, omdat de bottleneck
dan wordt verplaatst naar Alkema
de. Na aanrijdingen ontstaan nu al
files bij het aquaduct en omdat de
verkeersintensiteit in de toekomst
zal toenemen, is verbreding van dit
traject daarom al wenselijk".
Van den Bogaard wijst er op dat
verbreding van het traject in Alke
made niet in het tienjarenplan van
Rijkswaterstaat voorkomt en dat
met name verbreding of vernieu
wing van het aquaduct in de Ring
vaart een tijdrovende zaak zal zijn.
Hij heeft bij burgemeester en wet
houder aangedrongen om contact
op te nemen met het ministerie van
verkeer en waterstaat en de provin
cie Zuid-Holland, teneinde ook het
gedeelte van de rijksweg in Alke
made zo snel mogelijk te verbre
den èn tegelijk een oprit bij Roelo-
farendsveen in de richting Amster
dam aan te leggen.
Veel hoop kan burgemeester
A.H. Meerburg Van den Bogaard
niet geven. "De gemeenten Leider
dorp, Woubrugge en Alkemade
zijn vorig najaar al bij Rijkswater
staat geweest om over deze verbre
ding te spreken. De kans dat ze
hier met de verbreding beginnen
en dan in zuidelijke richting
werken, bleek toen erg klein. Niet
temin zullen we weer contact op
nemen en u van de ontwikkelingen
op de hoogte houden", beloofde
Meerburg de WD'er.
WOENSDAG
Amnesty International, 18 u
Filmhuis LVC - Breestraat, film 'Lud-
wig', 20 uur.
Schouwburg - Scapino-ballet, 19 uur.
Taffehzaal Rijksmuseum van Oudhe
den - concert Italiaans ensemble, 20.15
NOORDWIJK - De gemeente
Noordwijk treft nog vóór het ko
mende toeristenseizoen maatrege
len om de overlast die de inwoners
van het dorp van de café- en disco
bezoekers ondervinden, te vermin
deren. In de kern van Noordwijk
aan Zee wordt het parkeren waar
schijnlijk met een vergunningen
stelsel geregeld.
Er moet, zo bleek gisteravond tij
dens de raadsvergadering in
Noordwijk, haast worden gemaakt
met de bestrijding van vandalisme,
parkeer- en geluidoverlast en alle
andere nadelige gevolgen van het
'avondtoerisme'. Het voorstel van
burgemeester en wethouders om
een actieplan voor de bestrijding
pas in juni gereed te hebben, vond
dan ook weinig weerklank bij de
raadsleden.
"De bevolking is het wachten
beu. Er moet nu iets worden ge
daan. Wachten tot na de zomer met
het treffen van maatregelen is vol
strekt onaanvaardbaar We zouden
met directe ingang de geluidover
last en het vandalisme, krachtiger
kunnen gaan bestrijden", aldus
R.P. Dessing, raadslid voor het
CDA.
Met deze uitspraken verwoordde
Dessing de mening van de gehele
raad.
De Belangenvereniging kern
Noordwijk aan Zee riep vooraf
gaand aan de raadsvergadering de
gemeenteraad op haast te maken
met de maatregelen. De vereni
ging. zo bleek uit de woorden van
de voorzitter A.C. de Ruiter, is al
lerminst tevreden met het proce-
durevoorstel van het college. "B en
W willen in juni het actieplan door
de gemeenteraad laten vaststellen.
Dat betekent dat er deze zomer
niets verbetert. Blijkbaar ziet het
college de bestrijding van de over
last nog steeds niet als prioriteit".
De drie linkse fracties in de raad
stelden zich achter de oproep van
de belangenvereniging door een
motie in te dienen. Deze motie,
waarvan de strekking is dat er op
zo kort mogelijke termijn en het
liefst nog in de eerstvolgende
raadsvergadering de eerste concre
te maatregelen moeten worden af
gesproken, werd door een meer
derheid van de raad ondersteund. LeiderdorD.
DONDERDAG
Leiden
Kapelzaal K&O - lezing 'klokken en tijd
meting', 20.15 uur.
Ekklesia - Rapenburg 100, schrijfavond
Amnesty International, 20 uur.
Filmhuis LVC - Breestraat, film 'De
Aanslag', 21.15 uur.
Troef - Stationsweg 32, voorlichting en
begeleiding dienstweigeren, 20-21.30
uur, inl. 149324/216180.
Fraktiekamer PvdA - Breestraat 125, in
loopspreekuur, 19-21 uur.
Zoeterwoude
Gemeentehuis Noordbuurtseweg.
raadsvergadering, 20 uur.
Voorschoten
Gemeentehuis - Leidseweg, raadsverga
dering, 20 uur.
Leiderdorp
Muzenhof - Gordijnsingel 4. klaverjas
sen en sjoelen bij 'De Buitengewonen'.
Oegstgeest
Gemeentecentrum - Lijtweg, presenta
tie nieuwe Werkgroep Milieuzorg Oegst
geest, 20.15 uur.
Warmond
Raadhuis - commissie openbare
werken, 20 uur.
APOTHEKEN
De avond-, nacht- en zondagsdienst van
de apotheken in de regio Leiden, wordt
waargenomen van vr 20 tot vr 27 februa-
Apotheek Zpid-West, Brahmslaan 18-
20, Leiden, tel. 763134.
Apotheek Beker, Lijtweg 4, Oegstgeest,
tel. 155482.
BUREAU VOOR RECHTSHULP - He
rengracht 50, tel. 071-123942, spreeku
ren ma. en di. 10-12.30; woe 13.30-16 en
do. 18.30-20.30 uur.
ONGEVALLENDIENST - Dagelijks
Academisch Ziekenhuis, behalve van
dinsdag 13 tot woensdag 13 uur: Diaco-
nessenhuis Leiden en vrijdag 13 tot za
terdag 13 uur: Elisabeth Ziekenhuis
Half miljoen
gulden buit in
12 inbraken
HAARLEMMERMEER (ANP) -
De gemeentepolitie van Haarlem
mermeer heeft twee 22-jarige
Hoofddorpers aangehouden die
hebben bekend eind vorig jaar en
begin dit jaar twaalf inbraken te
hebben gepleegd in Haarlemmer
meer en elders in Nederland. De
totale buit van de inbraken wordt
geschat op zo'n half miljoen gul
den. Dit heeft de politie woensdag
meegedeeld.
De verdachten hadden het ge
munt op zowel bedrijven als wo
ningen. Hun buit bestond uit geld,
sieraden, computerapparatuur,
kleding en parfumerie-artikelen.
De grootste slag sloegen de inbre
kers eind vorig jaar in Haarlem
mermeer, waar ze voor 150.000 gul
den aan sieraden uit een woning
meenamen.
De politie kwam de mannen op
het spoor nadat een 20-jarige vrien
din van de verdachten gestolen
parfumerie-artikelen aanbood aan
collega's.
DIERENHULPDIENST - Tel. 071-
174141.
.AMBULANCE - Tel 071-212121
S.O.S.-DIENST - Telefonische hulp
dienst voor degenen die in moeilijkhe
den verkeren, dag en nacht: tel. 071-
125202.
BURGERRAADSLIEDEN - Breestraat
92, tel. 071-254142, spreekuurtijden
maandag van 11-12 uur; dinsdag en
woensdag van 11-12.30, alleen op af
spraak, donderdag van 18.30-20 uur
vrijdag van 9.30-10.30 uur, voor buiten
landse v
TERMINALE THUISZORG vrijwilli
gers-hulp van de stichting Terminale
Thuiszorg kan aangevraagd worden via
tel. 071-175350.
STICHTING DE WERKWIJZER
Bernhardstraat 3, Leiderdorp, elke laat
ste maandag van de maand spreekuur
voor startende ondernemers, 10-12 uur,
tel. 071-891426.
ANTI-DISCRIMINATIE MELDPUNT
Ketelboetersteeg 10, tel. 071-120903, ma
t/m vrij. van 10 tot 16 uur.
MELDLIJN AGRESSIE EN DISCRI
MINATIE - voor homoseksuelen, zon
dag van 20-24 uur, tel. 071-221008
LEIDSE RECHTSWINKEL - Juridisch
adviesbureau Ketelboetersteeg 10, tel
071-130775
/ROUWENTELEFOON SEKSUEEL
GEWELD - dins, bereikbaar van 14-17
woe. van 20-23 uur, vryd. 09-12 uur, tel
'Radiation l'
