'Baggeraars? Die jongens slachten elkaar liever af Dans rond opvolging VanAgt barst los Sliedrechtse 'brijpappers' wachten op betere tijden Bisschoppen blijven kerkleer onverkort verkondigen PAGINA 2 WOENSDAG 11 FEBRUARI 1987 In het zuiden van de Alblasserwaard ligt. langs het hoge water van de Merwede, een van de opmerkelijkste plaatsen in ons land: het baggerdorp Sliedrecht. Ge bouwd in een gebied van eilanden en zandplaten werd het eeuwen terug voort durend overstroomd. Door de St. Eliza- bethvloed in 1421 spoelde het oudste ge deelte zelfs volledig weg. Maar de Slie- drechters gaven de strijd tegen het water niet op. Ze werden er zo goed in dat eeu wen later over de hele wereld hun des kundigheid werd ingeroepen. Of het nu ging om het droogmaken van meren, het indijken van moerassen, of de aanleg van havens of het verdiepen daarvan. Zo ont stond een unieke bedrijfstak. Die is echter nu zélf diep in de modder gezakt. Het gaat niet goed met de 'Volker-tjes, de Bos-sies en de Kalis-sies'. Onze correspondent in Rotterdam trok de polder in en peilde 'op de dijk' in Sliedrecht de verschillende meningen. SLIEDRECHT - Dat waren nog eens gouden tijden, zo'n twintig jaar geleden. Adri Blom, een jonge veertiger en nu werkloos, herin nert zich van toen: „Er was nog een tekort aan mensen. Zelfs bakkers en politie-agenten die met bagge ren een betere boterham dachten te kunnen verdienen, solliciteer den. Schreef je als niet-baggeraar het woord 'cutterzuiger' met een c. dan zat je goed. Maar deed je het met een k, dan werd je niet aange- door Bas Hoppel De tijden zijn inmiddels dras tisch veranderd. De baggerbedrij ven, toen nog volop in de weer met grote opdrachten in het Midden- Oosten, verkeren in nood. Ruwweg de helft van de bestaande bagger- vloot ligt stil. De gezamenlijke ver liezen zijn vorig jaar opgelopen tot zo'n 300 miljoen gulden. Het voor stel is, om met steun van de over heid, meer dan een kwart van de baggervloot te laten verdwijnen. Anders gezegd: slopen. Al veel eerder dan de 'bagger- boeren' zeggen de gewone werkne mers, de 'baggeraars', de huidige problemen te hebben zien aanko men. Ondanks dat het werk de af gelopen jaren afnam, is er maar lustig door geïnvesteerd in alsmaar grotere en modernere hopper- en cutterzuigers, zo valt er bij hen te beluisteren. Als voorbeeld wordt de hypermoderne zuiger 'Lelystad' genoemd: een schip van rond de f80 miljoen dat vorig jaar zomer te water is gelaten. Na een korte en kleine klus heeft dit schip van Bal- last-Nedam alleen maar werkeloos voor de kant gelegen. Het is niet het enige. Adri Blom schudt achteloos nog een paar na men van zulke schepen uit z'n mouw. „De Cosmos! Ligt stil. De Cornelis Zanen: ik geef er niet veel voor. De Geopotus 14: werkt prijs- verziekend op de Nieuwe Water weg. De Dolphin van Dirk Blanke voort: opgelegd Generaties Van oudsher waren de baggerbe drijven familie-ondernemingen. Alsof het z'n jeugdvriendjes waren, somt vakbondsbestuurder Jan Twigt van de 'baggerbond' enkele bekende namen op: 'De Volkertjes, de Bossies en de Kalissies.' Ook werknemers werkten vroeger in opeenvolgende generaties bij een en dezelfde 'baggerboer'. „De Vis sertjes waren in het algemeen te vinden bij Bos en Kalis. De Ver- voorn-tjes en de familie De Bruin waren typisch Volker-mensen. Nu .bestaat dat niet meer. Een vader bedenkt zich nu wel twee keer voordat hij z'n zoon naar Volker- Stevin stuurt". Toch zijn de vooruitzichten voor de baggeraars niet slecht. Er is im mers nog volop te baggeren, de we reld is nog lang niet af. Een aantal oorzaken verhindert echter een snelle opleving. - de lage olieprijzen, waardoor de hiervan afhankelijke landen over aanzienlijk minder geld kunnen beschikken dan enige tijd geleden; - de dollar, die tot het niveau van een „kermismunt" is gedaald, en; - het teruglopen van het werk in eigen land; grote projecten, zoals de Oosterschelde-werken, zijn af gelopen. In de afgelopen jaren heeft er hierdoor in de werkgelegenheids- sfeer al een 'sluipmoord' plaatsge vonden. Jan Twigt: „Uitgaande van de cijfers van ons Baggerpen- sioenfonds zien we vanaf 1980 het aantal deelnemers teruglopen met 300 a 350 per jaar. In diezelfde pe riode hebben ongeveer 200 oudere werknemers gebruik gemaakt van de vut-regeling. Daarnaast zijn er per jaar zo'n 250 a 300 wao'ers, die de bedrijfstak moeten verlaten. Nu zijn er al zo'n 700 werklozen. Op het landelijke totaal zal niemand van dat aantal schrikken. Maar als je ziet dat het ongeveer 1/5 is van het aantal deelnemers in het Bag- gerpensioenfonds, is het plotseling wel veel". Omdat al de helft van de bagger vloot is opgelegd, verwacht hij dan ook geen grote massa-ontslagen. Hoewel, juist op de middag van dit gesprek moet hij naar Zeist om bij het baggerbedrijf Broekhoven te praten over een collectief ontslag van 100 man! Bommen Dirk Schakel is sinds 5 novem ber ww-er. Z'n laatste karwei was de in aanbouw zijnde Slufterdam op het puntje van de Maasvlakte. Door de aanleg ten zuiden van Hoek van Holland van deze enor me 'badkuip in zee' zal de land kaart van Nederland binnenkort moeten veranderen. Schakel heeft er 32 jaar op zitten in het bagger- vak en in die tijd heeft hij al heel wat naar boven gehaald. Bommen, granaten, scheepswrakken, zelfs een piano - maar ook lijken. Zoals van die dronken kapitein die na een glaasje aan de wal kennelijk de loopplank naar z'n schip miste en verdronk. „Z'n pet had hij nog op toen ik 'm plotseling in een van de emmertjes had zitten", zegt hij droog. Ernstiger is hij over de in nood verkerende bedrijfstak. Hij vindt dat de baggerbedrijven eerder aan de bel hadden moeten trekken. „Kijk, wat er nu gebeurt, voelden wij al jaren geleden op onze klom pen aan. Er zijn al eerdere sloop- rondes geweest, maar daar is toen niets van terecht gekomen. Daar om komt het nu des te harder aan". De baggerbedrijven zouden als onderdeel van het reddingsplan nu de handen ineen moeten slaan en de krachten moeten bundelen om niet nog verder in de modder weg te zakken. Veel hoop op die krach tenbundeling is er niet. Juist de af gelopen week zou Ballast-Nedam de hopperzuiger Humberriver heb ben verkocht aan een belangrijke Belgische concurrent. Jan Twigt, de FN V-vakbondsbe stuurder. noemt nog een ander voorbeeld: „D'r schijnt een werk van behoorlijke omvang aan te ko men in Singapore. Zeven of. acht Nederlandse baggerbedrijven heb ben daar, los van elkaar, op inge schreven. Dat betekent dat ze daar bezig zijn elkaar de nek om te draaien en dat straks de Koreaanse of Japanse concurrent de lachende derde is. Laten ze nou gebruik ma ken van eikaars kennis. Degene die daartoe het best is uitgerust, zou die klus moeten klaren. Eventueel geholpen door een ander die bij springt". „Maar ja"! zegt hij ontmoedigd, „dat is eigenlijk hetzelfde als een aap verbieden in een boom te klim men. Je bent dan in hun ogen bezig het vrije ondernemersschap aan te tasten. De werkgevers gunnen el kaar het licht in de ogen niet. Naar buiten toe houden ze de gelederen gesloten en trekken ze zogenaamd gezamenlijk ten strijde. Maar als puntje bij paaltje komt, slachten ze elkaar veel liever af'. Oude baggeraars in Sliedrecht zijn dagelijks te vinden in de be- jaardensoos 'De Schalm'. In een bovenzaaltje van dit herenhuis, de voormalige woning van een streng- gereformeerde dominee, treffen ze elkaar voor een partijtje biljart of voor het leggen van een kaartje. „Het is maar goed dat die dominee dat niet weet", zegt de bejaarde Piet Nieuwpoort, „anders zou-ie zich zo omdraaien in z'n graf'. „Een schalm", zo legt hij vervol-» gens uit, „is een onderdeeltje van een emmerketting van een bagger molen". Nieuwpoort is pas 66 jaar „maar als ik alle uren bij elkaar optel die ik voor m n verschillende bazen op m'n benen heb gestaan, ben ik wel meer dan 100. Werkweken van meer dan honderd uren waren vroeger meer regel dan uitzonde ring. Nu nog bestaan er kontrakten voor 84 uur per week". Ondanks die lange werktijden was het volgens Ab de Kuijer, een bijna-vut'er, prettiger werken dan nu en had men ook meer tijd voor elkaar. „Zo'n 23 jaar geleden zat je met negen man op een schip van 600 PK en een produktie-capaciteit van 40.000 kubieke meters zand in een 55-urige draaiweek. Er bestond een onderlinge rivaliteit tussen de Sliedrechters en bijvoorbeeld de mensen uit Werkendam, hier vlak bij. Die werden 'meziken', een an der woord voor 'mug', genoemd. Wij als Sliedrechters hadden op onze beurt de bijnaam van 'brij- pappers'. Nu zitje met drie of vier man op een schip met 4.000 PK op de zandpomp, want ze hebben er nu meer dan één, en met een ver vijf- of verzesvoudigde produktie De weekproduktie van toen wordt nu in een dag gehaald". De dupe De technische ontwikkeling is volgens hem zo hard gegaan dat daarvan het personeel aan boord de dupe is geworden. „Ze is noch ,voÖr de schipper noch voor de ma chinist bij te benen. De techniek heeft de werkgevers volledig in de ban gekregen. Elk nieuw lichtje, el ke mogelijke nieuwe alarmering van de motoren werd aangegrepen om het personeel tot een minimum te beperken. De zo ontslagen werk nemers hebben de technische ont wikkeling betaald waaraan alleen de werkgever verdiende. Via de technische ontwikkeling werden de mensen de schepen afgehaald. Met als gevolg dat er steeds grotere schepen kwamen met steeds meer vermogen en steeds minder men sen'. Hoe somber is nu de toekomst van het baggerbedrijf? Niet echt zorgelijk, zo wordt vastgesteld in het boekje 'Geen zand, geen eten' dat zojuist is verschenen ter gele genheid van het 85-jarig bestaan van de afdeling Sliedrecht van de Bouw- en Houtbond FNV. „Nog steeds zijn er vele landen - in het bijzonder de ontwikkelingslanden - die door hun gebrekkige infra structuur in het nadeel zijn bij het verwerven van een deel van de we reldhandels-koek. Eens zal het in zicht groeien dat een blijvende eco nomische groei pas dan is te ver wezenlijken als de rijke landen de armere zullen bijstaan in het opzet ten van goede wegen en verbindin gen. Dan zal er ook weer een grote vraag zijn naar baggerwerk. En on getwijfeld zal de Sliedrechtse bag geraar er dan weer bij zijn". DEN BOSCH De stoelendans rond de binnenkort vakante zetel van de commissaris van de konin gin in Noord-Brabant is in alle he vigheid losgebarsten. Hoewel Pro vinciale Staten pas eind deze week de profielschets aanbieden aan mi nister De Koning (binnenlandse zaken), is de inhoud daarvan in de Bossche wandelgangen al in grote lijnen bekend. door Joop van Dalfsen/ANP Alleen voor de PvdA, de grootste oppositiepartij maar in Brabant nog altijd duidelijk in de minder heid, is de politieke signatuur van de nieuwe commissaris niet zo vanzelfsprekend. Maar als het aan het CDA ligt wordt de opvolger van Van Agt een katholieke Bra bander, met goede contacten in Den Haag. Hij of zij moet bereid zijn minstens zes jaar in Den Bosch te blijven zitten en natuurlijk moet de nieuwe commissaris grote be stuurlijke ervaring hebben en be reid zijn „er tegenaan te gaan". De stoel in het Bossche provinciehuis is niet bedoeld om erop uit te rus ten. Namen worden ook al genoemd. Tot de grote kanshebbers behoren volgens ingewijden mr. Gernt Brokx, die onlangs in verband met de ABP-affaire opstapte als staats secretaris en de burgemeester van Etten-Leur, mr. Frank Houben. Het wordt tussen deze twee een nek-aan-nek race, wordt links en rechts vernomen. Daarnaast wor den nog genoemd het Eerste-Ka- merlid mevrouw mr. J. Leyten-de Wijkerslooth de Weerdesteyn, mi nister Gerrit Braks (landbouw) en het Tweede-Kamerlid drs. M. van Amelsvoort. Mevrouw Leyten zelf heeft even wel te kennen gegeven er niets voor te voelen en ook Braks, een boerenzoon uit Brabant, heeft er vooralsnog volgens Brabantse wandelgangen niet veel zin in om Den Haag en Brussel te verruilen voor de stad van Zoete Lieve Ger- ritje. Van Amelsvoort voelt daar wel iets voor, zo bekende hij on langs. En minister-president Lub bers heeft nog iets goed te maken: tijdens de formatie van het huidige kabinet viel hij immers uit de boot. Gerrit Braks: geen zin? (foto anpi Van Amslevoort kwam niet terug als staatssecretaris. Het kamerlid heeft echter zijn leeftijd tegen. Hij loopt tegen de zestig. Brokx dan. Geen onbekende in Noord-Brabant. Hij is wethouder geweest in Oosterhout en daarna jarenlang gedeputeerde in Den Bosch. Hij kent de provincie als geen ander. Hij draagt echter ook een politieke tijdbom met zich mee die door de ABP-enquéte wel eens tot ontploffing gebracht zou kun nen worden. Voor de PvdA-fractie valt Brokx daardoor absöluut af. Ook een deel van het Brabantse CDA vindt hem daarom als kandi daat ongeschikt. Blijft over de burgemeester vgn Etten-Leur, mr. F. Houben. De man die deze maand zijn 48ste ver jaardag viert, en dus gemakkelijk in staat moet zijn om de gevraagde minimale zes jaar vol te maken, komt uit een bestuurlijk nest. Zijn vader was gouverneur van Lim burg. Zijn broer is burgemeester van Maastricht. Andere familiele den bekleden vooraanstaande po- Gerrit Brokx tiidbom rfoio anp sities in de rechtelijke macht. Hou ben is onlangs door het Overlegor gaan Brabantse Bedrijfsleven, waarin werkgevers en werknemers samenwerken, bij Lubbers aange prezen. Bekend is ook dat Van Agt een hoge hoed van hem opheeft. Hij prees hem eens aan als de beste burgemeester van Brabant. Hou ben, zo zeggen de mensen die zijn eventuele kandidatuur steunen, is een goed bestuurder, een manager met grote democratische kwalitei ten. Houben was eerder burge meester in Luyksgestel. Na zijn rechtenstudie aan de Katholieke Universiteit van Nijmegen - een ware broedplaats van CDA-cory- feeën - specialiseerde hij zich aan de Public Administration Univer sity in Pittsburg (VS) in city-mana gement. De PvdA-fractie in de Brabantse Staten heeft van meet af aan ge zegd dat het niet vanzelfsprekend is dat de nieuwe commissaris lid moet zijn van het CDA. Deze partij vindt ook dat de benoeming eigen lijk zou moeten worden uitgesteld tot na de statenverkiezing. De PvdA, die nu 13 van de 79 zetels heeft, hoopt aanmerkelijk sterker terug'te komen. Maar zelfs als dat gebeurt zal het niet of nauwelijks van invloed zijn op de benoeming van een nieuwe commissaris, zo valt her en der te beluisteren. Brabant is en blijft een CDA-provincie. Als de verhalen waar zijn zou de PvdA-top zich daar inmiddels bij hebben neerge legd, op voorwaarde dat Eindho ven na het op handen zijnde ver trek van de PvdA^er dr. G. Borrie opnieuw een socialistische burge meester krijgt. In dit verband wordt de naam genoemd van oud minister Van Kemenade. Op vrijdag'de dertiende komt minister De Koning tussen twee dienstreizen naar de Antillen korte tijd naar het Bossche provincie huis om de profielschets te aanho ren. Een week later, op 21 februari, sluit de sollicitatietermijn. De ver wachting in Noord-Brabant is dat een benoeming daarna vrij snel kan worden verwacht. Wellicht tovert Lubbers daarbij een kandi daat uit zijn'hoge hoed, waaraan tot nu toe niemand heeft gedacht. Het CDA heeft immers kandidaten genoeg, zo verzekert iedereen uit deze partij die er naar wordt ge vraagd. De godsdienstvrijheid én hun eigen specifieke opdracht geven de bisschoppen het recht de volle dige rooms-katholieke leer onge hinderd te verkondigen. Die stelling willen de rooms- katholieke bisschoppen van Ne derland, die maandag en dinsdag in Amersfoort bijeen waren, on verkort handhaven. Aanleiding tot hun verklaring was de kritiek op recente uitlatingen van kardi naal Simonis over de feministi sche theologie en homoseksuali teit. De bisschoppen verwachten van de gelovigen, dat zij instem men met 'de constante leer van de kerk'. "Deze leer toe te lich ten, is de bedoeling geweest van de kardinaal". '8 Mei' De bisschoppen hebben een gesprek met mensen van de '8 Mei-beweging' uitgesteld totdat deze duidelijk kan maken na mens wie haar deelnemers het woord voeren. Een voorbereidingsgroep had overlegd met drie mensen van '8 Mei'. In het verslag van deze groep staat onder meer. dat de beweging niet is te zien als een kerkelijke groepering met een bepaalde geloofsvisie, maar als een platform voor rooms-katho- üeken "die gestalte willen geven aan de vernieuwende en bevrij dende kracht van het evangelie". Het bestuur van '8 Mei' acht zich daarom niet competent tot het doen van uitspraken namens de beweging op het gebied van de geloofs- of zedenleer. Als de status van de deelne mers zo onduidelijk is, is dat een ernstige belemmering voor een vruchtbaar gesprek, vinden de bisschoppen. Daarom willen zij opheldering, "temeer omdat bin nen deze beweging ideeën opko men die de bisschoppen met zorg vervullen, aangezien ze op geen enkele manier met de leer van de kerk, en dus met het Tweede Vaticaans Concilie, in overeenstemming zijn te bren gen". Niemand van '8 Mei' was be reikbaar voor commentaar. Vrouwen Het beraad van districtscate cheten in het bisdom Haarlem beantwoordt de vraag of de femi nistische theologie mensen dreigt af te voeren van God en van de kerk met een duidelijk 'nee'. Dat blijkt uit een brief van het be raad aan kardinaal Simonis. De catecheten denken eerder, dat de bisschop met zijn 'harde leerstelligheid' de vrouw - en nog vele anderen - de kerk uit jaagt. Ze zijn 'verbijsterd' over zijn laatste uitspraken over femi nistische theologie en homosek sualiteit. Vrouwen hebben, volgens het beraad van catecheten, eeuwen lang geleden onder 'velerlei erva ringen van vernedering en on derdrukking'. "Dat zij nu probe ren op te staan uit deze positie en opkomen voor hun recht op een volwaardige en eigen plaats, is toch niet onbijbels?" Simonis tracht met 'mannelijke rationele argumenten en vanuit zijn machtspositie' te bewijzen hoe 'verderfelijk' de feministische theologie wel is. Tournee De commissie 'Kerk en Is raël' van de Gereformeerde Ker ken gaat dit vooijaar een tournee door de provincies maken om de principiële en praktische kanten van het Kerk en Israël-werk aan de orde te stellen. De tien regio nale 'open avonden' zijn gepland in Leeuwarden, Groningen, Har- denberg, Amersfoort, Wolvega, Breda, Haarlem, Zutphen, Nij megen en Rotterdam. Medewerkers aan deze avond en zijn de predikanten J. Littooy en S. Schoon en de bureausecre taris mevrouw M. Kemper. De bijeenkomsten (kosteloos) be ginnen om 6 uur en duren tot half 10. In verband met een broodmaaltijd is aanmelding noodzakelijk (bureau 'Kerk en Israël', postbus 202, 3830 AE Leusden, 033-943244). Hervormde Kerk: bedankt voor Woerden E. M. Bakker Nij- kerk. Leiden. De evangelist D. Steenhuis uit Nijverdal zal deze en volgende maand in Leiden vier lezingen houden over 'De Kerk'. Plaats: de Lokhorstkerk aan de Pieterskerkstraat, steeds Komende vrijdag is de eerste Dan is het onderwerp: 'Einde of nieuw begin?' De andere zijn op 27 februari ('Herkenbaar?'), 13 maart ('Hoop of wanhoop?') en 27 maart ('Werkloos?'). Aan alle bijeenkomsten gaat een kwartier samenzang vooraf. "De spreker beoogt niet voor enige groep van christenen pro paganda te maken", schrijft con tactman E. B. de Jong in zijn aan kondiging. Voor nadere inlich tingen kan men bij hem terecht Faljerilstraat 2, 2334 CM Leiden. 071-175383. Afscheiding De anglicaanse bisschop van Londen, de 65-jarige Graham Leonard, waarschuwde gisteren dat hij bereid is een afschei dingsbeweging van de Kerk van Engeland te leiden als vrouwen tot priester mogen worden ge wijd. Leonard - de op twee na hoogste gezagsdrager in de En gelse staatskerk - riep tegenstan ders van het vrouwelijk priester schap op onmiddellijk plannen te maken voor een 'historische afscheiding'. In een open brief aan bisschop pen, geestelijken, dekens, leken en vrouwen zegt de bisschop dat zij die zich niet langer kunnen vinden in gemeenschap met de zetel van Canterbury andere we gen moeten zoeken om hun be staan binnen de universele kerk voort te zetten. De kerk debatteert al twintig jaar over de kwestie van de vrou welijke priesterwijding. In ande re delen van de Anglicaanse Kerk werken wel vrouwelijke priesters, maar zij mogen niet in Engeland voorgaan. Leonard weet zich in zijn verzet gesteund door een minderheid van 44 bis schoppen. In een verklaring van aartsbis schop Robert Runcie van Can terbury wordt gezegd, dat de te genstanders zich moeten neer leggen bij de meerderheid. Kruis. Het aluminium kruis op de watertoren van St. Cloud in de Amerikaanse staat Florida is inzet geworden van een juri disch gevecht. De vereniging voor burgerlijke vrijheden wil het kruis weg heb ben omdat de overheid - de to-, ren is van de gemeente - geen re ligieuze symbolen moet uitdra gen. Een plaatselijke actiegroep onder de naam 'Burgers voor meerderheidsrechten' verzamelt nu handtekeningen om dat te verhinderen. Particulieren zet ten in hun tuinen een kruis ter ondersteuning van de tegenactie. Zelfs willen mensen, om Ket kruis te behouden, de watertoren kopen en vervolgens verhuren aan de gemeente. De advocaat van de vereniging van burgerlijke vrijheden heeft een proces aangekondigd als het kruis niet gauw wordt verplaatst naar een particulier eigendom. De ten strijde getrokken burgers zijn niet bang voor welke juridi sche stap ook. Woordvoerster Kathryn Wolf: "Wij gaan deze zaak in elk geval winnen". Arie Blom. nu werkloos: "Vroeger solliciteerde iedereen baantje in de baggersecloi

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 2