Tweede brug bij Koudekerk
hoeft niet zo duur te zijn
riSRciWi
Allermooiste zilverbekjes
komen uit Hazerswoude
Keuringsdienst waakt
over kwaliteit bollen
-LEIPSCH DAGBLAD:
Plan voor bediening-op-afstand via televisiecamera's
Het viooiste was dat de vlag werd gehesen en het volkslied gespeeld",
vindt Heyne (links) die net als de de naast hem zittende hobbygenoot
Kraan de gouden plak laat zien. (foto Nanno Bioupott
Vogelkwekers wereldkampioen in België
maak je nooit meer mee. Zeker om
dat wij alleen mee willen doen aan
kampioenschappen in Nederland
en buurlanden". Wedstrijden ver
der weg zijn niet aantrekkelijk
voor de Hazerswoudenaren. "Dat
hebben we vorig jaar tijdens onze
reis rraar Wenen ondervonden",
vertelt Kraan. "Als de vogels het
vervoer met z'n allen in een kooitje
al overleven, dan zijn het net dot
ten poetskatoen als ze voor de
keurmeester staan. Dan kan ik ze
nog beter aan de kat voeren, hoe
ven ze minder te lijden ook".
HAZERSWOUDE - De
van Hazerswoude hebben sinds
kort twee wereldkampioenen in
hun midden. Jack Heyne en Sjaak
Kraan kwamen tijdens de strijd om
het wereldkampioenschap voget-
kweken in het Belgische Roeselare_
als beste uit de bus met hun bruine
zilverbekjes. Deelnemers uit 27
landen deden mee aan het wereld
kampioenschap.
Het mooiste van het wereldkam
pioen worden vond Heyne het hij
sen van de Nederlandse vlag en het
spelen van het Wilhelmus. "Dat
KOUDEKERK AAN DEN
RIJN - Een tweede brug over
de Oude Rijn, zodat Koude
kerk van zijn verkeersproble
men af is. Het lijkt een utopie
gezien de hoge kosten die er
aan zijn verbonden, zowel voor
de bouw als het bedienen van
de brug. Het bedrijf Gebr. Lan-
gezaal en Inniger denkt daar
echter een oplossing voor te
hebben. Het heeft het gemeen
tebestuur van Koudekerk ge
wezen op de mogelijkheid de
brug te laten bedienen vanaf
de reeds bestaande Koude-
kerkse brug.
door
Nell Bruynes
Met het plan van de gebroeders
houdt de gemeente het nodige geld
in de zak. Als de nieuwe brug op
afstand open en dicht wordt ge
daan, hoeven er geen nieuwe brug
wachters te worden aangesteld en
dus ook geen salarissen te worden
betaald. Ook een brugwachters
huis met alle daarin nodige voor
zieningen is dan niet nodig.
"Het zou een uitkomst kunnen
zijn", vertelt Edmond Langezaal.
Hij is het geweest die op het idee
kwam beide bruggen door één
brugwachter te laten bedienen.
"Geen idee van vandaag of giste
ren", aldus Langezaal. "Ik ben er al
sinds 1963 mee bezig. Het uit
gangspunt was: elke brug is in
principe gelijk. Onderling is er wei
nig verschil en dat moetje kunnen
standariseren. Dan kan er goedko
per worden gewerkt".
"Als je een dergelijke constructie
nastreeft, moet je eerst weten wat
de kosten zijn en wat er nodig is
om de brug te bedienen. Ten eerste
moet je kunnen waarnemen", al
dus Langezaal. Dat gaat door mid
del van televisiecamera's die bij de
op afstand bediende brug staan.
De brugwachter kan via monitoren
in het brugwachtershuis de situa
tie in ogenschouw nemen. De com-
ir Edmond Langezaal: "Computers, glasvezelkabels, monitors
municatie gaat via buitenluidspre-
kers en een intercominstallatie.
Daardoor is het niet noodzakelijk
dat de dienstdoende brugwachter
voortdurend naar de monitoren zit
te kijken. Als er schip onder de
brug door wil en toetert, kan hij dat
horen. Desnoods kan de brug
wachter volgens Langezaal de
wachtende automobilisten voor de
'onzichtbare' brug via de geluidsin
stallatie toespreken.
Voor de bediening op afstand
wordt op de bruggen een computer
geïnstalleerd. De brugwachter
heeft een bedieningskast met drie
knoppen: open, dicht en alarm.
Door een verbinding van glasvezel
kabel tussen de bruggen wordt op
de onbemande brug de opdracht
van de brugwachter door de daar
opgestelde computer vertaald. Zo
dra de brugwachter de knop 'open'
of 'dicht' houdt ingedrukt, wordt
het hele programma in de juiste
volgorde afgehandeld. Laat hij de
knop los, dan staat alles stil. Het is
dus mogelijk om, net als bij een
normaal bemande brug, automobi
listen te behoeden voor een onvrij
willige confrontatie met de afsluit
boom. "Ook als er iemand met gro
te snelheid op de brug afkomt als
je net de bomen wilt laten zakken,
kun je nog ingrijpen", zegt Lange
zaal.
In 1973 werd door Langezaal en
Inniger de eerste op afstand be
diende brug geïnstalleerd. Vanaf
de hefbrug in Alphen aan den Rijn
wordt de 300 meter verderop gele
gen Steekterbrug bediend. Ook
over afstanden van drie kilometer
is de constructie van de gebroeders
mogelijk. De Zeegerbrug over het
Aarkanaal wordt vanuit het brug-
"Een sluitende controle op het voorkomen van ziekten
is van levensgroot belang voor de bollentelers- en han
delaren. Eén zieke partij bollen kan tot sluiting van de
grenzen leiden. Voor-een bollenexportland als Neder
land heeft dit grote nadelige gevolgen. Alleen met hele
maal gezonde bloembollen kunnen we onze sterke con
currentiepositie handhaven".
Dat zegt L. van der Zon, stafme
dewerker van de Bloembollen
keuringsdienst (BKD) in Lisse.
De BKD, het oudste instituut
voor de keuring van tuinbouw-
gewassen, controleert elk jaar
opnieuw de bollen die in Neder
land worden geteeld op ziekten.
Sinds kort houdt het instituut
zich bovendien bezig met het uit
voeren van kwaliteitskeuringen
bij sommige bolsoorten.
Van der Zon vertelt dat de be
langrijkste ziekten in bolgewas
sen de aantastingen door virus
sen en de aaltjesziekte zijn. Hoe
wel de BKD bij de keuring op al
le mogelijke besmettelijke ziek
ten let, gaat de meeste aandacht
gaat toch naar deze twee uit.
Virussen zijn lastig op te spo
ren. Met het blote oog is niet te
zien of de bloembol al dan niet is
aangetast door een virus. "Een
maal op het veld of in de kas
wordt het echter méér dan dui
delijk welke schadeljke effecten
dergelijke aantastingen hebben.
Het grijsvirus bij de iris zorgt er
voor dat de bol in de broeierij
geen bloem produceert. Alle vi
russoorten leiden in elk geval tot
een verminderde groei", legt de
stafmedewerker uit.
De aaltjesziekte heeft helemaal
catastrofale gevolgen. Een aan
getast gewas vertoont gele spik
kels op de bladeren en is daar
door volkomen waardeloos. In
tegenstelling tot de virusaantas
ting is aaltjesziekte wel met het
blote oog waar te nemen. De aal
tjes vreten zich namelijk door de
bol heen. Een aangetaste bol ziet
eruit alsof er iemand zijn wind
buks op heeft uitgeprobeerd.
De keuring, wettelijke ver
plicht in het kader van de Bloem
bollenziektewet, valt uiteen in
twee gedeelten. In het vroege
vooijaar als de bollen op het veld
in bloei staan, trekken 80 keur
meesters door de velden op zoek
naar zieke bollen. Alle percelen
in Nederland worden aan hun
spiedend oog blootgesteld.
"Als een keurmeester een zie
ke bol aantreft, geeft hij de kwe
ker opdracht deze te verwijde
ren. Een paar dagen later komt
hij voor controle terug bij de
kweker. Volgt een kweker de
aanwijzingen van de keurmees
ter niet op na herhaalde waar
schuwingen dan wordt de partij
in beslag genomen. Dit komt
echter vrijwel nooit voor. De
kwekers zien zelf het belang van
ziektevrije bollen heel goed in".
Behalve de keuring op het
veld, worden de bollen ook op de
BKD in Lisse onder de loep ge
nomen. Van alle bollenvelden
worden monsters getrokken die
worden opgestuurd naar Lisse.
Een deel van bollen wordt daar
in de kassen opgeplant, een an
der deel gaat naar het laborato
rium voor chemisch onderzoek.
Van der Zon legt uit waarom de
bollen in de kassen worden ge
zet: "De bol komt, omdat de tem
peratuur in kassen hoger is, een
paar weken eerder in bloei dan
de bollen die op het veld zijn ach
tergebleven. Wij krijgen daar
door een voorsprong. Als we in
de kas iets vreemds waarnemen,
wordt het desbetreffende veld
extra goed in de gaten gehou
den".
De chemische controle in het
laboratorium beperkt zich tot
een onderzoek naar een mogelij
ke virusaantasting. Van der Zon:
"Aaltjesziekte is direct aan de
bol te zien, daarvoor heb je geen
ingewikkelde analyse nodig. Als
we denken dat er in een partij
bollen een andere besmettelijke
ziekte voorkomt, voert het Labo
ratorium voor Bloembollenon-
derzoek (LBO) voor ons een ana
lyse uit. Daarvoor hebben wij
hier niet de benodigde appara
tuur".
De viruscontrole is vrij een-
L. van der Zon in het laboratorium van de Bloembollenkeuringsdienst: "De bollenkwekers zijn zich
terdege bewust van het belang van een goede ziektecontrole". (foto wim Dijkman»
voudig. Van de bollen wordt een
stukje afgesneden en vermalen.
Het sap wordt met een bepaalde
serum weggezet. Na een aantal
uren is aan de kleur van de oplos
sing te zien of de partij bollen al
dan niet door virussen is aange
tast.
Overigens kunnen nog niet alle
virusaantastingen door analyse
aan het licht worden gebracht.
Het serum werkt specifiek voor
één virussoort. Er zijn voor vier
belangrijke virussen al serums
beschikbaar. Qp het LBO wordt
intensief onderzoek gedaan naar
een serum voor het grijsvirus bij
de iris.
Sinds kort worden er op het
Lissese instituut ook kwaliteits
keuringen uitgevoerd. De staf
medewerker vertelt dat deze
keuringen op verzoek van de
kwekers zelf zijn ingesteld. In
middels is de kwaliteitskeuring
bij irissen algemeen en verplicht.
Ruim de helft van het Neder
landse tulpenareaal wordt in
middels ook aan een kwaliteits
keuring onderworpen, terwijl
voor de overige bolgewassen een
dergelijke keuring binnen een
paar jaar zal zijn ingesteld.
Evenals de ziektecontrole,
wordt de kwaliteitskeuring uit
gevoerd in de kas en het labora
torium. Afhankelijk van onder
meer de soortechtheid en de ge
zondheidstoestand wordt de par
tij bollen ingedeeld in klasse I, II
of Standaard. Keurmeesters be
kijken vervolgens op het veld of
Het belang van de kwaliteits
keuring wordt, zo brengt Van der
Zon naar voren, vooral onder
kent door de professionele telers
en kwekers. De stafmedewerker:
"De consument die een paar bol
len voor in de tuin koopt is niet
geïnteresseerd in de kwaliteits
klassen. Het gaat hem om mooie,
sterke bloemen. Voor professio
nele telers ligt dat natuurlijk an
ders. Bollen met klasse I bren
gen nu eenmaal meer op dan
klasse II"
Ziekte- èn kwaliteitscontrole
zijn volgens Van der Zon niet
meer weg te denken uit de huidi
ge moderne bollenteelt. De staf
medewerker haast zich hierbij
op te merken dat de kwaliteit en
gezondheid van de Nederlandse
bol weinig te wensen over laat.
"Het is echter niet genoeg als we
zelf overtuigd zijn van de kwali
teit van onze bollen. We exporte
ren jaarlijks enorme hoeveelhe
den van dit tuinbouwprodukt.
Alleen door ook het buitenland
een sluitend bewijs van de kwali
teit en gezondheid te leveren,
voorkom je ongewenste sluiting
van de grenzen".
Zaaien
Het lijkt vroeg, maar verschillen
de soorten groenten kunnen al
weer buiten in de vollegrond of
platte bak worden gezaaid. Op
een beschut stukje zandgrond,
van nature een wat warmere
grondsoort, kan spinazie worden
gezaaid. De grond moet met
doek of plastic worden afgedekt
om het kiemen van de zaden te
bevorderen. Als het niet al te
hard vriest kan er begin april ver
se spinazie uit eigen tuin worden
gegeten.
In de platte bak kunnen vroege
peulvruchten zoals tuinbonen,
erwten en peulen worden gelegd.
De zaden moeten met twee centi
meter grond worden bedekt. On
geveer twee weken na het zaaien
staan de plantjes boven de grond
en vanaf dat moment moet er zo
vaak mogelijk worden gelucht.
De ramen moeten bij vorst even
wel gesloten blijven. Ook raap
stelen en snijsla kunnen al in de
platte bak worden gezaaid.
Binnenshuis kan wordep be
gonnen met het kweken van
kool- en preiplantjes. De groen
tesoorten worden in een bakje
gezaaid dat bij 15 graden Celsius
wordt weggezet. Zodra eerste
groene puntjes zichtbaar zijn,
moet de bak op een lichte plaats
worden gezet. Te hoge tempera
turen moeten worden voorko
men.
Als de plantjes drie centimeter
groot zijn, worden ze verspeend
in losse potjes. Eind februari
kunnen de planten in de platte
bak worden afgehard.
MONIKA WESSELING
wachtershuisje bij de Aardammer-
brug in Ter Aar open en dicht ge
daan. Andere projecten van Lange
zaal en Inniger zijn onder meer de
Bosrandbrug in Amsterdam, een
brug over het Wilhelminakanaal in
Beek en Donk en de Kruithuis- en
Plantagebrug in Delft.
In Leiden wordt bovendien de
Rijn- en Schiekanaalspoorbrug be
diend vanaf de Wilhelminabrug.
De Nederlandse Spoorwegen stel
den destijds als eis dat wanneer er
twee keer per jaar vijf minuten ver
traging zou optreden door de af
standsbediening, de regeling ter
plaatse weer zou worden ingesteld.
"Maar we draaien al bijna twee jaar
zonder een enkele storing", zegt
Langezaal.
De firma Langezaal en Inniger,
in 1903 opgericht door de grpotva-
der van Edmond voor de handel in
haarden, kachels en gasverlich
ting, heeft altijd gewerkt voor Pro
vinciale Waterstaat. Het bedrijf is
nog steeds het enige dat op afstand
bediende bruggen installeert. "De
plannen zijn om er dit jaar onge
veer zeven te realiseren en in de
toekomst minimaal één per
maand. Je merkt dat er ontzettend
veel belangstelling voor is. De ex
tra kosten van het begin worden
snel terugverdiend door het weg
vallen van de salariskosten voor
brugwachters".
"Mijn visie is dat er steeds meer
zullen komen. Er zijn plannen voor
zeven of acht bruggen die vanuit
één punt worden bediend door
twee brugwachters. Het brugwach
tershuis hoeft zelfs niet meer bij
een brug te staan. Via de monito
ren worden alle strategische plek
ken bij een brug waargenomen",
aldus Langezaal. "Bij elke brug
staan vijf camera's. Twee gericht
op het water, nog twee nemen de
situatie op het land waar en er is
één draaibare camera om de ande
re zonodig te vervangen".
'De bebouwde kommen van Al
phen en Koudekerk zullen er bij
gebaat zijn als het zware verkeer
straks rechtstreeks via een brug
kan aansluiten op het landelijk we
gennet', zo is in de folder 'Een brug
te weinig' te lezen die de gemeente
Koudekerk vorig jaar uitgaf. 'De
verkeersveiligheid, vooral ook
voor de fietsers, zal in beide ge
meenten toenemen. En verbeterde
ontsluiting van het industrieter
rein is van vitaal belang, vooral
omdat er sprake is van veel zwaar
en lang transport'.
De wens van Koudekerk wordt
ondermeer gesteund door de ge
meente Alphen, de omliggende ge
meenten, de bedrijvenvereniging
Koudekerk aan den Rijn en de ka
mer van koophandel.
Initiatief tot
geven nachthulp
thuis sterven
LEIDEN/ALPHEN - Voor met na
me ouderen in de regio, die thuis
willen sterven, komt binnen af
zienbare tijd nachthulp beschik
baar. Hiertoe hebben de verschil
lende gezondheidszorgorganisa
ties in Leiden, Alphen en omge
ving, de ziekenfondsen en particu
liere ziektekostenverzekeraars be
sloten. Het zoeken is nog naar de
geschikte medewerkers voor deze
vorm van stervensbegeleiding.
Een werkgroep heeft in navol
ging van landelijke initiatieven on
derzocht of er behoefte bestaat aan
nachthulp in de regio. Duidelijk is
geworden dat vooral op het gebied
van zogeheten terminale thuiszorg
en demente bejaarden de vraag
groot is.
De GG en GD en de kruisvereni
gingen hebben daarop contact ge
zocht met de stichting Aanvullen
de dienstverlening uit Den Haag.
Dit bureau, dat uitgaat van de pro
vinciale kruisverenigingen, heeft
meer deskundigheid op het gebied
van nachthulp in huis.
ZATERDAG
melmarkt, tot 16 t
Stadsgehoorzaal - kindervoorstelling
Bassie en Adriaan, 14 uur.
Groenoordhallen - vlooienmarkt, tot 17
De Waag - Aalmarkt, 'Pallinckx-9' met
in het voorprogramma het Hot House-
workshoporkest, 21 uur
Filmhuis LVC - film 'Nostalghia', 21.15
Laktheater - 'Irritations' door Margie
Smit.
Antonius Clubhuis - Lange Mare. optre
den Zangeres Zonder Naam, 20.30 uur.
De Schouwburg - 'De Moeder van Da
vid S.', 20.15 uur.
Stadsgehoorzaal - dia-presentatie van
Turkije, 20 uur.
Leiderdorp
Sportschool Van Houdt - Luykendreef
1. schooljudotoernooi voor basisscho
len, tot 15.30 uur.
Clubgebouw Tamarco - Splinterlaan
89a, rommelmarkt, tot 17 uur.
Oegstgeest
Zwembad Poelmeer - moonlight swim
ming. 21-24 uur.
Voorschoten
Lindehoeve - v.d. Haarplein, disco-drive
in show, 21 uur.
Zoeterwoude
Eendenkooi - Kooikerspad, opvoering
klucht toneelvereniging Anabasis, 20
ZONDAG
Leiden
Peuterspeelzaal De Kleine Urt - rom
melmarkt, 12-16 uur.
Laktheater - kindervoorstelling 'Een
goed belegde boterham', 15 uur.
Warmond
Meerrust - Jazz New Orleans Syncopa-
Oegstgeest
Basisschool De Springplank - poppen
kastvoorstelling voor kinderen, 15 uur.
Zwembad Poelmeer - familiezwemmen
met spel, vanaf 10 uur.
Zoeterwoude
Muziekcentrum - Schenkelweg, koffie
concert Leids Politie Muziekgezel
schap, 12.15 uur.
Ons Huis - Kosterspad 3, optreden
clowns voor kinderen alle leeftijden.
14.30 uur
Leiderdorp
Muzenhof-Gordijnsingel, koffieconcert
piano- en saxofoonduo, 12.30 uur.
MAANDAG
Leiderdorp
Sjelter - Heemraadlaan 67, inloop voor
jongeren vanaf 16 jaar, 16-17.30 uur.
ARTSEN
Leiden
De weekenddienst begint zaterdag om 8
uur en eindigt zondag om 24 uur.
Spreekuur van 12-12.30 uur (alleen voor
spoedeisende medische hulp).
Voor de patiënten van de artsen:
Groep 1 - Tan, Janssen, Zwijnenburg,
Meyer, R. v. Leeuwen, Verhage, Groe-
neveld en de Ruiter:
za 8 uur tot zo 8 uur: J.A. Verhage en
C.M. Maris, Pluimzeggekreek 3, Leider
dorp, tel. 218661; spreekuur Rosmolen
zo 8 uur tot 24 uur: R. van Leeuwen, Fa-
gelstraat 31, tel. 218661; spreekuur Ros-'
molen 2.
Groep 2 - Bergmeyer, Pieterse, v. Gent,
Taytelbaum, v. Luyk, Klaassen, Rus,
Kruis en De Lange:
za 8 uur tot zo 8 uur: J. van Gent, Zoeter-
woudsesingel 28, tel. 122538.
zo 8 uur tot 24 uur: J. Rus, Middelste
gracht 129, tel. 132500.
Groep 3 - Pleiter, J. v. Leeuwen, Smit,
W. de Bruyne, J. de Bruyne, Stolk, Jur-
gens, Fogelberg en Muijsenbergh:
za 8 uur tot zo 8 uur: S. Smit, Cobet-
straat 43, tel. 130177
zo 8 uur tot 24 uur: J. Stolk, Burggra-
venlaan 102, tel. 125820.
Groep 4 - v. Wingerden, Lahr, v. Rijn,
Bénit, Nieuwenhuis, Roos, Boer, v.d.
Waardt, Arnou, J.G. Zaayer en R.E.
Zaayer:
za 8 uur tot zo 8 uur: B. Roos, Zocher-
straat 1, tel. 766123.
zo 8 uur tot 24 uur: M. v.d. Waart, tel.
311414; spreekuur Petr. Moensweg 52.
Groep 5 - Schaefer, Jasperse, Crul,
Kooyman, De Jong, Prince, Reinders,
D. Hammerstein en A. Hammerstein:
za 8 uur tot zo 8 uur: A. Hammerstein,
tel. 767646; spreekuur Robijnstraat 2b.
zo 8 uur tot 24 uur: J. Reinders, G.
Brandtstraat 29, tel. 760947.
Leiderdorp
M. Le Suis, tel. 221467; za en zo spreek
uur van 12.30-13 uur op Florijn 1U, tel.
891000.
Oegstgeest
van za 10 uur tot ma 7.30 uur: J.B. Hu-
genholtz. Prins Hendriklaan 4, tel.
155666.
Voorschoten
za, E. Schotanus, Leidseweg 305, tel.
766462; zo, L.'Prescott, Bachlaan 1, tel.
2356,
Warmond
J. Hoornweg/E. Sleeboom, Prof. Aalber-
selaan 2, Voorhout, tel. 02522-11393.
Wassenaar
za, J. Stuyfzand, tel. 12460; spreekuura-
dres Kerkstraat 42; zo. E. Op 't Landt,
tel. 13056; spreekuuradres Middelweg
21.
Zoeterwoude
via het antwoordapparaat van een van
de Zoeterwoudse huisarten, tel. 01715-
1219 of 1614, verneemt u welke huisarts
de weekenddienst waarneemt.
APOTHEKEN
De avond-, nacht- en zondagsdienst van
de apotheken in de regio Leiden, wordl
waargenomen van vr 6 tot vr 13 februari
door:
Haven Apotheek, Haven 18, Leiden, tel.
120085.
Apotheek Hofland, Thorbeckeweg 3
Voorschoten, tel. 762877
DIERENARTSEN
Voor de praktijk van Muurling, Helder
R.J.W. Duijn, Pres. Kennedylaan 260,
Oegstgeest, tel. 173266; of D J. Brandt,
Homanstraat 1, Rynsburg, tel. 173266.
Voorschoten
J. Frencken, J. Rontgenlaan 14, Leid-
schendam, tel. 070-271110.
TANDARTSEN
De weekenddienst voor Leiden, Leider-
dorp, Oegstgeest en Warmond wordt
waargenomen door:
T. Domburg, Loevestein 42, Leiderdorp,
tel. 071-891039; spreekuur om 13 uur. 1
Voor de patiënten van praktijk Haas-5
wijk, Oegstgeest: De Minjer, tel 155375,
tevens spreekuur zonder afspraak van
11-12 uur en 17-18 uur op Simon Vest-
dyklaan 28.
Voorschoten, Wassenaar
J. Klaver, Hofcampweg 65. Wassenaar
tel. 01751-18221
