En de boer, hij
ploeterde voort
BBlH
Tomas Ross verdenkt bvd
van afluisteren telefoon
PAGINA
VRIJDAG 6 FEBRUARI 1987
Agrarische gescliiedeiiis:
DEN HAAG (GPD) - Het zijn
nuchtere constateringen: de eer
ste kinderen die denken dat een
koe ook een machine is, zijn al
gesignaleerd. Er is ook al sprake
van 'turbo-koeien' die met een
hormooninjectie zo'n 25 procent
meer melk kunnen produceren.
Sinds de jaren vijftig ontwikkel
de de Nederlandse agrarische
sector zich in een razend snel
tempo tot een van de modernste
bedrijfstakken.
Door alle eeuwen heen ploeg
de de boer voort. Met wisselend
succes. Steeds opnieuw kreeg de
boer te kampen met een veelheid
van plagen zoals de vernietiging
van een oogst door overstro
ming, brandstichting en roof
door rondzwervende legers of
door de produktie van grote
overschotten thans. En zoals al
tijd: de politiek bepaalt elke keer
opnieuw dat de boer het gelag
moet betalen.
In het door samensteller L
Noordegraaf aan minister Braks
van landbouw aangeboden boek
'Agrarische geschiedenis van
Nederland van prehistorie tot he
den' (een uitgave van de Staats
uitgeverij) wordt voor het eerst
in woord en beeld een zeer goed
overzicht gegeven van wat de
agrarische sector door de eeu
wen heen voor ons land heeft be
tekend.
Een bedrijfstak enkele duizen
den jaren voor. het begin van de
jaartelling opgezet voor de eigen
voedselvoorziening, groeide al
snel uit tot een produktieappa-
raat om ook andere hongerige
monden vol te stoppen. Het boe
renbedrijf. hoe klein ook in opzet
en van omvang, groeide uit tot
een economisch belangrijk ge
beuren waarvan niet de boeren
zelf, maar veelal anderen de bes
te vruchten plukten.
Wie het prachtig geïllustreerde
boek doorbladert en hier en daar
wat leest over de geschiedenis
van de Nederlandse boer. komt
al gauw tot de slotsom dat de
boer eerder voort ploeterde dan
ploegde. Duidelijk wordt ook dat
juist in tijden waarin de boeren
onder grote druk stonden de
agrarische bedrijfstak daaruit
steeds sterker tevoorschijn
kwam en komt: een credo dat
minister Braks de afgelopen ja
ren ook steeds zingt.
De suikerbietencampagne in 1914 in volle gang. Als in slagorde
staan de karren gereed om naar het spoor, de haven of rechtstreeks
naar de fabriek te worden gereden. (foto gpdi
Door de enorme schaalvergro
ting en mechanisatie in de agrari
sche sector, een proces dat eigen
lijk al eeuwen geleden begon,
verdwenen steeds de kleine ge-
zinsbedrijljes. een beweging die
ook in onze tijd duidelijk waar
neembaar is. Maar ook weet de
-boer iedere keer opnieuw zich
aan te passen door het telen van
andere produkten.
Duidelijk wordt bij het lezen
van onze agrarische geschiede
nis dat het de boer is die steeds
weer in staat blijkt de bevolking
andere eetgewoonten te laten
volgen door andere voedselpak
ketten aan te bieden. Zo werd
pas rond 1750 de aardappel van
uit Zuid Amerika geïntrodu
ceerd en zou nu niet meer weg te
denken zijn.
Het houden van vee als koe en
schaap komt al zeer vroeg voor
in ons land. Uit archeologische
vondsten blijkt dat het maken
van boter in vroeger eeuwen niet
zo heel erg veel verschilde van de
methode die een enkele boerin in
ons land nu nog toepast.
Terecht wordt door de schrij
vers van het boek opgemerkt dat
er tot nu toe weinig aandacht is
geweest voor het schrijven van
de vaderlandse agrarische ge
schiedenis. Er bestaan wel hier
en daar geschreven bronnen die
nu zijn opgediept uit stoffige ar
chieven. Bij het speurwerk bleek
zoveel materiaal tevoorschijn te
komen, dat voor de samenstel
ling van het boek over de agrari
sche geschiedenis een keuze
moest worden gemaakt. Schrij
vers en samenstellers zijn er zeer
goed in geslaagd een duidelijk
beeld te geven van onze nationa
le trots: de groei van de agrari
sche sector vanuit het schimmi
ge verleden toen er nog geen ge
schreven bronnen in archieven
werden opgeslagen tot de om
vangrijke en ingewikkelde in
dustrie heden.
Daarbij wordt ook aandacht
besteed aan regionale zaken zo
als de voor een goede agrarische
onwikkeling benodigde water
huishouding. maar ook de ont
ginningen, het door de opko
mende industrie noodgedwon
gen afgraven van het veen t.b.v.
de turf als brandstof, de onwik
keling van de vee- en schapen
houderij in bepaalde gebieden.
Terecht hebben de schrijvers
afgezien van de vele romantische
verdichtsels over het boerenle
ven, veelal in onze woonkamers
weerspiegeld door een tegeltje
met een zaaiende of oogstende
boer. 'Des landsmans lust' blijkt
eerder een verzinsel van de ste
deling dan van de boer zelf.
nmnaa
SIÉtlÉI
-
WÊSÊÊSSS
iptltï
Morgen zon,
daarna weer
wisselvallig
Morgen een beetje zon. daarna
wisselvallig weer.
Dat voorspelt het KNMI in De
Bilt voor de naaste toekomst. De
verbetering van het weer morgen
is te danken aan een rug van ho-
gedruk tussen een depressie op
de Atlantische Oceaan en één bo
ven Scandinavië. Vooral in de
ochtend kan er nog een regen
buitje vallen, maar af en toe zal
de zon ook doorbreken.
De temperatuur zal morgen in
de middag oplopen tot om
streeks 6 graden. De wind zal af
nemen tot matig en uit west tot
noordwest waaien. Zondag na
dert van uit het westen een nieu
we regenzone.
In dit wisselvallige weertype
zal ook na het weekeinde geen
verandering komen. In de nacht
zal er buiten wat aanvriezen van
de grond bij nachtelijke opkla
ringen in de vroege ochtend,
geen vorst meer voorkomen. De
middagtemperatuur zal op onge
veer 6 graden blijven steken.
motregen 5 4 0.6
onbewolkt 12
onbewolkt
-0 zonnig
- mist
19
temperaturen
toto luchtdruk in millibaren
opklaringen
4Vl»9el
-r-w
warmtefront
H hoge-drukgebied
bewolking
sneeuw
TT"
kou-front
L lage-drukgetxed
c=3k regen
onweer
windrichting
ver plaatsing snehtmg
motregen 6
halfbew. 12
zwaar bew. 9 8
zwaar bew 3 1
onbewolkt - -1
onbewolkt - 5
licht bew. 2
zwaar bew. 16 10
motregen -3 -4
zwaar bew. 0 -7
onbewolkt 9 8
zwaar bew. 1 0 0
licht bew. 17 7
onbewolkt 18 8
half bew. 5 2
halfbew. 20 16
onbewolkt 17 0
AMSTERDAM (ANP) - Willem Hoogendoorn, beter bekend als de thril
ler-auteur Tomas Ross, heeft een sterk vermoeden dat eind november
vorig jaar een telefoongesprek dat hij voerde met de Amsterdamse kra
kers tv-omroep Staats-tv is afgeluisterd. Daarover zijn inmiddels schrifte
lijke vragen gesteld door het PSP-Kamerlid mevrouw Van Es.
Hoogendoorn werd in die maand door kraker ..Rens" gebeld met het
verzoek voor een interview met Staats-tv voor het bvd-gebouw in Den
Haag. Kort na dat telefoongesprek werd Hoogendoorn opnieuw gebeld
door een anonimus die opmerkte: ,.U weet dat dat niet mag". Waarop
Hoogendoorn, die moet putten uit zijn geheugen, repliceerde dat filmen
in de omgeving van het gebouw naar zijn weten niet verboden was. Op de
vraag van Hoogendoorn of het voorgaande telefoongesprek wellicht afge
luisterd was, werd opgemerkt: .Wilt u de handtekeningen onder de lega
lisatie soms zien"?
Het PSP-Kamerlid mevrouw Van Es wil van de regering weten of voor
het afluisteren toestemming is gegeven door de rechter-commissaris dan
wel de minister van justitie of binnenlandse zaken, zoals vereist is. De
hoofdpersoon in de thrillers van Hoogendoorn is Martin Finch, agent van
de bvd.
In elk vakje dient een letter te
worden ingevuld, waardoor zo
wel horizontaal als verticaal
woorden van navolgende beteke
nis verkregen kunnen worden.
De tussen haakjes geplaatste ge
tallen geven de plaats van verti
cale invulling aan.
1 1) toestel om enig produkt
tot balen samen te persen:
2 2) werkplaats;
3 3) onderste molensteen;
4 4) vork om aal te steken;
5 5) klierachtig orgaan;
6 6) door, met (Latijn);
7 7) bijwoord;
8 8) Zuidamerikaans knaag
dier;
9 (14) dieregeluid;
10 (13) afsluiting;
11 (12) rij;
12 (11) carbolzuur;
13 (10) overlast;
14 9) witte dolfijn.
Oplossing 5/2
Horizontaal: 1 allegorie; 8 as; 9
bas; 10 nr.; 11 ge; 13 eer; 15 te; 16
Eton; 18 enig; 20 bak; 21 are; 22
egel; 24 span; 25 de; 26 kat; 28 N.O.;
29 Ne; 31 kan; 33 be; 34 exemplaar.
Vertikaal: 1 aangebedene; 2
L.S.; 3 eb; 4 gave; 5 os; 6 in; 7 er
tegenover; 12 etage; 13 en; 14 re; 15
tiran; 17 oké; 19 nap; 23 L.K.; 24
St.; 27 atap, 30 ex; 31 km; 32 nl.; 33
ba.
LUXOR (121239): 'Labyrinth-, dag.
19.00 en 21.15 uur, za. zo. en woe. ook
14.30 uur, al.
LIDO 1, 2, 3. 4 en STUDIO (124130/
133210): 'Flodder-, al
'De ratelrat". 12 jr.
'The Fly'. 16 jr.
'Crocodile Dundee-, dag 14.30. 19.00
en 21.15 uur, al.
'De duivel in het bloed-, dag. 19.00 en
21.15 uur, do., vr., ma. en di. ook 14.30
TRIANON (123875): 'Emmanuelle
IV', dag. 14.30. 19.00 uur. 16 jr.
'The Mission', dag. 21.15 uur, al.
REX (125414): 'Meisje met stijl-, dag.
14.30. 19.00 en 21.15 uur, 16 jr
Nachtvoorstelling: 'China and silk',
vr. en za. 23.30 uur. 18 jr.
KIJKHUIS (142895): "Pauline a la pla
ge", do.t/m zo. 20.00 en 22.15 uur.
'The Lightship', do. t/m woe. 19.30
'The Cotton club', do. t/m woe. 21.45
'Sans toit, ni loi', di. 20.00 en 22.15
'Les enfants du paradis', woe. 20.00
Alphen
(voor reserveringen 01720-20800):
EURO 1, 2. 3. 4 'Ferns Buellers day
off. dag. 18.45 en 21.30 uur. za. en
woe. ook 13.45 uur, zo. ook 13.45 en
16.15 uur, al.
'Flodder', dag. 18.30 en 21.15 uur. za.
en woe. ook 13.30 uur, zo. ook 13.30 en
16.00 uur, al.
'Down and out in Beverly Hills', dag.
18.45 en 21.30 uur, vr. en za. niet om
21.30 uur, al.
Kindervoorstelling: 'De speurneu
zen'. za. en woe. 14.00 uur. zo. 14.00 en
16.15 uur. al.
"Labyrinth-, Dag. 18.30 en 21.00 uur.
za. en woe. ook 13.45 uur, zo. ook
13.45 en 16.15 uur, al.
Nachtvoorstellingen: 'Trashy lady',
za. 24.00 uur, 18 jr.
'Sex-cruise', za. 24.00 uur, 18 jr.
'Flodder', za. 24.00 uur, 16 jr.
'Down and out in Beverlv Hills', za.
24.00 uur, 16 jr
GREENWAY: 'Heartburn-, do. 14.00
en 20.15 uur, vr. t/m zo. 21.15 uur, ma.
t/m woe. 20.15 uur.
'Ruthless people', vr. en za. 19.00 uur,
zo. 15.45 en 19.00 uur.
Kindervoorstelling: 'Peter Pan', vr..
za. en woe. 15.45 uur. al.
Kindervoorstelling: 'De troetelbeer
tjes'. za., zo. en woe. 14.00 uur.
Katwijk
(voor reserveringen 01718-74075)
CITY 1: 'Top Gun', do., vr., za., zo. en
woe. 14.45, 19.00 en 21.15 uur. ma. en
di. 19.00 en 21.15 uur.
CITY 2: '9Vi weeks', zie tijden City I.
CITY 3: 'The man with one red shoe',
zie tijden City I.
CITY 4: 'Howard een beest van'een
held', zie tijden City I. beh. za. en woe.
middag.
Kindervoorstelling: 'Pink Panther
festival', za. en woe. 14.45 uur.
Noordwijk
(voor reserveringen 01719-128'
LIDO: 'Running scared', vr.,
a di. 21.15 i
'Hitcher', vr.
zo. 20.15 uur
6 februari 1987
Honderd jaar geleden stond er
in de krant:
- Te Aalsmeer is weer iemand
als agent eener schuld-invorde-
ringsmaatschappij werkzaam
geweest, die, onder het voorspie
gelen van allerlei voordeelen. de
goedgeloovige lieden hunne na
men laat schrijven op een gevou
wen papier. Blijven zij. die getee-
kend hebben, weigerachtig de
contributie als lid der maat
schappij te voldoen, onder voor
geven dat zij niet wisten wat zij
teekenden, of dat zij andere voor
waarden bedongen hadden, en
dreigen zij met publiciteit aan de
zaak te geven, dan volgt de tegen-
bedreiging van eene aanklacht
wegens laster. In zoodanig geval
betaalt de betrokkene meestal om
schandaal te voorkomen. N.R.C.
- Aan den voorgevel van eene
woning, staande op de „Wild
hoef," het landgoed van me
vrouw Willink te Bloemendaal
bij Haarlem, bevond zich sedert
vele jaren een antieke plank,
waarop beeldhouwwerk was
aangebracht, voorstellende een
groep engeleneen brandstapel,
een fakkel enz. Die plank, waar
aan door kenners eene vrij hooge
waarde wordt toegeschreven, is
thans ontvreemd. Zij is lang 3,
breed 20, en dik V2 CM.
- Uit Dongen wordt aan de
..N.R.C." gemeld: Herhaaldelijk
vertoonen zich de schadelijke ge
volgen van het verwerken van
China-huiden. waaronder er
blijkbaar zich bevinden, afkom
stig van aan besmettelijke ziek
ten gestorven dieren. Eene kleine
puist is gewoonlijk het eerste tee-
ken van het dikwijls doodende
vergiftigingsproces. Dezer dagen
deden zich weder twee ernstige
gevallen voor. Een lijder looier
is herstellende: de ander, een
schoenmakerbezweek na een
tweedaagsch lijden.
Vijftig jaar geleden:
EEN SLAAPWANDELAAR.
- In den afgeloopen nacht om
streeks 1 uur is de 13-jarige N.N.
in de ouderlijke woning in de Ja-
vastraat in zijn slaap gaan wan
delen. waarbij hij van een trap is
gevallen. In zijn buiteling nam
hij een aan den muur hangend
schilderijtje mede, waarvan het
glas brak. Een der scherven
drong diep in zijn linkerbeen,
waarbij een slagader werd ge
raakt. De eerste Hulpdienst ver
voerde den jongen naar het Aca
demisch Ziekenhuis.
LEIDSCH DAGBLAD-ALPHENS jffi* DAGBLAD-
HOOFDKANTOOR
Witte Singel 1. Leiden 071-144941
Directeur G Koopman
Adjunct-directeur: N Quakernaat
REGIOKANTOREN
Julianastraat 19. 2405 CG
Alphen ad Rijn. 01720-93961
REDACTIE
Hoofdredacteur.
drs J WE Metselaar. 071-220636
Adj. hoofdredacteur:
R D. Paauw. 071-761503
IJ Post. 071-894277
Stad: H G van der Post. 071-893252
Regio Leiden M de Graaft. 071-896650
Kaam. 071-313083
Features/Extra W Schrama
Foto-red W Dijkman, 01720-20818
POSTADRESSEN
Postbus 54. 2300 AB Leiden
Postbus 83. 2400 AB Alphen i
TELEFAX
Leiden 071-133012
Alphen 01720-73933
ADVERTENTIES
(behalve Sleuteltjes) ma-vrij van 8 30-
7.00 L
r 071-144941
tingen c
C Juffermans-Duyverman, tel. 071-
893256: A Kluppel, tel 071-763088. F.
Terwijn. tel 02522-14192. D Vink. tel
079-412440.
C Spigt. tel 02523-76823 D v.d Hoek.
tel 01717-7992
SLEUTELTJES
ma -vrij van 8 00-19 30 uur 071-143545
ABONNEESERVICE
wijzigingen, t
8 30-17 00
ABONNEMENTEN
per maand, aan huis bezorgd 23.25
per post (binnenland) 33.65
(maandabonnement alleen mogeli|k
met automatische betaling)
per kwartaal, aan huis bezorgd 68,95
per post (binnenland) 100.00
per'post (buitenland)ƒ250,00
per half jaar. aan huis bezorgd ƒ137,90
per post (binnenland)ƒ200,00
per jaar. aan huis bezorgd 262,40
per post (binnenland)386,90
losse nummers (alle dagen) 1.20
Prijzen incl. 6% b.t.w
Abonnementsgelden dienen bij vooruitbe
taling te worden voldaan Restitutie is niet
mogelijk.
Abonnementen ku
geen opzegging i
NABEZORGING
ma.-vrij. 18 00-19 30 uur071-123143
zaterdag 13 00-14 00 uur 071-123143.
i op e
Gemiddelde oplage per dag 49 500
Ongevallendienst
Elke dag Academisch Ziekenhuis
behalve van dinsdag 13.00 tot
woensdag 13.00 uur (Diaconesse-
huis) en van vrijdag 13.00 tot zater
dag 13.00 uur (Elisabeth Zieken
huis)
Bezoekuren
Diaconessenhuis (tel. 071-178178)
dagelijks 16.00-17.00 uur en 18.30-
19.30 uur. Afdeling intensieve zorg
10.30-11.00 uur en 19.00-19.30 uur en
na overleg
Kinderafdeling: 10.30-19.00 uur en
na overleg
Jongerenafdeling. 16.00-17.00 uur
en 18.30-19.30 uur
St Elisabeth Ziekenhuis (tel. 071
899250) volwassenen 14.00-14 45
uur en 18.30-19.30 uur. Klasse afd.
11.15-12.00 uur. 14 00-14.45 uur
18.30-19.30 uur
Kraamafdeling, gynaecologie:
15.00-15.45 uur en 18.30-19.30 uur,
alleen voor vaders bovendien vac
19 30-21.00 uur.
Afdeling CCU(hartbewaking)
14.00-14.30 uur en 19.00-19.30 uur
Intensieve verpleging: 14.00-14.30
uur en 19.00.-19.30 uuT
Sportblessures: maandag 19.30-
20.30 uur
Avondbezoekuur afdeling Verlos
kunde: 18 00-19.00 uur
Prematurenafdeling. in overleg
doorlopend bezoek mogelijk
Ernstige patiënten wanneer doorlo
pend bezoek wordt toegestaan kun-
strekt
Kinderafdelingen, vopr ouders van
opgenomen kinderen is er een rui
me bezoek mogelijkheid in overleg
met de hoofdverpleegkundige
Voor andere bezoekers gelden de
volgende tijden: Keel-, neus- en oor
heelkunde en neurologie: 14.15-
15.00 uur en 18.30-19.30 uur: oog
heelkunde en heelkunde: 14.15-
15.00 uur en 18.30-19.00 uur
Kinderkliniek zalen voor peuters,
kleuters en grote kinderen: 15.15-
17.00 uur; babyzaal en boxenafde
ling: volgens afspraak met de
hoofdverpleegkundige
Rijnoord (tel. 01720-92244): 14.30-
15.15 uur en 18.30-19.00 uur. Extra
voor bezoek hartbewaking: 11.00-
11.30 uur.
Extra bezoek vaders op kraamafde
ling: 19.30-20.30 uur.
Kinderafdeling: 14.30-15.30 uur, al
leen voor ouders 14.30-18.30 uur.
f?_UKPOAW£N VAM MÉNÉËf? PAMPA
IN Hi&f? NieTi.ANegi?v6in&,veg&s
NlST AU.66N *ff?&KKÉN ze INW6K6BS
iK'vesi-ooR hét stuur, zief&e*?
zoPoeNpezif eegêN pguK IM, P/&
IK MÉT WAT&euP ON&ÉPAAN
KAN MAK6N
ON/fiN, VF Moer
PP UIT'&pgAKËN) VAN
tiow? Mer
Köee6i.-rye jOiAr
KIPMEM. IKT/MAAKT ££rN
AAKT7-
APra_4AUAPË.
Que T
o.
