VS-burgers mogen niet naar Libanon Spaanse regering komt studenten ver tegemoet Historisch gesprek Tambo en Schultz Regering verldaart paspoorten ongeldig Gorbatsjov versterkt positie in partijtop 'Zwanezang' Verzoenende houding president van Syrië DONDERDAG 29 JANUARI 1987 WASHINGTON (GPD/AP) - De Amerikaanse regering wil het de Amerikaanse burgers onmogelijk maken naar Libanon te reizen door alle paspoorten voor dat land ongeldig te verklaren. Dat hebben regeringsfunctionarissen gisteren gezegd. De maatregel is niet alleen bedoeld om Amerikanen buiten Libanon te houden, maar ook om de naar schatting 1500 dragers van een Amerikaans paspoort die zich nog in Libanon bevinden, aan te moedigen dat land te verlaten. Het grootste deel van deze 1500 mensen heeft een dubbele nationa liteit, en is ook Libanees. Maar er bevinden zich in Libanon ook nog enkele Amerikaanse leerkrachten. De maatregel volgt op de gijze ling dit weekeinde van drie Ameri kaanse leerkrachten in Libanon, en betekent, dat de Amerikaanse regering inziet dat het niet langer mogelijk is de eigen burgers in Li banon te beschermen. Alleen de familieleden van de acht Amerikaanse gegijzelden in Libanon en journalisten kunnen onder de nieuwe regels speciale toestemming krijgen om naar Li banon te gaan, zo is gisteren be kend gemaakt. Daarnaast zullen Amerikaanse diplomaten in Libanon blijven zit ten. De Amerikaanse ambassade in Beiroet, vier jaar geleden het doel wit van een bomaanslag waarbij 67 doden vielen, zal niet worden ge sloten omdat deze van vitaal be lang bij onder meer de bestrijding van terrorisme wordt geacht. Onderzoek Het Zweedse parlement gaat een onderzoekscommissie instellen, die moet nagaan waarom het poli- tie-onderzoek naar de moord op wijlen premier Olof Palme tot nu toe nog niets heeft opgeleverd. Premier Ingvar Carlsson ging gis teren akkoord met een voorstel van de oppositie om een dergelijke commissie in het leven te roepen. Carlsson zei niets over de samen stelling of het tijdstip van de op richting van de commissie. Hij heeft tot nu toe steeds geprobeerd openlijke regeringsbemoeienis met het onderzoek van politie en openbaar ministerie te vermijden. Gevechten Elf leden van een speciale een heid van het Srilankaanse leger, acht Tamil-guerrillastrijders en een onbekend aantal burgers zijn gisteren omgekomen bij gevechten in Batticaloa in het oosten van Sri Lanka. Regeringssoldaten sloten alle toegangswegen af in het kader van een zoekactie naar guerrilla strijders die al vier jaar ijveren voor een eigen gebied voor de Ta mils, een bevolkingsgroep die in Sri Lanka in de minderheid is. Uitwijzing China heeft gisteren geen gehoor gegeven aan een verzoek van het Franse persbureau AFP om terug te komen op het besluit om AFP- verslaggeve'r Lawrence MacDo- nald uit te wijzen. De Amerikaan MacDonald kreeg te horen dat hij een paar dagen de tijd kreeg om het land te verlaten. Maandag liet het Chinese ministerie van buiten landse zaken weten dat MacDo nald activiteiten had georgani seerd die 'onverenigbaar' waren met zijn status als journalist. Hij zou inlichtingen hebben gebruikt van een student van de universiteit van Tianjin, die later werd gearres teerd in verband met de studenten demonstraties. Levenslang Canada zijn twee Sikhs veroor deeld tot levenslange gevangenis straf voor het smeden van een plan om explosieven aan boord van een passagiersvliegtuig van Air India te smokkelen en die door middel van een tijdmechanisme te laten ontploffen, zodat het tijdens de vlucht zou neerstorten. Oorlogsschepen De Amerikaanse oorlogssche pen, die zich in het gebied van de Perzische Golf bevinden, zijn in de richting van Koeweit opgestoomd. Volgens bronnen rond de regering in Washington is de verplaatsing van de schepen bedoeld als een ge baar van steun jegens de olierijke landen in het gebied. Het Ameri kaanse vliegdekschip 'John F. Kennedy' en de elf begeleidende schepen blijven voorlopig in het gebied van de Middellandse Zee. Dit waarschijnlijk in verband met de jongste ontwikkelingen in Liba- Gisteren meldde zich een nieuwe organisatie op het Libanese actie podium, de Islamitische Jihad (heilige oorlog) voor de Bevrijding van Palestina, die zich verantwoor delijk stelde voor de ontvoering van vier leraren van de Amerikaan- seuniversiteit inDe Islamitische Ji had voor de bevrijding van Palesti na noemde geen voorwaarden voor de vrijlating van de gevangenen. De boodschap bevatte een oproep aan de bewoners van de door Israel bezette gebieden zich aan te slui ten bij „de strijd tegen de zionisti sche bezetters en hun Amerikaan se meesters". In de brief werd kritiek geleverd op de Egyptische president Hosni Moebarak en PLO-leider Jasser Arafat, omdat zij „besloten hebben de wapens neer te leggen om poli tieke spelletjes te spelen en verdra gen te sluiten met de vijanden van God." „De meeste Arabische leiders bij de top in Koeweit zijn daar alleen om te proberen hun troon te verde digen, na zich te hebben verbon den met de vijanden van de islam," aldus de brief. De Westduitse politie heeft daags na de aanhouding van Abbas Hamadi, de broer van de vermoe delijke vliegtuigkaper Mohammed Ali Hamadi, een aanzienlijke hoe veelheid vloeibare springstof ge vonden in de omgeving van diens woonplaats Merzig in Saarland. Dat is gisterochtend in veiligheids kringen vernomen. De zoekactie werd dinsdag ge houden op een stuk land nabij de spoerlijn tussen Merzig en Saar- louis, nadat Abbas Hamadi maan dagavond was gearresteerd op de luchthaven van Frankfurt. Daar was 13 januari ook zijn broer Mo hammed Ali aangehouden met drie wijnflessen vol explosieven in zijn bezit. Abbas Hamadi woonde in een huis in het dorp Merzig-Brotdorf, zes kilometer ten oosten van de Franse grens en 20 kilometer ten zuidoosten van de Westduitse grens met Luxemburg. De regering in Bonn heeft vol gens een welingelichte zegsman in middels levenstekenen ontvangen van de twee Westduitsers die, mo gelijk door een derde Hamadi- broer, in Beiroet werden ontvoerd. De bron weigerde te zeggen of er sprake was van enige verbetering in de situatie van de gegijzelden. KAAPSTAD (GPD) - Twee we ken geleden werd bij de Zuid afrikaanse marine de eerste multiraciale groep van vrouwe lijke mariniers, beter bekend als de 'zwaantjes' (Swans) met veel tam-tam geïntroduceerd. 'Swans' staat voor 'South Afri can Woman Attested for Navy Service'. De binnenlandse kranten be richtten uitgebreid over deze nieuwe stap in de richting van een niet-aparte Zuidafrikaanse samenleving. Foto's dus, van lachende en opgewonden blan ke, 'gekleurde' en Aziatische meisjes en de staatstelevisie be steedde er minstens vijf minu ten aan in het dagelijkse In Zuid-Afrika blijken 'ingrij pende' veranderingen slechts van korte duur te zijn," want na een bezoek van de opperbevel hebber van de Zuidafrikaanse marine, vice-admiraal Glen Syndercombe, aan het oplei dingskamp SAS Simonsberg werd besloten een voortijdig einde te maken aan het multi raciale 'experiment'. Hij was zich tijdens zijn bezoek plotse ling bewust geworden van 'de jeugdige leeftijd van de dames en hun daaruit voortvloeiende kwetsbaarheid'. Het gevolg was in ieder geval, dat de meis jes weer van elkaar gescheiden werden. Overigens, zeker niet ieder een op de marinebasis van Si mon's Town was gelukkig met de beslissing van de vice-admi raal. Defensiewoordvoerder van de oppositionele PFP Brian Goodall beschuldigde de regering er tenminste van 'het leger als een politieke voetbal te gebruiken om het rechts- blanke electoraat tegemoet te komen'. En de 'zwaantjes' zelf, die hebben volgens anoniem marinepersoneel in Simon's Town slechts gehuild. Wel zei hij dat via een tussenper soon contact met de ontvoerders wordt onderhouden. De regering handhaafde een nieuwsblokkade MADRID (GPD) - De Spaanse stu denten en middelbare scholieren hebben met hun massale acties van de laatste weken hun doel gro tendeels bereikt. Tijdens een on derhoud van meer dan vier uur tus sen de minister van onderwijs Ma- ravall en een onderhandelingsdele gatie van de drie grootste studen tenorganisaties kwam Maravall de Minister Maravall - meer beur- WASHINGTON (GPD) - Roep de EG-landen op tot dezelfde econo mische sancties jegens Zuid-Afri ka over te gaan als de Verenigde Staten hebben ingesteld. Dat ver zoek heeft de zwarte Zuidafrikaan se leider Tambo voorgelegd aan de Amerikaanse minister Shultz (bui tenlandse zaken). door Henk Dam Het gesprek tussen Shultz en Tambo, dat gisteren in Washington plaatsvond, was een historische ontmoeting. Nooit eerder heeft de leider van het ANC, de voornaam ste politieke beweging van zwarte Zuidafrikanen, kunnen praten met zo'n hoge Amerikaanse regerings functionaris. Tambo zei na afloop van het ge sprek dat de ontmoeting „ernstig en wezenlijk was. Shultz en hij wa ren het eens over de noodzaak dat er een eind moet komen aan het systeem van apartheid in Zuid- Afrika, en dat dat land een „demo cratie op non-raciale basis" moet worden. Tambo noemde de economische sancties die het Amerikaanse Con gres eind vorig jaar tegen de zin van president Reagan aan Zuid- Afrika oplegde, een „waardevolle bijdrage" tot het bereiken van dat doel. „We hebben de Verenigde Staten gevraagd om de rest van de Wester se landen te overreden in ieder ge val een deel van dat pakket sanc ties over te nemen", aldus Tambo die zei dat Europa „ons tot nu toe in de steek heeft gelaten" door niet MOSKOU (AP/ANP) - Het Cen traal Comité van de Russische communistische partij heeft giste ren tijdens zijn vergadering beslo ten Dinmoechamed Koenajev uit het Politbureau te verwijderen. De 74-jarige Koenajev, die in decem ber werd afgezet als partijleider van de republiek Kazachstan, was een vertrouweling van wijlen par tijleider Leonid Brezjnev en als zo danig één van de laatste Politbu reau-leden van de oude garde. Aangezien zijn plaats niet wordt opgevuld telt het Politburo vanaf heden 11 volwaardige leden. Ale xander Jakovlev, hoofd propagan da van het Kremlin en een per soonlijk adviseur van Gorbatsjov, werd benoemd tot kandidaatlid van het Politbureau. Kandidaatle den hebben geen stemrecht. Jakovlev is sinds Gorbatsjov aan het bewind kwam, in maart 1985, pijlsnel naar de top doorgestoten. Hij is sinds de zomer 1985 verant woordelijk voor de afdeling propa ganda in het Centraal Comité. Zijn relatie met de partijleider gaat te rug tot 1983, toen hij als ambassa deur in Canada een voor Gorbats- studenten op een groot aantal pun ten ver tegemoet. Over de komende twee jaar zal het ministerie 25 procent en 30 pro cent meer beurzen verstrekken, terwijl de stijging van het schooi en collegegeld het lopende jaar be perkt zal blijven tot 5 procent en in de komende jaren onder de inflatie zal blijven. Verder bood de minis ter van onderwijs aan dat de kinde ren uit gezinnen waar het netto- jaarinkomen omgerekend onder de 23.000 gulden ligt, gratis aan de universiteit zullen mogen stude- In het middelbaar onderwijs zal het ministerie in de 26 provincies, waar de bevoegdheid in onderwij- saangelegenheden niet gedele geerd is aan het regionale bestuur, het volgende schooljaar voor 35.000 scholieren een nieuwe plek op de openbare scholen creëren. Ook in het beroepsonderwijs moest Maravall vergaande conces sies doen. In die tak van het onder wijs zullen dit jaar 24.000 nieuwe leerlingen geplaatst kunnen wor den, terwijl dat aantal volgend schooljaar opgetrokken zal worden tot 50.000. Globaal zullen die extra tot voldoende krachtige sancties over te gaan. Van Amerikaanse zijde werd er bij Tambo op aangedrongen dat het ANC moet stoppen met het toe passen van geweld. Ook is er grote bezorgdheid in Washington over het relatief grote aantal communis ten in de top van deze politieke be weging. Tambo had vantevoren al laten merken op die Amerikaanse be zwaren weinig flexibel te kunnen en willen reageren. „Het beste dat ik kan verwachten is dat Shultz meer gaat begrijpen over commu nisme en geweld", zei hij voor hij met de Amerikaanse minister sprak. Maar in zijn opmerkingen na het gesprek met Shultz ontbrak elke verwijzing naar deze controversie- Ie punten. Diezelfde punten heb ben ervoor gezorgd, dat veel con servatieve Republikeinen het niet eens waren met het ontvangen van de ANC-voorman op het ministerie van buitenlandse zaken. Er is door leidende conservatie ve Republikeinse politici als Jack Kemp wel gezegd, dat de beslis sing om met Tambo te praten er een van minister Shultz alleen was. Woordvoerders van het Witte Huis hebben sindsdien gezegd, dat de ontmoeting ook de instemming had van president .Reagan. Bij het ministerie van buiten landse zaken werd gisteren uitge breid gedemonstreerd voor en te gen het bezoek van Tambo. Ver schillende tegenstanders liepen rond met autobanden om hun nek, een protest tegen de manier waar op in zwarte Zuidafrikaanse woon wijken politieke tegenstanders worden vermoord jov perfect gelopen bezoek organi seerde. Het was de eerste opmerke lijke reis naar het Westen van de latere partijleider. Jakovlev bege leidde Gorbatsjov ook tijdens diens twee ontmoetingen in Genè- ve en Reykjavik. Jakovlev heeft een universitaire opleiding sociale wetenschappen afgesloten en hij is doctor in de ge schiedenis. Sinds 1944 is hij lid van de communistische partij. Een andere oudgediende uit het tijdperk Brezjnev, de 72-jarige Mi- chail Zimjanin, trok zich 'om ge zondheidsredenen' terug uit het partij secretariaat. Tass berichtte dat twee nieuwe partijsecretaris sen zijn benoemd - kandidaatlid van het Politbureau Nikolai Slij- oenkov en Anatoli Loekjanov, onderwijsvoorzieningen de Spaan se schatkist nog eens een slordige 700 miljoen gulden kosten. Het enige punt, waarop Maravall van geen wijken wilde weten was het punt van de selectiviteit en de numerus clausus. Wel wilde de mi nister van onderwijs garanderen, dat er bij de toelating tot het uni versitaire onderwijs geen selectie gemaakt zal worden op sociale af komst. Maar van een volledig openzetten van de collegedeuren kan volgens Maravall geen sprake zijn. In hoeverre die bereidheid om concessies te doen een eind zal ma ken aan de studentenacties, valt nog moeilijk te bepalen. Volgende week dinsdag zullen de onderhan delingsdelegaties opnieuw met de Spaanse minister van onderwijs rond de tafel gaan zitten. Het Coör dinatiecomité van middelbare scholieren zal tot dan de staking, die voor onbeperkte duur was af gekondigd, voortzetten. De woord voerder van de studentenvakbond, Juan Ignacio Ramos, wilde eerst ruggespraak houden alvorens het standpunt van de studentenvak bond bekend te maken. hoofd Van de afdeling algemene za ken van het Centraal Comité. Beiden waren in hun eerdere functie door Gorbatsjov benoemd. Slijoenkov werd in maart 1986, tij dens het 27ste partijcongres, in het Politbureau benoemd. Loekjanov werd in november 1985 hoofd van de afdeling algemene zaken, een voornamelijk administratief or gaan. Het partijsecretariaat, dat qua macht in de partijhiërarchie vlak onder het Politbureau staat, be staat nu geheel uit door Gorbatsjov benoemde leden. Andere wijzigingen in het partij- kader waren minder dramatisch dan voorspeld werd toen het Cen trale Comité in vergadering bijeen kwam. Zo heeft de Oekraïense par- WASHINGTON/DEN HAAG (ANP/Rtr) - De wijze waarop presi dent Reagan dinsdagavond in zijn „State of the Union" is ingegaan op de Iran-affaire, zal de schade die hij daardoor heeft opgelopen waar schijnlijk niet wegnemen. Dit heb ben verscheidene politieke des kundigen gisteren gezegd. Vooraf hadden medewerkers van Reagan en waarnemers gezegd dat de rede van groot belang was voor zijn ver dere optreden als president, zo niet zijn laatste kans' om orde op zaken te stellen. In zijn toespraak tot beide ka mers van het Congres erkende Reagan weliswaar dat er ernstige fouten zijn gemaakt bij de uitvoe ring van zijn Iran-beleid, maar on derstreepte hij dat die politiek op zich juist was. Volgens de politieke deskundi gen heeft de president door zijn fy sieke optreden, iets meer dan drie weken na een prostaatoperatie, mogelijk de twijfel over zijn ge zondheidstoestand kunnen wegne men. Maar hij heeft niet het beeld kunnen oproepen van een man die de touwtjes weer stevig in handen heeft. „Hij kwam met geen enkel belangrijk initiatief waaruit zou kunnen worden afgeleid dat hij als leider weer respect kan afdwin gen", zo zei George Reedy, een voormalig woordvoerder van het Witte Huis. De geheime wapenverkopen aan Iran en het overhevelen van de winsten daarop naar de Nicara guaanse Contra's hebben een dani ge knauw gegeven aan Reagans persoonlijke populariteit onder de Amerikanen. Bovendien zijn er de laatste weken steeds meer berich ten verschenen dat de president door de Iran-affaire en zijn gezond heidsproblemen, de interesse in het dagelijkse presidentiële werk heeft verloren. Uit een gezamenlijk opinie-on derzoek van deze week van de tele visiemaatschappij NBC en de Wall Street Journal blijkt dat 61 procent van de Amerikanen meent dat Rea gan, die volgende week 76 wordt, geen duidelijk idee meer heeft over waar hij het land naar toe leidt. Maar twaalf procent verwacht dat Reagan tijdens de laatste twee jaar van presidentsschap erg doelmatig zal kunnen opereren. In zijn toespraak repte Reagan met geen woord over de Contra- verbinding van het Iran-schandaal, terwijl juist dat element de afgelo pen maanden veel ophef heeft doen ontstaan omdat de Ameri- tijchef Vladimir Sjtsjerbitski, van wie werd vermoed dat hij eveneens de opdracht zou krijgen te vertrek ken, de vergadering niet alleen overleefd, maar zelfs kunnen toe spreken, nadat Gorbatsjov zelf de openingstoespraak had gehouden. In een slotresolutie na de zitting van het Centraal Comité werd ge steld dat de communistische partij 'vers bloed' nodig heeft en niet functionerende en corrupte func tionarissen moet vervangen om de maatschappij in het land te kun nen hervormen. In dezelfde resolu tie werd opgemerkt dat Gorbats- jovs vernieuwingsbeleid door de slecht werkende functionarissen in problemen was geraakt. De resolutie ging niet in op de oproep van Gorbatsjov tot het kan didaat stellen van meerdere perso nen bij partijverkiezingen en het houden van geheime stemmingen. Dat kan betekenen dat er binnen het 300 leden tellende Centraal Co mité nog verdeeld wordt gedacht over het ingrijpende voorstel van Gorbatsjov. De resolutie riep wel op tot het 'verbreden van de partij democratie. kaanse steun aan de opstandelin gen gegeven werd in een periode dat dit uitdrukkelijk door het Con gres was verboden. Maar ook ver der laat de „State of the Union" veel vragen onbeantwoord. De pre sident erkende weliswaar dat er fouten waren gemaakt - waarvoor hij de 'volledige verantwoordelijk heid' op zich nam -, maar welke en door wie het hij in het midden. Reagan heeft herhaaldelijk ge zegd dat de wapenverkopen waren bedoeld om de betrekkingen te verbeteren met gematigde krach ten in Teheran en niet gezien moes ten worden als losgeld voor de vrij lating van Amerikanen die in Liba non worden gegijzeld door pro- Iraanse groeperingen. In zijn rede werden de doelstellingen van de Iran-politiek opnieuw krachtig verdedigd. „Naar mijn mening was het niet verkeerd om te proberen contacten te leggen met een strate gisch belangrijk land of om te pro beren levens te reddden". Na de toespraak toonden enkele Congresleden zich ontevreden. „Het is belachelijk", zo zei de De mocraat Patrick Leahy, de ex- voorzitter van de Senaatscommis sie voor inlichtingenzaken die de Iran-zaak heeft onderzocht. „We hebben te maken gehad met de ernstigste ramp op het terrein van de buitenlandse politiek in tiental len jaren en zij (de regering - red.) doen het af met één zin", aldus Leahy. Zelfs Reagans trouwste aanhan gers, onder wie de fractievoorzitter van de Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden, Bob Michel, zeiden meer te hebben willen ho ren over het Iran-Contra-probleem. Sellafield In de nucleaire opwerkingsfa briek Sellafield aan de Engelse noordwest-kust heeft zich een on geluk voorgedaan waarbij 12 werk nemers straling hebben opgelo pen. De werknemers worden on derzocht om vast te stellen of ze uranium- of plutoniumhoudende deeltjes kebben ingeademd. Er ontstond een lek bij de veranging van een klep in een gedeelte waar brandstofelementen worden ge maakt. In de ruimte waren op dat moment 19 personen aan het werk. KOEWEIT (Rtr) - In de sfeer van verzoening die rond de islamiti sche topconferentie in Koeweit hangt heeft de Libanese christelij ke president, Amin Gemayel, giste ren een ontmoeting gehad met de president van Syrië, Hafez el-As- sad. De Syrische president verklaar de na afloop van de besprekingen: „We zullen onze stappen opvoeren om de Libanees/Syrische proble men teboven te komen". Gemayel prees Assad voor het „toesteken van een helpende hand". Het wa ren hun eerste besprekingen sinds Gemayel een jaar geleden een on der auspiciën van Syriëopgesteld plan verwierp dat een eind zou moeten maken aan de elf jaar oude Libanese burgeroorlog. De ont moeting was bedoeld om het ijs te breken en de vooruitzichten op een formele topconferentie van beide leiders te verbeteren, zo werd ver nomen in Libanese kringen. Er was geen agenda voor het overleg en er werden geen bijzonderheden gegeven van het 55 minuten duren de gesprek. Afgevaardigden verklaarden dat president Assad zich achter de schermen van de islamitische con ferentie in Koeweit verzoenend op stelt. Assad had dinsdag al tijdelijk zijn geschillen met de president van Egypte, Hosni Moebarak, ter zijde gezet en wandelde verrassen derwijs hand in hand met hem de conferentiezaal binnen. Gisterochtend voerden Assad en Moebarak besprekingen. Het Koe weitse persbureau Kuna meldde dat daarbij twee niet aangeduide leiders van Golfstaten aanwezig waren. Over de inhoud van het overleg werd niets bekendge maakt. ADVERTENTIE Groenoordhallene' leiden met betrekking tot de affaire. Duizenden studenten en scholieren demonstreerden gisteren in de Libanese hoofdstad Beiroet tegen de reeks ontvoeringen van de afgelopen weken en in het bijzonder tegen de gijzeling van vier professoren van de univer siteit van Beiroet. (foto ANP) Minister van buitenlandse zaken Sultz rechtsschudt ANC-leider Oli ver Tambo de hand in Washington. (foto APi

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 5