'Verlaat Libanon
snel moi
zo
gelijl
Verkiezing Jesse Helms verzwakt positie van Reagan
Oproep van Westduitse regering aan
landgenoten na tweede ontvoering:
Russen willen minder
geboorten islamieten
Reagan verschijnt voor
onderzoekscommissie
DONDERDAG 22 JANUARI 1987
BUITENLAND
PAGINA 5
MOSKOU (AP) - De Russische au
toriteiten hebben gisteren bekend
gemaakt dat in de Sowjet-repu-
bliek Tadzjikistan, die een overwe
gend islamitische bevolking heeft,
maatregelen zullen worden geno
men om het aantal geboorten te
verminderen. Het nieuws werd be
kend gemaakt in een mededeling
van het Russische persbureau
Tass.
Volgens Tass is het geboortencij-
fer in Tadzjikistan het hoogste van
de hele Sowjet-Unie, en vormt dit
een te zware belasting voor het ver
mogen van de economie om nieu
we banen te creëren. Tass wees er
ook op dat de bevolking van de re
publiek sinds 1920 is verviervou
digd; Tadzjikistan telt nu 5 miljoen
De maatregelen kunnen moge
lijk ook inhouden dat een aantal
voorrechten die de regering ver-
BONN/BEIROET (AP/AFP/Rtr) - De Westduitse kanselier Kohl heeft vandaag de fractie- strekt aan grote families worden
voorzitters van de grote partijen bijeen geroepen voor crisisberaad over de ontstane ingetrokken. Volgens Tass zal het
situatie na twee ontvoeringen van Westduitsers in de Libanese hoofdstad Beiroet. Het SundigTecfvooXhüngspro-
beraad is tevens bedoeld om een antwoord te vinden op de vraag wat te doen met een gramma wordt opgezet. Hierdoor
onlangs in Frankfurt gearresteerde Libanees, wiens uitlevering door de Verenigde Staten zal volgens Tass het geboortencij-
wordt verlangd.
fer tot een „adequaat" niveau kun
nen worden teruggebracht.
De demografische samenstelling
van de Russische bevolking is in
de Sovjet-Unie een gevoelig onder
werp, en volgens sommige wester
se deskundigen kan de oneven
wichtige samenstelling van de be
volking in de toekomst een bron
van onrust worden.
De Slaven, en in het bijzonder de
Russen, spelen een leidende rol in
de regering, het leger, het onder
wijs en de Communistische Partij,
zulks tot ongenoegen van veel
'niet-Russen'. Het meest recente
bewijs van deze onvrede vormen
de rellen op 17 en 18 december in
de republiek Kazachstan. Deze on
lusten volgden op de vervanging
van de plaatselijke partijleider, een
Kazak, door een van buitenaf „ge
parachuteerde" Rus.
Volgens gegevens uit 1979 is in
het overwegend door moslims be
woonde Centraal-Azië de bevol
kingstoename het grootst. In het
algemeen zijn de geboortencijfers
in de moslim-republieken hoog,
terwijl in de Slavische republieken
en in de Baltische staten het ge-
boortencijfer op of onder het lan
delijk gemiddelde zit.
Dit komt onder meer omdat in
Europees Rusland veel moeders
blijven werken, hetgeen de vor
ming van grote gezinnen niet
bevordert. Bovendien kiezen veel
ouders bewust voor gezinnen met
één kind.
In het bericht van Tass wordt op
gemerkt dat veel gezinnen in Tadz
jikistan vijf of zes kinderen tellen,
hetgeen een demografische ver
houding begint te scheppen die
„gecompliceerd" wordt, aldus
Tass.
Het grote aantal kinderen bete
kent aan de ene kant dat het steeds
moeilijker wordt om voor iedereen
werk te creëren, terwijl daarnaast
de helft van de bevolking van de
republiek nog te jong is om te
werken, waardoor het het inkomen
per hoofd van de bevolking is ge
daald.
Het is overigens zeer de vraag of
het door Tass gesuggereerde pro
gramma van voorlichting door des
kundigen enig effect zal hebben in
de bergachtige republiek, waar tra
ditioneel grote gezinnen bestaan.
Bovendien is in de hele Sowjet-
Unie het gebruik van voorbehoed
middelen als middel tot geboorten-
beperking nog nauwelijks ontwik
keld; gezinsplanning geschiedt
vooral door middel van abortus.
Uit een studie van het Fonds van
de Verenigde Naties voor bevol
kingsvraagstukken uit 1981 blijkt
dat de Russische vrouw gemiddeld
zes keer in haar leven een abortus
heeft.
Waarschijnlijk zijn de ontvoerin
gen een poging tot chantage om de
uitlevering van de Libanees te
voorkomen. In elk geval heeft de
Westduitse regering een beroep ge
daan op de ongeveer 200 Westduit
sers die in Libanon verblijven om
dat land zo snel mogelijk te verla
ten.
Na de ontvoering zaterdag van
de Westduitse zakenman Rudolf
Cordes verdween dinsdag op
nieuw een Westduitser spoorloos
in Beiroet. Een anonieme man bel
de gisteren een persbureau in Bei
roet op met de mededeling dat de
Westduitser Alfred Schmidt in de
buurt van het Summerland Hotel
was ontvoerd.
Schmidt is een biomedicus die
sinds 15 januari in het hotel lo
geert. De 47-jarige Schmidt werkte
voor Siemens in een in aanbouw
zijnd ziekenhuis in Beiroet. Een
woordvoerder van Siemens in Li
banon bracht de Westduitse am
bassade op de hoogte van het voor
val en zei dat Schmidt dinsdag
avond uit het hotel was vertrokken
in gezelschap van een aantal man
nen en niet meer was terugge
keerd.
Zaterdag werd Rudolf Cordes,
de vertegenwoordiger van het che
mische bedrijf Hoechst in Beiroet,
ontvoerd. Gisteren bracht de West
duitse ambassadeur Antonius Eitel
een bezoek aan de Libanese pre
mier Rashid Karami om te praten
Excuses
De Zuidafrikaanse kleurlingen-
minister Allan Hendrickse, die
twee weken geleden voor een poli
tieke rel zorgde door demonstratief
te gaan zwemmen in een stuk zee
dat alleen voor blanken toeganke
lijk is, heeft zijn excuses aangebo
den aan president Pieter Botha.
Botha had dit van Hendrickse
geeist op straffe van ontslag als mi
nister. Aanvankelijk liet Hendrick
se weten er niet over te peinzen om
excuses te maken maar hij is daar
van teruggekomen 'om het klimaat
van politieke onderhandelingen
geen geweld aan te doen'.
Happart
José Happart wordt waarschijn
lijk een soort burgemeester zonder
portefeuille. De omstreden waar
nemend burgemeester van de Bel
gische gemeente Voeren, die wei
gert om Nederlands te spreken, zal
een aantal taken worden ontno
men, maar hij zal formeel eerste
burger van Voeren kunnen blijven.
Op die manier hoopt de Belgische
regering het probleem-Happart
voorlopig op te lossen. Happart
zou de taken waarbij tweetaligheid
is vereist moeten overdragen aan
een van de andere, wel tweetalige
wethouders.
Parachutes
De astronauten aan boord van
Amerikaanse ruimteveren zullen
over enige tijd over een systeem
beschikken waardoor zij in nood
gevallen het ruimteschip kunnen
verlaten. Het Amerikaanse bureau
voor ruimtevaart NASA heeft uit
de diverse mogelijkheden voor pa
rachutes gekozen. De ruimteveren
zullen zodanig worden aangepast
dat in een noodgeval de cabinedeu
ren met explosieven automatisch
opengeblazen kunnen worden en
de inzittenden met hun valscher
men naar buiten kunnen springen.
Botsing in Chili
Bij een botsing tussen een over
volle bus en een met hout geladen
vrachtwagen in Chili zijn gisteren
42 mensen om het leven gekomen
en negen gewond geraakt, aldus de
politie. Het ongeluk gebeurde op
een tweebaansweg 650 kilometer
ten zuiden van Santiago, toen de
bus een inhaalmanoeuvre wilde
uitvoeren.
ADVERTENTIE
over de ontvoering van Cordes. De
ze ontvoering werd in verband ge
bracht met de in Duitsland aange
houden Libanees Hamadi die mo
gelijk aan de VS zal worden uitge
leverd.
Mohammad Ali Hamadi werd op
13 januari in Frankfurt gearres
teerd. Hij wordt door de Verenigde
Staten beschuldigd van luchtpira-
terij en moord in verband met de
kaping van een TWA-verkeers
vliegtuig in 1985 op weg tussen
Athene en Rome dat naar Beiroet
werd gedirigeerd.
Toezegging
Het lijkt er op dat de ontvoerders
de uitlevering van Hamadi willen
verhinderen. Ondanks het officiële
verzoek van de VS met de toezeg
ging dat Hamadi zeker niet ter
dood zal worden veroordeeld, gaan
in Bonn stemmen op om de uitle
vering van de Libanees uit te stel
len. Het parlementslid voor de libe
rale FDP, Helmut Schafer, heeft
gezegd dat de Bondsregering maar
eerst moet gaan onderhandelen
met de ontvoerders.
In tegenstelling tot Schafer heeft
de fractievoorzitter van de SPD,
Hans-Jochen Vogel, gezegd dat de
regering niet moet toegeven aan de
druk van de ontvoerders.
Toegeven aan de eisen van de
ontvoerders om Hamadi niet aan
de VS uit te leveren ligt in de
Bondsrepubliek moeilijk. Rege
ringswoordvoerder Friedhelm Ost
liet tijdens een persconferentie we
ten dat er geen verandering zal ko-
de principes van de West
duitse regering. Dat betekent niet
toegeven aan de eisen van terroris
ten.
Na de ontvoering in 1975 van de
Berlijnse C DU-voorzitter Peter Lo-
renz werd besloten niet in te gaan
op eisen van', terroristen. In 1977
leidde deze houding in de ontvoe
ringszaak van werkgeversvoorzit-
WASHINGTON (Rtr/AFP/UPI/
ANP/DPA) - President Reagan zal
volgende week maandag een ge
sprek hebben met de speciale com
missie die een onderzoek instelt
naar de rol en het functioneren van
de Nationale Veiligheidsraad
(NSC) tijdens en na de Iran-affaire.
staat onder lei
ding van de voormalige senator
John Tower en werd door Reagan
ingesteld nadat aan het daglicht
was gekomen dat opbrengsten van
geheime wapenverkopen aan Iran,
kennelijk door tussenkomst van
onder meer NSC-stafmedewerker
Oliver North, waren doorgesluisd
naar de Nicaraguaanse Contra's.
Vrouwen en moeders van Libanese moslims, die ontvoerd zijn tijdens de al jaren durende burgeroorlog,
demonstreerden gisteren in de straten van Beiroet. Zij droegen portretten van hun echtgenoten en zonen en
borden met de tekst 'Wij hebben geen Terry Waite om voor onze familieleden op te komen'. Ongeveer 3000 burgers
worden op het ogenblik in Libanon vermist. (foto anpi
Oorspronkelijk zou
sie haar werkzaamheden eind ja
nuari hebben afgerond, maar we
gens „de grote hoeveelheid mate
riaal" is die termijn verschoven
naar 19 februari, zo verklaarde Lar
ry Speakes, de woordvoerder van
het Witte Huis. Inmiddels heeft de
Tower-commissie ongeveer veertig
getuigen gehoord of opgeroepen te
Taxis zijn nog geen Taxi's
BRUSSEL (AP) - De Vaste Com- 'Taxi'.
missie voor Taaltoezicht (VCT) in Nergens op de rechthoekige
België heeft een klacht ontvangen bordjes, aldus de chauffeur, staat
over de aanduidingen bij taxi- het Nederlandse'Taxi's'. Omdat de
standplaatsen in Brussel.Nu staat zo gevoelige taalverschillen in Bei
er bij de standplaatsen een bord gië ook in de komma's kunnen zit-
ter Hanns Martin Schleyer tot met daarop de tekst Taxis'. Een ten, heeft de VCT voorgesteld om
diens dood. oplettende Vlaamse taxichauffeur de tekst te veranderen in simpel-
Aan de andere kant heeft de re- heeft geklaagd bij de VCT omdat weg 'Taxi' dat goed {-
gering in Bonn in 1983 toegegeven 'Taxis' meervoud
toen de Libische beroepsmoorde
naar Bashir Emida werd geruild
om enkele Westduitsers in Libië
vrij te krijgen.
Overigens heeft de Amerikaanse
minister van justitie Edwin Meese
gisteren gezegd dat hij er van over
tuigd is dat de Westduitsers Hama
di aan de VS zullen uitleveren.
De vertegenwoordiger in Bonn
van de Palestijnse organisatie
PLO, Abdullah Frangi, heeft in een
interview gezegd dat uitlevering
van Hamadi aan de VS zou neerko
men op een doodvonnis voor Cor
des. Frangi zei dat PLO-voorzitter
Arafat zou proberen te bemiddelen
om een oplossing te vinden voor de
ontvoering van Cordes. Frangi ver
telde voorts dat Cordes gevangen
wordt gehouden door de sji'itische
organisatie Hezbollah, de Partij
van God.
Deze groepering heeft dat inmid
dels ontkend. De anglicaanse afge- SEOUL - Gekleed in traditionele Koreaanse rouwkledij maakten stu-
zant Terry Waite, die zich in Bei- denten van de Yonsei universiteit in de Zuidkoreaanse hoofdstad Seoul
roet beijvert voor de vrijlating van gisteren een voettocht door de binnenstad ter nagedachtenis aan de 21-
gegijzelde westerlingen, heeft gis- jarige Park Chong-chul die een week geleden na een marteling door de
teren onderhandelingen gevoerd politie overleed. Ook werden portretten van de omgebrachte student, die
met pro-Iraanse extremisten. Ovei door de politie werd verdacht van anti-regeringsgezinde activiteiten,
die gesprekken zijn geen bijzon- meegedragen. Het incident heeft tot grote verontwaardiging en protesten
derheden bekend gemaakt. in Zuid-Korea geleid. (foto api
Strandhotel
in Sri Lanka
levert baby's
voor export
naar Europa
COLOMBO (IPS) - De politie
in Sn Lanka heeft gisteren een
inval gedaan in een strandho
tel, 60 kilometer ten zuiden van
de hoofdstad Colombo, na be
richten dat daar baby's werden
gebaard voor de export. Dat
heeft een politiewoordvoerder
in Colombo meegedeeld.
De politie ontfermde zich
over 22 babies die in het hotel
werden aangetroffen. Twintig
moeders werden gearresteerd,
onder wie de eigenaresse van
het "baby-hotel", zoals de on
derneming al in de volksmond
heet. Volgens de woordvoerder
zijn het straatarme vrouwen
van het Srilankese platteland.
De actie van de politie volgde
op een artikel in het Westduitse
tijdschrift "Stern". Het blad
sprak van een "massaproduk-
tie" van kinderen in het hotel.
Een Duitse tandarts zou het
brein achter de dubieuze ex
portfirma zijn. De Srilankese
politie zoekt de man voor on
dervraging, tot nu toe zonder
Volgens Stern kregen de
moeders zo'n 70 gulden voor
hun baby. De gelukkige adop-
tie-ouders in West-Duitsland en
andere Europese landen betaal
den bedragen tot soms 40.000
gulden, aldus het blad. De
meesten dachten een arme
wees van honger en armoede te
redden.
Het "hotel" had ronselaars in
dienst om in de dorpen de Sri
lankese draagmoeders te zoe
ken. Ongehuwde zwangere
vrouwen zouden vooral zwich
ten voor de koppelbazen, aldus
Stem. Het blad beschuldigde
de plaatselijke overheid van
medeweten, maar dit is niet
door de politie bevestigd.
De handel in baby's lijkt in
Sri Lanka in opmars. Gisteren
meldde het Srilankese dagblad
"Sun" dat de politie acht vrou
wen heeft aangehouden op het
vliegveld van Colombo, die ba
by's van andere moeders bij
zich hadden. De vrouwen zou
den de kinderen in de Golfsta
ten aan Europese handelaren
overdragen, aldus de krant. De
politie verklaarde dat de vrou
wen vervalste paspoorten bij
zich droegen, waarop het
vreemde kind stond bijge
schreven.
verschijnen, onder wie de voorma
lige presidenten Richard Nixon,
Gerald Ford en Jimmy Carter.
Functionarissen van de Ameri
kaanse inlichtingendienst CIA
hebben ook na het bekendworden
van de omstreden geheime wapen-
leveranties aan Iran nog gepro
beerd met vertegenwoordigers van
Teheran tot een ruil van wapens te
gen gegijzelden te komen. Dit
heeft de Amerikaanse televisie
maatschappij CBS gisteren be
richt
Volgens CBS heeft de Ameri
kaanse minister van buitenlandse
zaken, George Shultz, gisteren op
een hoorzitting van een Congres
commissie verklaard dat de CIA er
eind december bij hem op heeft
aangedrongen de contacten met
Iran voort te zetten. Shultz ging
hiermee akkoord op voorwaarde
dat bij alle gesprekken een verte
genwoordiger van zijn departe
ment aanwezig zou zijn.
Bij een ontmoeting met Iraanse
vertegenwoordigers zou Teheran
opnieuw het voorstel hebben ge
daan de gijzelaars te ruilen tegen
wapens. Maar dit aanbod werd
door de vertegenwoordiger van
Shultz afgeslagen, aldus CBS. La
ter zouden CIA-functionarissen
nog een onderhoud hebben gehad
met Iraanse afgezanten. Volgens
CBS was Shultz woedend toen hij
ontdekte dat de CIA de gesprek
ken voortzette en verbood hij later
alle contacten met Teheran.
Vredesoproep
president Irak
BAGDAD (AP) - In het nauw ge
dreven door de laatste serie Iraan
se aanvallen heeft de Irakese presi
dent Saddam Hoessein gisteren
opgeroepen tot onderhandelingen
om een eind te maken aan de oor
log. Intussen leek het twee weken
oude Iraanse offensief op Basra tot
staan te zijn gekomen.
Hoessein zei voor radio Bagdad
dat de Iraanse leider ayatollah
Chomeini „alsof de duivel tussen
zijn ogen zit" nieuwe vrijwilligers
oproept om hen „in het inferno van
de dood te duwen".
Chomeini is vastbesloten „Irak
te vernietigen en zijn volk te onte-
ren en te onderwerpen," zei Hoes
sein.
Hoessein zei dat vrede tussen
beide buurlanden zou kunnen wor
den gebaseerd op een wederzijdse
terugtrekking achter de internatio
nale grenzen, het tekenen van een
verdrag, het uitwisselen van ge
vangenen en een belofte zich niet
te bemoeien met eikaars binnen
landse aangelegenheden.
WASHINGTON - Het zit de Ame
rikaanse president Reagan ook
niet mee. Niet alleen kampt hij met
de Iran-affaire en met een nieuw
Congres dat door de oppositionele
Democraten wordt beheerst, nu
heeft hij ook nog senator Jesse
Helms op zijn bordje gekregen.
Met 24 tegen 17 besloot de Repu
blikeinse fractie in de Senaat
Helms tot de leidende partijgenoot
in de belangrijke Senaatscommis
sie voor buitenlandse zaken te be-
Dat betekent nogal wat.
FEBBlsj#
door
Henk Dam
Want in de commissies van de
Senaat worden de beslissingen die
de voltallige Senaat neemt, voorge
kookt. Vaak vallen in de commis
sies reeds de belangrijke besluiten,
bijvoorbeeld hoe gereageerd zal
worden op beleidsvoornemens van
de regering, of op plannen van het
andere deel van het Congres, het
Huis van Afgevaardigden.
Anders dan in het Nederlandse
parlement het geval is, wordt de
politiek in het Amerikaanse Con
gres niet in de eerste plaats be
paald door partijpolitieke overwe
gingen. De Democratische en Re
publikeinse partij doen nauwelijks
aan het handhaven van partijdisci
pline.
En dus is het in het Amerikaanse
Congres vaak een kwestie van pra
ten, praten, praten, een oplossing
vinden die voor een meerderheid
in beide partijen aanvaardbaar is.
Dat nu gebeurt voor een groot deel
Voor een president zijn handige
partijgenoten op de belangrijke
plaatsen in de Congrescommissies
goud waard. Aan Richard Lugar
bijvoorbeeld, tot de verkiezingen
voorzitter van de Senaatscommis
sie voor buitenlandse zaken, heeft
Reagan de afgelopen jaren bijzon
der veel gehad.
Lugar was het meestal met de
president eens (met als grote uit
zondering het beleid ten aanzien
van Zuid-Afrika, waar Reagan te
gen, en Lugar vóór sancties was)
en heeft voor Reagan menigmaal
reddend opgetreden.
Dat ging op de beproefde ma
nier: Lugar ging na wat maximaal
haalbaar was, kwam met handige
compromissen, praatte nog eens
met collega's van beide partijen in
Senaat en Huis, en wist zo meestal
Reagan's beleidsvoorstellen of on
gewijzigd of bijna ongewijzigd
door het Congres te loodsen.
Democraten
Bij de laatste Congresverkiezin
gen kreeg de Senaat, tot dan toe in
meerderheid Republikeins, een
Democratische meerderheid. Dat
betekent, dat alle belangrijke Se
naatscommissies ook Democrati
sche voorzitters hebben gekregen.
Zo is de Democraat Claiborne
Pell de nieuwe voorzitter van de
commissie voor buitenlandse za
ken. De nieuwe vice-voorzitter, dat
wil zeggen: de leidende Republi
kein, is deze week gekozen. Dat is
senator Jesse Helms geworden.
Hij werd dat na een strijd tegen
Richard Lugar, die graag als vice-
voorzitter in ieder geval een deel
van zijn invloed wilde blijven be
houden. Het argument waarop
Helms won, was uiteindelijk het
feit dat hij driejaar langer dan Lu
gar in de Senaat zit, en traditioneel
telt anciënniteit (aantal 'dienstja
ren') bij dit soort benoemingen
De Washington Post schreef di
rect na Helms' overwinning dat
voor de regering van Reagan, die
toch al zwaar in de problemen zit,
vanuit een oogpunt van internatio
nale diplomatie niets zo slecht is
als de benoeming van juist deze se
nator.
Waarom? Wat is er dan zo slecht
aan de rijkelijk corpulente volks
vertegenwoordiger uit Noord Ca
rolina? Het antwoord: Helms is een
aarts-conservatief, caricaturaal be
houdend. Hij staat zover rechts in
het politieke spectrum dat hij bijna
uit beeld erdwijnt.
Er is geen rechtse dictator in de
wereld, of hij is wel door Helms de
afgelopen jaren geprezen. Zo
steunde Helms Baby Doc van Hai
ti, en vond hij het een groot verlies
voor de westerse beschaving dat
Marcos van de Filippijnen zich be
gin vorig jaar tot aftreden gedwon
gen zag.
Vorig jaar zomer ging Helms op
bezoek bij dictator Pinochet van
Chili. De officiële Amerikaanse po
litiek ten aanzien van Chili is er op
gericht om de democratie te bevor
deren door middel van een beleid
van deels aanmoedigingen, deels
straffen.
Daar had Helms niets mee te ma
ken. Uitbundig prees hij het beleid
van de Chileense dictator. En toen
hij hoorde dat de Amerikaanse am
bassadeur naar de begrafenis van
een notabene Amerikaanse jonge
man was gegaan, die in Chili aan
een demonstratie tegen de junta
had meegedaan en daarbij door Pi
nochet's troepen in brand was ge
stoken, riep hij: „Weg met die am
bassadeur! Die man laat zich door
de communisten gebruiken!".
Voorbij
Die Helms is dus vice-voorzitter
van de Senaatscommissie van bui
tenlandse zaken. Het is duidelijk
dat het met iemand die zulke uitge
sproken meningen heeft als
Helms, niet goed mogelijk is com
promissen te zoeken. De tijd van
consensus-politiek, als onder Lu
gar, is dus nu voorbij.
Dat gaat Reagan voor nog meer
problemen stellen dan hij toch al
heeft. Hij heeft in de Senaatscom
missie buitenlandse zaken niet lan
ger iemand zitten die de tempera
tuur kan nemen, zielen kan masse
ren, het maximaal haalbare voor
hem eruit kan slepen. Helms is
daar veel te bot, en veel te radii aal
Reagan, wiens speelruimte toch
al was beperkt door de Democrati
sche verkiezingsoverwinning en
natuurlijk door de Iran-affaire, is
door Helms' verkiezing nog krach-
telozer geworden.
