'Het is een feestje, elke avond weer'
PODIUMBLIK
Jasperina de Jong nog even als 'De Gekkin van de Gracht
Installaties Evelyne Janssen grappig intermezzo
DINSDAG 20 JANUAR! 1987
PAGINA 17
LEIDEN - Toneel, (Spaanse)
dans en muzikale shows, de agen
da's van de Leidse theaters ma
ken er voor wal deze week betreft
melding van.
Nathalie Sarraute
In het LAK-theater zijn woens
dag' en donderdagavond voor
stellingen le zien van 'Wat mooi'/
'Dat daar' door Theater Persona.
Het gaal om eenakters van Na
thalie Sarraute, die zijn geregis
seerd door Femke Boersma
Theater Persona heeft zich dit
seizoen een onderzoek naar een
nieuwe theatertaal ten doel ge
steld. Daartoe koos men voor het.
in Nederland nog niet eerder ge
speelde, toneelwerk van drie gro
te Franse schrijfster, onder wie
Nathalie Sarraute. In dit geval
leefde blijkbaar ook bij Persona
zelf de vrees of een minutieuze
enscenering van deze eenakters
de taalfilosofische achtergronden
aan de toeschouwer zou prijsge
ven. Niet voor niets stelt de pro
grammatoelichting als voor
waarde voor de toegankelijkheid
van deze teksten, dat men 'daar
moeite voor wil doen'. Maar zelfs
die (wel vaker onmisbare) wil
garandeert nog geen succes. De
voorstelling maakt volgens een
vorige maand in deze krant afge
drukte recensie de indruk, dat
elk zinnetje wel tienmaal is gea
nalyseerd. Het gevolg daarvan is
een nadrukkelijkheid in het taal
gebruik, die binnen het kader
van Sarrautes taaltheorie een
nuancenrijkdom zou moeten rea
liseren. Dat lukt naar de mening
van de recensent niet; in het beste
geval ontstaan slechts wat humo
ristische dialogen. Het element
humor geeft steun voor de spelin-
terpretatie, en zowel Edda Be
rends als Fred Va assen en. Jaap
Wieringa nemen veelal hun toe
vlucht daartoe.
Tegen de tachtig
Jan Rilsema tekent voor de re-
een dik uur spelen ze het verhaal
van twee broertjes rond bedtijd.
Tegen de achtergrond van een
groot bed spelen de avonturen
van het tweetal zich af Voor kin
deren vanaf vijf jaar. Aanvang
15.00 uur.
Redactie Pieter C. Rosier Moeder van David S.
gie van de voorstelling 'Tegen de
tachtig' door 'De Mug met de
Gouden Tand', een voorstelling
die op vrijdag-en zaterdagavond
in het LAK-theater is te zien. Vol
gens een Amerikaanse futurologe
zal de mens van morgen pas in de
ruimte in zijn element zijn. Moe
ten we dus maar afwachten wat
Star Wars voor ons in petto heeft'.'
De actrices Mouna G Borgesius
Joan Nederlof en Maureen Teeu-
wen vliegen volgens de program
matoelichting liever zelf de lucht
in opzoek naar speelruimte. 'Op
eenzame hoogten arrangeren zij
een rendez-vous met illustere, be
jaarde maar niet bedaagde,
voorgangsters en voorgangers
die een eigen universum hebben
gecreëerd. Niet om zich. zoals zo
veel mensen tegenwoordig, gela
ten op het ergste voor te bereiden
maar om het onvoorstelbare zo
dicht mogelijk te benaderen, oefe
nen zij zich in de kunst van het
sterven. En rukken met weerbar
stige, grimmige en levenslustige
humor het masker van hun on
verschilligheid af Want verbeeld
je dat de verbeelding dood zou
zijn'. Aan dat laatste moet 'De
Mug met de Gouden Tand' kenne-
Aijk niet denken.
Broertjes
Frank en Rene Groothof komen
zondagmiddag voor de derde
keer terug naar het LAK-theater.
weer met de voorstelling 'Broer
tjes'. Het betreft de kinderversie
van de produktie 'Gebroed', die
Frank en René Groothof destijds
bij het Werkteater maakten. In
Afscheidsvoorstellinge n van
Yvonne Keuls toneelstuk 'De moe
der van David S.' worden van
avond- en morgenavond gegeven
m de Leidse Schouwburg. Yvon
ne Keuls, schrijfster van het des
tijds zo succesvolle stuk 'Jan Rap
en z'n maat', heeft veel gesprek
ken gevoerd met ouders van ver
slaafde kinderen. Deze gesprek
ken vormden de basis voor het
boek 'De moeder van David S
waaruit later weer het gelijkna
mige toneelstuk is ontslaan. Cen
traal in het stuk staat - wat
Yvonne Keuls noemt - een losma-
kingsproces. Uit puur zelfbehoud
en in het belang van de eventuele
andere gezinsleden moeten de ou
ders leren om zich niet te laten
meeslepen in de ellende van hun
verslaafde kind. Het dilemma
tussen ouderliefde en zelfbehoud,
daar gaat het in dit. stuk vooral
om. De belangrijkste rollen in de
ze vrije produktie worden ge
speeld door Ma rijke Merckens de
moeder) en Ferd Hugas (de va
der). door Bart Romer als David
en Sylvia Holstijn als zijn zusje.
Dore Smit en Adriaan Adriaan-
se spelen de buren van het gezin
S. De regie is van Jo Dua.
Jacobs en Van Dijk
Pan Jacobs en Louis van Dijk
twee muzikale kameraden op
tournee. Bedreven de toetsen van
het klavier beroerend reizen ze
stad en land af met hun pro
gramma 'Van Èach tol Beatles'.
De afstand tussen de twee B's is
groot genoeg om ook Burt Bacha-
Edda Barends en Jaap Wi
ga in één van de eenakters
Nathalie Sarraute
racli en Bill Evans, Michel Le
grand en Gabriel Fauré aan bod
te laten komen hi het virtuoos
verpakte nolenpakket. Klassieke
klanken en meer populaire melo
dieën met daarnaast nogal wat
knipogen naar de jazz. Kortom
van alles wal en voor elk wat
wils wellicht. De namen van de'
twee pianisten, de een bekend
vooral van de jazz. de ander be
roemd door zijn improvisatiela-
lent. slaan in elk geval garant
voor een volle bak donderdag
avond in het theater aan de Oude
Vest.
Fiesta Gitana
Theaterproducent Da Silva
brengt dit seizoen voor de dertig
ste keer zijn Fiësta Gitana uit
Van deze Jlamencoshow worden
meer dan dertig voorstellingen
gegeven, waarvan één vrijdag
avond in de Leidse Schouwburg.
Voor dit dertigste programma
heeft Da Silva teruggegrepen
naar de eerste jaren van Fiesta
Gitana met onder anderen Car
men Casarubios. de danseres die
ook faam verwierf met het cite
ren van gedichten op de maat en
de melodie van de flamencomn-
ziek. Zoals destijds heeft ze als
-+• Fiésta Gitana, het feest der zi
geuners, beleeft dit seizoen zijn
dertigste aflevering ifotopn
partner de sterdanser Curro Ve-
lez. die het gezelschap leidt. Ver
der treden op de zangers-dansers
El Toro en El Moro. De laatste ge
niet bekendheid om zijn interpre
taties en brengt zijn dochter La
Morita mee. die wordt be
schouwd als écu van de beste ver
tolksters van de zigeuner-flamen
co. alsmede zijn zoon de gitarist
José Luis El Monto. Eerste zan
ger is El Nmo de San Lorenzo.
Gecontracteerd is verder het zan
geresjes La Chiqui. een opkomen
de ster. Voorts dansen nog Juan
Manuel Süverio De lijst ver-
meldt ook de namen van de dan-
seressen La Lucretia vu Lupe
van de gitarist Quique Paredes.
Het programma opent met een
volksfeest in de streek van Mala
ga. Na de presentatie van ver
schillende hoogtepunten uil de
flamencokunst wordt het besloten
niet het feest van Sevilla, de stad
waar deze kunst is ontstaan
Jasperina de Jong
Jasperina de Jong brengt op
zaterdag- en maandagavond
haar programma 'De Gekkin
van de Gracht' op het podium
van de schouwburg. De voorstel-
lingenreeks duurt overigens niet
zo heel lang meer. want Jasperi
na bereidt alweer een nieuwe
de draad in 'De Gekkin van de
Gracht' wordt gevormd door een
vrouw, die carriere wil maken
als artieste, maar daarbij haar
gezin niet uit het oog wil verlie
zen. Het merendeel van de tek
sten is geschreven door Ivo de
Wijs. op muziek van Joop Stok-
kermaus. Elders op deze pagina
een interview met Jasperina de
Jong. dat zowel over 'De Gekkin
'■(in ih' Grachtals over haar
nieuwe show. met als titel 'Victo
ria'. gaat.
De toneelgroep Imperium
brengt zondagmiddag weer een
voorstelling van 'Pissebetter' in
het eigen Microtheater aan de
Oude Vest. Aanvang 14.30 uur.
Teater Spitsboef. Zo luidt de
naam van een nieuwe Leidse
amateurtoneelgroep, die uit oud
leden van de toneelgroep Visser 't
Hooft bestaat. De groep presen
teert zich vrijdagmiddag in de
aula van het Dr. W.A. Visser 't
Hooft-lyceum met 'An Inspector
Calls', een toneelstuk van de En
gelse schrijver John Priestley.
Aanvang 14.30 uur.
VLISSINGEN (GPD) -
„We hebben even met de
gedachte gespeeld om een
vervolg te maken op 'De
Gekkin van de Gracht'.
Dat is namelijk zo'n leuk
procédé en ik vind het zelf
ook nog steeds vreselijk
leuk. Maar aan de andere
kant heb ik er een hekel
aan om terug te grijpen op
een succes, dat wil ik niet,
dat is te gemakkelijk. Dus
heb ik tegen Ivo de Wijs
gezegd: laten we iets to
taal nieuws doen. We zijn
al druk bezig met vergade
ringen en nog deze maand
gaat hij schrijven aan het
nieuwe programma, dat
de titel 'Victoria' krijgt"
De enige overeenkomst met 'De
Gekkin' (zaterdag- en maandag
avond in de Leidse Schouwburg)
is volgens Jasperina de Jong dat
het weer een one-woman-musi-
cal wordt: „Ik wil dit vooral nog
een keer gaan doen, omdat ik mi.)
de laatste anderhalf jaar veel
meer met het publiek bezig ben
gaan houden. Ik praat met de
mensen, ik dol met ze en dat is
me erg goed bevallen. Vroeger
sprak ik nooit rechtstreeks tot
mijn publiek. Dat was gewoon
een gebrek aan zelfvertrouwen.
Gek klinkt dat misschien bij mij,
want ik ben mij er van bewust
dat ik op het toneel altijd over
kom als iemand die wel weet wat
ze staat te doen. Dat wist ik ook
wel. maar dat soort dingen durf
de ik toch nooit aan''.
„Dat zelfvertrouwen heb ik nu
gekregen en ik ben niet meer
voor iets raars te vangen als er
wat uit de zaal geroepen wordt.
Ik vind dat vreselijk leuk en wil
proberen dat in de volgende
show een beetje uit te werken. Ik
heb in 'De Gekkin' een nummer
waarin ik even praat met mensen
in de zaal. Je krijgt altijd andere
antwoorden en het is leuk daar
op te kunnen reageren. Ik kan
soms erg ad rem uit de hoek ko
men en soms ook helemaal niet,
maar dat hoeft ook niet. En .je
bent al gauw ad rem. hoor. als
het een beetje to the point is. is
het publiek al blij".
„Ivo is met het idee voor 'Vic
toria' gekomen en ik was er met
een voor geporteerd Victoria is
de zakenvrouw van het jaar. Dat
heeft iets met de EG, de verenig
de staten van Europa te maken.
Ik zal mijn eigen secretaresse
spelen, mijn eigen werkster en
allerlei andere figuren. In 'De
Gekkin' zitten veel elementen
van mijzelf, het is toch Jasperina
die daar staat, maar het is Jaspe
rina niet, want ze speelt een rol.
Dat transparante zal het volgen
de programma houden, de perso-
nalityshow zal ook zo nu en dan
om de hoek gluren"
Zwaktebod
„Er is mij wel verweten: ze
speelt een rol. ze durft niet haar
eigen leven tot onderwerp te ma
ken van haar show. Daar valt
niets aan te durven, maar ik vind
liet een zwaktebod om je eigen
leven op het toneel te zetten, niet
interessant, een soort gegluur.
Pas als ik niks anders weet, zal ik
dat doen. 'De Gekkin' heeft geen
autobiografische trekjes, al wil
men die er wel in zien. Ja. ik heb
ook een gezin gehad, ik heb ook
een kind. Zoals ik op het toneel
tegen 'mijn zoon' spreek, sprak
ik ook wel eens tegen mijn pube
rale zoon. maar dat doen bijna al
le moeders, dus dat is niet speci
fiek van mij. Ik heb het allemaal
wel eens keertje meegemaakt. Ik
ben niet meer piepjong, dus weet
ik een heleboel dingen des le
vens en kan ik daar rustig over
zingen".
„Maar ik zing niet over mijn
overleden echtgenoot. Absoluut
met. In 'De gekkin' heb ik een
slotliedje. acht regeltjes. Ik zei te
gen Ivo. bij het applaus wil ik
nog iels zingen tegen de mensen
van jullie waren mijn psychiater.
bedankt voor de sessie. Dat had
ik bedacht vanuit de rol van de
gekkin. Maar na de premie re
belden mensen uit het vak, ken
nissen mij op en zeiden: oh, kind.
ik heb zo moeten huilen bij dat
laatste liedje. Die hadden dat
echt gezien als Jasperina die
zingt dat zij over haar depressie
heen is gekomen door deze voor
stelling. Ik was stomverbaasd".
„Ze waren ook hevig ontroerd
door het liedje 'Trouw'. Een
prachtige tekst: 'Niets saaiers
zegt men dan het dichtst bijzijn-
de en niets mooiers zegt men dan
een open deur'. Dat gaat over
trouw, dat als je met iemand
leeft, je niet altijd nieuwe open
deuren binnen gaat, maar kiest
voor de ballast die je al die jaren
al hebt met elkaar. Het was mijn
eerste show zonder Eric, dus
hebben ze dat daarop geprojec
teerd, hoewel het echt gezien
moest worden vanuit de gek
Bordje
Het overlijden van Ene Herfst,
bijna twee jaar geleden, leidde er
toe, dat Jasperina zich zelf bezig
moest gaan houden met de sa
menstelling van haar program
ma: ..Dat deed Eric altijd voor
mij. Ik kreeg het op mijn bordje
Dat is nu anders. Ik wist niet dat
ik dat kon en het gaat toch erg
leuk. Ik schrijf zelf niks, ik kan
ook helemaal niet rijmen. Maar
Ivo is door mij geènspireerd en
vindt het heerlijk om voor mij te
schrijven Wat kan ik meer wen
sen? Die man is literair zeer be
gaafd. ik kan dat vast niet zo
goed als hij".
Hoewel Jasperina met cabaret,
musical en toneel al ruimschoots
blijk heeft gegeven van haar
veelzijdigheid, voegde zij in haar
49ste levensjaar een nieuwe loot
toe aan haar toch al rijk aan ta
lenten voorziene stam: filmactri
ce. „Dit voorjaar heb ik een film
gemaakt onder regie van In
Schenkkan, naar een boek va
Inez van Dullemen, 'Vroeger i
dood'. Het is een film voor he
alternatieve circuit, die later ook
op tv wordt uitgezonden. Inez
van Dullemen beschrijft de te
loorgang van haar beide ouders,
door ziekte en een soort demen
tie. Vrij heavy en heel herken
baar".
Jasperina speelt de hoofdrol
van de dochter, die thuis man
kinderen heeft, maar bovendien
haar ouders begeleidt. De m
der wordt vertolkt door Elise
Hoomans, de vader door Max
Croiset. De film gaat deze maand
in première.
Ondanks deze uitstapjes blijft
Jasperina echter het theater
trouw. 'De Gekkin' speelt ze nog
tot en mot 13 februari en 28 okto
ber moet 'Victoria' in première
gaan. „De magie van het theater.
Ik ben altijd moe tegen de tijd
dat ik op moet treden en denk
altijd, oh. ik wou dat ik niet hoef
de. oh god, ik heb geen zin. Maar
dan gaan de lichten aan. je bent
geschminkt, je staat er en he
weg. Dat is dan het circuspaard
in je. Je weet dat het leuk wordt,
't is een feestje, elke avond weer.
En mijn orkest en alle medewer
kers vinden het ook een feestje
Dat heb je nodig, je kunt het niet
alleen hoor".
FRANS DOELENMAN
AMSTERDAM Koningin Beatrix ontving gi stermiddag ter gelegenheid ran het 150-jarig bestaan van het
literaire tijdschrift De Gids' uit handen van de schrijver Harry Muhsch een jubileumjaargang van De Gids. De
jubileumviering had plaats in het Rijksmuseum in Amsterdam (fotoANri
Expositie 'Nestvlicders, installaties
van Evelyne Janssen, t/in 6 februari.
Galerie AZL, Gebouw 1 nieuwbouw,
Rijnsburgerweg 10, Leiden. Ge
opend di t/m vr. van 13.00-17.00 uur.
LEIDEN - Sommige mensen
zijn verwoede verzamelaars; de
één heeft (bijna) alles over voor
ansichtkaarten van voor 1940 of
voor antiek, de ander spaart
postzegels, dan wel suikerzakjes,
om enkele overbekende verza
melgebieden te noemen. Een
buitennissiger voorbeeld van
verzamelwoede is Evelyne Jans
sen, die in de loop der jaren een
keur aan speelgoed en (kitsch-)
voorwerpen heelt bijeenge
bracht, waarmee zij installaties
opbouwt. Na projecten zoals de
inrichting van etalages van o.m
de koffiebar 'De Kleine Ku p'
aan de Nieuwe Rijn en exposi
ties, zijn installaties en objecten
van Evelyne Janssen tol 6 fe
bruari te zien in de galerie van
het AZL.
Een bonte verzameling voor
werpen, meestal van plastic, zijn
over twee vitrines verdeeld. Mo
gelijk is Evelyne Janssen gein
spireerd door de 'ready mades'
Hertje op pootjes
van Marcel Duchamp, ook zij
plaatst objecten in een andere
context door een ongewone com
binatie van gewone dingen. An
ders dan de experimenten van
Duchamp in het tweede decen
nium van deze eeuw. wordt dit
principe in talloze variaties door
gevoerd.
Verder maakt een twintigtal
installaties deel uit van deze ex
positie. De uitstalling van de
meest uiteenlopende, kleurrijke
voorwerpen is niet een willekeu
rig verkregen combinatie. Evely
ne Janssen heeft zeker oog voor
de keuze van materiaal en vorm
overeenkomsten. Het resultaat
past in een programma, waarin
persoonlijke thema's met alge
mene verweven zijn. Een gevoel
van heimwee, besei' van tijd, le
ven en dood, zijn verbeeld door
middel van voorwerpen, die een
afspiegeling zijn van 'de grote
Sprookjes in 'Sneeuwwitje',
nostalgie in 'Venezia' en 'Plaats
vervangend heimwee en vergan
kelijkheid in 'Hoe oud is oud"'',
passen duidelijk binnen het the
matische kader. Minder uitge
sproken vond ik installaties als
'Ik geloof dat ik me hier maar
verstop' en 'Eerste rijkdom'.
Daartegenover slaan weer komi
sche ('Boom om angsthaasjes te
vangen') en met gevoel voor ma
teriaal samengestelde en uitge
dachte stukken, zoals 'IJzeren
helm'. De quasi-museale opstel
ling van deze laatste etalage met
bodemvondsten en bijbehoren
de teksten was zo 'echt' dat een
passerende archeoloog werkelijk
interesse toonde voor de Ro
meinse helm.
Door het sterk persoonlijke
stempel en de overstelpende
hoeveelheid dingetjes, die, naar
mijn gevoel, niet altijd de ge
dachtenwereld van de maakster
kunnen verduidelijken, heb ik
mijn reserves tegenover dergelij
ke presentaties. De onbevangen
heid tegenover speelgoed en kit
scherige voorwerpen maakt op
den duur vaak plaats voor eigen
normen over smaak. Evelyne
Janssen heet dit gevoel steeds
behouden. De indruk die ik aan
'Nestvlieders' (een verwijzing
naar jonge vogels die snel het
nest kunnen verlaten) is die van
een aardig, soms grappig inter
mezzo; een buitenbeentje in de
tot nu toe gehouden reeks ten
toonstellingen bij het AZL. Met
deze tentoonstelling loopt deze
galerie, die een landelijk gericht
kunstbeleid zo hoog in het vaan
del heeft, niet in de pas
NANCY STOOP
