'In wezen gaat het
om de portemonnee'
'Peetvader' Steenkamp over het succes van zijn CDA
Onorthodoxe prinses
aan het Engelse hof
Beslag op
folders
Goerees
MAANDAG 5 JANUARI 1987
PAGINA 6
DEN HAAG - "Laten we
eerlijk zijn: Nederlanders
denken in geld. In die zin
is de massale keuze op het
CDA, en dan met name op
Lubbers, een pragmati
sche, zakelijke keuze ge
weest. Of het CDA die
winst op termijn kan
handhaven? Ik weet het
niet, dat zal er in hoge ma
te van afhangen wie zijn
opvolger wordt. Die vraag
is echter voorlopig niet
aan de orde".
Professor Piet Steenkamp, de
grondlegger van het Christen
Democratisch Appèl, trekt tevre
den aan zijn sigaartje. Het gaat
zijn geesteskind voor de wind.
Meer dan hij een paar jaar gele
den nog mocht hopen en kon
voorzien. "Er hebben die ge
denkwaardige 21ste mei inder
daad veel meer mensen op het
CDA gestemd dan ik had ver
wacht", erkent hij. Het CDA
heeft, zo erkent hij evenzeer, in
de eerste vier jaar Lubbers een
wat harde, zakelijke (en dus
rechtsere) koers gevaren. Een
koers die de partij geen windeie
ren heeft gelegd: 9 zetels winst.
door
Jan Reijnders
Steenkamp verbindt daar een
nuchtere conclusie aan: "Neder
landers kunnen rekenen. Kruis
raketten zijn ook belangrijk,
maar dat is toch een voorbij
gaand verschijnsel. In wezen
gaat het om de portemonnee. De
meerderheid van de mensen ziet
dat het het land en henzelf goed
gaat. En de uitkeringstrekkers?
Zeker, maar gelukkig heeft de
meerderheid werk".
"Ik geloof ook niet dat de men
sen op Lubbers gestemd hebben,
omdat ze hem zo'n aardige man
vinden. Ze voelen zich verwant
met zijn politiek. Hij is het sym
bool van de sanering. Dat is ook
een van de redenen waarom juist
hij die stemmen heeft getrokken
en niet de WD, die daar in het
jongste verleden steeds mee weg
was".
De figuur van de minister-pre
sident is, vindt hij, daarom een
soort godsgeschenk voor een
CDA dat in een nog zeer recent
verleden dreigde fijngemalen te
worden tussen PvdA en WD.
Steenkamp: "Je moet natuurlijk
afwachten of al die tienduizen
den die teruggekeerd zijn naar
het CDA, blijvertjes zijn. De pijn
lijke incidenten in de WD heb
ben, denk ik, mede de uitslag be
paald. Zoiets is buitengewoon
vervelend voor een partij. Ik kan
ervan meepraten. We hebben het
met het CDA ook allemaal be
leefd, met die dissidenten en zo".
Het CDA moet, zo vindt de ere
voorzitter, het maximale rende
ment uit de populariteit van
Lubbers halen. "Ik heb in mijn
leven nooit zo'n overweldigende
waardering voor de bekwaam
heid van een minister-president
meegemaakt als met Lubbers
het geval is. Ik ben werkelijk nog
niemand tegengekomen, noch in
het parlement noch onder de
burgerij," die hem niet bekwaam
vindt. Lubbers schakelt moeite
loos over van euthanasie naar de
sociale zekerheid, van abortus
naar de Oosterscheldewerken.
Geloof maar dat Gorbatsjov het
moeilijk met hem heeft gehad.
Of het CDA op langere termijn
zijn winst zal kunnen handha
ven, hangt daarom in hoge mate
af van wie zijn opvolger zal wor
den. Ik weet werkelijk nog niet
wie dat zou moeten zijn".
Toch kan die vraag al snel aan
de orde komen. De CDA-leider
heeft immers aangekondigd er in
1990, aan het einde van deze ka
binetsperiode, de brui aan te zul
len geven. Steenkamp wuift die
ministeriële aankondiging ech
ter heel categorisch weg: "En gij
geleuft het, zouden ze in Brabant
vragen. Ik geloof daar niets van".
Bij dat alles realiseert Steen
Piet Steenkamp in zijn Haagse werkkamer: "Ik heb altijd gehoopt dat wij ook mensen i
kunnen aantrekken. Dat is nu gelukt".
kamp zich dat zijn eigen conclu
sies over de verkiezingen impli
ceren dat ook het CDA voor het
eerst in de geschiedenis grote
groepen niet-christelijk georiën
teerde kiëzers heeft aangezogen.
"Dat heb ik altijd gehoopt. Dat
wij in staat zouden zijn ook men
sen van buiten de traditioneel
christelijke kring aan te trekken.
Dat is nu, anno 1986, op pro
grammatische grondslag gelukt.
Daar ben ik blij mee. Maar ik zie
daar nog geen reden in om onze
christelijke grondslag niet te
handhaven".
Er is, zo signaleert Steenkamp,
een andere categorie kiezers aan
het opstaan. "Ja, ik doel nu op de
groep die absoluut niet meer
naar de kerk gaat. Daar zijn er
tallozen onder die je echt kwaad
maakt als je hen voor niet-
christelijk uitmaakt. Ze hebben
het contact met de kerk mis
schien opgezegd, maar niet met
de bijbel. Zulke mensen hebben
bij bosjes het CDA de rug toege
keerd, maar hebben nu het CDA
als program-partij herontdekt".
Dat proces is in de Randstad
veel verder voortgeschreden dan
in het zuiden. De CDA-winst
kwam immers vooral in de Rand
stad tot stand. Steenkamp wijt
dat mede aan de 'onduidelijke
kerkelijke situatie in het zuiden'.
"Kijk, de kiezers in de Randstad
hebben hun nieuwe positie be
paald, op zakelijke gronden. In
het zuiden wordt het CDA mis
schien toch nog nadrukkelijker
als confessionele partij gezien.
En juist daar zit de kerk in een
onduidelijke situatie. Er is in de
jaren '60 een belangrijke veran
dering ingezet. Laat ik dat de
lijn-Bekkers noemen. Later volg
den daar tegengestelde bis
schopsbenoemingen op, van Gij-
sen en Ter Schure met name. De
mensen weten het niet meer. Ze
zien de bisschoppen, de dekens,
de Mariënburggroep. Dat geeft
een onduidelijke situatie, die op
een confessionele partij kan
doorwerken. Daarom heeft het
CDA het in Brabant en Limburg
toch wat moeilijker dan in de
rest van het land".
Rechts
Ook de sociale zekerheid, en
vooral de bezuinigingen daarop,
hebben hun (electorale) sporen
nagelaten in het CDA. Ook hierin
staat Steenkamp echter vierkant
achter Lubbers. "Luister, mijn
vader zei het al: Waar niet is, ver
liest de keizer zijn recht. Ik denk
ook dat de kiezers daar nuchter
op hebben gereageerd. Ze zien
heus wel dat het bij ons nog al
tijd beter is dan in de landen om
ons heen. Ik heb best begrip voor
degenen die de uitkeringen op 75
procent hadden willen houden,
zoals het CNV. Maar wat was het
alternatief? Meer bezuinigen op
de andere uitgaven. Er wordt
gauw moord en brand ge
schreeuwd, maar alternatieven,
ho maar. Daar erger ik me mate
loos aan. Moetje eens kijken hoe
men te hoop loopt tegen Deet-
mans' 4-jarigenmaatregel. En als
CDA en WD met een alternatief
komen, dan roept ineens ieder
een dat dat nog slechter is.".
Toch maakt ook Steenkamp
zich zorgen over het zo uitge
sproken rechtse imago dat het
CDA zich de afgelopen vier jaar
heeft verworven. "Zeker of het
nu gaat om kruisraketten, eutha
nasie of bezuinigigen: het CDA
staat aan de rechterkant. Daarom
ook hebben we beloofd dat we
verder van de sociale zekerheid
afblijven. Ik heb ook te bestem
der plaatse suggesties gedaan
hoe we ons sociale gezicht kun
nen opkrikken. Aan de ene kant
moeten we nog verder bezuini
gen, we zijn er nog lang niet.
Maar als de economische groei
echt doorzet, dan kun je met
recht en reden van mening ver
schillen over de vraag hoe de
vruchten te verdelen. Er zijn
CDA-ers, onder wie ikzelf, die
dan een hartig woordje willen
spreken over gerechtigheid en
solidariteit. Ik, Steenkamp dus,
houd tegen dat een ruime publie
ke sector op zich fout zou zijn.
Sociale zekerheid is nog steeds
een van de grootste verworven
heden van na de oorlog. Ze moet
alleen betaalbaar zijn".
Moderne man
In dat nieuwe CDA is een be
langrijke plaats weggelegd voor
de nieuwe voorzitter, de Braban-
der Wim van Velzen. Niet afkom
stig uit een van de 'bloedgroe
pen', maar een rechtstreeks
CDA-lid. Steenkamp heeft hem
uitgezocht. "Onze commissie
heeft een profiel gemaakt. Daar
bleek Van Velzen het best in te
passen. Hij is een moderne man.
Ik was juist zo blij dat we dat
bloedgroepen-gedoe achter ons
hadden gelaten. En dan duiken
nu weer overal verhalen op dat
we per se uit waren op een katho
liek. Dat is absoluut gelogen. We
hebben ook heel uitdrukkelijk
protestanten op de korrel gehad.
Dat hij een beschermeling van
mij zou zijn, is al even onzinnig.
Ik had hem, geloofik, vier keer
gezien voordat deze procedure
begon".
"Dat er geen tegenkandidaat
is, vind ik uit democratisch oog
punt té betreuren. Maar je zit nu
eenmaal met een omslachtige
procedure. Er waren kandidaten
die aan de hele procedure niet
mee wilden doen omdat we hen
niet konden garanderen dat ze
ook werkelijk voorzitter zouden
worden. Ook Eversdijk wilde pas
in juni beginnen. Van Velzen
heeft een topfunctie op het mi-
pisterie van onderwijs. Ik kan
heel goed met Deetman opschie
ten, maar ook ik kan niet van
hem gedaan krijgen dat hij een
opzegtermijn van drie maanden
laat vallen. Ik ben blij dat we ein
delijk iemand bereid gevonden
hebben om het CDA de nieuwe
tijd in te leiden. Van Velzen staat
er onbevangen tegenover. Dat is
een groot voordeel. De Duitse
CDU bestaat al vanaf 1948. Daar
is het nog steeds zo dat als er een
katholieke voorzitter wordt be
noemd, er automatisch naar een
protestante vice-voorzitter wordt
uitgekeken. Wij zijn verder".
Prinses Michael van Kent:
LONDEN (UPI) - In Londen circu
leert de grap dat het eerstvolgende
koninklijke hoofd dat zal vallen in
de Tower, dat van prinses Michael
van Kent zal zijn.
De prinses heeft in het afgelopen
jaar veel Britten tegen zich ingeno
men, koningin Elizabeth incluis,
door haar scherpe tong en niet erg
vleiend oordeel over andere leden
van de koninklijke familie.
Prinses Michael is de in Oosten
rijk geboren baronesse Marie-
Christine von Reibnitz. Zij trouw
de in 1978 in de Britse koninklijke
familie in, toen ze de echtgenote
werd van de neef van de koningin,
prins Michael van Kent. Zoals de
koninklijke zede het wil, werd zij
"Prinses Michael van Kent".
De 41-jarige, lange en gracieuze
prinses heeft het sindsdien ge
waagd de Engelsen te hekelen voor
het aanbidden van mislukking en
het ontberen van eerzucht; zich te
beklagen over de verveling van ko
ninklijke verplichtingen; zich te
vergelijken met de erotische tsari
na Catherina de Grote van Rus
land; er op te wijzen dat zij van be
tere komaf is dan veel anderen die
in de familie Windsor introuwden.
Boze reacties bleven niet uit.
De columniste Lynda Lee-Potter
voorspelde dat de prinses ook in
1987 op tenen zou blijven trappen
tot iemand haar op haar nummer
zou zetten.
Harold Brooks-Baker, het orakel
van de aristocratie, zei: „Als zij te
ver gaat, zal de koninklijke familie
een middel moeten vinden om
haar te excommuniceren. Maar ik
zou er geen weten buiten echt
scheiding om."
De News of the World schreef
dat de koningin tegen vrienden
had gezegd: „Ik wil de naam van
die vrouw niet meer horen."
Prinses Michael is beschuldigd
van plagiaat naar aanleiding van
haar recente boek, "Crowned in a
far country"; een verhaal over acht
vrouwen die in de achttiende en
negentiende eeuw introuwden in
buitenlandse koninklijke families.
De prinses wilde in haar boek fa
cetten belichten die geschiedenis
boeken weglaten, zei ze, zoals het
feit dat Catherina de Grote kandi
daten voor haar bed liet uitprobe
ren door hofdames en onderzoe
ken op gezondheid en anderszins.
Volgens de Engelsen die haar
slechtgezind zijn, doet prinses Mi
chael het allemaal om het geld.
Haar man kan geen aanspraak ma
ken op een toelage van de staat, zo
als zijn oudere broer, de -- beneden
zijn stand getrouwde - hertog van
Kent en zijn -- beneden haar stand
getrouwde -- zuster, prinses Ale
xandra.
Prins en prinses Michael hebben
een flat in Kensington Palace-in
Londen en een landhuis. Ze heb
ben zes man personeel -- kinderjuf
frouwen, secretarissen enz.
Brooks-Baker zegt: „Zij is gelei
delijk omhooggeklommen op de
ladder der koninklijke toelagen, al
tijd weer zinspelende op het ge
brek aan geld van haar en haar
man en erover klagende dat zij wel
degelijk op de 'Civil List' zouden
moeten staan."
Een vroegere vriendin - nooit een
onverdachte bron zegt dat Marie-
Christine altijd op zoek is naar
geld; als adviseuse van musea; een
plaatsje in een directie voor haar
man en het schrijven van boeken.
De prinses van Kent heeft ook
haar verdedigers. De Amerikaanse
schrijfster Marie Jemison vindt het
verfrissend clat de Britse koninklij
ke familie er een lid bij heeft dat
niet alleen maar glimlachen aan-
en uitdraait alsof het lichtknoppen
zijn.
De prinses verzorgt haar public
relations in elk geval goed: Paris-
Match schonk onder de titel "Prin
ses van het schandaal" aandacht
aan haar, en ze haalde LIFE en het
Amerikaanse televisienet. Of het
daarbij ging over het uitlekken van
het nieuws dat haar vader passief
lid van de SS was geweest en zij als
getrouwd vrouw zou hebben ge
flirt met een oliebaron uit Texas,
doet niet terzake.
Prinses Michael erkent dat zij
"niet geschikt" was voor opne
ming in de Britse koninklijke fami
lie. Zij was gescheiden van een
Britse bankier en katholiek. Vol
gens haar is zij de eerste katholiek
aan het Britse hof sinds de breuk
van Hendrik de Achtste met Rome.
De prinses moest de toestem
ming van de koningin hebben en
haar man verloor door haar geloof
zijn aanspraken op de troon -- ove
rigens toch zuiver theoretisch, vol
gens zijn vrouw.
Als de prinses zegt dat zij van be
ter afstamming is dan de andere le
den van de koninklijke familie, de
van oorsprong Duits-Griekse prins
Philip uitgezonderd, drukt zij zich
volgens Brooks-Baker zacht uit:
„Zij is van hoger adel dan zelfs
prins Philip," zegt hij. „Via haar
moeder, een Habsburgse, is prin
ses Michael verwant aan de meeste
koninklijke families van Europa,
waaronder die van Oostenrijk-
Hongarije, Duitsland, Frankrijk,
Italië, Spanje, Noorwegen en
Groot-Brittannië".
De gemeentepolitie van Den
Helder heeft zaterdag na klach
ten van inwoners de secretaris
van de stichting 'Evangeliever-
spreiding' aangehouden. De 28-
jarige inwoner van Zwolle ver
spreidde op dat ogenblik folders
van het evangelistenechtpaar
Jenny en Lucas Goeree. Nadat
tegen de man proces-verbaal was
opgemaakt, is hij heengezonden.
De folders die hij nog bij zich
had werden in beslag genomen.
De stichting 'Evangeliever-
spreiding' geeft het echtpaar
Goeree - dat in oktober vorig
jaar door de Zwolse rechtbank
werd veroordeeld wegens beledi
ging van de joodse bevolkings
groep - de gelegenheid diensten
te houden. Sinds kort wordt na
mens de Goerees een folder ver
spreid onder de titel "Dan is
Auschwitz een leugen". Daarvan
zijn 250.000 ekemplaren gedrukt.
De folder is de laatste dagen be
halve in Den Helder verspreid in
Emmen, Amsterdam, Utrecht en
de Noordoostpolder.
Boven f 10 miljoen. Het her
vormde Werelddiakonaat heeft
voor volgend jaar verplichtingen
op zich genomen tot f 10.075.000.
Voor het eerst komt hiermee de
begroting boven de f 10 miljoen.
Onderscheiding
Secretaris-generaal ds. C. F.
Beyers Naudé van de Zuidafri-
kaanse Raad van Kerken en Te-
resita Nitorreda, die jeugdwerk
doet in de Filippijnse hoofdstad
Manila, zijn onderscheiden met
de 'Gandhi-prijs', vorig jaar inge
steld door de prior van de oecu
menische broedergemeenschap
van Taizé, Roger Schutz. Deze
maakte de prijswinnaars bekend
tijdens een dienst in St. Paul's in
Londen. In de Britse hoofdstad
werd de negende Europese bij
eenkomst van Taizé gehouden.
Daaraan namen ruim 20.000 jon
geren deel.
Veroordeling. De congrega
tie voor de geloofsleer in Rome -
die waakt over de zuiverheid van
het rooms-katholieke geloof - zal
binnenkort haar veroordeling
uitspreken over theologische op
vattingen van de Hongaarse pa
ter Gyoergy Bulanyi. Dat meldt
het Italiaanse rooms-katholieke
tijdschrift 'Trenta Giomi'.
De Hongaarse bisschoppen
schorsten Bulanyi al in 1982 we
gens 'ketterse' opvattingen. Hij
zou zijn basisgemeenschappen
als een echte kerk beschouwen
en daarin geen plaats toekennen
aan paus en bisschoppen. Ook
denkt Bulanyi dat iedere gelovi
ge de bijbel naar eigen inzicht
kan en moét uitleggen. Ten slotte
riep de geschorste priester op tot
dienstweigering.
Verwacht wordt dat de uit
spraak van de congregatie tegen
hem zal volgen op de benoeming
van een nieuw hoofd van de
Hongaarse kerk. Die moet de vo
rig jaar overleden kardinaal Le-
kai opvolgen. Vaticaan en rege
ring proberen over de persoon
van de nieuwe primaat tot over
eenstemming te komen.
Steun voor Curran. Het be
stuur van het Rooms-Katholiek
Theologisch Genootschap in de
Verenigde Staten is in de bres
gesprongen voor de moraaltheo
loog pater Charles Curran, die
niet meer mag doceren aan de
katholieke universiteit van Ame
rika in Washington omdat hij te
ruime standpunten heeft in aller
lei ethische kwesties.
Het genootschap (1300 leden)
verwijt de congregatie voor de
geloofsleer in Rome, het onder
scheid tussen instemming met
het rooms-katholieke geloof en
eerbied voor het intellect op zeer
gevaarlijke wijze te verdoezelen.
De congregatie ziet het verschil
niet tussen feilbaar en onfeilbaar
verklaarde onderdelen van de
kerkelijke leer.
Het bestuur van het genoot
schap zegt in zijn nota Curran -
'een bij uitstek deskundig katho
liek theoloog' - alle steun toe in
zijn pogingen om de leerbe
voegdheid te behouden.
Aids
Aartsbisschop Eugenio Sales
van Rio de Janeiro schrijft de
snelle groei van het aantal aids-
patiënten in Brazilië toe aan de
'toenemende immoraliteit'. Bra
zilië is na de Verenigde Staten en
Frankrijk het land met de meeste
aids-gevallen.
"De immoraliteit dringt op ver
schillende manieren, maar voor
al via de televisie onze huiska
mers binnen", klaagt de aartsbis
schop. Volgens hem gaat de re
gering, die het gebruik van con
dooms sterk aanbeveelt, geheel
voorbij aan het werkelijke pro
bleem: het gebruik van drugs en
het aanvaarden van homosexua-
liteit als de gewoonste zaak van
de wereld.
Ontvoering. Leden van de
rebellenbeweging 'Renamo' in
Mocambique hebben drie Ita
liaanse paters ontvoerd. Ze zou
den zijn weggehaald uit een mis
siehuis in Mualama in de noorde
lijke provincie Zambesia. Het is
de paters gelukt een brief te
smokkelen uit het kamp waar ze
worden vastgehouden.
Een woordvoerder van de re
bellenbeweging, Paulo Oliveira,
ontkende zaterdag elke verant
woordelijkheid van zijn organi
satie voor de ontvoering. De be
weging heeft juist alle 65 buiten
landers die ze in gijzeling hield
vrijgelaten, verklaarde hij.
De paus riep gisteren de ont
voerders op de drie paters on
middellijk vrij te laten. Het Vati
caan en de Italiaanse regering
proberen langs diplomatieke
weg meer inlichtingen over hun
lot te krijgen. De drie werken al
meer dan twintig jaar in Muala-
Gesprek. Het algemeen be
stuur van de Wereldraad van
Kerken zal deze maand in Genè-
ve praten over voortzetting van
het gesprek tussen christenen en
marxisten. Daaraan kwam in de
jaren 60 een voorlopig einde.
Volgens ds. Wesley Ariarajah,
hoofd van de afdeling voor ge
sprek met andere overtuigingen,
zijn er redenen om de dialoog te
hervatten, gezien de ontwikke
lingen in Oost-Europa en ver
scheidene Afrikaanse, Aziatische
en Latijnsamerikaanse landen.
Denemarken. Volgens offi
ciële cijfers behoort 94 procent
van de ruim 5 miljoenen Denen
tot de lutherse staatskerk. Vier
procent van de Denen gaat min
stens eenmaal per maand naar de
kerk, zo bleek uit een onderzoek
door een christelijk dagblad in
Kopenhagen. Onder mensen tus
sen 25 en 34 jaar is het kerkbe
zoek het laagst: maar 1 procent
gaat ten minste één keer per
maand naar de kerk.
Hervormde Kerk: beroepen
te Werkhoven kandidaat A. Prins
Driebruggen, te Hoogezand-Sap-
pemeer-Kropswolde kandidaat
J. Dijk Groningen, te Nieuw-
Stadskanaal G. J. van Steeg Vrie-
zenveen, te Berlikum (Fr.) kandi
daat A. Groeneveld Kerkenveld,
te Leeuwarden-Huizum J. H. Ha
moen Garijp, te Mijnsheerenland
kandidaat P. de Nooy Gronin
gen, te Meppel D. C. de Dreu As
sen, te Streefkerk A. P. Voets
Kootwijk; aangenomen de be
noeming tot docent aan de rijks
universiteit Utrecht (deelwerk)
B. Becking Zeist (die predikant
voor deelwerk in Zeist blijft); be
dankt voor Lunteren A. W. van
der Plas Bergambacht.
Gereformeerde Kerken: be
roepen te De Lier-Maassluis kan
didaat J. Holtland Kampen. Ge
reformeerde Gemeenten: aange
nomen naar Scheveningen A.
Elshnout Zoetermeer; bedankt
voor Clifton en voor Franklin La
kes (Verenigde Staten) en voor
Lelystad J. J. van Eckeveld
Zeist, voor Kruiningen J. Kareis
Rijssen, voor Westkapelle J.
Mijnders Veenendaal, voor Bos
koop A. Bac Bodegraven, voor
Goudswaard M. Mondria Waar
denburg. Gereformeerde Ge
meenten in Nederland: bedankt
voor- Ederveen W. Verhoeks Ar-
nemuiden.
Prinses Michael van Kent op een archieffoto die werd genomen tijdens
haar bezoek aan de Westminster Abbey. (foto ap»
