Grauwe jaarwisseling voor het Damrak Winst DSM stabiel op 400 miljoen Scherpe daling olieprijs op til A Economie Afrika blijft achter Dollar lager, goud duurder Genscher waarschuwt voor handelsoorlog CHAMPAGNE-BED Yamani profeteert VS beperken handelshulp Australische overname magnaat Murdoch faalt ZATERDAG 3 JANUARI 1987 ECONOMIE PAGINA HEERLEN (ANP) - Het staatschemieconcern DSM heeft in het voorbije jaar weer een nettowinst bereikt van onge veer vierhonderd miljoen gulden. Voorzitter mr. H.B. van Liemt van de raad van bestuur heeft dit de werknemers van de onderneming ter gelegenheid van de jaarwisseling geschreven. Hij noemde het winstniveau bevredigend. Ten opzichte van 1985 is de omzet aanzienlijk gezakt, met 23 procent van 24,1 miljard tot 18,5 miljard gulden. Voor een belangrijk deel was de oorzaak te vinden in de da ling van de gasopbrengsten bij DSM Aardgas. Verder vloeide de daling vooral voort uit de inzinking van de grondstoffenprijzen, waar van het voordeel meestal ten goede kwam aan de afnemers. Het aantal werknemers nam voor het eerst sinds jaren weer toe, met 1300 tot omstreeks 28.000. Het bedrijfsresultaat was lager dan in 1985, in hoofdzaak door de ongunstige gang van zaken bij de meststoffen. In de andere divisies is al rekening gehouden met de da ling van de grondstofkosten als ge volg van de daling van olieprijs en dollarkoers. Afgezien van deze bij zondere post denkt Van Liemt dat het bedrijfsresultaat voor verbete ring vatbaar is. Het is volgens Van Liemt nog te vroeg om uitspraken te doen over de verwachte financiële resultaten voor 1987. In elk geval rekent het bestuur erop dat de activiteiten van DSM op het gebied van de meststoffen betere resultaten te zien zullen geven. Voor het overige is er nu - hoewel de resultaten bij een aantal produkten enigszins on der druk staan - geen aanleiding AMSTERDAM (ANP/UPI) - De koers van de dollar is gisteren op de Europese valutamarkten nog verder gedaald onder invloed van de teleurtstellende cijfers die op Oudejaarsdag werden gepubli ceerd over de Amerikaanse han delsbalans. De zwakte van de dol lar zorgde voor een vlucht van be leggers in goud, wat leidde tot een forse prijsstijging voor het edele metaal. Op de wisselmarkt in Amster dam werd vrijdag voor de dollar een officiële middenkoers vastge steld van 2,1670 gulden, 2,5 cent minder dan de 2,1920 gulden van woensdag. Tegen het slot van de handel werd ongeveer 2,1665 gul den genoteerd. De Nederlandse banken hebben hun advieskoersen met twee cent verlaagd tot 2,23 gul den bij verkoop van dollars en 2,11 gulden bij aankoop. In de loop van woensdagmiddag was de dollarkoers al onder de 2,18 gulden gekomen.De goudprijs pro fiteerde van de malaise rond de dollar. Op de markt in Londen werd een 's middags een officiële prijs vastgesteld van 403,50 dollar per ounce (31,1 gram). Dat bete kende een winst van 12,50 dollar ten opzichte van woensdag. Kort Zakelijk om te veronderstellen dat zij veel zullen afwijken van die over 1986, vooropgesteld natuurlijk dat er geen grote schommelingen optre den in de prijzen van de grondstof fen aardgas en aardolie en in de be langrijkste wisselkoersen. In 1986 is de aanzet gegeven tot een diepgaande studie naar de be tekenis van belangrijkste activitei ten van DSM voor de jaren negen tig. De eerste conclusie die blij kens de brief al kan worden ge trokken, is dat DSM bij veel volu- meprodukten (de 'bulk') een in ver houding sterke positie inneemt. Niettemin moeten die posities nog worden versterkt om aanvallen van buitenaf, zoals ongewisheden over de economische ontwikke ling, de grondstoffenprijzen en de valutaverhoudingen, te weerstaan. Een tweede belangrijke gevolg trekking is dat de ontwikkelings activiteiten van DSM zijn gericht op in aanleg grote en koopkrachti ge markten. Met de verwezenlij king daarvan zal evenwel nog ge ruime tijd zijn gemoeid, waarbij de ontwikkelingsinspannningen nog verder zullen worden versterkt. BONN (AP) - De Westduitse mi nister van buitenlandse zaken Hans-Dietrich Genscher heeft gis teren gewaarschuwd voor de geva ren van een handelsoorlog tussen de Europese Gemeenschap en de Verenigde Staten. "Dat is het laat ste wat we nodig hebben", zei Gen scher. De minister doelde op de mogelijke gevolgen van de Ameri kaanse beslissing om de invoer rechten op EG-produkten te ver dubbelen. Hij deed zijn uitspraken in een vraaggesprek met de WDR- radio. Martin Bangemann, de Westduit se minister van economische za ken, heeft daarentegen verklaard dat het Amerikaanse dreigement om invoerrechten drastisch te ver hogen show is en dat de actie wei nig invloed op de Westduitse land bouw zou hebben. De verhoogde invoerrechten zouden gelden voor goederen als witte wijn, gin, cog nac, kaas, olijven, wortels en ingé- blikte ham. De Amerikaanse vertegenwoor diger voor handelszaken, Clayton Yeutter, zei dinsdag dat de nieuwe invoerrechten eind januari van kracht zouden worden. Het tij kan slechts gekeerd worden als over eenstemming wordt bereikt over een vergoeding aan de VS voor het verlies van afzetgebieden door de toetreding van Spanje en Portugal tot de EG. Genscher meent dat de Ameri kaanse actie precies op het ver keerde moment komt, juist nu de EG erin is geslaagd om enkele overschotten weg te werken. "Op politiek terrein moet in de komen de weken alles in het werk worden gesteld om dit probleem uit de we reld te helpen", aldüs de Westduit se minister van buitenlandse za ken. Hij noemde de toetreding van Spanje en Portugal onvoldoende ADDIS ABEBA (DPA) - Hoewel de produktie in de landbouw is toegenomen heeft de economische groei van Afrika vorig jaar weinig meer dan één procent bedragen. De groei blijft daarmee weer achter bij de toeneming van de bevolking, die rond de drie procent heeft bedragen, zo staat in het jaarrapport van de Eco nomische Commissie voor Afrika (ECA) van de Ver enigde Naties. De exportinkomsten gingen met 27 procent achter uit, van 60,6 miljard tot 44,3 miljard dollar. Volgens ECA-secretaris Adebayo Adedeji gaat het vermoede lijk om de sterkste vermindering sinds de jaren dertig. Vooral de daling van de prijzen van grondstoffen en in het bijzonder van ruwe olie zijn debet aan de achter uitgang. De olieproducerende landen in Afrika zagen hun verdiensten uit de export verminderen met 36 procent. De buitenlandse schulden van de Afrikaanse landen stegen het afgelopen jaar met ongeveer achttien pro cent tot bijna 200 miljard dollar. Het VN-rapport noemt de economische vooruitzichten voor dit jaar onzeker. De ECA-secretaris verklaarde dat de econo mische crisis van Afrika vooral wordt veroorzaakt door factoren van buitenaf, zoals de vermindering van de ontwikkelingshulp en de toeneming van het pro tectionisme in de industrielanden. Door de vermindering van de exportinkomsten en de verplichtingen die de schulden met zich brengen hebben de Afrikaanse landen ook onvoldoende devie zen om de import te betalen. De waarde van de import is vorig jaar gedaald met bijna 21 procent tot 52,2 mil jard dollar. Vermindering van de import heeft in het algemeen een achteruitgang van de industriële pro duktie tot gevolg omdat noodzakelijke grondstoffen en onderdelen niet meer in het buitenland kunnen worden gekocht. De industrie van Afrika draait ge middeld op dertig procent van de produktiecapaciteit. Positieve ontwikkelingen hebben zich vorig jaar al leen in de landbouw, de ruggegraat van de Afrikaanse economie, voorgedaan. Voor het eerst sinds de jaren zeventig is de groei in de landbouw ongeveer even groot als die van de bevolking geweest. Burkina Faso (vroeger Opper-Volta) en en Gambia hebben hun landbouwproduktie zelfs met twintig procent weten te vergroten. Veel Afrikaanse landen zullen dit jaar evenwel meer voedselhulp nodig hebben. WIJCHEN (ANP)-Een waterbed gevuld met champagne stond gisteren in de belangstelling op het marktplein van de gemeente Wijchen. Burgemeester Versteeg (links op de foto) goot ongeveer driehonderd flessen van dit kostelijke vocht leeg om het bed op slaapsterkte te krijgen. Hij deed dit ter gelegenheid van de verhuizing van een waterbedden fabrikant in de gemeente. Bij de nieuwe vestiging van de ondernemer werd het waterbed weer geleegd, waarna de vulling in ongeveer 1700 glazen terechtkwam. (foto ANP) reden voor de Amerikaanse actie. "De VS moeten ook rekening hou den met het feit dat de EG aanzien lijke bedragen besteedt om Spanje en Portugal economisch stabiel te maken, na het verdwijnen van hun dictatoriale regimes", aldus Gen scher. "Dit is in het belang van het westerse bondgenootschap." In een vraaggesprek met de Neue Osnabrücker Zeitung noem de Bangeman het Amerikaanse voornemen een 'theatrale donder bui'. Hij zei dat de Amerikaanse pogingen om de invoer van West duitse machine-onderdelen te ver minderen, een veel groter gevaar vormden. "Protectionisme op dat terrein zou de Westduitse econo mie ernstig schaden," verklaarde hij. "Maar wij zouden zelf nooit een overeenkomst voor een dergelijke vermindering ondertekenen." Record-tekort Saoedi-Arabië RIAAD (RTR/DPA) - Saoedi- Arabië heeft na een langdurige vertraging op oudejaarsdag als nog de begroting voor 1987 ge presenteerd met een record-te kort van 52,7 miljard riyal, on geveer 30 miljard gulden. In totaal wordt er in 1987 170 miljard riyal uitgegeven. Daar staan inkomsten tegenover van 117,3 miljard riyal. Het tekort wordt gefinancierd uit de reser ves die het land in betere jaren uit de oliehandel heeft opge bouwd. Het tekort is het grootste sinds Saoedi-Arabië vier jaar geleden voor het eerst een be groting met een tekort had, door de daling van de olie-in komsten met tachtig procent. De olie-export levert Saoedi- Arabië in 1987 65,2 miljard riyal, slechts eenvijfde van de vroegere opbrengst. LONDEN/ZÜRICH/LAGOS (UCN/DPA/UPI/Rtr) - De prijzen van ruwe olie zullen de komende weken mogelijk nog verder stijgen, maar over enkele maanden zal er waarschijnlijk een zeer scherpe prijsdaling zijn, ondanks het on langs gesloten OPEC-akkoord. De vroegere minister van olie van Sa oedi-Arabië, sjeik Amhed Zaki Ya mani, heeft dit gisteren verklaard in een vraaggesprek met het Fran se persbureau AFP tijdens een ski vakantie in Zwitserland. Yamani, die eind oktober werd ontslagen door zijn koning Fahd, maakte duidelijk niet te verwach ten dat alle lidstaten van de OPEC (organisatie van olie-exporterende landen) zich zullen houden aan de afgesproken prijzen en produktie- hoeveelheden. Na een aanvankelij ke periode van prijsstabiliteit krij gen we een scherpe daling van de prijzen zien. aldus Yamani. De OPEC-landen kwamen op 20 december in Genève overeen terug te keren naar een stelsen van vaste prijzen met als richtprijs achttien dollar per vat. Sindsdien zijn de prijzen op de vrije markt gestegen tot dicht bij dat niveau. Voorts werd in Genève afgesproken de ge zamenlijke produktie te verminde ren van zeventien miljoen vaten per dag tot 15,8 miljoen vaten. Al leen Irak heeft zich niet aan pro- duktie-afspraken willen binden. De wereldolieproduktie is vorig jaar bijna zes procent groter ge weest dan in 1985 en dat betekent de sterkste toeneming in tien jaar. De olieproduktie nam toe van 56,8 miljoen tot 60 miljoen vaten (van 159 liter) per dag, zo schrijft het Britse vakblad 'Petroleum Econo mist'. Het verbruik van olie nam daarentegen met maar drie procent toe. Een groot deel van de gepro duceerde olie werd dan ook in voorraad gehouden. De OPEC heeft zich in de eerste acht maanden van vorig jaar gepro beerd een groter aandeel op de we reldmarkt te krijgen, zonder daar bij acht te slaan op de olieprijzen. Toen de olieprijs eenmaal sterk was gedaald zag de organisatie zich gedwongen haar produktie te ver kleinen, maar toch blijkt de olie produktie over heel 1986 met ge middeld 19,5 miljoen vaten per dag zestien procent groter te zijn ge weest dan in 1985. Saoedi-Arabië en Koeweit blij ken de grootste toeneming voor hun rekening te hebben genomen. Alle OPEC-landen hebben het met minder olie-inkomsten moeten doen. In 1980 verdienden ze met hun olie-uitvoer nog 279 miljard dollar en vorig jaar was dat 90 mil jard dollar. De olieproduktie bui ten de landen van de OPEC en de socialistische landen was met 24,8 miljoen vaten per dag ongeveer even groot als in 1985. Tien olieproducerende landen in Afrika verenigen zich in de African Petroleum Producers Association (APPA), zo heeft de minister van olie van Nigeria, Rilwanu Lukman, laten weten. De basis voor de orga- oisatie werd vorig jaar februari ge legd toen vier Afrikaanse'.olielan- den in Algiers praatten over plan nen voor een Afrikaanse olie-orga nisatie. De tien landen zijn Nigeria, An gola, Gabon, Algerije, Libië, Egyp te, Kameroen, Benin, Tunesië en Kongo. Zij houden eerste APPA- bijeenkomst van 24 tot en met 27 januari plaatsvinden. Deskundi gen zullen dan ontwerpstatuten opstellen en de situatie op de olie- markt bezien en daarna komen de ministers van olie van de tien lan den bij elkaar. WASHINGTON (RTR) - De Ame rikaanse regering zal voor 3,1 mil jard dollar aan handelsvoordelen afschaffen voor goederen uit acht ontwikkelingslanden. Daar staat tegenover dat er voor 950 miljoen dollar aan nieuwe preferenties ko men voor in totaal tien landen uit de Derde Wereld, zo heeft de spe ciale handelsvertegenwoordiger van de Amerikaanse regering, Clayton Yeutter, gisteren bekend gemaakt. De begunstigingen die nu worden afgeschaft gelden voor 290 produkten, die in hoofdzaak af komstig zijn uit Taiwan, Zuid-Ko- rea, Brazilië, Mexico, Hongkong en Singapore. De nieuwe preferenties gelden voor 95 produkten uit tien landen, vooral Singapore en Hong kong. MELBOURNE (AP) - Mediamagnaat Rupert Murdoch is er weer niet in geslaagd de grootste mediagroep van Australië, de Herald and Weekly Times, in handen te krijgen. Murdoch's News Corp. had een bod gedaan van 1,8 miljard Australische dollars (2,86 miljard gulden), maar de raad van bestuur van de Herald and Weekly Times gaf de voorkeur aan een bod van 2,1 miljard dollar van de Australische belegger Robert Holmes a Court. Murdoch geeft de strijd nog niet op. Hij kondigde aan zich rechtstreeks tot de aandeelhouders te zullen wenden. De raad van bestuur van de Herald had eerder de aandeelhouders geadviseerd Murdoch's bod van 3 december van 12 Australische dollars per aandeel te accepteren, maar toen kwam Holmes a Court met een bod van 13,5 dollar op nieuwjaars dag. Als het bod slaagt dan heeft de steenrijke Australiër een meerderheids belang in 75 procent van de kranten in Australië. Het bestuur van HTW heeft overigens laten weten dat het voorlopig akkoord is gegaan. Ge wacht wordt nog op de details van het bod. De Herald and Weekly Times groep omvat kranten, radio- en televisie stations en tijdschriften. Murdoch's vader, Keith Murdoch, stond vroeger aan het hoofd van de Herald and Weekly Times, maar was geen eigenaar. Rupert Murdoch deed in 1979 ook al een vergeefse poging,de groep in handen te krijgen. Nationale Het verzekeringsconcern Natio nale Nederlanden heeft in het afge lopen jaar een omzet van naar schatting 17,4 miljard gulden ge boekt, ongeveer evenveel als in 1985. Dat heeft de raad van bestuur meegedeeld in zijn nieuwjaarsbrief aan de werknemers. Hij acht het nog te vroeg om uitspraken te doen over de in 1986 behaalde resulta ten, maar handhaaft de verwach ting dat de winst per aandeel - over het met ongeveer vier procent toe genomen kapitaal - ten minste ge lijk zal zijn aan die over 1985. Furness Het Rotterdamse rederij- en ha venbedrijf Furness heeft 1986 na genoeg zonder winst of verlies af gesloten, zo heeft de raad van be stuur gisteren laten weten. Over 1985 was er een winst van 1,5 mil joen gulden. De eerste zes maan den van 1986 gaven nog een verlies van 1,3 miljoen gulden te zien, maar het tweede halfjaar is winst gevend verlopen. Over de tweede helft van 1985 ontstond een verlies van f 2,4 miljoen. Olie Turkije en Iran hebben een over eenkomst gesloten die voorziet in de levering van zes miljoen ton Iraanse olie in 1987 tegen een prijs van achttien dollar per vat. Turkije heeft bovendien de mogelijkheid om de invoer met nog eens vijftien procent te vergroten. Daarmee is een einde gekomen aan een ruzie tussen Iran en Turkije over de prijs van olie, die er in 1986 toe heeft ge leid dat Turkije meer olie ging im porteren uit Irak. Wat vele beurskringen in vooral de Verenigde Staten zo vurig hadden gehoopt, ging uiteinde lijk niet in vervulling. Het is Wall Street niet gelukt in het oude jaar de mijlpaal 2000 te bereiken voor de Dow Jones Index. Toen op 2 december een nieuwe histo rische top op 1957 werd aange- door C. Wagenaar slagen, waren velen ervan over tuigd dat de 2000 in december ook in het bereik lag. Er werden zelfs weddenschappen afgeslo ten op de kans dat dit nog vóór de kerstdagen zou gebeuren. Maar niets bleek minder waar. Er ontwikkelden zich de laatste drie dagen van het jaar zelfs een re gelrechte baisse. Want in deze periode kwam het verlies op niet minder dan 35 punten uit. En om de optimisten nog meer af te straffen ging op het laatste uur van het beursjaar 1986 boven dien de mijlpaal 1900 nog verlo ren. Wall Street eindigde ongeveer 60 punten beneden de eerder in december bereikte historische top en sloot zich daarbij aan bij alle andere effectenbeurzen in de vrije wereld. Overal ging de ab solute top voor 1986 verloren. dwongen de weg terug in te slaan. Fors was eveneens de neer waartse reactie van de dollar die voor de kerstdagen in Amster dam nog f 2,27 was. Maar het ou de jaar eindigde op f2,19. En om dat de dollar scherp terugviel zakte de obligatiemarkt nog ver der omdat nieuwe vrees ont stond voor de in januari te hou den enorme emissieoperaties van Amerikaans overheidspa- pier. Zonder de reddende hand van het buitenland zijn deze ope raties tot een volledige misluk king gedoemd, zo is vorig jaar wel duidelijk gebleken. Maar juist daarom blijft het een terug kerende angst of de extreem lage dollar nog voldoende aantrek kingskracht overhoudt voor bui tenlandse beleggers. Die zijn in 1986 keer op keer teleurgesteld, want na elke grote emissie liep de Amerikaanse munt nog ver der terug. Via de wegzakkende dollar waaide de onrust binnen de Amerikaanse financiële wereld in de tweede helft van december ook naar Europa over. Vooral binnen het Europese monetaire stelsel traden grote spanningen op. De Westduitse mark werd zo als gebruikelijk in dergelijke si tuaties naar de hoogste toppen gedreven, waarbij de zwakkere valuta, zoals vooral de Franse Soms vrij aanzienlijk, zoals in Frankfurt en tot op zekere hoog te in Amsterdam. En soms vrij onbetekenend in Tokio en Lon den. De oorzaak van Wall Streets teleurstellend gedrag lag op de oliemarkt. De daar scherp stij gende prijzen sinds kort geleden het OPEC-beraad eindigde, deed de anti-inflatiekringen in Ameri ka de schrik om het hart slaan. En toen direct daarop de olielan den Saoedi-Arabië en Koeweit verklaarden per 1 februari a.s. het wisselende prijzensysteem te wijzigen in vaste prijscontracten, was het hek helemaal van de dam. De prijs per vat van 159 liter olie steeg in enkele dagen van 15 dollar tot 18 dollar en riep de vrees op dat er binnenkort prij zen van 20 dollar zullen moeten worden betaald. Dit vooruitzicht vertroebelde in hevige mate het uitzicht op 1987 en ondermijnde vooral in Wall Street het vertrou wen in het nieuwe jaar. Er be gonnen allerlei vicieuze cirkels te werken die menige ontwikke lingslijn omlaag richtten. Zo zak te de obligatiemarkt in Wall Street als een baksteen uit vrees dat de door de olieprijzen op te jutten inflatie op zijn beurt de rente weer zal opjagen. Omdat dit de conjunctuur nadelig kan beinvloeden zag ook de aande lenmarkt in New York zich ge- franc, onder zware druk kwa men. Maar ook de gulden onder vond flinke druk van de kant van de mark, zodat Parijs en Amster dam krachtig moesten ingrijpen om hun nationale munten op het gewenste niveau te houden. Pa rijs verkocht óp ruime schaal marken en onze centrale bank kocht guldens, waardoor de ren- temarkt nog verder verkrapte. Dit leidde tot een verdere verho ging van de opslagrente tot 1 pro cent en aanhoudende dalingen op de obligatiemarkt. Zelfs de hypothekenmarkt kwam in beweging en voor het eerste sinds vele maanden ver hoogden vele instellingen hun rentepercentages. Dit alles was voor de aandelenmarkt in Am sterdam geen prettige ontwikke ling. Het werden grauwe dagen waarmede het beursjaar 1986 werd afgesloten en waarmede 1987 begon. Op omzetgebied bleef decem ber ver beneden de enorme top dagen van 1986. In tegenstelling tot New York en vele andere beurzen lukte het Amsterdam bovendien niet eerder in 1986 be reikte toppen in december te overtreffen. Iets wat bijvoor beeld in New York, Parijs, Brus sel en Londen in het begin van de afgelopen maand nog wel is geschied. Maar de algemene beursindex sloot op 278 en bleef daarbij 23 punten beneden de hoogste stand van 1986 die al op 5 september werd ingenomen. De internationals maakten het eigenlijk nog bonter, want daar is na 3 juli geen hogere stand meer geweest. De bank- en ver zekeringsaandelen en de scheep vaart is het zelfs niet gelukt bo ven de in januari 1986 behaalde toppen uit te komen. Vele beleggers met vakantie, zorgen over de rente en de con junctuur en spanningen op de valutamarkt. Geen wonder dat de effectenhandel in Amsterdam na de kerstdagen wegkwijnde en als een nachtkaars uitging. Het gebruikelijke vuurwerk bleef zelfs helemaal achterwege, maar het beursbestuur bereidde de handel en de beleggers op de laatste beursdag van het oude jaar toch nog een vreugdevol be richt. De door de ontelbare jaren heen zo vertrouwde en beproef de ANP/CBS-index voor de di verse beursgroepen, alsmede het algemeen beursgemiddelde zul len gehandhaafd blijven. Vorig jaar kreeg Amsterdam er een nieuw indexsysteem by onder de naam van bestemmingsindex die het voordeel heeft al om tien uur met de registratie te beginnen en om half vijf in de middag te ein digen. Het grote nadeel was ech ter dat elke twee jaar een nieuwe f BEI JRS W E E K basis wordt vastgelegd, zodat een historische vergelijking weg valt. Het oorspronkelijk plan van het beursbestuur de nieuwe be stemmingsindex van 1 januari 1987 af het alleenrecht te geven zou daarom een enorm gemis zijn. Gelukkig is Amsterdam nu op zijn vergissing teruggeko- De laatste beursdagen van het jaar gaven een verdeeld aanzien. De internationals lagen licht ge drukt met voor de Hoogovens het meeste verlies. Een andere tegenvaller was Gist Brocades. Maar voor een aantal speculatie ven als Goudsmit, Pont, Leid- sche Wol en Volker Stevin was er een krachtig herstel.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 6