'Hij is als een vriend voor ons'
'Een schip is net als een vrouw'
'Een relatie opbouwen kost tijd'
,SV
ADAMO
HOOP EN VREES
PAPEGAAIEN
PAGINA VI
EINDEJAARSBIJLAGE LEIDSCH/ALPHENS DAGBLAD
door Monica Wesseling
Van de term 'fans' wiUen ze niets
weten. Nee, ze zijn veeleer vriendin
nen. Hij kent hen en zij kennen
hem. Over en weer wordt er naar het
persoonlijk welbevinden geïnfor
meerd. Bovendien is het een eigen
schap van fans dat het idool wordt
geclaimd en dat is nou precies wat
ze niet willen.
Terwijl het merendeel van de Neder
landers, en zeker de jongere generatie,
Salvatore Adamo alweer lang en breed is
vergeten, volgen Berty van Kuilenburg,
Joke van Leeuwen, Joke van Kasteren
en Berna Polij de uit Sicilië afkomstige
zanger nog steeds op de voet. Ze zijn bij
elk optreden dat in een straal van zo'n
500 kilometer rond Nederland wordt ge
geven. Treedt Adamo een paar dagen
achter elkaar op in het Parijse theater
Olympia, dan is het viertal zelfs iedere
avond present.
Een dagje winkelen doen de dames bij
voorkeur in Brussel. Daar is de zanger
woonachtig en heeft zijn vrouw een win
kel in bad- en bedmode. Geheel ge
speend van elke vorm van jaloezie is een
bezoekje aan de vrouw van Adamo vaste
prik bij de reis naar Brussel.
Gevraagd naar het waarom van de lief
de voor Adamo, zijn de dames heel gede
cideerd: "Hij heeft natuurlijk een prach
tige stem. Dat was het eerste waar ik op
viel", zegt de uit Houten afkomstige 40-
jarige Joke van Kasteren. Berna uit Al
phen (38 jaar) haast zich daaraan toe te
voegen dat zijn liedjes er wat tekst en
muziek betreft ook mogen wezen. "Hij
maakt alle liedjes zelf, dat is fantas
tisch".
Als Berty naar voren brengt dat de in
middels 43-jarige zanger zo'n vriendelijk
voorkomen heeft, weten de andere drie
niet hoe snel ze dit moeten beamen. "Hij
is zeer beminnelijk. Het is net een
vriend".
Het gaat te ver orp te zeggen dat het
leven van het viertal beheerst wordt
door Adamo, maar veel scheelt het niet.
Het grootje deel van de vakantietij d en
het vakantiegeld van het viertal wordt
aan de zanger gespendeerd. Afspraken
op lange termijn worden altijd met een
slag om de arm gemaakt. "Als ik een
feestje van mijn werk heb, maar Adamo
treedt op in België dan gaat dat optreden
wèl mooi voor", zegt Berty vastbesloten.
De vier dames hebben elkaar, hoe kan
het ook anders, leren kennen via de fan
club van Adamo. Joke van Leeuwen (35)
en Berty van Kuilenburg (40) delen hun
bewondering voor Adamo al ruim 13
jaar. Het viertal trekt al zeven jaar met
elkaar op.
Voor alle vier begon de liefde voor
Adamo pas goed met het optreden bij
Willem Duys in 1964. De Siciliaan zong
in dat tv-programma samen met zijn ou
ders, zusjes en broer de inmiddels
wereldberoemde song 'Vous permettez
monsieur'. Joke weet zich dat optreden
nog als de dag van gisteren te heirinne-
ren. "Nederland lag in één keer plat. Ook
het liedje 'Tombe la neige' viel hier in
goede aarde. Al vrij snel vergat Neder
land hem echter weer. Franstalige liede
ren zijn hier nu eenmaal niet zo populair.
Het viertal bleef de zanger hoe dan
ook trouw. Berna zegt dat hun houding
jegens Adamo in de loop van de jaren
wel is veranderd. "Als dertienjarige is zo
iemand een idool voor je. Niet dat ik ooit
echt hysterisch ben geweest, maar je
hebt wel een grenzeloze bewondering
voor zo'n man. Door hem jaren achter
een te volgen, wordt het echter steeds
meer een huisvriend". De man van Ber
ty, aanwezig bij het gesprek, merkt wat
schamper op dat het wèl een vriend is
die nooit eens langs komt.
Ze hebben hem inmiddels honderden
keren gezien. En hij hen ook. Berty ver
telt niet zonder trots dat Adamo het vier
tal' zijn Hollandse vriendinnen' noemt.
"Als een van ons vieren er niet bij is,
vraagt hij of er iets aan de hand is".
Voor het viertal is een optreden in
Olympia in Parijs het toppunt van genot.
De laatste keer dat hij daar optrad, in*
1983, hebben ze drie avonden achtereen
in de zaal gezeten. "Vóór de optredens
storen we hem niet. Hij moet zich dan
concentreren. Als hij zijn show heeft ge
geven wachten we hem natuurlijk wèl
op. Soms gaan we dan wat met hem
drinken".
Handtekeningen sparen ze niet meer.
"Dat stadium zyn we voorbij". Joke uit
Houten voegt daar echter aan toe dat ze
nog steeds nieuwe platen door hem laat
signeren. "Verzamel-lp's laten we niet
tekenen. Daar zit immers geen speciale
betekenis achter. Maar een nieuwe plaat
met liedjes waarin hij echt iets van zich
zelf heeft gelegd is natuurlijk niet 'af
zonder een handtekening en een op
dracht van hem".
Niet alleen bij optredens in theaters en
schouwburgen, ook bij tv-opnamen en
optredens voor de radio zit het viertal op
de eerste rij. Ze krijgen niet genoeg van
hem. Berty staat 's morgens zelfs extra
vroeg op (om half zes) om, vóórdat ze
naar haar werk gaat, de dag goed te kun
nen beginnen met een plaatje van Ada
mo. Platen hebben ze allemaal in over
vloed. Joke van Leeuwen spant de kroon
met ruim 200 lp's. Joke: "Ik heb nog
lang niet alle platen van hem. Heel veel
nummers zijn door hem ook in andere
talen zoals Japans en Turks op de plaat
gezet. Het is echter ondoenlijk óm
werkelijk alle platen van hem te verza
melen".
In 1984 kreeg de zanger, net terugge
keerd uit Duitsland en op het punt naar
de VS te vertrekken voor een optreden,
een hartaanval. Berna: "Ik hoorde het
toevallig op de radio. Ik kreeg het steen
koud. Dat lijkt misschien gek, maar zo
reageer je nu eenmaal als een goede
vriend van je iets overkomt". In de
maanden dat de zanger het ziekbed
moest houden heeft het viertal herhaal
delijk van zich laten horen. "We zijn niet
bij hem op bezoek geweest. We willen
hem privé met rust laten. We zijn geen
fans die zich aan hun idool vastkleven".
Ze claimen hem niet, maar het eerste
optreden dat Adamo na zijn ziekte gaf
moesten ze wèl zien. Om de tv-opnamen
van zegge en schrijven twee liedjes bij te
wonen, reisde het viertal naar Parijs:
"We moesten hem in levende lijve zien.
We hebben hem na afloop van de opna
men natuurlijk wèl op het hart gedrukt
het rustig aan te doen".
Abnormaal, om zoveel voor een zanger
over te hebben? Joke, Berty, Berna en
Joke vinden van niet. "Het is voor ons
een hobby. Heel veel mensen zijn wild
van voetballen en volgen hun club bij
elke thuis- en uitwedstrijd. Dit is net
zoiets. Het enige verschil is dat hij voor
ons vrijwel altijd een uitwedstrijd
speelt".
Als het aan het viertal ligt, komt er
voorlopig nog geen einde aan hun 'ma
nie'. "Zolang Adamo blijft optreden zijn
wij erbij. Hij is immers voor ons een goe
de vriend. Die laat je niet zomaar val
len".
doorMarkvanDijk
Het besluit viel in de zomer van
1975. Windkracht zeven op het IJs-
selmeer en de toen 24-jarige Frans
de Brune staat alleen aan dek aan
het stuurwiel van een klipperzeil
schip. Sindsdien heeft hij slechts
één doel in het leven: een historisch
vrachtschip onder zeil brengen.
Na zes jaar hard werken is hij bijna
halverwege. Zijn 25 meter lange Drentse
tjalk Hoop en Vrees is te vinden aan de
kade van het Leidse Galgewater. "Als ik
dit alles van tevoren had geweten, dan
was ik niet aan een gezin begonnen en
had ik helemaal voor een schip geko
zen", vertelt Frans de Brune (33) over
zijn uit de hand gelopen hobby. "Het
ergste wat mij kan overkomen is dat ik
dit werk niet kan afmaken. Het idee is
erg ingrijpend, maar op het water voel ik
me het best". Zijn levenswerk moet over
zes jaar zijn voltooid: dan kan hij wonen
en zeilen combineren en minder uren
gaan werken.
Van beroep zegt De Brune administra
tief medewerker te zijn. Hij beschouwt
de 40-urige werkweek op de afdeling
planning en controle in Schiedam van
de Nederlandse Aardolie Maatschappij
(NAM) als een noodzaak, ter financie
ring van zijn hobby. De restauratieklus
zal bij de voltooiing in 1992 anderhalf tot
twee ton hebben opgeslokt.
Turf
De tjalk met de fraaie godsvruchtige
naam Hoop en Vrees liep in 1901 van de
helling bij een Hoogeveense scheeps
werf. Het schip vervoerde turf uit Dren
te naar de Hollandse IJssel en bracht
stenen en veevoer mee op de terugweg.
In 1953 werd het zeiltuig eraf gehaald en
een dieselmotor ingebouwd. Ter vergro
ting van het laadvermogen is in de jaren
zestig het ruim met zeven meter ver
lengd. De familie De Brune kocht de
tjalk met de typische bolle kop en kont
in 1982 voor een halve ton en ging erop
wonen.
"We hadden een flat op de vijfde ver
dieping in Capelle aan den IJssel. Dat
beviel me maar niks. Zeker drie jaar was
ik in mijn vrije tijd al op zoek naar een
geschikt schip voor ons. België, Neder
land, ik heb er alle kleine havens afge
struind. Op een gegeven moment ben je
helemaal gek van die oude zeilschepen.
Ik had goede kennissen die zulke histo
rische bedrijfsvaartuigen opknapten en
het hele wereldje eromheen sprak me
erg aan".
Direct na de aankoop van de Hoop en
Vrees is het gezin De Brune erin gaan
wonen. Frans is met het schip naar Ca
pelle getuft en meerde daar af aan een
loswal. De huisraad van het gezin met
twee kinderen werd vervolgens in het
laadruim getakeld. Van flatbewoners
Frans de Brune uit Leiden: "Een toekomstdroom waarvan het begin al
realiteit is". (foto Holvast)
werden de De Brunes op slag een schip-
persgezin.
Moeder en Janneke (34) en de kinde
ren Bart (8) en Maaike (6) lijken het er
prima naar hun zin te hebben. En dan is
er nog Pierewiet, de manke parkiet van
de familie. De vogel liep een pootkwets-
uur op toen de kooi een tuimeling ma3k-
te bij een manoeuvre tijdens het varen.
"Een schip is net als een vrouw", zegt
Frans de Brune. "Je weet niet waar je
aan begint. Ik moet er alles voor opzij
zetten. De eerste jaren was het elk vrij
uurtje werken aan de boot. We moesten
er immers direct op wonen. Er was geen
excuus om niet aan de slag te zijn; zelfs
verjaardagen zijn destijds overgeslagen.
Nog steeds gaat een flink deel van mijn
maandinkomen er aan op". Frans is een
verdiener en heeft Janneke tot boots
vrouw benoemd.
Na aankoop van de Hoop en Vrees is
De Brune allerlei cursussen gaan volgen
om het karwei goed aan te pakken
heeft hij een las-certiflcaat gehaald en
liep hij een jaar mee in een opleiding
voor meubelmaker. "Zodra ik vond dat
ik er genoeg van wist, ben ik met de op
leidingen gestopt", vertelt de zeiler in
hart en nieren.
Ingekort
Voorts schafte hij vakliteratuur aan en
gaf zijn ogen en oren de kost. De Brune:
"Het voordeel van een ligplaats in een
historische haven als in Leiden is dat de
meeste kennis vlakbij te vinden is bij de
overige schippers. Je loopt gewoon even
naar je buurman". In de haven tussen de
Rembrandtsbrug en de Blauwpoorts-
brug liggen momenteel zestien opge
knapte bedrijfsvaartuigen in diverse sta
dia van restauratie. De historische haven
wordt overigens door sommige buurtbe-
i nog steeds juridisch bestreden.
Inmiddels is het casco van de Hoop en
Vrees aan de buitenzijde nagenoeg weer
in oorspronkelijke staat hersteld. Zo is
het schip een paar jaar geleden met zes
meter ingekort. Het interieur is allesbe
halve historisch verantwoord, vanwege
allerlei aanwezige moderne luxe. "Som
mige dingen kun je niet achterwege la
ten en daarom is er ook geen echt mu
seum van te maken. Zeker niet wanneer
je met je gezin op het schip woont", zegt
De Brune.
"Je moet toch wel toegeven aan be
paalde dingen. Maar de consessies bo
ven de waterlijn zijn zo klein mogelijk
gebleven", vertelt De Brune. De laatste
aanwinst van de restaurateur is hout
voor de twintig meter lange mast op het
schip. Een koopje. De hobbyist wil een
voormalige meerpaal in twee weken tijd
naar een diameter van 37 centimeter
schaven.
Het zeilend levenswerk van De Brune
vordert gestaag. Zijn kansen óp succes
en dus de voltooiing stijgen, vindt hij
zelf: "Ik heb het moeilijkste deel achter
de rug. De meesten die met zulke sche
pen in de weer zijn, redden het niet. Dat
komt door gebrek aan organisatie- en
doorzettingsvermogen of omdat hun hu
welijk op de klippen loopt. Zo'n klus
neemt toch wel tien jaar in beslag. En ik
heb het heel goed getroffen".
Een beroepsmatig schipper wenst De
Brune straks niet te worden. Over zes
jaar zoeken hij en zijn gezin een nieuwe'
thuishaven, dicht bij het IJsselmeer of
aan de Zeeuwse wateren. Niet om boot
ladingen toeristen rond te varen, maar
voor een goede besteding van de week
einden en de vakanties. De op den duur
lagere kosten voor het levensonderhoud
geven hem meer vrije tijd. De admini
stratief medewerker: "Het is een toe
komstdroom waarvan het begin al reali
teit is".
door Henriëtte van der Hoeven
"Toen we op een avond thuiskwa
men lag er een jonge spreeuw voor
de deur. Uit het nest gevallen of
misschien wel geduwd. Ik zeg tegen
mijn man: ga er alsjeblief op staan,
want ik kan het niet".
Omdat dit nu niet het beste begin lijkt
om over je dierenliefde te vertellen,
voegt Anne Pressl er direct aan toe: "Vo
gels worden vaak niet zonder reden uit
het nest geduwd, ze mankeren dikwijls
iets".
Maar haar echtgenoot kon het ook niet
over zijn hart verkrijgen de jonge
spreeuw uit zijn lijden te verlossen. Ei
genlijk begreep hij de heftige reactie van
Anne en zei dan ook enigszins verbaasd:
"Dat los jij toch wel even op?"
Hij wist niet wat hij zich op de hals
haalde want een jonge vogel vraagt bijna
nog meer aandacht dan een kind. Anne
Pressl: "Het betekende wèl dat het
beestje overal mee naartoe moest. Dat
was vaak een heel gedoe. Op een kruikje
mee in de auto naar m'n werk. Daar on
der een. warme lamp en steeds maar op
letten dat het niet wegvloog".
Toen de spreeuw wat groter werd,
ging hij Anne overal achterna. De
spreeuw was een deel van de familie ge
worden. Ging Anne met de trein mee,
dan reisde de spreeuw mee, in een mand
met een stuk vitrage erover. "Ik reisde
dan maar eerste klas dat was wat rusti
ger". Toen, op een kwade dag, gebeurde
wat Anne altijd had gevreesd: een kat
vergreep zich aan de spreeuw.
Klassieke fout
"Ik had er veel verdriet van", zegt An
ne. "En mijn man kon dat niet aanzien.
Hij nam me daarom mee naar een die
renwinkel om een vogel uit te zoeken.
We maakten de klassieke fout. We koch
ten een vogel waarvan we eigenlijk niets
wisten: een groene Amazone-papegaai.
Een papegaai is een heel sociaal dier dus
moet je, vooral als je werkt, behoorlijke
voorwaarden scheppen. Het duurde dus
niet lang voor we aan een tweede pape
gaai begonnen te denken".
De komst van de tweede papegaai is
een verhaal op zich. "In het begin van
ons huwelijk hadden we altijd ruzie over
de afwas. We besloten dus voor een af
wasmachine te sparen. Toen we het geld
bijelkaar hadden, gingen we op een don
derdagavond de stad in om zo hier en
daar eens te kijken. Bij twee zaken zijn
we naar binnen geweest en toen kwa
men we langs de dierenwinkel.... Het
werd geen afwasmachine maar een witte
kaketoe. Sindsdien hebben we ook geen
ruzie meer over de afwas gehad. We had
den bewust gekozen voor de kaketoe".
Anne, verpleegkundige van beroep,
stortte zich nu op alle mogelijke litera
tuur die over papegaaien ging. Er is
maar weinig, populair of wetenschappe
lijk, dat ze niet onder ogen heeft gehad.
En ondertussen breidde haar vogelfami
lie zich uit tot vijf stuks, want elke zielig
ogende papegaai kon op haar aandacht
rekenen. "Ik heb altijd wel aan de buren
gevraagd of ze het goed vonden dat ik er
nog een vogel bij nam, want ze maken
enorm veel herrie".
Wat Anne Pressl zo in vogels boeit, is
het contact zonder woorden, bijna zon
der mimiek, dat ze met vogels kan heb
ben. De papegaaien zijn dan ook eigen
lijk meer een toevallige dan een bewuste
keuze geweest. "Ik denk dat als je voor
keur uitgaat naar vogels, het er niet toe
doet welke vogel je kiest. Alle vogels
vragen een aparte benadering. Je moet
echt voor ze openstaan en veel geduld
hebben. Soms kost het wel twee jaar eer
je een goede relatie met een vogel hebt
opgebouwd. Een vogel is heel iets an
ders dan een kat of een hond".
Dat een relatie met en tussen vogels
niet altijd vlekkeloos verloopt, bewijst
het volgende verhaal.
De witte kaketoe, Lelletje genaamd,
bleek een echte aandachttrekker en een
flirt, maar ook jaloers en agressief. Hij
bestookte de gordijnen, en niet alleen in
huize Pressl, pikte de blouses van vrien
dinnen open, kortom, het was een last
post. Maar zogauw de lichten doofden,
bleef er van de booswicht weinig over:
hij was bang in het donker.
Zelfs zo erg dat Lelletje mee naar bed
moest en op Annes schouder sliep. In de
loop van de tijd leerde die zich voorzich
tig omdraaien, zodat de vogel rustig over
haar rug naar de andere kant kon lopen.
Uitslapen was er voor de Pressls in die
tijd niet bij, vogels hebben de nare ei
genschap zich te gaan roeren zodra het
licht wordt.
Wakker geworden, op zoek naar ver
tier, zette het beest op een ochtend z'n
scherpe snavel in een nog nèt zichtbaar
stukje snoer van de elektrische wekker.
Een verschrikkelijke knal en een licht
flits wekten de Pressls ruw uit hun
slaap. Aan het voeteneind van het bed
zat een dodelijk verschrikte kaketoe met
een geblakerd veren pak en een geha
vende snavel. De kaketoe verhuisde niet
lang daarna naar een familie waar de he
le dag iemand in huis was, waar hij alle
aandacht kreeg en toen waren de groot
ste problemen uit de wereld.
De inkrimping van het vogelparadijsje
begon toen het duidelijk- werd dat zich
een Amazone-paartje had gevormd. Om
dat papegaaien soms heel menselijke
trekjes hebben, ze zijn heel jaloers,
kreeg het jonge paar geen gelegenheid
de relatie te ontwikkelen.
Het papegaaien-paartje zorgde, toen
het rondom hun jonge geluk rustig was
geworden, voor twee nesten. De eerste
keer met drie jongen, de tweede keer
met twee. Wie nu denkt: nou dat is mooi
kassa - een Amazone-papegaai kost
toch altijd nog rond de duizend gulden -
komt bedrogen uit. "We hebben ze prak
tisch weggegeven", zegt Anne. "Je wilt
dat ze een goed thuis krijgen en dan doet
het geld er minder toe."
"Als ik thuiskom gaat de volière direct
open en mogen de papegaaien vrij rond
vliegen. Als het mooi weer is, mogen ze
ook naar buiten. Dan heb ik soms wel de
zenuwen, maar ze zijn altijd teruggeko-;
men. In huis volgen ze mij overal. Ze
zien mij als een soortgenoot en mijn man
als een rivaal".
Dat papegaaien vrij kunnen rondvlie
gen, vindt Anne een voorwaarde voor
een goede relatie met haar vogels. In de
loop van de tijd heeft ze een soort zesde
zintuig ontwikkeld voor het doen en la
ten van haar groene vrienden. Het komt
nog maar weinig voor dat een van de
twee een zachte landing in de pan met
bietjes maakt en daarna .heftig geschrok
ken langs het witte plafond fladdert. Al
leen de grill oefent een onweerstaanbare
aantrekkingskracht op ze uit. En hoe in
telligent ze ook zijn, het komt niet in ze
op de (hete) plaat te poetsen. Ze blijven
er, steeds van de ene poot op de andere
hippend, zitten totdat Anne ze eraf haalt.
Wie een Amazone-papegaai in huis
haalt en hem vrij wil laten rondvliegen
moet niet te veel aan een opgeruimde
kamer en z'n mooie spulletjes hechten,
want er gaat weieens iets kapot. Amazo
ne-papegaaien hebben bijvoorbeeld een
bijzondere voorliefde voor de achter
kant van de kast. Anne: "Normaal hui
zen ze in holle bomen, hier proberen ze
datzelfde effect te bereiken in de kast.
Kijk, ook hier (ze wijst op de hoek van
de bank), zijn ze bezig geweest".
In de loop der jaren is Anne een vraag
baak geworden voor mensen die een pa
pegaai willen kopen of er problemen
mee hebben. Meestal nodigt ze die bij
haar thuis uit, zodat ze in de praktijk
kunnen zien wat het verantwoord hou
den van een papegaai betekent.
"Over het vrij rondvliegen ontstaan de
meeste strubbelingen", zegt ze. "De een
kan het helemaal niet schelen of er iets
stuk gaat, de partner vindt dat vervelend
en dan heb je de problemen".
Ook voor uithuizige types is de pape
gaai nu niet het juiste huisdier. Anne:
"We zijn echte huismussen geworden.
Je kunt ze natuurlijk wel een paar dagen
alleen laten als je voor voldoende eten
en water zorgt, maar leuk vinden ze het
niet".
Voor de vakantie betekent dat: een
goed thuis zoeken. Liefst bij mensen die
zelf ook papegaaien hebben, want an
ders zou de logeerpartij wel eens het ein
de van een goede vriendschap kunnen
betekenen. Een ervaring van Anne: "We
hadden de vogels, ook de kaketoe, bij
vrienden met papegaaien onderge
bracht. Die hadden al gezegd ze geschei
den te zullen houden. Hun papegaaien
beneden, die van ons boven. Nou, toen
we na de vakantie de straat in kwamen
rijden zagen we het al: afgehaalde gor
dijnen. Ik zeg tegen mijn man, nou die
zijn flink bezig geweest. Komen we bin
nen, laat hun gastvrouw ons de linnen
kast zien: een groot deel van de achter
kant uitgepikt en een soort nest tussen
de lakens. Gelukkig tilde ze er niet zo
De papegaaien in huize Pressl gedra
gen zich als volwaardige gezinsleden en
bemoeien zich soms zelfs met de echte
lijke ruzietjes. Als er een woordenwisse
ling is, nestelt een van de papegaaien
zich op Annes schouder en blaast zich
op om haar echtgenoot te intimideren.
"En daar moeten we dan allebei weer zo
om lachen dat we onze onenigheid ver
geten", lacht Anne.
Op dat moment stapt de heer des hui
zes de kamer binnen. Het eerste wat hij
doet is een groot stuk tak pakken en de
vogels de volière in loodsen. Hij is nog
altijd als de dood voor papegaaien.
Anne Pressl uit Leiden: Een vogel is heel iets anders dan een kat of een
hond" (foto Wim Dijkman)
mm
'iL V
(v.ln.r.): "Laatst kreeg hij een
(foto Holvast)
Joke van Leeuwen, Berty van Kuilenburg, Berna Polij en Joke van Kasteren
hartaanval. We kregen het steenkoud"
