6,17%
Boodschap van
atoomgeleerde
KAPITAALMARKT-
RENTEREKENING
'Basementwoning' ook
voor sociale sector
Veel keus in meubels en woningtextiel
JAC
nutssnaarbanks
DE DICHT BU HUIS BANK
Bad ombouwen
tot whirlpool
DINSDAG 23 DECEMBER 1986
'Ontvoering begon in Rome'
TEL AVIV (GPD) - Het is Mordechai Vanunu die onlangs
Israels atoomgeheimen onthulde aan de Sunday Times op
nieuw gelukt gegevens naar buiten te brengen die de Mos-
sad (de Israëlische geheime dienst) angstvallig verborgen
had willen houden.
Bij de oprit van de rechtbank in Je
ruzalem maakte de verdachte met
drie op de binnenkant van de hand
geschreven zinnen (in het Engels)
duidelijk dat hij op 30 september
door de Mossad uit de Italiaanse
hoofdstad Rome was ontvoerd.
Vanunu drukte de hand tegen het
raam van de arrestantenwagen
toen hij de talrijke journalisten en
fotografen paseerde.
Over de wijze waarop de Mossad
de atoomtechnicus naar Israèl had
gekregen is de afgelopen weken
veel gespeculeerd. Aanvankelijk
luidde de algemeen aanvaarde ver
onderstelling dat Vanunu in Lon
den was gekidnapt. De Britse rege
ring en het parlement waren daar
over geschokt, maar konden uit
eindelijk niet in het openbaar be
wijzen dat het een en ander illegaal
op Britse bodem was geschied. De
Israëlische regering verzekerde
herhaaldelijk met klem dat de Brit
se wetten niet waren geschonden.
Volgens de in Londen verschij
nende krant 'Evening Standaard'
zou Vanunu op 30 september door
een voor de Mossad werkende
schoonheid met de naam Sindy,
naar het vliegveld in Londen zijn
gelokt met de bedoeling naar Ro
me te vliegen. Op de luchthaven
van de Italiaanse hoofdstad zou hij
vervolgens door Israëlische gehei
me agenten zijn ontvoerd. Hoe de
reis naar Israël verder was verlo
pen, vermeldde het artikel niet. In
navolging van de Britten zullen nu
de Italianen Jeruzalem om ophel
dering vragen. Volgens persberich
ten uit Rome zou de Italiaanse ge
heime dienst Vanunu's onthulling
hebben ontkend en hebben be
weerd dat de Israëli vanuit Parijs is
gekidnapt.
De veel besproken Israëli die ja
ren op Israëls enig nucleair onder
zoekscentrum in de Negevwoestijn
werkzaam was, zit sinds begin ok
tober 'ergens' in Israël gevangen
en is volstrekt van de buitenwereld
afgeschermd. Ook de rechtsproce
dures spelen zich achter zwaar be
waakte gesloten deuren af.Hoe
krampachtig en tegelijkertijd lach
wekkend Israël probeert de Vanu-
nu-affaire uit de publieke schijn
werpers te houden illustreerde de
oekaze van de militaire censor zon
dagavond. Niets van hetgeen jour
nalisten met eigen ogen op de
handpalm van Vanunu hadden ge
zien of uit zijn mond hadden ge
hoord, mocht worden gepubli
ceerd. De Israëlische kranten vol
stonden noodgedwongen met zins
neden als „Vanunu had drie zinnen
op zijn hand gekrabbeld die expli
ciete details bevatten over de ma
nier waarop hij naar Israël was ge
bracht". Daarmee moesten de le
zers in het democratisch Israël het
doen. Ook de buitenlandse pers
was gehouden aan het publikatie-
verbod.
Maar zoals het altijd gaat, en ze
ker in Israël, lekte het bericht bui
ten de grenzen uit. Dit keer naar de
'Evening Standard' en daarmee
naar de rest van de wereld.
Populariteit Lubbers taant
Dissidente en dichteres Irina Ratoesjinskaja en haar r
Engeland.
LONDEN (AP) - De Russische dis
sidente en dichteres Irina Ratoes
jinskaja heeft gisteren een brief ge
schreven aan partijleider Gorbats-
jov, waarin zij haar vreugde uit
spreekt over de vrijlating van And-
rei Sacharov en aandringt op de
vrijlating van 4.000 politieke ge
vangenen.
„Het is bemoedigend dat de
Sowjet-Unie eindelijk wordt geleid
door een man die begrijpt dat de
mocratie van essentieel belang is
voor ons land, zowel om morele als
economische redenen", schreef de
dichteres in haar open brief. Ra
toesjinskaja, die drieëneenhalf jaar
gevangen heeft gezeten wegens an
ti-Russische agitatie en propagan
da, werd in oktober onverwacht
vrijgelaten. Vorige week kwam ze
naar Londen met haar man Igor
Gorbatsjov
krijgt brief
dissidente
Gerastsjenko, een natuurkundige
die in de Sowjet-Unie actie voerde
voor de mensenrechten. Het echt
paar gaf maandag een persconfe
rentie.
Op de vraag waarom zij en ande
re dissidenten de laatste tijd zijn
vrijgelaten, zei Ratoesjinskaja dat
Gorbatsjov „slimmer en realisti
scher is dan andere autoriteiten".
De 32-jarige dichteres was van me
ning dat een grotere intellectuele
vrijheid in de Sowjet-Unie noodza
kelijk is omdat de wetenschap an
ders stagneert. Haar man zei dat de
Sowjet-Unie op het ogenblik 'flirt'
met het westen omdat de mogelijk
heden ontbreken het westen onder
druk te zetten. "Democratisering
kan alleen het gevolg zijn van pres
sie uit het westen".
Ratoesjinskaja is van plan een
boek te schrijven over de omstan
digheden in de vrouwenkampen.
Ook wil ze een kinderboek schrij
ven. Op de vraag waarom ze dissi
dente was geworden vertelde ze
dat ze toen ze vijf jaar oud was,
naar Afrika wilde als ze groot was,
om er de apen en krokodillen te
zien. „Ze zeiden dat ik dat niet zou
mogen. Ik vroeg: van wie niet, van
de krokodillen? Zij zeiden: niet de
krokodillen, maar onze autoritei
ten. En van die tijd af heb ik liever
met krokodillen te maken".
Kerstconcert
Aan de organisatoren van het
Kerstconcert in de Pieterskerk.
Eindelijk was het zover na de
veelbelovende krantestukken: het
Kerstconcert in de Pieterskerk.
Toen we er om kwart voor acht
kwamen, was er geen enkele stoel
meer vrij. We moesten zelf stoelen
slepen en deze konden we alleen
plaatsen achter een dikke grijze pi
laar. Ja, er was echt op ons gere
kend!
Enfin, ook al wil het oog ook wat,
je komt voor de muziek, dus allah.
En dan begint het concert. Je kijkt
in het zeer summiere programma
blaadje wat er komt en dat is maar
goed ook want te verstaan is de
muziek nauwelijk zo achter in de
kerk. De mensen om je heen heb
ben er kennelijk ook last van. Men
wordt onrustig, omdat het zeer
moeilijk is de aandacht erbij te
houden.
Gedesillusioneerd verlaten we in
de pauze de kerk. Het concert zal
best mooi zqn geweest, maar dan
waarschijnlijk alleen voor diege
nen die op de eerste rijen zaten. Ik
vond het heel kwalijk dat niet van
tevoren is bedacht dat een volle
Pieterskerk geluidsversterking be
hoeft en dat er kennelijk meer
kaarten waren verkocht dan stoe
len geplaatst.
Ik voel me zeer onbevredigd
hierover en behoorlijk bekocht,
ondanks de lezerskorting.
H. van Duyvenbode,
Rijnsburgerweg 139,
Leiden
De bewering dat het JAC onzorg
vuldig is bij het onderbrengen van
jongeren (Leidsch/Alphens Dag
blad van dinsdag 16 december)
schept ons inziens verwarring. In
het hele artikel wordt consequent
gesproken over 'het JAC', terwijl
het blijkt te gaan over het JAC Am
sterdam. De naam JAC zegt wat
over maatschappijvisie en doel
groep. Een JAC werkwijze is er
niet; de verschillende JAC's zijn
geheel zelfstandig.
DEN HAAG (GPD) - Van alle poli
tici geniet premier Lubbers nog
steeds het meeste vertrouwen van
de Nederlandse bevolking, maar
dat wordt wel minder. Hij eindigt
momenteel op de eerste plaats met
53 procent; in juni scoorde de pre
mier nog 62 procent. Lubbers
wordt op de voet gevolgd door
PvdA-fractieleider Kok (50 pet).
Dat blijkt uit een enquête van het
onderzoeksbureau Inter-View van
Maurice de Hond.
Premier Lubbers verliest niet al
leen vertrouwen bij de kiezers, van
PvdA en WD, maar ook bij zijn
eigen partij, het CDA. Het vertrou*
wen in Wim Kok is sinds juni met
zeven procent toegenomen. Vooral
bij de CDA- en WD-aanhang
scoorde Kok hoger.
Van de ondervraagden zei 28
procent vertrouwen te hebben in
CDA-fractieleider Bert de Vries.
Dat was in juni 40 procent. Minis
ter van economische zaken De
Korte krijgt het vertrouwen van 24
procent van de Nederlanders (was
32) en WD-fractievoorzitter Voor
hoeve 21 procent. Deze cijfers wer
den gisteravond bekendgemaakt
door de Vara-rubriek Achter het
Nieuws.
Binnenkort rapport Borssele
i Igor Gerastsjenko op bezoek bij premier Thatcher van
MIDDELBURG (ANP) - Het pro
vinciaal bestuur van Zeeland en de
aandeelhouders van de NV PZEM
verwachten zeer binnenkort van
de Nederlandse regering het rap
port te ontvangen van het inspec
tieteam van het Internationaal
Atoom Energie Agentschap
(IAEA) uit Wenen. Een team van
het IAEA heeft een onderzoek in
gesteld naar de veiligheidssyste
men en het management van de
kerncentrale in Borssele. Dat on
derzoek heeft bijna twee maanden
geleden plaatsgevonden.
Wanneer een jongere wegloopt,
en in een pleegadres wil, betrek
ken wij dit van een pleeggezin-cen
trale. Deze centrale heeft meerdere
gesprekken met zo'n adres gehad,
informatie ingewonnen bij de
Raad van de Kinderbescherming
en het justitieel documentatie re
gister voordat een adres wordt
goedgekeurd.
Wanneer een jongere geplaatst
is, zorgen wij voor de begeleiding.
Dit houdt in dat we in ieder geval
gedurende de beginperiode twee
gesprekken per week hebben; een
met het opvangadres en de jongere
en een met de jongere alleen. In on
derling overleg kan dit na verloop
van tijd worden afgebouwd of
overgedragen.
Laurens Korthout
Josee Wokke
JAC Leiden
ADVERTENTIE
Een spaarrekening waarbij het tarief
is gekoppeld aan de rente op de kapi
taalmarkt.
Dit tarief wordt maandelijks vastge
steld. Het tegoed is dagelijks opvraagbaar
met 2% retourrente.
Het minimumsaldo bedraagt f 1.000,-.
Het rentepercentage
voor de maand
januari is:
u\_> aagi 11.UUU,-
In de nog onbebouwde drie
hoek van het plan 'Jan Steen
laan', omringd door de Werk
plaats van Kees Boeke, het
Nieuwe Lyceum en de hockey
velden van SCHC in Bilthoven
zijn als demonstratieproject
veertien 'basement-(kelder-)
woningen' gebouwd, die met
zonne-energie worden ver
warmd.
„Het idee van de woningen is
Amerikaans", vertelt achitect Ja
cob van Ringen uit Leek. „Maar we
hebben het naar Nederlandse
maatstaven omgebouwd. Dat
houdt in dat de kwaliteit van som
mige materialen bij ons hoger ligt
en voor andere in Amerika een an
dere maatstaf geldt".
Het plan is als demonstratiepro
ject opgenomen in het kader van
het Prego-plus-programma van de
NEOM (Nederlandse Energie Ont-
wikkelings Maatschappij BV). Het
werd ontwikkeld door de Hilver-
sumse projectontwikkelaar Johan
Matser en Wilma Vastgoed BV en
verder werkten ook de KEMA en
het Utrechtse elektriciteitsbedrijf
PUEM mee.
Van Ringen: "Uitgangspunt van
mijn 'vertaling' van het Ameri
kaanse ontwerp is: energiebespa
ring, gekoppeld aan comfortverbe-
tering. Daarbij heb ik ernaar ge
streefd om in plaats van de gebrui
kelijke indeling van wonen op de
begane grond en slapen op de eer
ste verdieping een alternatieve
doorsnede te maken.
In de traditionele woning wordt
de lichtinval in de woonkamer be
paald door het glas in voor- en ach
tergevel. Dit geeft in het algemeen
grote licht- en contrastverschillen.
Van Ringen: „Bij een woning
waarin het licht ook via het pla
fond kan binnenstromen stijgt het
totale lichtniveau. Wanneer je dit
effect in de woonruimte wil benut
ten, dan zou je op de slaapetage
moeten wonen en op de begane
grond slapen".
Deze indeling wordt verwezen
lijkt door de slaapetage half ver
zonken - volgen het in Amerika
veel voorkomende principe van
een 'basement' - uit te voeren. Van
Ringen: „De woonetage blijft daar
bij makkelijk bereikbaar en biedt
het voordeel van een goed uit
zicht". Volgens de jonge Gro
ningse architect kan dit principe
moeilijk in steen worden uitge
voerd. „Jekrijgtdan al snel een 'kel-
der'-constructie met een onbeha
gelijk sfeertje en klimaat. Boven
dien is de ruimte in steen moeilijk
te isoleren. Wanneer je hetzelfde
doet in houtskeletbouw dan ver
valt dit nadeel en kan tevens de
luchttemperatuur, bij een gelijk
blijvend comfortgevoel, lager
zijn".
door
Nelly Jacobs
Door het slapen naar het base
ment (kelder) te brengen, ontstaat
ook de mogelijkheid om een onge
deelde woonruimte te creëren met
het voordeel van een ongehinderde
lichtinval. „In de doorsnede heb ik
dat vertaald door de toepassing
van een hellend dak en een vertica
le lichtstrook bij de 'ontmoeting'
van de beide dakvlakken", legt
Van Ringen uit. De gehele hout
constructie van dak- en binnen
werk heeft veel weg van de rdnde
vormen die door architecten uit de
anthroposofische school worden
gebruikt. "Dat is me al verweten",
geeft Jakob van Ringen toe, "maar
het is puur toeval en heeft niets
met de leer van Rudolf Steiner te
maken". Het hout dat veelvuldig in
deze woningen is gebruikt, komt
uit Canada.
Serre
In het ontwerp is een geheel uit
glas opgetrokken serre opgeno
men, waarvan de vloer zich op
maaiveldniveau bevindt. „Een
schitterende plaats om planten te
kweken", meent Van Ringen. De
serre wordt via een inwendig trap
je toegankelijke gemaakt. Hiermee
wordt al binnen de woning de rela
tie tussen maaiveld en woonniveau
gelegd. Ook de entree van de wo
ningen ligt op maaiveldniveau en
geeft door middel van twee trap
pen toegang tot de woon- en slaap
etage. Van Ringen: „Om het driedi
mensionale aspect te versterken en
daarbij in de 'kelder' zowel een
ruimtelijke werking als daglicht te
verkrijgen is een centrale vide
geïntroduceerd".
„Hout is warm en milieuvriende
lijk. Bovendien is het een materiaal
waarvan de produktie gemakkelijk
in stand kan worden gehouden
door herbeplanting en daarnaast
heeft het een grote recyclingwaar-
de", somt Van Ringen de voordelen
van houtskeletbouw op. Hij noemt
het een ideaal materiaal om mee te
bouwen. Voor de afwerking van de
buitenzijde van de huizen is even
eens gekozen voor hout en wel uit
verticaal aangebrachte western red
cedar schroten. Alleen het boven
het maaiveld gelegen deel van de
slaapetage is met baksteen afge
werkt.
Aan de straatkant worden de wo
ningen voorzien van drie zonnepa
nelen, die de zonnewarmte opvan
gen en van de collector naar het op-
slagvat in de woningen brengen.
De woningen worden in principe
uitgevoerd met een indirect gasge
stookte luchtverwarming. Dat wil
zeggen dat de te verwarmen lucht
niet rechtstreeks door de brander
wordt verwarmd, maar dat er een
tussenliggend medium - in dit ge
val water - wordt toegepast. Het
water in de ketel wordt verwarmd
waarna ze via een warmte/lucht
wisselaar aan de transportlucht
wordt afgegeven.
Geen gas
„Enkele woningen hebben zelfs
helemaal geen gasaansluiting",
vervolgt Van Ringen, „zij maken
deel uit van een speciaal project
van de PUEM en hebben alleen
een elektrische installatie". De ar
chitect wil een slag om de arm hou
den over het totale energiever
bruik van de woningen: „We den
ken aan 1000 m3 per jaar, maar dat
hangt van zoveel factoren af en van
persoonlijke wensen van de bewo
ners. het is wel de bedoeling dat de
eerste jaren metingen verricht wor
den naar het energieverbruik.
Daartoe worden computers in de
woningen geïnstalleerd.
Zowel het ministerie van Volks
huisvesting als van Economische
Zaken zijn geïnteresseerd in deze
houtskeletbouwwoningen. Rin
gen: „Van volkshuisvesting heb
ben we het verzoek gekregen om
deze woningen ook nog eens te
vertalen naar de sociale woning
bouw. Daar zijn we mijns inziens
in geslaagd. In deze huizen blijft
ook het principe van de serre en de
halfverzonken slaapkamers ge
handhaafd.
Werkblad wordt
ontbijttafel
Met een simpele handomdraai is
het keukenwerkblad van Allmilmö
te veranderen in een comfortabele
ontbijtplaats voor 2 tot 4 personen.
Dit werkblad bestaat uit twee zich
boven elkaar bevindende lagen
waarvan de bovenste in normale
stand de kookplaat bedekt. Vooral
in open keukens een fraai ogende
en praktische oplossing. Door het
bovenste gedeelte een kwartslag
naar buiten te draaien ontstaat een
ontbijtplek voor 2 personen en bij
een zwenking van een halve slag
zelfs voor 3-4 personen.
De constructie is berekend op
een zware belasting en draait om
een in het keukenelement inge
bouwde as.
Opvallend
ken.
1 de woningen is de serre, de hellende daklijn en de lichtstrook van beide dakvlak-
Er is een methode op de markt ge
bracht waarmee het mogelijk is om
van een normale badkuip een brui
sende whirlpool te maken: het
Cleopatra Spa-System. Dit sys
teem bestaat uit een blower, verde
ler, leidingen, inspuiters en een
elektronisch bedieningspaneel.
Met dit complete systeem veran
dert een ligbad in een whirlpool.
Het systeem zit verpakt in een
doos, voorzien van een duidelijke
montagehandleiding en is geschikt
voor zelfmontage.
Een bijzonderheid is de bestu
ring van het systeem. Deze bevindt
zich op de badrand in de vorm van
een bescheiden plat paneeltje.
Dynapic is de naam van deze be
dieningseenheid. Dit schakelsys
teem werkt via drukgevoelige
kristallen. Een lichte beroering
met de vinger schakelt de motor in
een van de drie gewenste snelhe
den en het bad wordt krachtig met
lucht geïnjecteerd.
van Ouwerkerk
De gemiddelde Nederlander
hecht grote waarde aan de
verfraaiing van zijn woning.
Oriz huizen moeten, zowel van
binnen als van buiten, er zo
goed mogelijk uitzien. Geble
ken is dat wij meer geld uitge
ven aan ons interieur dan de
meeste andere Europeanen.
We stellen hoge eisen aan het
'Hollandse binnenhuisje': het
moet leefbaar, bruikbaar en bij
voorkeur netjes zijn. Vooral
aan de 'gezelligheid' wordt
prioriteit gegeven.
Het inrichten van een woning is
niet alleen het plaatsen van meu
bels; er komt echt wel iets meer bij
kijken. De verlichting bijvoorbeeld
en de kleuren zijn van grote bete
kenis voor een sfeervol geheel. De
coratieve voorwerpen kunnen in
een interieur ook veel daartoe bij
dragen.
De kunst is om de karakters van
vormen, materialen en kleuren, die
u tot een geheel gaat samenvoegen,
met elkaar te laten harmoniëren.
Gelukkig weten de meeste mensen
goede kwaliteit en een mooie
vormgeving wel te waarderen. Het
meubilair moet echter niet alleen
fraai zijn; minstens even belangrijk
is de functie van de meubelen.
Wanneer u aan veranderingen
toe bent of u gaat uw huis helemaal
nieuw inrichten, zijn hier enkele
suggesties in het kader van de hui
dige trend. Het kenmerk van het
moderne interieur is warmte,
romantiek en een tikje nostalgie.
Vooral het ambachtelijke 'bóeren-
meubel' blijkt populair te zijn.
Er worden veel natuurlijke mate
rialen gebruikt, zoals hout, pitriet
en marmer. Voor het textiel wordt
veelal katoen en linnen gekozen,
zowel voor gordijnen als voor meu
belstoffen. Daarnaast zyn er 'zacht
aanvoelende' stoffen van matte ve-
loursachtige materialen. Bij dit
soort meubelen passen stoffen met
prints van bloemen, varens en pa
radijsvogels. De pitrieten meube
len zijn doorgaans transparant ge
lakt, zij houden dan hun natuurlij
ke kleur, maar ook wel in een of
andere moderne tint.
Zoals gezegd, tot de motieven
van de nieuwe trend behoren ro
mantische, bloemrijke stoffen met
een bedrukte satijnglans, zowel ge
schikt voor de eigentijdse als voor
de antieke woninginrichting. Hele
maal nieuw zijn de vervaagde des
sins van in- en uitelkaar lopende
blokjes en rechthoekjes.
De uit de jaren '50 bekende
Egyptische hiëroglyfen zien we
hier en daar ook weer opduiken.
Smaakvol zijn tevens de huidige
Peruaans aandoende motieven.
Het is echter wel oppassen gebla
zen dat het geheel, door de vele
keuzemogelijkheden, niet al te
bont wordt. Te veel motieven kun
nen benauwend werken!
Bedenk wel dat het allernieuw
ste en het 'allermooiste' niet altijd
Eigen smaak combineren met trends.
bij de smaak en het karakter van u
en uw huisgenoten past. Meubelen
en ook woonaccessoires zyn een
kwestie van smaak en gevoel. In
dertijd aangeschafte spulletjes, die
uzelf mooi vindt of waaraan een
bepaalde herinnering kleeft, moet
u niet zomaar wegdoen; het zyn
juist deze zaken die mede uw per
soonlijkheid onderstrepen.
De decoratieve voorwerpen zo
nu en dan verwisselen kan het inte
rieur ineens een heel ander effect
geven. Het plaatsen van mooie fa
miliestukken is een zweem van
nostalgie, welke gelukkig altijd zal
blijven. Ten slotte: Goede voorlich
ting door een vakman is altijd aan
te bevelen. Diens adviezen mogen
echter nooit geheel en al ten koste
gaan van uw eigen smaak en in
zicht.
