Veilig vuurwerk bestaat niet Kwaliteitsrookworst in opmars Tips voor ontsteken vuurwerk Voorzichtigheid geboden bij gebruik haardrogers Met cirkelzaag moet je om kunnen gaan Consument MAANDAG 22 DECEMBER 1986 PAGINA 11 ENGELENHAAR Engelenhaar - ik weet niet hoe het bij u zit, maar voor mij is dat een van de intrigerendste woorden uit mijn jeugd. Je handen tintelden vreemd, nadat je het samen met moeder door de kerstboom heen had geweven. Vragen waar geen pastoor antwoord op kon geven, hielden je bezig. Hoe kwam dat haar hier? Liepen de engelen nu allemaal kaal rond in de hemel? Hadden ze zich misschien de haren uit het hoofd getrokken van spijt omdat zy niet meer op aarde mochten zijn? Dat zou best eens kunnen. Want de aarde was een plaats waar wel wat viel te beleven zo omstreeks Kerstmis. Het begon al met het kerstpakket. Mijn vader waarschuwde ons in het begin van december dan wel dat wij ons niet blij moesten maken met een dooie (Kerst)mus, maar als we hem door de vlagen natte sneeuw zagen aankomen met een doos onder de snelbinders, hadden we toch altijd weer het idee dat er weldra een schat in ons huis zou worden binnengedragen. En ja, dan viel het nogal tegen. Wat moest je als kind met een fles Spaanse wijn, een blik perziken en een Edammer kaasje? Maar goed, vader zag zijn baas tenminste weer een beetje zitten, iets dat de kerstsfeer zeker ten goede zou komen. Tegen vijven mocht je mee naar het plein. Daar stonden de kerstbomen. Ze werden bewaakt door een man die iets eenzaams had in zijn blik. Verbeten spijkerde hij met de achterkant van zijn bijl het kruis vast aan de boom die mijn vader kocht. Naarmate de avond vorderde, werd het steeds kaler om hem heen. Als hij weg was, zag je soms oude mensen op het plein zoeken naar wat takken voor boven een fotolijstje, takken waarvan de naalden tot diep in het nieuwe jaar rakelings langs geliefde gezichten zouden blijven vallen. Hadden we de kerstboom eenmaal samen naar huis gesjouwd, dan werd 'de volle doos die niets woog' tevoorschijn gehaald. Daarin, omwikkeld met vloeipapier, lagen de ballen en - niet te vergeten - de piek. Mijn moeder hing de ballen op, mijn vader sneed de boomtop op maat voor de piek, mijn broer zorgde voor de verlichting, en ik mocht de lametta zwierig over de boom heen draperen. Het engelenhaar kwam het laatst. Samen met mijn moeder bracht ik de mist aan die de flonkering draaglijk voor het oog moest maken. Mensen die niet oud waren en toch geen boom 'namen', werden in onze buurt als spelbrekers beschouwd. Je hoorde een boom te hebben. Het tafeltje waarop hij werd neergeplant, moest vlak naast het raam staan, zodat voorbijgangers goed zicht zouden hebben op die bakens van gezelligheid. Als je na het optuigen van de kerstboom eindelijk de slaap had gevat, haalden de kerkklokken je er weer uit. Dan ging je naar de nachtmis. Wanneer je, onder die bronzen galm, met je ouders over de beijzelde straat naar de kerk toeliep en uit alle hoeken en gaten mensen tevoorschijn zag komen die ook die richting uit gingen, was het net alsof je deel uitmaakte van een geheim genootschap. Deze mensen, die in de nacht weer en wind trotseerden, waren dat die bibberkinnen die elke zondag vooraan in de kerk zaten? Het voorportaal van de kerk leek wel een spelonk. God was groot, maar de schaduwen van de mensen daar waren reusachtig. En dan de liederen die werden gezongen! Dat was wel even wat anders dan dat saaie Latijn, waarin de klinkers zich om de regel aartslui uitrekten. Daags na Kerstmis brak de kerstbomenjacht los. Troepen jongens trokken door de buurt om de bomen die reeds by de asbak stonden op te halen voor de gemeentereiniging arriveerde. Hadden ze er een flink stel te pakken, dan werden ze op binnenplaatsjes of platjes verborgen tot aan Oudejaarsavond, de avond waarop ze in brand werden gestoken. En wee degene die de schuilplaats aan de politie verraadde. Die had het niet best. Bij ons thuis ging de boom op de dag na nieuwjaar vanaf driehoog naar beneden. Een korte luchtreis, een klap, en de boom was al zijn groen kwy t. Zo'n roemloos einde - dat was wel even wat anders dan die skiérs op de springschans in Garmisch-Partenkirchen. Hoe die in de lucht hun houding wisten te bewaren! Maar neerkomen deden ze natuurlijk net zo goed. Misschien waren het wel engelen die nog geen zin hadden in een kale kop. ANGELA PINNEBERG OBOOQBBBBBBBeo:, Gebruik vuurwerk van goede kwaliteit. Koop het by een be trouwbare winkelier met ver gunning. Koop alleen vuurwerk voorzien van een gebruiksaanwijzing in de Nederlandse taal en léés die gebruiksaanwijzing. Koop zo min mogelijk knalwerk zoals rokjes, donderbussen, ze venklappers e.d. Door hun on voorspelbaar gedrag zijn ze ronduit gevaarlijk. Koop liever siervuurwerk, zoals zonnen, vuurpijlen, serpetinebommen, enz. Zoek een veilige plaats voor het afsteken van vuurwerk. Uiter aard altijd buitenshuis. Houd ra men en deuren dicht. Let ook op die van de buren. Houd toeschouwers in de gaten. Laat ze liefst achter u gaan staan, minimaal op zes meter af stand van de plaats waar het vuurwerk wordt ontstoken. Plaats vuurpijlen in flessen, gevuld met zand of graaf de fles half in de grond. Ontsteek vuurwerk met een si gaar of sigaret. Gebruik geen lu cifers. Weigert de lont, dan nooit vuur werk opnieuw proberen te ont steken. Weigerachtig vuurwerk is levensgevaarlijk. Gooi nooit met ontstoken vuur werk. Denk aan uw eigen han den en de ogen en oren van een ander. Houd vuurwerk niet in uw zak ken. Bewaar het nooit bij open vuur, maar in een blikken trom mel, sluit die trommel af. Houd vuurwerk droog. Natge- worden vuurwerk dat gedroogd is en opnieuw ontstoken wordt, is absoluut onbetrouwbaar. Steek elk stuk vuurwerk apart En ten slotte; denk om de huis dieren. OOOOOOBBOBBBBBBB wegspringende vonken over lange re afstand - tot zo'n zestig centime ter - een hoge temperatuur, het geen tot in brand raken van kle ding of tot brandwonden kan lei den. Water Directeur Van der Putten naar aanleiding hiervan: „Nogmaals veilig - kinder - vuurwerk bestaat niet en koudvuur dus ook niet. Je kunt daarvoor nooit te vaak waar schuwen. Mocht zich onverhoopt toch een ongeluk voordoen, waar bij brandwonden worden opgelo pen, handel dan als volgt. Doof het vuur, koel de brandwond af met water, dek de wond zo steriel mo gelijk af, maar smeer er niets op en vervoer de patilent zittend naar een arts of ziekenhuis". „Eigenlijk zou vuurwerk nooit door kinderen mogen worden afge stoken. Houd ze liever binnen, want een ongeluk is zo gebeurd. En verbied ze na de jaarwisseling vuurwerk dat weigerde en op straat ligt alsnog af te steken. Want een ongeluk zit in dit geval vaak in een klein lontje...". Of zoals Frizzle Sizzle en George Davis op de videoclip zingen: „Zo ben je gezond, zo ben je ge wond...". Rookworst met kwaliteitsmerk. <*>to gpd> Rookworst voorzien van het officiële Rijkskwaliteitsmerk is in opmars. De Stichting Nederlandse Vleeswarenkon- trole (NKV), een onafhankelijke instel ling, verwacht dat gedurende het nu bij na afgelopen jaar meer dan vier miljoen kilo van dergelijke rookworst zal blijken te zijn verkocht. Dat is het dubbele van de hoeveelheid die in het eerste jaar van het bestaan van het kwaliteitsmerk is af gezet. De eerste rookworsten voorzien van het Rijksmerk voor extra kwaliteit kwa men half september 1982 op de markt. Volgens het NVK is het marktaandeel (op de huishoudelijke markt) van deze rookworst nu zo'n 35 procent. Het Produktschap voor Vee en Vlees is bezig met een publiciteitscampagne om meer bekendheid te geven aan het kwaliteitszegel. De belangrijkste eisen waaraan rookworst moet voldoen wil het voor dit zegel in aanmerking komen zijn: goed van smaak, geur en kleur, geen toevoegingen van zetmeel en vlees vreemd eiwit, een beperkt vetgehalte (maximaal 35 procent), een goed gehalte aan echt mals vlees van rund en varken (geen paardevlees). De kwaliteitsregeling is gebaseerd op de landbouwkwaliteitswet. De feitelijke eisen van het produkt zijn vastgesteld in een verordening van het Produktschap voor Vlees en Vis. De onafhankelijke Stichting Nederlandse Vleeswarenkon- trole is belast met de controle en het toe zicht op de naleving van de gestelde ei- De consument kan aan de verpakking zien of er een rookworst inzit waaraan het Rijksvleeswarenmerk is toegekend. Het kwaliteitszegel ziet er als volgt uit: een rondje met daarin de tekst 'Holland Extra Kwaliteit' en de hoofdletter 'E' is een door twee leeuwtjes gesteund wa pen. Er wordt naar gestreefd dat op alle rookworstverpakkingen die het kwali teitszegel voeren, uitleg wordt gegeven over de betekenis van dit merk. De be doeling is ook dat daarvoor in aanmer king komende onverpakte rookworst wordt voorzien van een label met daarop het waarmerk én de uitleg. Het gaat om een vrijwillige kwali teitsregeling. Er wordt dit jaar door 17 producenten van rookworst aan meege daan, waarvan er 10 tot de grotere fabri kanten gerekend kunnen worden. In Nederland wordt jaarlijks 18 mil joen kilo rookworst geconsumeerd. Hiervan wordt 11 miljoen kilo direct af gezet op de huishoudelijke markt. Van deze 11 miljoen is dus 4 miljoen kilo voorzien van het kwaliteitszegel. Haardrogers drogen over het algemeen goed. Maar by het drogen van haar is wel enige voorzichtigheid geboden. Dat blijkt uit een onderzoek van de Stichting Vergelijkend Warenonderzoek naar tien eenvoudige handhaardrogers, zeven mo- delleerdrogers en vier droogkappen. De geteste haardrogers variëren in prijs van 25 tot meer dan 100 gulden. Bij het haardrogen is voorzichtigheid geboden, omdat bij te heet drogen de haarpunten kunnen splijten. Ook moet worden opgepast voor oververhitting van het apparaat. Oververhitting kan op treden als de luchtstroom wordt belem merd. Bij een aantal apparaten leverde een deels belemmerde luchtstroom pro blemen op. Het door fabrikanten opgegeven vermo gen van een cirkelzaag zegt niet alles over de prestaties. Dat constateert de Stichting Vergelijkend Warenonderzoek na een onderzoek. In vergelijking met een vorig onderzoek zijn de veiligheids voorzieningen verbeterd. Maar bij on oordeelkundig gebruik blijft gevaar voor lijf en vooral voor leden bestaan. VWO onderzocht 18 handcirkelmachi- nes, samen met de Belgische, Britse en Westduitse consumentenorganisaties. Voor de consument zijn tegen aantrek kelijke prijzen redelijke zagen te koop. De prijzen van de geteste apparaten lo pen uiteen van 145 tot 445 gulden. De goedkoopste apparaten zyn beslist niet de slechtste. Ze zijn alleen niet opgewas sen tegen al te dik zaagwerk. Volgens VWO zouden de gebruiksaan wijzingen van de cirkelzagen nadrukke lijker op mogelijke gevaren moeten wij zen. Verder is het de fabrikanten nog steeds niet gelukt machines op de markt te brengen die minder lawaai produce ren, zo blijkt uit het onderzoek. Het droogeffect van een haardroger hangt af van de temperatuur en de snel heid van de lucht. Ook persoonlijke fac toren zoals lengte en dikte van het haar en de handigheid waarmee de droger wordt gehanteerd, zijn van invloed op hoe snel het haar droog is. Verder bleek bij de beoordeling van het gebruiksge mak van de apparaten dat met name kammen en borstels van modelleerdro- gers niet altijd even prettig in het ge bruik zijn. Twee droogkappen stonden op een standaard en vertoonden een nei ging tot kantelen. Op een enkele uitzon dering na zijn de apparaten wel aan de lawaaiige kant. Ze produceren bijna evenveel geluid als een moderne stofzui ger. onder redactie van Raymond Peil en Conny Smits Elke dag mag De shampoos voor elke dag kunnen zon der angst dagelijks worden gebruikt, wanneer men dat nodig acht. De Keu ringsdienst van Waren in Enschede heeft onlangs honderd merken gecon troleerd en deze bevatten althans zo wei nig dioxane (een oplosmiddel dat by de produktie wordt gebruikt) dat de stof geen enkel effect heeft op het menselyk lichaam. In West-Duitsland werd enkele weken geleden gewaarschuwd tegen dioxane in shampoo omdat een bepaalde hoeveel heid neus- en leverkanker tot gevolg kan hebben. Uit het onderzoek van de keu ringsdienst is gebleken dat 1 procent dioxane in drinkwater gevaar kan ople- In 90 procent van de onderzochte shampoos zat een miljoen keer minder dioxane dan de toch al onschuldige 0,01 procent en in de andere merken maxi maal 10.000 keer minder dan dit percen tage. "Zo ben je gezond, Oudejaarsnacht 0.00 uur. Daar hoort vuurwerk bij. Feestelijk en mooi. Maar he laas blijft het niet altijd feestelijk en mooi. Vuur werk kan ook veel narig heid veroorzaken en het blijft niet altijd bij betrek kelijk onschuldige ongeluk jes. Bij elke jaarwisseling, je kunt als het ware de klok er op gelijk zet ten, is het weer raak. Het uitluiden van het oude- en het begroeten van het nieuwe jaar luidt steeds op nieuw voor honderden mensen in ons land een afgrijselijke periode in. Terwijl de laatste van de twaalf slagen van de klok nog maar nau welijks zijn verklonken in het nachtelijk duister en een heildronk is uitgebracht op een toch vooral gelukkig nieuwjaar, hebben de eer ste ongelukken zich steevast al voorgedaan. In totaal moeten elk jaar rond de jaarwisseling ongeveer tweedui zend mensen medisch worden be handeld. Het grootste deel van de slachtoffers is tussen de tien en vijftien jaar. Daarnaast worden jaarlijks nog eens zo'n vyftig men sen in ziekenhuizen opgenomen met oogletsel, afgerukte ledema ten, beschadiging aan het gehoor en brandwonden. In een niet-aflatende poging het aantal vuurwerkslachtoffers terug te dringen hejeft de Nederlandse Brandwonden Stichting in Bever wijk ditmaal naar een eigentijds middel gegrepen: een videoclip over de gevaren van vuurwerk. „Je moet je publiek zien te boeien bij het overbrengen van je bood schap", zegt directeur Fred van der Putten van de stichting. „En met alleen folderverspreiding red je dat niet. Bovendien moet je in die boodschap de taal van je doelgroep spreken. In dit geval de jeugd dus". Onberekenbaar In een ogenschijnlijk vrolijke en in elk geval regelrechte disco- stamper van drieëneenhalve mi nuut - met tussendoor beelden van brandwonden - bezingen de mei dengroep Frizzle Sizzle en jeugdi dool Georgie Davis de gevaren en de gevolgen van het toch altijd on berekenbare vuurwerk. Directeur Van der Putten van de Nederlandse Brandwonden Stich ting bevestigt de juistheid van de titel van die videoclip. „Inderdaad; veilig vuurwerk bestaat niet. Dat is een fabeltje. Een veronderstelling, die zo gauw mogelyk moet worden uitgeroeid. Want, laten we wel zyn, hoe ontstaan anders al die onge lukken..."? LITERATUUR in Leiden op Nieuwe Rijn 13 bij BOEKHANDEL KOOYKER door Rob Hirdes Vaak door het onzorgvuldig en onnadenkend omgaan met vuur pijlen, voetzoekers, zevenklappers, rotjes, gillende keukenmeiden, Bengaals vuur en wat dies meer zij. In ruim een kwart van alle gevallen worden onschuldige omstanders getroffen door het weggooien van ontstoken vuurwerk. Uit een uitgebreid onderzoek, vorig jaar gehouden door de Ne derlandse Brandwonden Stich ting,, is trouwens naar voren geko men dat veertig procent van alle geregistreerde vuurwerkongeval len zich voordoet in zogenaamde .verboden' perioden. Op dagen dus, waarin het vuurwerk niet ver kocht had mogen worden; laat staan afgestoken. Nog wat percen tages, ontleend aan datzelfde on derzoek. Van de verwondingen be stond 45 procent uit brandwonden, 35 procent uit oogbeschadigingen, en 5 procent uit gehoorbeschadi- gingen, terwijl het resterend per centage uit 'overige' verwondingen bestond. In de helft van alle geval len werd het gezicht getroffen en dat gebeurde in 45 procent door zo genaamd ontploffend vuurwerk, zoals rotjes en zevenklappers. Al weer in 45 procent ontstonden de verwondingen door het aansteken van het vuurwerk, 10 procent door het opnieuw aansteken en 35 pro cent van de slachtoffers werd ge troffen door rondvliegend vuur werk. Maar genoeg cijfers. Siervuurwerk Van der Putten: „Door gezamen lijke inspanning van onder andere de Stichting Consument en Veilig heid en onze stichting is het aantal ongevallen de laatste jaren dras tisch verminderd. Maar naast pre ventie-voorlichting zijn daar ook een verlegging van de aard van het vuurwerk - van knal- naar meer siervuurwerk - debet aan. terwijl er in de loop der jaren in deze bran che tevens wat minder is omge zet". In het kader van die preventie- voorlichting wordt de videoclip van de Nederlandse Brandwonden Stichting in elk geval op 24 decem ber via Socutera op de televisie uit gezonden, terwyl hij verder aan al le omroepen is aangeboden. Bij de produktie ervan is heel bewust ge kozen voor de meidengroep Frizzle Sizzle, die vorig jaar nog ons land tijdens het Eurovisie-songfestival vertegenwoordigde. Ivo Niehe, die de videoclip produceerde, over de keuze van de meidengroep: „In de eerste plaats moest de muzikale, waarschuwende boodschap in goed verstaanbaar Nederlands worden gezongen. En daarnaast is voor een damesgroep gekozen om vooral jongens te bereiken. Want onder hen vallen de meeste vuur werkslachtoffers Die mededeling wordt ook weer onderbouwd door het door de brandwondenstichting uitgevoer de onderzoek. Dat geeft aan, dat van elke zes gewonden één vrouwelijk slachtoffer is. Opmer kelijk daarbij is, dat vrouwelijké slachtoffers doorgaans tot de cate gorie 'onschuldige' omstanders of toekijkers behoren. Maar dat maakt het letsel er niet minder om. Van der Putten knikt. „Brand wonden zijn afschuwelijke en ver oorzaken in het verdere leven in grijpende verminkingen, die vaak een zeer zware psychische belas ting vormen. Zowel doordat het slachtoffer zijn ongeval bij volle bewustzijn meemaakt, alsook door de langdurige, pijnlijke behande lingen en de veelvuldige chirurgi sche ingrepen. Dat laatste, omdat 'genezen' brandwondenpatiënten nog heel lang terug moeten komen voor corrigerende nabehandelin gen. Dat geldt vooral kinderen om dat die nog in de groei zijn". Kinderpakket Van der Putten weet, waar hy over praat. Want hij ziet ze dage lijks; de deerlijk verminkte brand- wondenslachtoffers, die in het Be- verwijkse Rode Kruis Ziekenhuis, als één van de drie brandwonden centra in ons land, worden opgeno men. Onder die slachtoffers bevin den zich elk jaar rond Kerstmis en de jaarwisseling ook kinderen, die verbrandingen oplopen door zoge naamd 'veilig' vuurwerk. Reageert Van der Putten licht- vertwijfeld: „Laat u niets wijs ma ken. Veilig vuurwerk bestaat dus niet. Dat geldt net zo goed voor kindervuurwerk. Ondanks de sug gesties in advertenties 'kan door de kleintjes worden vastgehouden' en 'absoluut ongevaarlijk'. Dat zijn ronduit misleidende kwalifica ties". „Die zogenaamde kinderpakket ten, bestaande uit kerststerretjes, trektouwtjes, knettersterretjes, wonderkaarsen, Bengaalse fak kels, rainbowflesjes en dergelijke, zijn hoogstens lichter van samen stelling dan het overige vuurwerk. Maar het is zeker niet zo onschul dig dat daarmee geen ongelukken kunnen gebeuren". „Net zo als koud vuur. Dat be staat al helemaal niet. Dat fabeltje moet dan ook zo snel mogelijk de wereld uit worden geholpen", meldt de directeur van de Neder landse Brandwonden Stichting. „Het feit dat vuurwerk alleen ver kocht mag worden aan personen, die ouder zijn dan zestien jaar, zegt mijns inziens voldoende over het gevaar dat is verbonden aan het omgaan met vuurwerk". Handgranaat Overigens denkt de Reclame Co de Commissie niet anders. Zij meent mèt de brandwondenstich ting, dat juist door de toevoeging 'kindervuurwerk' en 'kinderpak ket' gesuggereerd wordt dat dit vuurwerk zonder risico door kin deren kan worden gehanteerd. De commissie heeft de winkeliers in middels geadviseerd zich niet van dergelijke misleidende reclame te bedienen. Nog niet zo lang geleden trou wens heeft de Keuringsdienst van Waren in Haarlem de toedracht on derzocht van ongevallen met won derkaarsen, beter bekend als 'ster retjes'. In een aantal van die won derkaarsen, zoals bij de Red Lan tern, bleek een minder wenselijke combinatie van chemicaliën te zijn gebruikt, waardoor ze op zijn minst als onbetrouwbaar werden aangemerkt. In één geval was spra ke van een combinatie, die met na me voor militaire doeleinden wordt gebruikt. De Keuringsdienst van Waren betitelde die blauwe va riant van de Red Lantern ronduit als gevaarlijk. Bij een inventarisatie van geva ren, die met betrekking tot bepaal de typen 'sterretjes' werden gecon stateerd, bleek dat bij het ontbran den een kleine steekvlam ont stond, die tot verbranding van hand of vingers, waarmee het aan steken gebeurt, zou kunnen leiden. Verder werd vastgesteld dat wan neer een aantal sterretjes tegelijk in brand raakt de verbranding ui terst snel verloopt, waarbij een fel le 10 tot 15 centimeter grote vlam ontstaat. Bovendien behielden de nieuw aansteken. In de rij voor vuurwerk

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 11