Met Robert en Bertrand op Elfstedentocht
Computerkunde moet verplicht vak worden
Open riool
Lekker leesbare boeken voor jongeren
stofje voomhftistjiWceiwi,
eflwftöi'e»nèhKtfto5tii
WOENSDAG 17 DECEMBER 1986
PAGINA 19
Eindredactie Bert Paauw
Telefoon 071 - 144941, toestel 242
Het afgelopen weekeinde demonstreerden tienduizenden mensen te
gen de voortdurende vervuiling van de Rijn door de chemische indus
trie. Tussen het Zwitserse Bazel en de Duitse stad Breisach vormden
de demonstranten een 60 kilometer lange 'levende ketting'. Hier een
aantal van hen bij de Duitse stad Weil. (foto epa>
schermen. Ze kunnen de chemie
wel verbieden om afval in de
Rijn te gooien, maar een goede
verwerking of opslag kost geld.
Die kosten moeten de bedrijven
weer doorberekenen in hun prij
zen, de produkten worden duur
der, de mensen gaan dan andere
merken kopen en het bedrijf
maakt minder winst of komt in
de problemen. En dat is in een
tijd van werkloosheid ook niet
makkelijk te verkopen.
ACHTERGROND
Een open riool, noemde minister
Smit-Kroes (verkeer en water
staat) de Ryn na de brand bij het
Zwitserse chemische bedrijf
Sandoz. Het gif dat bij die brand
in de rivier kwam, zorgde voor
een van de grootste milieuram
pen in de geschiedenis van de
Rijn. Iedereen riep om het hardst
dat het nu maar eens afgelopen
moest zijn met die vervuiling.
De ministers van de Rijnstaten
(Zwitserland, West-Duitsland,
Frankrijk en Nederland) kwa
men direkt by elkaar om te pra
ten over maatregelen om dit
soort rampen in de toekomst te
voorkomen. Ook wilden ze de'
'normale vervuiling' - want er
worden legaal gigantische hoe
veelheden chemisch afval in de
Rijn gedumpt - terugdringen,
zeiden ze. Geen overbodige luxe,
want ongeveer 20 miljoen men
sen drinken Rijnwater.
Maar behalve mooie woorden
leverde die eerste bijeenkomst
niet veel op. Daarvoor liggen de
belangen te verschillend. Voor
Duitsland en Nederland is het
schoonmaken van de Ryn van
meer belang dan voor byvoor-
beeld de Zwitsers en de Fransen,
omdat vooral Duitsers en Neder
landers Rijnwater drinken.
En dan is er het probleem dat
elk land 'zijn' industrie wil be-
Hoe moeilijk het is om
werkelijk iets te doen, bewijst
het Chemieverdrag. Dat werd in
1976 getekend en het bevatte een
'zwarte lyst' van stoffen die niet
meer geloosd mochten worden.
Nu, 10 jaar later dus, is er 'al'
overeenstemming over een ver
bod voor welgeteld drie daarvan:
kwik, cadmium en tetrachloor-
koolstof.
Na de bijeenkomst over de
ramp bij Sandoz praten de minis
ters uit de Rij noeverstaten ko
mende vrijdag verder in Rotter
dam. De Nederlandse ministers
Nijpels (milieu) en Smit-Kroes
(verkeer en waterstaat) zullen
dan nog eens aandringen op een
serieuze aanpak van de vervui
ling. Ze willen onder meer inter
nationale inspectie en een betere
melding als er wat fout gaat bij
de chemische industrie. Als die
plannen doorgaan, kan de Rijn
rond het jaar 2000 weer redelijk
gezond zijn. Maar erg veel kans is
daar niet op. Zwitserland, Duits
land en Frankrijk willen eventu
eel nog wel akkoord gaan met
een beter alarmeringssysteem
voor gifgolven, maar voor
internationale inspectie voelen
ze niets.
SJAAK SMAKMAN
Standaard Uitgeverij pakt dezer
dagen uit met een stapeltje nieu
we albums, de bekende toppers
van deze Antwerpse stal. En met
dat laatste substantief wordt ui
teraard niks kwaads bedoeld, al
suggereert de nieuwste Suske en
Wiske —De Hellegathonden' dat
het een beestenboel is.
Maar laten we beginnen met
het meest ijzingwekkende ver
haal: De Friese Elfstedentocht.
Ron Van Riet tekende dit Friese
avontuur van Robert en Ber
trand op tekst van Jacques Bak
ker. En die koppige Friezen zou
den hun naam geen eer aandoen,
wanneer de befaamde Friese strip-
uitgeverij van Nico Noorder-
meer De Lijn niet eveneens met
een Friestalige uitgave op de
markt was gekomen.
Het verhaal van deze inmid
dels wereldvermaarde schaats-
marathon die zijn weerga niet
heeft, begint op een wat onge
bruikelijke plaats en op een tijd
stip dat de eendjes nog spartelen
in de Friese meren en vaarten:
Parijs in het najaar waar Robert
en Bertrand genieten van een
zorgeloos leventje. En dat zou
den ze tot in lengte van dagen
hebben kunnen blijven doen,
ware het niet dat een eierver-
koopster door een rennende
hond voor de voeten wordt gelo
pen. Ze valt en moet gekwetst
het straatbeeld verlaten. Daar
mee zou haar nering die dag naar
de knoppen zijn geweest als Ro
bert en Bertrand niet zo edel
moedig zouden zijn geweest haar
handel aan de man te brengen.
En ook dat zou nog rtiet tot ver
wikkelingen hebben geleid als
een antiquair, wat al te begerig
naar geld, zich niet aan de straat
verkoop geërgerd had en naar
buiten was gestormd.
De gelegenheid maakt de dief
en zo vergaat het ook dit keer.
Terwijl de antiquair na een grap
van Bertrand zich het eierstruis
uit de ogen wist ziet een Gerard
Grognard zijn kans schoon een
verzameling gouden Friese geld
stukken, waarop hij het gemunt
heeft, op onwettige manier tot de
zijne te maken. Aangezien nie
mand de schelm heeft opge
merkt ontdekken Robert en Ber
trand in een avondblad dat hun
opsporing wordt verzocht. Am
sterdam lijkt hen een uitgelezen
uitwijkplaats; wanneer ze de
hoofdstad eenmaal binnenrijden
wintert het al flink. Robert bib
bert van de kou, maar Bertrand
wil koste wat het kost naar Fries
land. Want hij heeft een droom
gehad: in die noordelijke provin
cie ligt op het erf van een schoen
maker uit Oosterlittens een schat
begraven - al sinds de tijd van d,e
Romeinen.
Het zal toeval zijn, maar de dief
uit Parijs zit het tweetal op het
spoor en door het afluisteren van
een gesprek ontdekt hij al ras
wat de Friese klei verborgen
houdt. Het zal duidelijk zijn dat
dit tot heel wat verwikkelingen
leidt. In het noorden heeft het ijs
al zo'n dikte bereikt dat bandie
ten, een Parijse speurder en de
helden van het verhaal over de
vaarten achter elkaar kunnen
aanjagen. Dat daarbij de route
van de Elfstedentocht wordt ge
volgd zal bijkans duidelijk zijn,
waarbij menigeen zich tussen
het klunen door op glad ijs be
geeft.
Rode ridder
In tegenstelling tot de Elfste
dentocht vangt het jongste ver
haal van De Rode Ridder Stille
Getuigen van Karei Biddeloo
aan in de lente. De avond valt en
onze held klopt aan by slot
Craeyenstein waar burchtheer
graaf Roderick onder verdachte
omstandigheden is overleden.
Het is er niet pluis en de situatie
wordt er niet beter op wanneer
blijkt dat op de monsterachtige
gouden sieraden, die de erfgena
men krijgen toebedeeld, een
vloek rust. Nog dezelfde nacht
bezoekt de dood Craeyenstein.
De Rode Ridder wil meer we
ten over die geheimzinnige ge
beurtenissen en gaat op bezoek
bij een geleerd chirurgijn. En die
kan hem niet eens zo veel meer
vertellen dan de Rode Ridder al
weet. Namelijk dat de halfbroer
van Roderick, Gunnard, de graaf
tijdens kruistochten vergezelde.
Gunnard werd op die exposities
naar het Heilig Land deerlijk ver
minkt en is spoorloos verdwe
nen.
Wanneer de Rode Ridder met
de zoon van Roderick naar huis
terugkeert, wordt het tweetal
nog bijna het slachtoffer van een
groep gemaskerde ruiters. Het
loopt ten slotte goed af, maar
daarmee is het verhaal met list,
intrige en onverwachte gebeurte
nissen uiteraard nog niet verteld.
Een mysterie dat een onvermoed
einde krijgt.
Een spannende strip, waarbij
het een raadsel is hoe die graaf
nou toch werkelijk heette: Ro-
drick of Roderick, want in de
balloons komen we twee schrijf
wijzen tegen.
Wat meer vrolijkheid beleven
we bij de Hellegathonden, de
strip van Willy Vandersteen die
door Paul Geerts wordt geschre
ven en getekend. Maar dat lezen
we nog steeds niet op het titel
blad van Suske en Wiske, terwijl
dat met de andere Vandersteen-
produkties wèl het geval is.
In de Hellegathonden komen
de liefhebbers van het bovenna
tuurlijke aan hun trekken, want,
zo luidt de waarschuwing: 'Wie
geesten wil oproepen moet heel
voorzichtig zijn!'
Dat Suske en Wiske wel in heel
vreemde situaties verzeild raken
zal duidelijk zijn in een strip
waarbij Lambik zijn bemoei
zucht weer zal moeten laten gel
den. 't Is overigens Wiske die de
hele geschiedenis in werking zet
door aan tafel te laten weten dat
ze een spelletje kent, dat rustig
kan worden gespeeld: geesten
oproepen. En daar moet tante Si-
donia toch even van slikken. Het
moet gezegd dat Lambik van die
rariteiten niks moet hebben.
Wanneer Wiske, koppig als ze is,
toch dat geestenspel gaat kopen,
blijkt de poort van de hel toch
minder op slot dan de aanwezi
gen van de séance aan de voor-
deze gelegenheid speciaal gedek
te ronde tafel hebben vermoed.
FRANS KEIJSPER
Van de kinderen van elf tot veer
tien jaar wil 82 procent, zowel
van de jongens als van de meis
jes, dat computerkunde een ver
plicht vak op school wordt. Bij
oudere kinderen, die bijna allen
voortgezet onderwijs volgen, ligt
dat percentage iets hoger. Het
Bureau Interview heeft dit via
een onderzoek vastgesteld.
Het Nederlands Comité voor
Kinderpostzegels en de Raad
voor het Jeugdbeleid maakten
de resultaten van het onderzoek
onlangs bekend op een studie
dag in Huizen over de leefwereld
van kinderen. Over het thema
school werd behalve over com
puterkunde ook een vraag ge
steld over naar school gaan als
het niet verplicht zou zijn. Twee
derde van de ondervraagden zou
zeker naar school gaan en nog
een kwart 'denkt van wel'.
Jongeren willen graag computerkunde als vak op school.
Aan bod kwamen ook de the
ma's massamedia en woon- en
leefmilieu. Daarbij bleek dat
twee derde van de elf- tot veer
tienjarigen vindt dat elke krant
een eigen kinder- en jongerenpa
gina moet hebben. Zes procent
vindt dat hun ouders te veel naar
de televisie kijken. By de kinde
ren uit niet-gelovige gezinnen is
dit percentage twaalf, en bij de
gelovigen - wier ouders ook min
der televisie kyken - is dit twee.
Getrouwde mensen met kinde
ren moet worden verboden te
gaan scheiden. Dat vindt bijna
een derde van de geënqueteer-
de kinderen. Verder werd twin
tig jaar het meest genoemd als
leeftijd om op zichzelf te gaan
wonen. Van allen wil meer dan
de helft voor zijn 21ste het huis
uit zyn; van de meisjes wil bijna
twee derde dit.
School, massamedia en woon-
en leefmilieu waren ook de on
derwerpen op de studiedag als
uitwerking van 'kind en cultuur',
het thema van de kinderpostze
gels van dit jaar. Aanleiding voor
de dag waren het voor de zestig
ste keer uitgeven van kinder
postzegels en het verschijnen
van het rapport Toekomstver
kenningen van de Raad voor het
Jeugdbeleid.
De onderwijskundige Maja Pa-
ques vond dat de leerkrachten
moeten proberen aan te sluiten
bij de leefwereld van de kinde
ren. Ze waarschuwde voor de ge
staag in aantal toenemende ei
sen. Daardoor worden de leerlin
gen langzaam maar zeker ge
dwongen zich de cultuur van de
volwassenen eigen te maken.
De school moet meer
open staan voor wat kinderen be
zighoudt, wat hen motiveert, wat
zij wel kunnen en waar ze wel be
langstelling voor hebben, meen
de zij.
Psycholoog Marion Ploegma
kers wees op de overgangsfase
waarin de elf- tot veertienjarigen
zich bevinden. Men verkijkt zich
vaak op het volwassen uiterlijk,
vooral van meisjes, en op het
schijnbaar zelfstandig gedrag
van deze leeftijdsgroep. Daar
mee wordt voorbijgegaan aan de
specifieke behoeften van deze
jongeren. Aan hun relatievormen
kan niet genoeg aandacht wor
den besteed daar die belangrijke
steunpunten zijn voor hun ont
wikkeling, aldus Ploegmakers.
Wim J. Koole van de IKON-te-
levisie stelde dat het van belang
is dat televisiemakers de
werkelijkheid van de jeugdigen
in beeld brengen en dat, zo mo
gelijk, doen op verschillende ma
nieren. Jongeren van etnische
minderheden moeten meer aan
dacht in de media krijgen, niet
als probleem, maar als vanzelf
sprekende aanwezigheid waar
door hun cultuur kans krijgt iets
aan onze eigen cultuur toe te voe
gen, aldus de televisiedirecteur.
'Het eerste meisje' van Piet
Meeuwissen is een van de beste
boeken voor jongeren die de laat
ste tyd zyn verschenen. Het leest
lekker vlot en verveelt nergens.
Er zijn twee hoofdpersonen die
elkaar in elk hoofdstuk afwisse
len: Eva, een 16-jarige bijdehante
havo-scholiere, en de even oude
atheneum-leerling Harry, die uit
balorigheid en financiële nood
fietsen pikt.
De paden van Eva en Harry
kruisen elkaar, wanneer Harry
Eva's gloednieuwe fiets meejat.
Dat laat Eva niet op zich zitten en
ze besluit de fietsendief op te
sporen. Zo maakt ze kennis met
Jan, de zoon van een fietsenma
ker. Na veel gedoe wordt het uit
eindelijk wat tussen die twee.
Het boek wemelt van de echte
'types' die flink zijn aangedikt.
Eva's vriend Erik bijvoorbeeld is
tien jaar ouder dan het meisje,
woont in een prachtige villa en
gedraagt zich als een echte stu
dentenbal. De. ouders van Harry
hokken in een flatje, houden het
allemaal wel voor gezien en ko
men tot weinig meer dan stomp
zinnige gesprekken. Harry zelf
wordt geportretteerd als een ech
te kakker, die een verhouding
heeft met een veel oudere buur
vrouw. Eva doet soms denken
aan een moderne Joop ter Heul
(voor wie dit nog iets zegt). Kort
om: het geheel is geschreven met
een knipoog naar de Boeketro
mans die je in de supermarkt
koopt. Maar... wel veel beter.
Het verhaal van Meeuwissen
zit vol dubbele bodems door de
mengeling van werkelijkheid en
romantische, rozegekleurde fan
tasie. Dat merk je vooral wan
neer Eva gaat vrijen met Erik,
dan kan ze alleen nog maar in ro
mannetjestaai denken. Juist dat
met opzet af en toe overdrijven
maakt dit boek heel aardig en
apart. Bovendien is het goed ge
schreven.
Het eindigt met een lang ge
dicht. Heel mooi, maar je moet
wel van poëzie houden. Voor wie
dit slot te veel van het goede is:
het kan ook worden overgesla
gen.
'Desnoods met geweld' van
Jan de Zanger gaat ook over
middelbare scholieren, maar is
allerminst romantisch. Dat kan
ook nauwelijks anders met zo'n
ernstig onderwerp als het aftui
gen van jongeren omdat ze ge
kleurd zijn.
Het verhaal speelt zich af op de
middelbare school van een niet
nader genoemde stad. Leerling
Lex gaat om met de Indonesi
sche Sandra. Hun vriendschap
wordt verstoord door het ge
welddadig optreden van een
groep die zich White Power
noemt. "Onze school is een blan
ke school. Rot op!" Onder dit
motto worden stelselmatig mu
ren beklad en leerlingen van bui
tenlandse afkomst afgerost.
Lex raakt er direct bij betrok
ken als ook Sandra door de ben
de wordt gepakt. Geschrokken
sluit het meisje zich voor Lex af.
Deze besluit uit te zoeken wie er
achter de anonieme White Po-
wer-bende schuil gaan. Want dat
het gaat om mede-scholieren
staat wel vast. Na veel speurwerk
bereikt het verhaal een spannen
de climax: het komt tot een
openlijk gevecht tussen de racis
tische scholieren en de belaagde
buitenlandse jongeren die in
middels een tegenbeweging heb
ben gevormd. Met de White Po-
wer-bende wordt korte metten
gemaakt, maar Lex is zyn
Sandra definitief kwijt.
De Zanger heeft er een aan
trekkelijk, herkenbaar verhaal
van gemaakt, zonder al te veel
theoretisch gepraat over discri
minatie. Hij laat meer zien hoe
racisme in de praktijk kan uit
pakken. Het verhaal staat bol
van de actie en loopt als een
trein. Hier en daar klinkt in het
praten of denken van Lex en
Sandra iets te veel de toon van de
volwassen schrijver door. Maar
een kniesoor die daarover valt.
Het eerste meisje, Piet Meeu
wissen, uitg. Leopold, f 22,50;
Desnoods met geweld, Jan de
Zanger, uitg. Leopold, f23,90.
MARGOT KLOMPMAKER
jvm e«n ketftbowipif ewi... JMjk overte? ik
met bailM en ewi pi«k cMHfh...no6 dwefi W
evtn by de m tym voor m ma
Jerina Maas (links) uit Serooskerke en Henk Ossenvoort uit Ootmqr-
sum tonen de foto's die naar de mening van een jury van 22 kinderen
de beste dagbladfoto's van het afgelopen jaar waren. De verkiezing
vond onlangs bij de Nederlandse Dagbladunie in Rotterdam plaats.
In de categorie nieuws viel de keuze van de kinderjury op een op de
Maasvlakte aangespoelde walvis, in de categorie leuke foto's kwam
de foto van een klein basketbalspelertje uit de bus die tussen-de benen
van een volwassen speler doorloopt.
Aan deze tweede verkiezing, georganiseerd door de stichting Krant in
de Klas, namen 22 regionale kranten deel. (foto anp>
