Plan werkgarantie
blijkt fopspeen
Traction avant inspireert striptekenaars
kortweg
IachtergronqI
Suriname
WOENSDAG 10 DECEMBER 1986
PAGINA 21
PAGINA VOOR JONGEREN
Eindredactie Bert Paauw
Telefoon 071 - 144941, toestel 242
Laatstgenoemde heeft inmid
dels verklaard niet de juiste
procedures te hebben gevolgd.
Onderwijsrel
In de Franse hoofdstad Parijs
wordt vandaag de voorlopige
slotbetoging gehouden van het
studenten- en scholierenprotest
tegen een omstreden onderwijs
wet. In die, inmiddels door de
regering weer ingetrokken wet
werden nieuwe toelatingseisen
voor de universiteit aangekon
digd. De aangekondigde wet
heeft heel wat losgemaakt in
Frankrijk. Studenten en mid
delbare scholieren trokken bij
vele tienduizenden de straat op.
Er ontstonden gevechten met de
politie en één student werd ge
dood. Verder leidde het massale
protest tot het ontslag van
staatssecretaris Devaquet. De
regering heeft beloofd binnen
kort met alle betrokken partij
en te gaan praten over een her
vorming van het Franse hogere
onderwijs.
Bollenpellen
De werkgevers in de bloembol
lensector hebben de noodklok
geluid omdat ze bang zijn dat
het in de toekomst steeds moei
lijker zal worden om aan vol
doende bollenpellers te komen.
Bollenpellen is van oudsher een
bekende vakantiebezigheid van
jongeren die iets willen bijver
dienen. Maar het dalend aantal
kinderen en de verminderde
trek van jongeren in dergelijk
vakantiewerk hebben tot grote
bezorgdheid bij de bloembol
lentelers geleid. Als het zo door
gaat komt de teelt van diverse
bloemsoorten in gevaar, zo heb
ben ze gewaarschuwd.
De Korte
Vice-premier De Korte (WD) en
minister-president Lubbers
(CDA) zijn elkaar vorige week
stevig in de haren gevlogen.
Aanleiding vormden de uitla
tingen van De Korte dat hij een
staatsbezoek van koningin Bea
trix aan Japan op dit moment
geen verstandige zaak vond. Ge
zien de dubieuze rol van keizer
Hirohito in de Tweede Wereld
oorlog zou een dergelijk staats
bezoek maar wonden openrijten
bij oorlogsslachtoffers. Lubbers
was woedend omdat De Korte
vooruitliep op besluitvorming
in het kabinet. Binnen het kabi
net was juist afgesproken geen
mededelingen naar buiten te
doen over deze aangelegenheid.
In de Tweede Kamer liet Lub
bers De Korte keihard vallen.
Overwerk
Volgens de Hout- en Bouwbond
CNV worden de cao-bepalingen
voor jongeren in het bouwbe
drijf met voeten getreden. De
bond zegt op de hoogte te zijn
van gevallen waarin reisuren,
reiskosten, kledingvergoeding
en gereedschap niet door de
werkgevers zijn uitbetaald. Ook
worden jongeren soms gedwon
gen langer te werken dan maxi
maal is toegestaan. De vakbond
gaat nu een enquete organise
ren om een inzicht te krijgen in
dé omvang van de overtredin
gen.
Een auto met voorwielaandrij
ving was in de jaren '30 iets rèvo-
lutionairs. In, 1934 kwam Citroen
met zo'n auto op de markt, die
merkwaardigerwijze nog tot op
de dag van vandaag tot de ver
beelding spreekt. Het was de nu
legendarische 'traction avant',
Frans dus voor voorwielaandrij
ving. Model en techniek waren
iets bijzonders. Twee jaar gele
den maakten bezitters van dit ty
pe een trip van Parijs naar Mos
kou en terug. In stripverhalen
zien we de traction avant regel
matig opduiken. Geen wonder,
want de nu antieke charme van
dit model werkt op de tekenaars
als een magneet. Overigens be
stond er al in 1931 een DKW met
voorwielaandrijving.
De meer dan honderd tractions
avant die'naar de Sowjet-hoofd-
stad reden trokken alom de aan
dacht. Deze reis Bleek achteraf
zo'n groot succes dat ze bij Ci-
troën er sterk aan denken weder
om een grote trip te organiseren.
Volgend jaar of anders in 1988
wil men met een karavaan Lelij
ke Eendjes naar de Chinese
hoofdstad Peking, waarbij dus
een directe relatie wordt gelegd
met het befaamde gerecht Pe
king Eend, dat prijkt op menige
Chinese menukaart. Niet bekend
is of deze tocht plaats heeft in het
jachtseizoen.
Terug naar het recente strip
verhaal. Drie jaar geleden teken
de Moebius Sur l'étoile/Une croi-
sière Citroën, een science-fiction
beeldverhaal. Moebius had de
opdracht een verhaal te schrij
ven, waarin de traction avant
voorkomt. Voor het overige was
hij vrij te doen en te laten wat hij
wilde. Het album werd eerst in
een heel beperkte uiteraard
Franstalige uitgave als relatiege
schenk verspreid. Dat was in
1984, het jaar waarin het een hal
ve eeuw geleden was dat de trac
tion avant het levenslicht had
aanschouwd. Het was trouwens
ook het jaar dat de stichter van
Je staat op de drempel van een
heel nieuw leven, roepen school
directeuren altijd juichend bij di
ploma-uitreikingen. Voor wie dit
jaar voor zijn eindexamen zit,
gaat dat zeker op. Of je straks
gaat doorstuderen of werken,
dankzij minister Jan de Koning
(sociale zaken en werkgelegen
heid) zit een heel ander leven er
sowieso aan te komen.
Een paar maanden geleden
kwam deze minister met een
plan om werkloze schoolverla
ters aan de slag te helpen. Wie na
een half jaar nog geen werk heeft
gevonden, krijgt een baantje bij
de gemeente (of soms ook de
provincie) aangeboden. Dat
duurt hoogstens twee jaar, en ge
durende die tijd krijg je een sala
ris dat iets boven de rww-uitke-
ring ligt. Je hoeft die baan niet
aan te nemen, maar rww krijg je
dan ook niet. Dus je hebt nou
ook weer niet echt een keuze.
Het is de bedoeling dat je door
die baan 'werkervaring' opdoet
zodat je gemakkelijk(er) werk
kunt vinden. Lukt dat onver
hoopt niet en sta je na twee jaar
toch weer werkloos op straat,
dan krijg je alsnog een rww-uit-
kering.
Dat klinkt niet gek, maar er zit
ten wel wat adders onder het
gras. Want de kans dat je echt
een leuke baan krijgt waarbij je
ook nog wat leert, is niet bijster
groot. In eerste instantie zouden
het bedrijfsleven en de gemeen
ten voor de 35.000 banen zorgen
die nodig zijn om iedereen aan
de slag te helpen.
Goedkoper
De Koning is daar onlangs op
teruggekomen. Bedrijven die
werkloze jongeren voor heel wei
nig geld in dienst nemen, kun
nen natuurlijk goedkoper
werken dan bedrijven die 'echte
werknemers' hebben. En heel
wat bedrijven zouden wel eens
op de gedachte kunnen komen
om mensen te ontslaan (of geen
nieuwe aan te nemen als ze weg
gaan) en daar schoolverlaters
voor in de plaats te zetten. Nee,
vond De Koning, laat alleen de
gemeenten maar voor banen zor
gen.
Maar daar geldt eigenlijk het
zelfde: het kabinet heeft de afge
lopen-jaren een miljard op de ge
meenten gekort en veel gemeen
ten hebben ambtenaren ontsla
gen. Vaak bij de plantsoenen
diensten en dergelijke. Voor de
gemeente geldt daarom hetzelf
de als voor het bedrijf: een paar
goedkope jongeren zijn nooit
weg.
Daarom heeft De Koning ge
zegd dat gemeenten alleen 'bo
ventallige arbeidsplaatsen' mo
gen maken. De jongeren moeten
dan werk doen dat anders niet
gedaan zou worden. Dat zal dus
vaak onbelangrijk, ongeschoold
werk zijn, want echt belangrijk
werk (waar je vaak ook een goe
de opleiding voor nodig hebt)
doet de gemeente toch wel.
En, riepen de vakbonden, hoe
zit het nou met scholing? Want
als een jongere twee jaar bezig
wordt gehouden zonder dat hij of
zij wat leert, dan heeft-ie er nog
bosnegers. De wandaden van het
regime-Bouterse waren enkele
jaren geleden voor de Neder
landse regering al aanleiding om
de ontwikkelingssteun stop te
zetten.
In Suriname, een land dat on
geveer vijfmaal zo groot is. als
Nederland maar slechts zo'n
400.000 inwoners telt, zijn de bur
gers nu onderling slaags geraakt.
Ronnie Brunswijk, ooit een lijf
wacht van Bouterse, is vanuit het
oosten van Suriname een guerril
lastrijd begonnen. Aanvankelijk
boekte hij snel succes met de
verovering van de plaatsen Albi-
na en Moengo maar een tekort
aan modern wapentuig heeft
hem vooralsnog in de verdedi
ging gedrongen.
De beter uitgeruste troepen
van Bouterse zijn een
schoonmaakactie begonnen die
een stroom vluchtelingen rich
ting Frans Guyana op gang heeft
gebracht. Inmiddels zijn er al
zo'n 4000 vluchtelingen, meren
deels bosnegers, in de Franse ko
lonie neergestreken.
Brunswijk, die zegt na een
eventuele overwinning de macht
aan een burgerregering te zullen
overdragen, heeft hulp gekregen
van Michel van Rey, een geres
pecteerde oud-officier die uit Ne
derland is overgevlogen om de
acties van het jungle-commando
te coördineren.
Hoe de strijd ook zal aflopen,
één ding lijkt wel duidelijk. Met
Desi Bouterse aan het hoofd is ei
voor Suriname geen vreedzame
toekomst weggelegd.
BERT PAAUW
oom, die fabrieksarbeider was in
een timmerfabriek in Lodz. En
daar gebeurde het. Tussen de
rommel trof hy twee kleine hou
ten raderen aan. Hij had een
tandrad in handen dat afweek
van hetgeen hij kende. Op de ra
deren bevonden zich telkens
twee, symmetrisch schuin staan
de, halve tanden. Ze vormden
een V. De zogenoemde 'axiale
krachten' die bij 'normale' tand
raderen werden uitgeoefend hie
ven elkaar hier juist op, waar
door er sprake was van minder
slijtage.
André tekende een contract
met zijn oom en zette met twee
vrienden een werkplaats op in de
Parijse buitenwijk Saint-Denis,
later gevolgd door een fabriek in
Grenelle. Citroëns tandraderen
werden een financieel succes.
Maar er was uiteraard nog geen
autofabriek. Met de autobranche
kwam hij pas in aanraking toen
hij hoofd werd van de autoafde
ling van de fabriek van de ge
broeders Mors, die ook nog
spoorwegseinen en elektrische
installaties produceerden.
De Eerste Wereldoorlog brak
uit en André Citroën, artillerie-
kapitein en gelegerd aan de Mar-
ne, kwam er snel achter hoe
krakkemikkig de produktie was
van Franse granaten. Hij ontdek
te in een fabriek machines die er
nog geen twintig per dag konden
produceren. Daarentegen vlogen
de Duitse projectielen de Fran
sen al te gul en bijna zonder be
perking om de oren.
Lopende band
Maar Citroën was in Amerika
geweest, waar hij de lopende
banden van de Ford-fabrieken
had gezien. En Citroën ging pro
duceren: in totaal 28 miljoen gra
naten kwamen er uit zijn fabriek,
die was opgetrokken op de voor
malige tuinderijen van Javel. Het
eind van de oorlog schiep een
nieuw probleem: wat moest hy
met al die arbeiders in zijn fa
briek beginnen? Hij koos voor
een auto-ontwerp van Jules Salo
mon en waagde zich aan een prij
zenslag met andere fabrikanten.
Bovendien had André Citroën
een uitstekend gevoel voor pu
bliciteit. Het bedrijf slaagde er
zelfs in de Eiffeltoren met een
grote lichtreclame te versieren.
Curieus is dat op affiches van
vóór WO II Citroën gecombi
neerd wordt met een zwaan, het
bedrijf dat later het 'lelijke eend-
Overigens is het André Citroën
niet van een leien dakje gegaan.
Problemen met financieringen
achtervolgden hem voortdurend,
brachten hem ten slotte in 1934
aan de afgrond. Een half jaar na
dat hij zijn bedrijf vaarwel had
moeten zeggen, overleed hij.
Toch werd zijn levenswerk een
FRANS KEIJSPER
niks aan gehad. Ja, en daar zat
De Koning. Het was natuurlijk
helemaal waar wat de bonden
riepen. Maar ja, als je de gemeen
te in feite verplicht ongeschoold
werk voor jongeren te maken,
dan kun je moeilijk eisen dat de
gemeente daar een opleiding aan
koppelt.
Opleiding
En dan nog. Welk gemeentebe
stuur geeft een jongere een dure
opleiding als het zeker weet dat
die vertrekt als hij zijn diploma
heeft? Bovendien kunnen de
meeste gemeenten toch al nau
welijks het hoofd financieel bo
ven water houden. Ze passen ér
dus wel voor om ook nog eens
geld uit te trekken voor opleidin
gen waar ze geen profijt van heb
ben.
Het ziet er naar uit dat de bon
den gelijk krijgen met hun op
merking dat via het jeugdwerk
garantieplan schoolverlaters al
leen maar twee jaar van de straat
worden gehouden. En dat is jam
mer. Want werkloosheid is een
groot probleem. De meer dan
100.000 werkloze jongeren in Ne
derland weten daar alles van.
Een gruwelijke slachtpartij on
der de bosnegerbevolking, waar
bij dertien vrouwen en kinderen
koelbloedig werden vermoord,
vestigde vorige week weer eens
nadrukkelijk de aandacht op Su
riname. In deze vroegere kolonie
van Nederland rommelt het al
geruime tijd geducht.
Een rebellenlegertje, onder lei
ding van de oud-militair Ronnie
Brunswijk, vecht tegen het regi
me van Desi Bouterse, ook al een
ex-militair die in 1980 na een
staatsgreep aan de macht kwam.
Aan die staatsgreep waren vijfja
ren van democratie voorafge
gaan. Dat was overigens ook een
weinig gelukkige periode in de
geschiedenis van het in 1975 on
afhankelijk geworden land om
dat de politici constant met el
kaar overhoop lagen en de diver
se bevolkingsgroepen tegen el
kaar werden opgezet.
Om orde op zaken te stellen na
men de militairen daarom in fe
bruari 1980 het politieke roer in
handen maar, zoals ook al zo
vaak in andere landen is geble
ken, biedt zo'n ingreep geen op
lossing. Militairen horen thuis in
i kazerne en niet in een rege
ringsgebouw.
Hoe dan ook, Bouterse heeft
Wordt vervolgd.
Rondneuzen bij de Vakaturebank. Schoolverlaters die na een halfjaar nog geen werk hebben gevonden
krijgen een baantje bij gemeente of provincie aangeboden. (Archieffoto)
Ronnie Brunswijk
zich geleidelijk steeds dieper in
de nesten gewerkt met als trieste
De traction avant ofwel de auto met voorwielaandrijving inspireer
de stripschrijvers. (foto gpd>
de autofabriek, André Citroën, succes. Er kwam een Franse han-
failliet ging. Het boek bleek een delseditie; nu heeft uitgeverij
Drukwerk er een Nederlandse
vertaling van uitgebracht onder
de titel De Ster.
Pas in de loop van het verhaal
verschijnt deze auto, die onze
helden 'naar het einde van de we
reld zal voeren'. De traction
avant is in het boek een stukje
fabriekswerk uit een heel ver
verleden, want Moebius' fantasie
brengt ons in futuristische situa
ties. Een ouderwetse benzine-au-
to blijkt goed te kunnen worden
gecombineerd met een zich el
ders in de toekomst en in het
heelal afspelende geschiedenis.
Diamantair
De 'vreemde eend in de bijt'
onder de andere auto's dankt zijn
naam aan Andre' Citroën. die op
5 februari 1878 in Parijs werd ge
boren. Zijn vader Levie Bernard
was een uit Nederland afkomsti
ge diamantair die zich met zijn
Poolse vrouw had gevestigd in
de diamantverkoperswijk in
Franse hoofdstad. Toen de zaken
slecht gingen sprong Levie uit
het raam; hij overleed. André
was pas zes. Techniek bleek hem
in hoge mate te interesseren en
hij volgde dan ook een studie aan
de polytechnische school. Na
zijn dienstplicht te hebben ver
vuld wilde hij de familie van zijn
moeder leren kennen. Hij ging
naar Polen en ontmoette er een
Desi Bouterse
dieptepunten de koelbloedige
moord op politieke tegenstan-
Hoe Ian6 eaat hetdezc keer
duw ?..-ftvee wanden,wee
WetenJk K0W Waf kool-
een soede liefde is
net&heisfiwjfc voor je
&eluf: 3(5 een soede baan
want- [e kont 'n de wiv
rillen witodifielukki&
zrj/idooirde liefde die-
ders in december '82 en vorige
week de slachtpartij onder de
