Schaken Dammen Bridge KLASSIEK X X X X X X X X X X X k X X X X X X X X 1" 1 15 X i X k X X X X X X 1 I - 1 XLXXX X XX X X X X Xn [X L XX X X X X X i» x X! X x i X X X x a- r X 'xi x X X X X X X X j f 1 X mOSSING ZATERDAG 6 DECEMBER 1986 EXTRA PAGINA 29 Vladimir Horowitz Groot tovenaar aan het woord Horowitz in Moskou. Composi ties van Scarlatti, Mozart, Rachmaninov, Skriabin, Liszt, Chopin, Schumann en Mosz- kowski, gespeeld door Vladimir Horowitz (piano) in het conser vatorium van Moskou. DG 414 499-1 (lp), 419 499-2 (cd). Voor wie er in Amsterdam niet bij kon zijn, maar misschien nog meer voor de gelukkigen die wel een kaartje konden bemachti gen, bieden deze opnamen uit (april 1986) de mogelijkheid ook thuis iets van een groots evene ment mee te beleven. De uitgave is in zoverre niet nieuw meer, dat we het concert ook al via de tele visie hebben kunnen aanschou wen, maar hoe belangrijk het vi suele element daarbij ook ge weest moge zijn, het gaat om het pianospel en dat komt hier dank zij de digitale opname natuurliik beter uit de verf dan via het door snee televisietoestel. Het is niet meer nodig de kwa liteit van het geboden uitvoerig te belichten, zeker niet na alle be schouwingen over Horowitz's spel die naar aanleiding van zijn Amsterdamse concert in de kranten zijn verschenen. Of het nu gaat om de details in het mo zaïek van Mozarts Sonate in C (KV 330), het dromerig pianissi mo in "Traumerei" van Schu mann, het kleurenpalet in Liszt's "Sonetto 104 del Petrarea" of het dondererende fortissimo aan het slot van de etude in dis van Skriabin, constant is duidelijk dat hier een grote tovenaar aan het woord is met een ongeëve naarde techniek maar ook met de persoonlijkheid om de mu ziek sterk individueel "in te kleu ren". Onvergetelijk! Hildegard Behrens en Cord Garten Liederen Liszt mooi vertolkt Liszt: Liederen. Hildegard Beh rens (sopraan), Cord Garben (piano). DG 419 240-1 (lp), 419 240-2 (cd). Tot nu toe hebben de liederen van de honderd jaar geleden Franz Liszt nooit erg veel belang stelling getrokken, waarschijn lijk omdat ze moeilijk in de vak jes van het bekende, romanti sche Duitse kunstlied onder te brengen waren. Franse en Ita liaanse invloeden blijken niet al leen uit de gebruikte teksten, een sterk gevoel voor theatraal effect was de Hongaarse componist evenmin vreemd. Bovendien lij ken sommige melodische lijnen meer instrumentaal dan vocaal gedacht en staat de pianopartij hier en daar duidelijk op de voor grond. Niet verwonderlijk overi gens gezien de faam van de com ponist als pianovirtuoos. Deze plaat met 15 liederen, zo als het ruim 8 minuten durende "Jeanne d'Arc au bücher" op tekst van Alexandre Dumas, be wijst echter dat veel van deze lie deren ten onrechte werden ver waarloosd. Hoewel de tekstbehandeling van Liszt niet altijd kan wedijve ren met die van grote tijdgeno ten, kan deze plaat de aandachti ge luisteraar wel degelijk een grote mate van voldoening schenken. De uitmuntend ver tolkte pianopartijen en de inten se voordracht van Hildegard Behrens dragen daar veel toe bij. Bijdrage Paul Korenhof. Vladimir Horowitz. Simon Rattle Brahms' Nulde 'leuke toegift' Mahler: Symfonie nr. 10 (versie: Deryck Cooke) - Brahms: Piano kwartet nr. 1 in g (orkestratie: Arnold Schoenberg). Borne- mouth Symphony Orchestra, City of Birmingham Orchestra o.l.v. Simon Rattle. EMI CDS 7473018 (2 cd's). De in de jaren 1966-1974 door De ryck Cooke ondernomen pogin gen de onvoltooide Tiende Sym fonie van Mahler uitvoerbaar te maken, hebben geresulteerd in een versie, die door velen be schouwd wordt als de meest ac- ceptabale uitgave van een parti tuur, waarvan Mahler alleen het Adagio vrijwel geheel zelf heeft uitgeschreven. De jonge Amerikaanse diri gent Simon Rattle gebruikte de ze uitgave enkele weken geleden voor zijn optreden bij het Con certgebouworkest en vrijwel ge lijktijdig verzorgde EMI een he ruitgave op compact discs van de opname die hij enkele jaren gele den (live?) maakte. Het orkest uit Bornemouth staat wel niet helemaal op het ni veau van het Amsterdamse en semble, maar de vertolking kan zeker indrukwekkend genoemd worden en bezit van begin tot eind een typisqh Mahleriaanse spanning. Nieuw is de koppeling aan het Eerste Pianokwartet van Brahms in de door Schoenberg in 1937 vervaardigd eorkestbe- werking. Het mag vreemd schijnen, maar de voorvechter van de ato naliteit toont hier dat hij het idioom van de Duitse laat romantiek tot in de finesses be heerst en herschept deze kamer muziek in een orkestraal geheel, dat met gemak voor Brahms' Vijfde (of Nulde) Symfonie zou kunnen doorgaan, zonder dat het eigen karakter van de muziek verloren gaat. Na Mahler is dit meer dan een 'leuke toegift', mis schien zelfs wel het aantrekke lijkste onderdeel van deze uitga ve. Ton Koopman Improvisatie stijlbewust Handel: Orgelconcerten op. 7, nrs. 1-4. Ton Koopman (orgel), The Amsterdam Baroque Or chestra o.l.v. Ton Koopman. Er ato ERA 50541 (lp), MCE 50541 (mc), ECD 50541 (cd). Een jaar geleden verscheen een doos met vier platen, die zeer persoonlijke, maar over het alge meen uitmuntende opnamen lie ten horen van 16 orgelconcerten van Handel. Met steun van De Bijenkorf zijn de 4 concerten opus 7 nu ook op een aparte plaat uitgekomen. Terecht, want de uitvoeringen staan op een dusda nig hoog niveau, dat het oneer lijk zou zijn ze voor te behouden aan muziekliefhebbers die be reid waren het bedrag voor vier platen (of drie cd's) op tafel te leggen. Ton Koopman is een musicus in hart en nieren en het Amster dam Baroque Orchestra weet in 18de-eeuwse muziek wonderen te bereiken. Het bijzondere van deze plaat is toch wel, dat Koop man tot het uiterste kon gaan met zijn improvisatietechniek. Handel was zelf zo gewend te im proviseren, dat hij de orgelpartij slechts rudimentair aangaf. Van een musicus uit onze tijd getuigt het van durf om daarmee aan de gang te gaan. Koopman lijkt de hem geboden vrijheid soms wat al te enthousiast te benutten, maar het resultaat blijft toch op merkelijk stijlbewust en de ba lans wordt nergens verstoord. De opname zelf is een juweel tje en verleent vooral extra char me aan het vertederend steunen de Lindsenorgel (1831) uit Beek- Ubbergen. (Ook via de normale platenhandel verkrijgbaar.) Alfredo Kraus June Anderson gooit hoge ogen Donizetti: La fille du régiment. June Anderson (Marie), Alfredo Kraus (Tonio), Michel Trem- pont (Sulpice), Hélia T'Hézan (La Marquise) e.a., koor en or kest van het Théatre National de l'Opéra te Parijs o.l.v. Bruno Campanella. EMI 165-2704873 (2 lp's). Het echte 19de-eeuwse bel canto is nog niet uitgestorven, maar het zijn niet alleen sopranen als Calles en Sutherland die het weer tot leven hebben gewekt. Eén van de grote specialisten is de Spanjaard Alfredo Kraus, de aristocraat onder de huidige te noren en een zanger met een techniek en een stijlgevoel die al dertig jaar lang als uniek gelden. In mei van dit jaar zong hij, 59 jaar oud een sericvoorstellin- gen van Donizetti's "La fille du régiment" in de Parijse Opéra- Conjique. Het overweldigende succes leidde tot het besluit om hiervan een plaatuitgave te ma ken. Kraus' voordracht, zijn tekst behandeling, zijn muzikaliteit en zijn techniek in een rol die stijf staat van de "hoge C's" (in zijn bekendste aria zitten er al ne gen!) maken deze uitgave tot een historisch document, waarvan de artistieke waarde ruim schoots opweegt tegen de techni sche mankementen van een "li ve-opname". Maar ere wie ere toekomt: naast Kraus staat hier June Anderson op het toneel, een jonge Amerikaanse colora tuursopraan die sterk aan de jon ge Sutherland doet denken en die ook als vertolkster hoge ogen weet te gooien. Het orkest en de overige solis ten klinken redelijk tot uitste kend, maar het blijft wel een voorstelling die primair om de twee "sterren" heen is gebouwd. Hagen Kwartet Verrassing van jonge musici Schubert: Strijkkwartet in a, D. 804, op. 29 ("Rosamunde") - Strijkkwar tet in Es, D. 87 - op. 125 nr. 1, Kwar- tetdeel in c, D. 703. Hagen Kwartet. DG 419 171-1 (lp), 419 171-2 (cd). De presentatie van jonge musici heeft altijd iets angstwekkends. Zijn ze echt wel zo goed? Wordt er misschien een commercieel spel met hen gespeeld? Of zul len ze na verloop van tijd toch in de grijze middelmaat terugval len? In het geval van het Hagen Kwartet, dat van 12 tot 20 decem ber een tournee door Nederland maakt, staat in elk geval vast dat we hier met een opmerkelijk en semble te maken hebben. Dat twee broers ert een zus samen met een "vreemde" violiste een strijkkwartet "op professioneel niveau vormen, is op zich al iets bijzonders, maar dat ze al aan sluiting bij de internationale top zoeken als de oudste van het viertal nauwelijks 24 jaar oud is, mag zeker als een onalledaags wapenfeit worden gememo reerd. Hun eerste plaat voor DG met drie werken van Schubert heeft zoiets onstuimigs dat het als een verrassing overkomt, maar dat geheel past bij de indruk van jeugdigheid, die van de opnamen afstraalt. Een rijpere vertolking is zeker denkbaar, maar het is maar de vraag of dat altijd op weegt tegen het plezier in het musiceren. Het Hagen Kwartet. Horizontaal 1. Voeten in de aarde, daar zit trouwens ook het eerste om. 4. Het schip is vergaan na laag tij, merkwaardig. 8. De plaats in het gaas die de tijd aangeeft. 9. Prikkelig en moeilijk? 11. Kip die lectuur kwijtraakt is wijzer. 14. Verf voor het voertuig uit Rus land. 15. Aantrekkelijk is net teveel om betoverend te zijn. 16. Zeer gevoelig gewas. 18. De schilder van Guernica. 21. Bloeiende tochtjes in de mar ge. 24. Tergend langzaam nam A de plaats van N in, ge zamenlijk lukte het tenslotte. 25. Het verkeerde gewas. 26. Het meisje is mij niet groot genoeg geworden. 27. Die heeft wel zoveel beleefd! Verticaal 1. Happen haar weg, waar na alles gladjes verloopt. 2. Happen veel meer wég dan 1, waarna alles niet meer zo gladjes verloopt. 3. Het is on waarheid, er is geen gelukkig nieuwjaar, hoe vol lof de rede 2 3 y T 7 9 9 '0 1 '5 '9 30 I -2.' i 23 V r" !s V f- J. TB O.B <iM7; Ici4i X q..RB"k M. ra_RlV._ lMB X L I ÏR m I ■'-*u> jl'S e.nJ: ook is. 5. Flink is een dier met lange benen? 6. Daar werk je tenslotte voor, nietwaar? 7. Student op een paard? 10.' Leuk vrouwlijk getal. 12. Vingergreep van een schaar? Kijk, we begrijpen elkaar wel. 13. Geen gespit vanaf ge- .steente. 17. Een hoog cijfer om mij te doen omkijken in die plaats. 19. In het gebouw bij het water kun je ook je be hoefte kwijt. 20. Niet goed in gevuld. 22. Je moet het vlug in de winter eten. 23. Kort daarvoor is ze altijd ziek. De prijs van 25,- werd toege kend aan Mevr. M.A. Slinger land-van Benten, Groenoord- straat 14, 2316 AX Leiden. De prijs wordt de winnaar toe gezonden. Oplossingen onder vermelding van 'Puzzel' voor donderdag op briefkaart of in enveloppe zen den aan Redactie Leidsch Dag blad, Postbus 54, 2300 AB Lei den. Een decennium lang heeft Ana toli Karpov, schier onaantast baar, over de schaakwereld gere geerd. Nam hij aan een toernooi deel, dan gingen de anderen er eigenlijk al vanuit, dat zij om de tweede plaats dienden te strij den. Slechts Victor Kortsjnoj (tij dens de WK-matches) en een maal Oleg Romanishin (Interpo lis-toernooi van 1980) slaagden erin om de wereldkampioen het vuur voor korte tijd danig aan de schenen te leggen. Totdat Gary Kasparov als rijzende ster aan het schaakfirmanent verscheen, om zich daarna in korte tijd tot minstens de evenknie van Kar pov op te werken. Karpov scheen zich, na het ver lies in de eerste matchpartij te gen Kasparov, met die voor hem nieuwe "balance of power" te hebben verzoend en ging onver droten door met het winnen van toernooien. Dat werd echter an ders nadat Karpov in de revan che WK-match tegen Kasparov opnieuw aan het kortste eind had getrokken. De onttroondde wereldkampioen reisde direct na die match vol goede moed naar het Interpolis-toernooi af. De Moskoviet wist zich daar nog lange tijd in de kopgroep te handhaven. Het treffen in de elf de ronde tegen landgenoot en uiteindelijk toernooi winnaar Beljavski maakte echter ook aan die weelde een einde. Ondanks het feit dat hij met wit speelde en niet in tijdnood was, geraakte de oud-wereldkampioen in de pro- O door Ruud Dobbelaar blemen waarna hij blunderend ten onder ging: Wit: Karpov. Zwart: Beljavs ki. 1. d2-d4; d7-d5, 2. c2-c4; e7-e6, 3. Pbl-c3; Pg8-f6, 4. c4xd5; e6x- d5, 5. Lcl-g5; Lf8-e7, 6. e2-e3; c7- c6, 7. Lfl-d3; Pb8-d7, 8. Pgl-f3; 0-0, 9. 0-0; Tf8-e8, 10. Ddl-c2; Pd7-f8. Na de wat irreguliere en zelfs voor Karpov wat erg ambi- tieloze opening, zorgt Beljavski met deze originele paardma- noeuvre voor wat leven in de brouwerij. 11. h2-h3; Lc8-e6, 12. Lg5-h4; Le7-d6 (zwart verhindert dat wit zijn loper naar h2 terug trekt), 13. Lf4xLd6; Dd8xLd6,14. a2-a3; Dd6-e7, 15. b2-b4 (om de dreigende opmars c6-c5 tegen te gaan); Ta8-c8, 16. Tfl-cl; Pf6-d7, 17. Pc3-e2 (wit wil graag met zijn paard naar f4); Pf8-g6,18. Pe2-g3; Pd7-f8 (de paarden schwitsen als in een carrousel voortdurend van positie), 19. Pf3-d2; Pg6-h4, 20. Pd2-b3; De7-g5, 21. Kgl-h2; Tc8- c7,22. Pb3-c5; Le6-c8,23. Tcl-el; g7-g6, 24. Tal-cl; h7-h5. Zwart dreigt nu met zijn paard op g2 te slaan en vervolgens met h5-h4 de witte koningsveste, met het tege lijkertijd terugwinnen van het verloren gegane paard, open te breken. Ofschoon enigszins in de problemen, heeft wit hier toch enkele redelijke opties tot verde diging. 25. Ld3-fl is passief, maar komt in aanmerking. Het logi sche 25. f2-f4, gevolgd door Dc2- f2 zou echter aan alle moeilijkhe den prompt een einde maken. In plaats daarvan speelt Karpov 25. d e f g h b4-b5 zie diagram. Een mys terieuze misser, die nog door een tweede blunder zal worden ge volgd. 25....Ph4xg2, 26. Kh2xP- g2; h5-h4,27. b5xc6? (Dc2-d2 was toch wel aangewezen, nu verliest wit geforceerd materiaal); h4xP- g3, 28. f2xg3; Te8xe3, 29. Telx- Te3; Dg5xTe3, 30. c6xb7; Lc8x- b7, 31. Dc2-c3; Tc7xTc5! (de truc, waarop Beljavski zinspeelde); 32. Dc3xTc5; De3xLd3, 33. Dc5-c3; Dd3-e2 schaak, 34. Kg2-gl; PfB- e6; 35. Tcl-el; Pe6xd4, 36. Kgl- hl; Pd4-b5 en wit geeft op. We gaan vandaag verder met de standaard eindspelen. Diagram 1 winst d.m.v. 48-39-44-49 en wit heeft een dubbele vangstelling op 5-46 volgt nl. 49-40! 45x23 38- 32 46x28 50x6. Zwart moet daar- Staat de witte schijf 29 op 24 dan is het remise, zoals ook bij Scouppe het geval is. Er is echter één maar nl. als schijf 38 dan wordt verplaatst naar 35. Dan is het eindspel weer gewonnen door de witte dam op 48 te ver schuiven naar 34 met een dubbe le vangstelling. Een psychologisch bod, een bod dat iets belooft dat men niet be zit, is al zo oud als het bridgespel zelf. Vroeger waren dergelijke acties erg populair, in de moder ne toernooipraktijk komen ze zelden of nooit meer voor. Ener zijds is het verdedigende bieden zo verbeterd dat een psychologi sche actie veel makkelijker kan worden ontmaskerd, anderzijds ondergraaft een frequente toe passing het vertrouwen in het ei gen partnership. Beroemd in dit verband is het verhaal van het Amerikaanse paar waarbij me neer oost 1 SA opende en meneer west na enige aarzeling 3 SA. Oost had 16 punten, west 22 en er waren zo ongeveer 16 slagen voor het oprapen. Oost was een speler die gek was op psycholo gische openingsbodjes en west was kennelijk nog niet vergeten dat oost bij zijn laatste 1 SA-ope- B 10 AV54 O A 8 2 •f 9 84 2 H V 8 6 5' N A 4 2 OB 10 wnOH98 O 10 643 O V 9 AV Z ♦HB10 75 9 7 3 O 7 63 2 OHB75 63 DE BELGISCHE Regie kwam op 11 november 1967 voor het eerst met een speciaal aan de kerst gewijde zegel. Sindsdien heeft deze zegel niet meer op het appèl ontbroken. Alleen kreeg twee jaar geleden de zegel een breder karakter en ging hij "kerst- en nieuwjaarszegel" he ten. De zegel van dit jaar ver scheen op 24 november in de waarde van 13 1 frank. Afge beeld wordt een sfeervol winter landschap. Wat de bijzondere zegels be treft besluit België op 15 decem ber het jaar met de uitgifte van twee zegels, die respectievelijk zijn gewijd aan honderd jaar Christelijke Centrale van Tex tiel- en Kledingbewerkers en aan het eeuwfeest van het christelijk syndicalisme in België. Op beide zegels een allegorische voorstel ling: 9 frank (oplage 4,9 miljoen) en 13 frank (8,1 miljoen). Tot slot nog twee permanente zegels. Op 3 november verscheen een aanvulling op de serie "ko ninklijke beeltenis", type Velg- he, in een waarde van 200 frank (groen). De serie "vogels" wordt op 15 december uitgebreid met Diagram 2 remise. De zwarte schijf staat te dicht bij dam b.v. 46-28 27-49 26-31 49-35 28-50 15-10 31-37 remise. Staat zwart op 16 dan is wit wel op tijd op tweede dam. door Tori Schip perheyn ning over niet meer dan 3 punten bleek te beschikken. Een enkele keer lukt het wel: Een spel uit de finale van het WK in 1966 (noord, niemand). De Amerikaanse noord opende 1 Ha, oost (Belladonna) doublet, waarop Hamman als zuid een veelgebruikt grapje toepaste: 1 Sch. West (Avarelli) zat nu voor een probleem. Doublet kon niet in het Italiaanse systeem, 1 SA dus. Oost bood vervolgens 2 KI, west 2 Ru en oost 2 SA, einde. Noord startte met Sch B, voor het aas, waarop Sch 2 volgde, zuid de 7, west de 8 west ging er kennelijk vanuit dat zuid Sch 10-vierde zou hebben. Noord won en speelde ruiten na, het geen west op 8 slagen hield. Aan de andere tafel maakten OW 4 Sch met een overslag. Een spel uit het recente WK in Miami (zuid, niemand). Noord opende in de derde hand (ook al zo'n standaard situatie) met 1 Ha, oost doublet, zuid 2 Ha west doublet (negatief, ik heb van al les wat), noord pas, oost 3 Ha, waarop west de bieding besloot een 8 fr.-zegel met daarop een ijs vogel. De Kanaaleilanden Guernsey (met Alderney) en Jersey en het Eiland Man zijn er door het vele nieuws in de afgelopen maanden nogal bekaaid afgekomen. In de ze en in volgende rubrieken zul len we deze achterstanden echter wegwerken. Dat kan nu ook, want in veel landen is de stilte al gevallen. December is dan ook over het algemeen bij uitstek ge schikt om "schoon schip" te ma ken. We beginnen met Guernsey, waarvan we als laatste emissies die van 21 april (60e veijaardag koningin Elisabeth, 60p) en 22 mei (Europa, lOp, 14p en 22p) hebben genoemd. Op 23 juli bracht Guernsey twee zegels in omloop ter gelegenheid van het huwelijk van prins Andrew en Sarah Ferguson. Op de zegels in waarden van 14p en 34p het paar. Een dag later (24 juli) versche nen zes zegels gewijd aan spor- A 8 5 <?B 10 9 5 4 O 6 3 10 3 2 V6 N H B 10 3 A87 w r\ VH3 O B 10 9 7 w u OAHV4 A 9 8 4 Z fHVB 9742 9V62 O 8 5 2 7 65 met 3 SA. Noord kwam uit met Ha B en toen de dummy open ging zei Sandra Fraser: 'Ik heb een slechte en een goede tijding; we zitten in het verkeerde con tract en... we zitten aan de ver keerde tafel'. Dat laatste bleek juist. NZ kregen vervolgens reglementair een score van 60% en OW van 40%. Voor OW niet slecht; het gehele veld zat in 6 SA en maakte dat. De Amerikaanse bond stelt zich tegenwoordig op het stand punt dat psychologische biedin gen weliswaar zijn toegestaan, maar dat tegen regelmatige toe passers dient te worden opgetre den, omdat de partner fn dat ge val het wel zo'n beetje kan raden. Met name het gebruik van dat wapen door sterke spelers tegen zwakke spelers wordt niet alleen als onsportief gezien, maar te vens al heel gauw bestraft. ten die op dit Kanaaleiland veel vuldig worden beoefend. Op de zegels spelmomenten uit: lOp, bowlen; 14p, cricket; 22p, squash; 29p, hockey; 31p, zwem men en 34p, schieten. Guernsey-Alderney, dat sinds juni 1983 ook eigen zegels mag uitgeven, bracht op 23 septem ber vier bijzonder fraaie zegels uit met forten die op het eilandje 'te vinden zijn. Op een zegel van 10 pence wordt fort Grosnez af gebeeld. Verder zien we fort Ton- gris op een 14p-zegel, fort Clon- que op een 31p-zegel en fort Al- bert op een zegel van 34 pence. Op de Oostenrijkse kerstzegel van dit jaar (28 november) zien we de kerstkribbe, die de hout snijder Johann Georg Schwan- thaler medio de 18e eeuw uit lin dehout sneed (22 bij 31 cm) en die zich nu in het klooster Schlierbach (Boven-Oostenrijk) bevindt. Waarde: 5 s.; oplage: 6,3 miljoen. Ook op 28 november ver scheen de jaarlijkse zegel "dag van de postzegel" (6 3 s.; opla ge 1,4 miljoen) met als motief de "Nürnberger Briefboten" (16e eeuw).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 29