Wie bewaakt de bewaker? Diefstal in De Winkelhof was Veinig minder dan een ramp' ZATERDAG 6 DECEMBER 1986 PAGINA 21 De beveiligingsdiensten waren vorige week op uiteenlopende fronten in het nieuws. Twee bewakers van de Leiderdorpse Winkelhof werden aangehouden op verdenking van diefstal. Juist op het moment dat er een pleidooi werd gehouden om de beveiligingsbeambten meer bevoegdheden te geven. De voorzitter van de particuliere beveiligingsdiensten, B. Boer, probeert het één met het ander te rijmen. door Bart Jungmann "Weinig minder dan een ramp". Be veiligingsman B. Boer is niet zuinig met woorden als hij het heeft over de aanhouding van twee bewakers in het Leiderdorpse winkelcentrum De Winkelhof. Beambten die juist waren aangesteld om diefstal te voorkomen, sloegen zelf hun slag. Door misbruik te maken van zijn functie stal het tweetal in de afgelo pen maanden voor veertigduizend gulden aan goederen. Als voorzitter van de Vereniging voor Particuliere Beveiligingsorganisaties (VPB) zegt Boer daarover: "Dit is één van de meest droevige zaken die je kunt bedenken. De mensen onthouden die dingen. Neem die affaire destijds met een bewakingsdienst in de RAI, waar personeel van een bewakingsdienst ge durende een aantal jaren voor miljoenen guldens aan goederen verduisterde. Dat blijft hangen". "Goed, ik kan dan een simpel reken sommetje maken: vijfduizend beveili gingsbeambten die veertig uur per week maken: dat zijn 200.000 bewakingsuren. Gigantisch veel bewakingstijd en wat gebeurt er dan eigenlijk? Heel weinig, praktisch niets. Maar als er wat gebeurt werkt het zo lang door". "Natuurlijk zijn we geen heiligen, maar het is toch iets heel anders als een burger voor zoiets wordt aangehouden. Een vergelijkbare positie als met een po litiefunctionaris. Hoewel, daarvan wordt zo langzamerhand in de samenleving ge dacht: hij is één van ons, we moeten hem niet te hard aanvallen. Daarbij vergelij ken lijkt de beveiligingsman nog een stuk kwetsbaarder. Het is prettig dat dit geval in Leiderdorp wordt beschouwd als een incident en natuurlijk is het zo dat de verleiding voor een bewaker wel extra groot is. Maar ja, dat weet je van tevoren. Dat is één van de eerste dingen waarop wordt gelezen tijdens de oplei ding. En het vervelende is: juist in deze periode komt zo'n zaak uiterst ongele gen. Net nu we proberen een beetje posi tief te doen over het beroep van beveili gingsbeambte". Daadkrachtiger Met 'we' verwijst Boer vooral naar zijn eigen pogingen de beveiligingsbeambte in een daadkrachtiger positie te ma noeuvreren. Nu de politie zo krap in haar tijd zit, zouden er enkele bevoegd heden aan de geüniformeerde hulp krachten in particuliere dienst worden verleend, zo heeft hij vorige week geop perd. Waarom zou een aantal beveili gingsmensen niet een aanvullende op leiding kunnen krijgen om zelf proces verbaal te kunnen opmaken? Op die vraag heeft Boer van over- heidszijde een negatief antwoord gekre gen. Maar dat heeft hem niet erg ver baasd. "Het is logisch dat men moet wennen aan het idee. Daar heb ik alle begrip voor. Mijn. opmerkingen waren ook meer bedoeld als een soort voor zetje". Dat voorzetje wil hij graag nog eens geven: "De maatschappij is in beweging en zo ook de wereld van de beveiligings man. Hij is inmiddels een vertrouwd ge zicht in de samenleving. Neem het werk op Schiphol. Er is momenteel toch nie mand die er bezwaar tegen maakt dat er in zijn of haar tas wordt gesnuffeld. Wie had jaren geleden kunnen denken dat ons werk zo'n vlucht zou nemen?" Nu politiemensen zo ongeveer het ver zadigingspunt in overuren bereiken, denkt Boer nog hoger te kunnen rijken. "Er wordt toch vrij algemeen gesproken over het feit dat de politie te weinig tijd heeft voor bestrijding van de criminali teit. Om de werkdruk te verlichten, zou den er bepaalde taken kunnen worden overgedragen. Als wij willen optreden tegen winkeldiefstal en vandalisme, dan moeten er bepaalde bevoegdheden wor den verstrekt". Die bevoegdheid reikt nu nog niet ver der dan die van de gewone burger. De beveiligingsbeambte mag een verdachte staande houden, niets minder en niets meer. Ter uitbreiding daarvan denkt Boer aan fouillering en het in beslag kunnen nemen van gestolen goederen. Wat echter het meest opvalt in zijn voor stel is het opmaken van proces-verbaal. Zonder tussenkomst van de politie. Een geselecteerde groep beveiligingsmensen - Boer zelf denkt aan duizend van de zesduizend werknemers in deze branche - zou daartoe moeten worden opgeleid. "Dan hoeft daarvoor niet elke keer een busje met twee agenten voor te rijden". Vooroordelen Boer ziet ook de vooroordelen en pa reert die als volgt: "Er is geen sprake van dat wij politieagentje willen spelen. Wij opereren alleen op particulier terrein, zoals in winkelcentra. Absoluut niet op de openbare weg. Dat zal ook niet gaan gebeuren". Zoals hij ook niet streeft naar enige vorm van bewapening. "Dat past niet in onze filosofie. We willen niet de held uithangen. In een geweldssitua tie trekt de beveiligingsbeambte zich te rug. We zijn preventief bezig, hebben primair een signalerende taak". "Wat niet wegneemt dat we op die par ticuliere terreinen al geheel zelfstandig werken. Stel dus dat je een aantal men sen onbezoldigd opsporingsambtenaar maakt, dan werkt dat niet kostenverho gend. We werken bijvoorbeeld ook in voetbalstadions en daaraan kun je in dit verband ook denken. Iedereen heeft toch de mond vol over de kosten die de inzet van de politie bij voetbalwedstrij- den vergt? Beveiligingsdiensten werken er op kosten van de stadiondirecties. Het kost de gemeenschap dan niets. Gek is dat trouwens, als je dat stadion-argu ment hanteert, wordt er al gauw gezegd: dan ligt het toch iets anders dan ik dacht. Nuchter geredeneerd is het ook een logisch verhaal, zou ik zo zeggen, maar nogmaals: men moet even aan het idee wennen". Veel animo om iets met Boers voor zetje te doen, bestaat er inderdaad niet. Minister Korthals Altes van justitie Voelt niets voor het uit handen geven van Democratische controle is veelal wel van toepassing op de politie, maar nauwelijks op particuliere bewakings diensten. sommige politietaken. "De opsporings bevoegdheid is primair het werk van po litiemensen", geeft een voorlichter zijn mening weer. "Dat zijn overheidstaken, die moet je niet uit handen geven. Bo vendien, wat heeft de samenleving daar voor voordeel bij? Goed, de politie heeft dat wel, maar de burgers worden dan toch geconfronteerd met een mêlée van uniformen en daarmee is niemand ge diend". B. Boer, voorzitter van de particuliere beveiligingsdiensten: "Natuurlijk zijn we geen heiligen". Een mening die van harte wordt on derschreven door G. Kofferman, voorzit ter van de Algemeen Christelijke Politie bond. Hij wijst op de democratische controle die bij de politie wel en bij de particuliere diensten niet bestaat. "Poli tiemensen staan midden in de maat schappij, zijn daarbij veel meer betrok ken dan werknemers van beveiligings diensten. Met het overhevelen van der gelijke bevoegdheden zit je op een heil loze weg". Kofferman, die met de ACP de meeste politiemensen vertegenwoordigt, erkent dat de politie nu te veel hooi op haar vork heeft. "Er zijn grote gaten geslagen en steeds meer politietaken moeten wor den ingeperkt. Commercieel is het dan ook een logisch verhaal van Boer, maar er zijn nu eenmaal taken die de politie niet uit handen kan geven. En als hij zegt: 'het went', dan zeg ik: dat kan wel zijn, maar dat wil niet zeggen dat het goed is". De Unie BLHP zit voorlopig ook in het kamp van de tegenstanders. Deze vak bond vertegenwoordigt een flinkt aantal werknemers uit de beveiligingsindus trie. Vakbondsman Hep van Luunen: "Wij zijn zes jaar geleden ook al eens met dat idee gekomen en toen volledig weg gehoond. Heel Nederland viel over ons heen. Er werd gesproken over nep-agen- ten. En nu presenteert Boer het als iets nieuws. Op zich is er nog'steeds iets voor te zeggen. Mits daarvoor een adequate opleiding komt en de arbeidsvoorwaar den zodanig zijn aangepast dat het ver loop onder de werknemers minder groot zal zijn. Met andere woorden: deze be drijfstak moet eerst iets professioneler gaan opereren". 'Deze bedrijfstak', om Van Luunen te citeren, valt onder de Wet op de weer- corpsen. In 1938 ingesteld om geünifor meerde knokploegen te kunnen aanpak ken en nu nog geldend voor geünifor meerde beveiligingsploegen. Boer denkt dat die regeling een adequaat wapen is om het gevreesde machtsmisbruik te voorkomen. "Bedrijven worden pas toe gelaten als beveiligingsdienst met een vergunning van het ministerie. Daar voor gelden strikte criteria als goed ge drag, ervaring en kredietwaardigheid. Bij misbruik of wangedrag worden die vergunningen zonder pardon ingetrok ken". Niet gered "Het is dan ook niet toevallig dat er geen sprake is van een spectaculaire stij ging van het aantal beveiligingsbedrij ven in de laatste jaren. Er functioneren in totaal zo'n zestig bedrijven. Pakweg de helft daarvan is tussen 1940 en 1960 opgericht. De andere helft is van de pe riode nadien, terwijl er toen toch hon derden aanmeldingen zijn binnengeko men. Die hebben het niet gered". "Wat ik ermee wil zeggen is dat we of ficieel door de overheid zijn erkend als een verlengstuk van de politie en wij be geren ook niets anders te zijn. Ik heb verder geen commerciële motieven met mijn verhaal. Dit is een gebaar naar de politie. En wat die democratische con trole betreft: ik denk dat het keurslijf, waarin wij zitten, strakker is dan die theoretische controle van de samenle-, ving". Dat keurslijf is onlangs nog wat strak ker aangesnoerd. Beveiligingsbeambten moeten sinds afgelopen maandag jongstleden in het bezit zijn van een ba sisdiploma. Vier jaar geleden zijn daar over door werkgevers en werknemers afspraken gemaakt, is er een opleiding, opgezet en is 1 december 1986 als uiter lijke 'datum van slagen' geprikt. Boer: "Die datum is 'n beetje een ei gen leven gaan leiden. Hij geldt alleen voor werknemers die vier jaar geleden al in dienst waren. Het ministerie betracht daarmee overigens wel enige souplesse. Er zijn nog mensen bezig met de oplei ding en die krijgen waarschijnlijk een voorlopige ontheffing. Totdat de resulta ten van hun examens bekend zijn. Net als de nieuwelingen. Zij hebben 22 maanden de tijd om dat diploma te ha len en werken zolang met een tijdelijke, groene legitimatie. Als ze het diploma hebben, krijgen ze het grijze legitimatie bewijs". Wetskennis De opleiding moet de beambten be halve inzicht in veiligheid ook enige wetskennis verschaffen. Boer: "De men sen hebben daarvoor vier jaar de tijd ge had. Wie dat diploma toch niet heeft kunnen halen, is misschien ook niet zo geschikt voor het vak". Een uitspraak waarmee vakbondsman Van Luunen het beslist niet eens is. "Sommige bedrijven, vooral de klein tjes, hebben absoluut geen medewer king verleend. Je kunt je daarom afvra gen in hoeverre het werknemers kwalijk is te nemen dat ze die cursus niet heb ben gehaald". Volgens Van Luunen zijn er heel wat werknemers die de vereiste papieren niet in hun bezit hebben. "Door het ar beidsbureau in Amsterdam is een onder zoek gedaan. Van de drieduizend bevei ligingsbeambten uit Amsterdam en om streken waren er driehonderd die het di ploma niet hebben gehaald. Dat is nogal wat". Hij vreest dat sommige bedrijven op die grond ontslagprocedures in gang zetten, maar vertrouwt erop dat de ar beidsbureaus rekening houden met de vraag of er voldoende medewerking is verleend bij het volgèn van de cursus. Boer denkt op zijn beurt dat de Unie BLHP ten onrechte paniek zaait. "Er zijn nog geen cijfers bekend over het aantal personen dat geen diploma heeft gehaald". Bij de stichting waar de vak opleiding wordt verzorgd, zijh tot nu toe eén kleine zesduizend beveiligingsbe- ambtenjgeslaagd. Daar houdt men het vooralsnog op 'enkele tientallen' die zijn afgevallen. Op één punt vinden Van Luunen en Boer elkaar wel: de concurrentie tussen de particuliere beveiligingsbedrijven is groot, te groot zelfs. Boer: "Dat kqmt door de druk die opdrachtgevers op de bedrijven uitvoeren. Zij maken de dienst uit. En als er ergens op wordt be zuinigd, dan is het op beveiliging. Men neemt gauw met minder genoegen. Als het een paar jaar goed gaat, wordt er al gauw gezegd: het kan wel wat minder". Van Luunen is het daarmee in principe eens: "De opdrachtgevers willen voor een dubbeltje op de eerste rang zitten". Kan de Vereniging van Particuliere Beveiligingsorganisaties daar niets te gen doen? Boer: "We werken wel met normtarieven, maar er bestaan geen prijsafspraken". Verloop Van Luunen denkt dat daar dan ook de schoen wringt en ziet de mensen die hij vertegenwoordigt in de knel zitten: "Door die concurrentie zijn de arbeids voorwaarden onder de maat. Sommige bedrijven werken met losse krachten die incidenteel worden ingezet. Daarom is het verloop zo ontzettend groot. Van die nieuwkomers is een hoog percentage binnen een jaar weer weg en zij komen dus ook nooit aan dat diploma toe. Alle maal zaken die beslist niet in het belang zijn van de werknemers. Het zou dus goed zijn als de bedrijven die bij de ver eniging zijn aangesloten, vaste tarieven gaan hanteren". Van Luunen neemt het woord niet in de mond, maar hij suggereert toch het bestaan van beunhazerij. Boer gelooft daar niet in. Hoe sterk de concurrentie ook is. "Nee, dat kan haast niet. Er wordt zo streng op onze bedrijfstak toegezien dat beunhazerij snel genoeg aan het licht zou komen". Bewaker in winkel. Als er ergens op wordt bezuinigd, dan is het al gauw op de beveiliging.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 21