Druk op Witte Huis neemt toe Surinaamse leger meedogenloos Action Directe dreigt rechter Punjab mobiliseert leger tegen Sikhs Nieuwe 'onthullingen in 'Irangate' Onderzoek België naar wapenlevering aan Iran Kracrss. Aquino vervangt minister Bhopal lijdt nog dagelijks door giframp Elke donderdagavondO^^F^^2 koffie gemeubileerd! Kome gemeuDiieeroim^Ji^at^s?? nam DONDERDAG 4 DECEMBER 1980 BUITENLAND PAGINA 7 (vervolg van pagina 1) WASHINGTON - Ondanks de pogingen van de Amerikaanse president Reagan om de Iran-affaire door een reeks maatregelen in rustiger vaarwater te krijgen, is de druk op Donald Regan, zijn chef staf Witte Huis, om af te treden gisteren verder toegenomen. Reagan benoemde dinsdag een nieuwe nationale veiligheidsadvi seur en stelde zich op achter het idee een speciale congrescommis sie de Iran-affaire te laten uitzoe ken. Daarmee hoopte hij de zware kritiek waaraan hij en zijn topfunc tionarissen de afgelopen weken zijn blootgesteld, te beteugelen. Maar gisteren zei de fractieleider van Reagans eigen republikeinse partij in het Huis van Afgevaardig den, Robert Michel, dat Regan, die licht gekomen, geldt als de meest invloedrijke ad- Newsday, een krant viseur van de president, zóu ten aftreden. Maar bronnen in het Witte Huis zeiden gisteren dat er geen kans op is dat Regan zelf zijn ontslag zal in dienen. "Hij is vastbesloten te blij ven in de hoop dat er een eind aan de controverse komt, en dat er geen verdere onthullingen ko men", aldus een van die bronnen. Dat laatste is nog zeer de vraag, want ook gisteren zijn weer nieuwe onderdelen van het gecompliceer de Iran-contra's-schandaal aan het door Herik Dam Eerder had de republikeinse fractieleider in de Senaat, Richard Lugar, ook al in het openbaar ge zegd dat de chef-staf Witte Huis zou moeten opstappen omdat door zijn aanblijven de president per manent "vleugellam" zou worden gemaakt. New York, berichtte gisteren dat in de afgelopen lente zwaarbewapende helikopters van de Amerikaanse geheime dienst CIA tientallen ke ren op Nicaraguaans grondgebied zijn geland, en daar munitie en ex plosieven voor de anti-sandinisti- sche contra's hebben achtergela ten. De krant beroept zich óp ie mand die bij een van deze CIA- missies betrokken was geweest, en zegt dat het verhaal door congres leden is bevestigd. De helikopter zou hebben geope reerd vanuit bases van de contra's BRUSSEL (ANP) - De Belgische minister van buitenlandse zaken, Leo Tindemans, heeft een onder zoek bevolen naar de mogelijkheid dat er toch vanuit België wapens aan Iran geleverd zijn. Dat is giste- het allereerst i door een woordvoerder van het tief onderzoek. Als even buiten Nicaragua. De helicop ters vlogen naar Nicaraguaans grondgebied, landden daar en wierpen munitie en explosieven naar buiten, om enkele minuten la ter weer op te stijgen, aldus News day. Als het bericht juist is, dan bete kent dat dat de CIA, in strijd met de uitdrukkelijke opdracht van het Congres, steeds rechtstreeks bij de hulp aan de tegen de regering van Nicaragua vechtende contra's be trokken is geweest. Reagan heeft dergelijke betrokkenheid altijd ten stelligste ontkend. Bush Inmiddels heeft vice-president Bush zich gisteren voor het eerst in het openbaar over de Iran-affaire uitgesproken. Bush heeft zich tot" dusver overal buiten gehouden om zijn geloofwaardigheid als opvol ger van Reagan niet te 3erliezen. De vice-president zei gisteren bij een rede dat de wapenverkopen aan Iran de Amerikaanse geloof waardigheid schade hebben berok kend. "De vraag blijft overeind hoe de regering haar eigen beleid om geen wapens aan Iran te verkopen, geweld kon aandoen", zo zei hij. Niettemin zei Bush het besluit van Reagan om de wapens te ver kopen, te steunen. Hij zei dat het besluit was ingegeven door de hoop kanalen in Iran te openen die nuttig zouden kunnen zijn. „Iran is onderzoek per slot van rekening alles tussen de Sowjet-Unie en de oliestaten CHANDIGARH (Rtr/AP) - De bele gerde regering van de Indische deelstaat Punjab heeft gisteren de hulp van het leger ingeroepen om politie en paramilitaire troepen bij te staan bij het onderdrukken van het geweld van sikh-extremisten. Gouverneur S. Ray verzocht het le ger te helpen bij de ordehandha ving in acht van de 12 districten waar de geweldsexplosies het he vigst waren. In het district Amritsar en het grensgebied met Pakistan heeft het leger de bevoegdheid gekregen om zonder toestemming van de burgerlijke autoriteiten arrestaties te verrichten en huiszoekingen te doen. Gevreesd wordt dat de dood straf die vandaag in hoger beroep zal worden bevestigd tegen drie sikhs die zijn veroordeeld voor de moord op wijlen premier Indira Gandhi, de emoties in het roerige Punjab een nieuwe impuls kan ge- heeft Tindemans gelast om na te gaan of grond van waarheid in die bench- van de" Perzische Golf', aldus ten zit. Volgens de woordvoerder gaat administra- zaken Bush. De vice-president penverkopen vanaf het begin af te hebben geweten, maar niets te ministerie van buitenlandse zaken het licht komen die wijzen op ille- hebben geweten van het doorslui- bekendgemaakt. Vorige weekrion- gale transacties dan krijgt het derdag nog ontkende Tindemans derzoek ook een juridisch karak in de Kamer dat België wapens aan ter, zo zei hij. Iran levert. Een onderzoek had uit gewezen, zo zei hij toen, dat er slechts twee jachtgeweren naar Iran waren geëxporteerd Iraanse betalingen naar de TEHERAN (AP) - Iran heeft gisteren 100.000 vrijwilligers naar het front gestuurd, nadat zij waren toegesproken door Hashemi Rafsanjani, de voorzitter van het parlement. Rafsanjani zei dat de Iraanse overwinnin gen de supermachten ertoe hadden gebracht op hun knieën te komen vra gen om betrekkingeyi met Iran. De vrijwilligers van het Corps Mohammed verzamelden zich in het A%adi Stadion in Teheran. Onder het uitroepen van leuzen als 'Dood aan Amerika' werden witte duiven losgelaten, terwijl uit helikopters bloemen werden gedropt. Vol gens de radio waren er onder de vrijwilligers 2.000 geestelijken, 1.000 academici en verder boeren, bergbewoners, arbeiders en ambtenaren, al len bereid te sterven.voor ayatollah Chomeini. Rafsanjani zei dat het niet de Iraanse methode was om menselijke gol ven van soldaten op de vijandelijke tanks af te sturen, zoals dat in het verleden veelvuldig is gebeurd. "Voor een overwinning in de strijd hebben wij dappere, getrainde en ervaren mensen met moderne wapens nodig," zei hij. "Die mensen staan nu ter beschikking van de Islamitische Repu bliek." Rafsanjani zei dat de aanwezigheid van de nieuwe vrijwilligers bete kent dat "Amerika, Frankrijk, de Sowjet-Unie en andere duivelse mach ten zullen ophouden jullie te commanderen vanuit hun zwarte en rode paleizen. Zij bedelen en zetten zichzelf te schande". (foto ap» Punjab, eens een van de welva rendste deelstaten van India, is al enige jaren het toneel van bloedige onlusten die voortkomen uit het streven van extreme sikhs naar een onafhankelijke staat „Khalistan" in Punjab. Zondag pleegden sikhs de tot nu toe bloedigste aanslag waarbij 24 hindus werden ver moord. Het incident leidde tot om vangrijke anti-sikh demonstraties en gewelddadigheden in Noord-In- dia. Dit jaar zijn in Punjab al 646 mensen om het leven gekomen door geweld van extremisten. Het inzetten van het leger is een controversiële maatregel in Punjab nadat militaire eenheden in juni 1984 een aanval uitvoerden op het heiligste gebouw van het sikh-ge loof, de Gouden Tempel in Amrit sar. Bij de actie die tot doel had ge wapende extremisten te verdrijven uit het heiligdom kwamen ruim duizend mensen om het leven. Het voortduren vai sche bloedvergieten i het sektari- een politie- ADVERTENTIE In Jaap Kooy's Kerstdorp vindt u stallen en kerstgroepen van 39,- tot 1695,-. Volgens de woordvoerder zijn voor de verkoop en export van Bel- M«. W& taaxjEiijrKsra; apenfabrikanten (zoals FN Herstal) al sinds het begin var Iraans-Iraakse oorlog in 1980 pens aan Iran geleverd. Deze pens plus munitie en reserve derdelen zouden via Antwerpen PARIJS (AP) - In het geréchtsge- handel, defensie, en economische bouw in Parijs is gisteren onder Zeebrugge verscheept zijn. Vol- gens de woordvoerder van het mi nisterie van buitenlandse zaken zaken betrokkken. Het ministerie van economische zaken zet altijd laatste instantie het licht op strenge veiligheidsmaatregelen het proces geopend tegen drie leden van de linkse terreurgroep Action Directe. Zij worden beschuldigd Sancties Z.-Afrika De regering van Australië heeft vandaag maatregelen afgekondigd om de invoer van kolen, ijzer, staal en landbouwprodukten uit Zuid- Afrika te verbieden. De maatrege len worden op 1 juni 1987 van kracht. Daarmee geeft Australië uitvoering aan het sanctiepakket dat de landen van het Gemenebest de afgelopen zomer hebben afge sproken. Volgens de Australische minister van buitenlandse zaken Bill Hayden treft dit sanctiepakket Zuidafrikaanse import ter waarde van 22 miljoen dollar per jaar. Zimbabwe In Zimbabwe zijn vijf politieke gevangenen vrijgelaten, onder wie een belangrijk medewerker van oppositieleider Joshua Nkomo. De minister van binnenlandse zaken, Enos Nkala, zei dat tot de invrij heidstelling was besloten om de politieke eenheid en duurzame vrede te bevorderen. De vrijgela ten medewerker van Nkomo is diens opperbevelhebber uit de tijd van de onafhankelijkheidsoorlog, Dumiso Dabengwa. Zuid-Jemen In Zuid-Jemen is een complot ontdekt waarbij ex-president Ali Nasser Mohammed was betrok ken. Dit staat in een officiële ver klaring die in Aden is uitgegeven. Nasser Mohammed is in januari af gezet na bloedige gevechten tussen twee rivaliserende facties in het communistisch georiënteerde Zuid-Jemen. De autoriteiten hebben explosie ven, munitie, raketten, granaten, mijnen en andere wapens in beslag genomen. De 'komplotteurs' zullen berecht worden, aldus de verkla ring. Verboden satire De Israëlische censuur heeft een satirisch toneelstuk verboden waarin een beeld van het land wordt geschetst als theocratische dictatuur die wordt geleid door or thodoxe rabbis. De voorzitter van de censuurcommissie, Yehoshua Yustman, zei dat het stuk anti-se- mitisch is. De auteur Samuel Has- fari, zelf een jood, zei dat het be sluit alleen maar zijn gelijk aan toont. Het toneelstuk handelt over de tweespalt tussen gelovige en niet-gelovige joden in Israel. van de moord op twee politieagen ten in 1983. Het proces tegen Regis Schlei cher (29), Claude Halfen (31) en diens broer Nicolas Halfen (23) is het eerste tegen leden van Action Directe in een aantal jaren. Naar verwachting zal de rechtszaak tien dagen in beslag nemen. Het drietal staat onder meer terecht wegens de moord op twee politiemannen en de verwonding van een derde op 31 mei 1983 in Parijs. Schleicher, een van de oprich ters van Action Directe, verklaarde gisteren tegenover de rechter dat hij de "wettigheid van deze recht bank niet erkent." Hij voegde daar aan het dreigement toe dat ieder een die bij het proces betrokken is "zich blootstelt aan de onbuigzame wetten van het proletarisch recht." Volgens ooggetuigen waren er bij de schietpartij inl983 tenmin ste vier en maximaal acht perso nen, onder wie een vrouw, betrok ken. De twee agenten hadden twee van de mannen, die met grote tas sen sjouwden, aangehouden voor een routine-onderzoek. Van ver schillende kanten werd vervolgens het vuur op hen geopend. De derde man raakte gewond toen de daders hem dwongen zijn auto af te staan. Action Directe maakte in oktober 1984- in een brief aan het Franse persbureau AFP haar betrokken heid bekend. Action Directeis een kleine linkse splintergroepering, waarvan de leden een marxistische en anar chistische ideologie aanhangen. De groep onderhoudt contacten met de Rote Armee Fraktion in West-Duitsland en heeft de verant woordelijkheid opgeëist voor de moord op Renault-topman Geor ges Besse op 17 november. Action Directe eiste ook de moord op ge neraal René Audran in januari 1985 op. Joelle Aubron, een van de vrou wen die door de politie gezocht wordt in verband met de moord op Besse, trouwde met Schleicher na diens arrestatie in maart 1984. Na de moord op Besse werd het ver moeden geuit dat deze met opzet kort voor de opening van het pro ces gepleegd was. Sinds maandag stonden er al veiligheidsagenten en speciale anti-terreurcomman- do's op wacht bij het gerechtsge bouw in het centrum van Parijs. Ie dereen die naar binnen wil moet zich aan een strenge veiligheids controle onderwerpen. MANILA (DPA/UPI) - De Filipijnse president, Corazon Aquino, heeft gisteren de omstreden minister van binnenlands bestuur, Aquilino Pi- mentel, vervangen. In plaats daarvan benoemde zij hem tot adviseur voor nationale zaken. Pimentels opvolger is Jaime Ferrer, een zakenman die sinds 1945 politiek actief is. de laatste jaren in de oppositie tegen het bewind-Marcos. Pimentel maakte zich vooral onbemind bij het leger door zijn groot scheepse zuiveringen onder de duizenden regionale en plaatselijke func tionarissen, van wie de meesten nauwe banden hadden met de eind fe bruari afgezette president Marcos. Pimentel is de vierde minister die opstapt, na Juan Ponce Enrile (de fensie), Ernesto Maceda (natuurlijke hulpbronnen) en Rogaciano Merca- do (openbare werken). ke tegenslag voor premier Rajiv Gandhi die veel van zijn politieke prestige heeft geïnvesteerd in Pun jab om de crisis daar te bezweren. De staatsradio berichtte gister avond dat circa 200 mensen, onder wie enkele prominente politici van de oppositie, in Punjab zijn opge pakt als onderdeel van de strijd te gen het extremisme. Premier S. Barnala van de deel staatregering in Punjab besloot eerder deze week tot het opvoeren van de politiepatrouilles en gaf op sporingsambtenaren de bevoegd heid eigendommen van terroristen in beslag te nemen. In de oude bin nenstad van Delhi verdedigden cir ca 100 met zwaarden zwaaiende sikhs een historische tempel tegen een aanval van 7.000 stenengooien de hindoes. BHOPAL (ANP/IPS) - Honderden kinderen die twee jaar geleden de gifwolk uit de fabriek van Union Carbide in de Indische stad Bhopal hebben overleefd, hebben gisteren gedemonstreerd voor de gesloten poorten van het Amerikaanse be drijf. Uit protest tegen de nalatig heid van de directie waardoor bij na 3.000 mensen het leven verlo ren, en als protest tegen het uitblij ven van smartegeld verbrandden ze poppen die de voormalige direc teur van de fabriek voorstelden. Ruim 200 kinderen droegen bor den met opschriften als "Bhopal, nooit meer, nergens" en "Wij zul len Union Carbide straffen". Enke le van de kinderen zaten in rolstoe len als gevolg van de gifgassen die op die rampzalige ochtend van 3 december 1984 vrijkwamen. Circa 200.000 hebben blijvend letsel op gelopen aan ogen en luchtwegen door de gassen. De herdenking komt vlak nadat Union Carbide de rechtbank in Bhopal heeft moeten beloven drie miljard dollar beschikbaar te hou den om elke eventuele uitspraak tot schadevergoeding te kunnen betalen. De premier van Madhya Pradesh, Motilal Vohra, verzeker de in een vraaggesprek met een plaatselijke krant dat zijn regering "alles in het werk stelt om de be langen van de slachtoffers te be hartigen". Volgens Vohra hebben van de geregistreerde 120.000 ge wonden 33.000 onmiddellijk na de ramp ongeveer 330 gulden gekre gen. De anderen krijgen hetzelfde bedrag, aldus de premier. Intussen zijn de ziekenhuizen nog steeds overvol. Volgens een arts zijp duizenden patiënten er net zo erg aan toe als twee jaar geleden. Ze hebben nog steeds longklach ten, huidziekten, geen eetlust, ge heugenverlies en geestelijke pro blemen. Zo'n 40.000 mensen zou den ongeneeslijke longaandoenin gen hebben. In Bhopal werden sinds de ramp honderden kinderen doodgeboren. De drie mensen die gemiddeld per dag in Bhopal ster ven, gaan volgens de arts bijna al tijd dood aan de gevolgen van de gifwolk. Uit een onderzoek van de Indiase Raad van Medisch Onder zoek bleek dat zeker 22 procent van de slachtoffers depressief en verbitterd was. ADVERTENTIE Jaap Kooy's Tuincentrum Het Kerstdorp. Kerstbomen van 60 en tot 5 meter. BAZEL - Met gasmaskers bewa pende mannen spuiten het zwaar bevuilde terrein van het Zwitserse chemieconcern Sandoz schoon. Hoewel de brand bij Sandoz in het Zwitserse Basel al weer ruim een maand in de geschiedenis ligt, is de schoonmaak nog bij lange na 'niet voltooid. De Westduitse regering heeft in tussen besloten reeds bestaande maatregelen tegen vervuiling van de Rijn door de chemische indus trie te verscherpen. De lijst van ge vaarlijk geachte stoffen is uitge breid en er zijn beperkingen ge steld aan de bouw van nieuwe che mische fabrieken bij de voortdu rend door giflozingen geplaagde rivier. De minister voor milieuzaken, Walter Wallmann, zei dat aan de lijst van gevaarlijke stoffen alles wordt toegevoegd wat als kanker-1 verwekkend of watervervuilend wordt beschouwd. De opslag van gevaarlijke chemicaliën wordt aan maxima gebonden. Volgens de oppositie gaan de mdatregelen niet ver genoeg. Vol gens de socialisten heeft de rege ring onder druk van de chemische industrie water in de wijn gedaan ST. LAURENT (ANP)- Met de nieuwe stroom vluchtelingen uit Oost-Suriname komen ook de gru welijke details mee van de moor den die het Surinaamse leger het afgelopen weekeinde heeft begaan. Steeds meer Surinaamse bosland creolen laten huis en bezittingen achter om aan de greep van het na tionale leger te ontkomen. Giste ren staken weer honderden de Ma- rowijnerivier over om op de Franse" oever een veilig heenkomen te zoe ken. Uit verklaringen van ooggetui gen komt naar voren dat de militai ren bij hun 'zuiveringsacties' mee dogenloos zijn opgetreden. Ver scheidene getuigen vertelden onaf hankelijk van elkaar dat het dode lijke werk vooral is verricht door mannen met een Arabisch uiter lijk. In kringen van het Surinaams verzet wordt daaruit opgemaakt dat Libiërs actief zijn in het Suri naamse leger. Kort na zijn aankomst in een reeds overvol bosnegerdorp in Frans Guyana vertelt een 33-jarige Mooi Wana wat er af gelopen zaterdag in deze kleine ne derzetting tussen Moengotapoe en Albina gebeurde: volgens hem zijn in Mooi Wana 16 mensen door de militairen gedood. Zondag hebben bezoekers in dit gebied 13 lijken geteld. De man verklaart echter dat enkele slachtoffers in brandende huizen zijn gegooid en daardoor niet zijn teruggevonden. Zelf heeft hij een 12-jarige zoon verloren. De jongen werd uit huis gehaald en zonder pardon doodge schoten. Een vrouw en zes kinde ren werden op een rij gezet voordat de soldaten het vuur op hen open den. Ook vertelt deze ooggetuige dat een zwangere vrouw op de vlucht sloeg en in de rug door een kogel dodelijk werd getroffen. In de voeten Niet alleen met het aantal doden wordt de tragedie in Mooi Wana ge schetst. Er vielen vier gewonden, onder wie een vrouw, die in de voe ten werd geschoten. Een arts in Moengatapoe moest'beide voeten amputeren. Een kind dat door een kogel was geraakt is na een lange tocht door de junglp ën over de Ma- rowijnerivier naar het ziekenhuis op Stoelmanseiland gebracht. De getuige zelf moest een tocht van twee dagen en twee nachten door het oerwoud maken voor hij bij een plek was waar hij veilig de grensrivier kon oversteken. Op zijn rug droeg hij zijn vrouw, die aan de voet was gewond. Zij heeft haar le ven vermoedelijk te danken aan een militair, die een mede-soldaat gebaarde de vrouw niet dood te schieten. Verscheidene ooggetuigen mel den dat de moorden vooral het werk zijn van Arabisch uitziende mannen, die een voor hen onver staanbare taal spraken. Deze solda ten hadden hun gezicht zwart ge maakt. Soldaten die werden her kend als Surinamers zouden in mindere mate hebben meegedaan aan het schieten. Door zegslieden in het Surinaams verzet worden deze verklaringen uitgèlegd als een ADVERTENTIE KATWIJK AMBACHTSWEG 21 -TELEFOON01718-21977 AMBACHTSWEG19-TREF00N01718-20300 LEIDERDORP MBJBELPLEIN7TELEFOON 071 -41 t bewijs van Libische aanwezigheid in Suriname. Dat weinig mannen zijn omgeko men bij de 'zuiveringsacties' heeft te maken met hun waakzaamheid. Zodra militairen in de buurt opdo ken vluchtten zij het bos in. Nie mand verwachtte dat vrouwen en kinderen iets zou overkomen. Van een afstand moesten de mannen toezien hoe hun familieleden wer den omgebracht. Boslandcreolen De vluchtelingen die dinsdag en woensdag in St. Laurent en omge ving aankwamen zijn vooral af komstig uit Moengo, Moengotapoe en uit nederzettingen langs de weg naar Albina. Getuigen zeiden dat de operaties uitsluitend zijn ge richt tegen boslandcreolen, die door het bewind-Bouterse worden beschouwd als potentiële aanhan gers van de groep-Brunswijk. An dere bevolkingsgroepen zouden door het leger ongemoeid zijn gela ten. Vanuit een dorp ten zuiden van Albina steken de vluchtelingen de Marowijnerivier over. Ze lopen daarbij het gevaar onderschept te worden door het Surinaamse leger, dat twee patrouilleboten heeft lig gen bij Albina. Een man vertelt dat enkele dagen geleden een vluchte ling in zijn bootje is doodgescho ten. Een patrouilleschip zou met een kanon het vuur op de koijaal van de vluchteling hebben ge opend. De bosnegerdorpen op de Franse oever worden steeds voller. Franse politiemannen en leden van de gendarmerie lopen machteloos door de overbevolkte dorpen. De prefect van Frans Guyana, Jacques Dewattre, heeft na een bezoek aan de streek rond St. Laurent beslo ten een plan voor noodhulp aan de vluchtelingen op te stellen. Sinds dinsdag heeft het Franse leger de grensbewaking langs de Marowij- ne versterkt. In welingelichte kring in St. Lau rent is vernomen dat de afgelopen maand bij de strijd in Oost-Surina me rond 200 mensen om het leven zijn gekomen. De zegsman, die anoniem wenst te blijven, stelt dat de meeste slachtoffers zijn geval len onder de bosnegerbevolking en aan de zijde van het nationale le ger. Onder leden van de groep- Brunswijk zouden de verliezen be perkt zijn gebleven. Een nadere precisering van het dodental kon hij niet geven. Volkerenmoord De Surinaamse ex-president Henk Chin a Sen, die in Oost-Suri name de gevolgen van de legerac- ties onder ogen kreeg, gaat deze daden ongetwijfeld aan de kaak stellen bij internationale organisa ties. Met foto's en filmbeelden als bewijsmateriaal wil hij de interna tionale gemeenschap wijzen op de misdaden die tegen de bosneger bevolking van Suriname zijn be gaan. Toen hij ontdaan uit het ge bied terugkeerde sprak hij van "volkerenmoord".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 7