Reagan probeert tij te doen keren Strauss op oorlogspad sSE £~sS3 satóKsst- Zwitserland pakt chemie aan ■ssasfft-Kis: RssESKx' VRIJBRIEF VOOR EEN HOOG RENDEMENT. Maatregelen inzake 'Irangate' Zorgen Israël blijven ondanks ontkenningen Amerikanen verliezen geloof in president Foltering: 25 jaar cel Lobby voor wapenhandel brengt Kohl in verlegenheid NMB BANK WOENSDAG 3 DECEMBER 1986 BUITENLAND ringsstantpunt - noodgedwongen WASHINGTON - De Amerikaanse president Reagan heeft gisteren een nieuwe nationale Jgg™SJgmf EdwTnMeese veiligheidsadviseur benoemd, en gezegd dat hij achter het plan staat een speciale con- vorige week had verklaard dat ls- TEL AVIV - Tussen de Verenigde Staten en Israël suist een politieke boemerang. Telkens als een Ameri kaanse regeringsvertegenwoordi ger iets suggereert over de rol van Israël in de wapenaffaire met Iran, ketst het ministerstrio Sjamir-Pe- res-Rabin een pertinente ontken ning met dezelfde vaart naar Was hington terug. door TacoSlagter Zo beweerde Israëls minister van defensie Izaak Rabin gisteren in de Knesset stellig dat Israël niet het "derde land" is dat de miljoe nen winst van de Amerikaans- Iraanse wapenhandel via een Zwi- terse bankrekening naar de contra rebellen in Nicaragua zou hebben gesluisd. Rabin volgde het rege- grescommissie in te stellen die zich met de Iran-affaire zal gaan bezighouden. De laatste keer dat zo'n commissie werd ingesteld, was in 1973, na de eerste onthullingen in de Waterga te-affaire. Het onderzoek van deze "Water- gate-commissie" leidde uiteinde lijk tot het aftreden van president door Henk Dam Deze drie maatregelen van giste ren zijn overduidelijk bedoeld als antwoord op de storm van kritiek tweede man van de Amerikaanse geheime dienst CIA onder presi dent Carter, de wijd gerespecteer- raël er meer vanaf heeft geweten - dat met de wapenleveranties aan Iran de Amerikanen slechts een vriendendienst was bewezen. En daarmee basta. "We hebben geld, kennis noch wapens aan de contra's geleverd", aldus Rabin. Hij zegde toe dat Israël met de VS zal samenwerken de onschuld te bewijzen. Alle documenten die dat kunnen staven zullen worden ver zameld en voor het speciale onder zoek in de VS beschikbaar zijn. „We hebben niets te vrezen", zei de minister. Als het Israëlische ministeriële trio de waarheid heeft gesproken - waaraan mag worden getwijfeld sinds een reeks van Israëlische leu gens over de affaire het licht heeft gezien - welk land moet er dan op worden aangesproken? Bronnen van de Jeruzalem Post in de VS en andere kranten opper den dat Saoedi-Arabië de winsten van de wapenhandel met Iran naar de contra's hebben gesluisd. Dat zou dan gedaan moeten zijn door de Saoedische wapenhandelaar Adnan Khashoggi. Deze schatrijke vertrouweling van het Saoedische hof fungeerde in 1985 ook al als be middelaar tussen Israëlische wa penhandelaren en een Iraanse re geringsvertegenwoordiger. Het feit dat de Amerikaanse pre sident Reagan in een vraaggesprek met Time weigerde expliciet Israël als dat "derde land" aan te merken, leggen sommige waarnemers uit als een aanwijzing van Reagan dat hij de versie van Israël met betrek king tot de contra's (nog) niet ac cepteert. Of, zoals sommige Israëli sche kranten het interpreteren: het komt Reagan in dit stadium van de crisis beter uit de wereldpers te la ten gissen naar Israëls rol, zodat de betrokkendheid van de president zelf in dit schandaal wat minder aandacht krijgt. Israëls vice-premier en minister van buitenlandse zaken Simon Pe res vindt het gedrag van Reagan ei genlijk laaghartig en kennelijk niet conform de afspraken. Hoewel hij dat niet met zoveel woorden durft te zeggen, reageerde hy gisteren fel op het Time-interview: "Ik ben ge schokt. Het lijkt wel een samen zwering tegen Israël. Ik ben bijzon der getroffen door.de anti-Israëli sche stemming in de Verenigde Staten", aldus Peres. Het gisteren door Reagan aange kondigde onafhankelijke justitieel onderzoek, baart de Israëli's zor gen. Op de eerste plaats is Jeruza lem bevreesd dat uit het onderzoek zal blijken dat de aan Iran gelever de wapens werden gefinancieerd met Amerikaanse steungelden voor Israëls defensie. Als boven dien Israëls betrokkenheid bij het overmaken van gelden naar de contra's boven water komt, heeft Jeruzalem het wettelijke verbod van het Congres op militaire hulp aan anti-sandinisten genegeerd. Het Amerikaanse Congres, waar mee Israël elk jaar opnieuw via de pro-Israëlische lobby in de slag moet om meer geld te krijgen, zal dat niet waarderen. die Reagan de afgelopen week te de Frank Carlucci (56), had uitge- verduren heeft gehad nadat be- kozen. kend werd, dat een staflid Nationale Veiligheidsraad Iraanse betalingen voor Amerikaanse wa pens naar de contra's van Nicara gua heeft doorgesluisd. Met name ook uit Reagans eigen republikeinse partij was de laatste dagen steeds luider het geluid te horen, dat de president volledig opening van zaken moest geven, aparte con- President Reagan maakte giste ren verder bekend dat er „redelijke de instelling gronden" zijn om het onderzoek grescommissie moest steunen, naar de justitiële kanten van de Iran-affaire niet langer door minis ter Meese (justitie) te laten doen, maar in handen van een speciale onafhankelijke officier van justitie te geven. krachtige opvolger van Natio naal Veiligheidadviseur John Poindexter moest benoemen. Wat betreft de opvolger van Poindexter: Reagan maakte giste ren bekend dat hij daarvoor de WASHINGTON (Rtr/DPA) - Het vertrouwen van de Amerikanen in de bestraft' Van Carlucci is bekend, dat hij goed kan opschieten met de minis ter van defensie, Weinberger. Net als Weinberger wordt hij be schouwd als een havik op het vlak van de Oost-West-verhouding. Een woordvoerder van minister Shultz (buitenlandse zaken) zei gisteren dat ook deze "verheugd" is over de benoeming van Carlucci. Reagans tweede maatregel, de toestemming om het justitiële on derzoek naar eventuele strafbare feiten rond de Iran-affaire door een aparte aanklager te laten doen, komt tegemoet aan de kritiek dat het laten doen van het onderzoek door Meese, zoals tot dusver ge beurde, onmogelijk als onpartijdig kon worden gezien. Reagan merkte daarover giste ren, tijdens een rede vanuit het Witte Huis, op: "Als illegale hande lingen werden verricht, zullen de genen die dat hebben gedaan voor de rechter worden gebracht. Acties die werden ondernomen zonder mijn toestemming of kennis, zul len op toepasselijke wijze worden wijze waarop president Reagan zijn ambt uitoefent neemt door de Iran affaire gestaag af. Keurde eind oktober 67 procent van de bevolking zijn woorden laternög optreden nog goed, op het ogenblik is dat percentage gedaald naar 47. den zijn om Minister Meese vulde op deze tergron- i, dat Het is het slechtste resultaat voor Reagan sinds drie jaar. Dit blijkt uit de scheidene betrokkenen in de Iran resultaten van een opiniepeiling die de televisiemaatschappij CBS afge lopen zondag samen met de New York Times heeft uitgevoerd. Uit de peiling blijkt de ernst van de huidige politieke crisis in de Ver enigde Staten. Zes op de tien Amerikanen (57 procent) is van mening dat tiïiê de situatie minstens zo ernstig is als ten tijde van het Watergate-schan- daal onder president Nixon. Bovendien meent tweederde deel van de ondervraagden dat de regering"poogt de zaak in de doofpot te stoppen. Nauwelijks meer dan een derde deel stemt in met de manier waarop sten met de Watergate-affaire, Reagan het buitenlands beleid gestalte geeft, terwijl 54 procent die poli- evenwel Reagans steun tiek afkeurt, het slechtste resultaat in zijn hele presidentschap. Voorts stelling keert 75 procent zich tegen de verkoop van wapens aan Iran en 58 procent is het niet eens met steun aan de Nicaraguaanse contra's. De New York Times meldde gisteren dat de leden va missie voor inlichtingenzaken uit de eerste verhoren indruk hebben overgehouden dat hoge vertegenwoordigers ring op de hoogte zijn geweest van de clandestiene betalingen contra's. Overigens wist de Amerikaanse televisie gisteren te melden dat Oliver affaire wetten hebben overtreden. Hij zal drie federale rechters vra gen om de speciale officier van jus- te wijzen. Het belangrijkste nieuws van gisteren, gezien de overeenkom- e. was de in een speciale congres die de Iran-affaire zal uiteen te rafelen, si dat zijn regering vol- North heeft geweigerd i r de moeten zie Reagan 2 de Senaatscom- iedig met l maandag de werken. "Sinds het begin van de de rege- controverse over ons beleid met de betrekking tot Iran, heb ik alles ge daan dat in mijn macht ligt om de feiten aan het Amerikaanse volk BUENOS AIRES (UPI)- Generaal Ramon Camps, het voormalig hoofd van de politie van Buenos Aires, is gisteren tot 25 jaar gevan genisstraf veroordeeld wegens het folteren van gevangenen. De recht bank in Argentinië veroordeelde nog vier ex-officieren van politie tot celstraffen. Camps is vooral bérucht gewor den vanwege zijn persoonlijke kruistocht tegen de Argentijnse journalist Jacobo Timerman, die hij beschuldigde van een joods ter- reurcomplot. Timerman werd vrij gesproken in een geheim militair proces en in 1979 verbannen naar Israël. Hij beschreef zijn gevangen schap en de folteringen in het boek "gevangene zonder naam, cel zon der nummer", waarin hij Camps noemde als een van zijn kwelgees ten. Camps is schuldig bevonden aan 73 gevallen van marteling, zijn op volger generaal Olvidio Riccheri kreeg 14 jaar wegens 20 gevallen van marteling. Ex-commissaris van politie Miguel Etchecolatz werd schuldig bevonden aan 91 ge vallen van marteling en tot 23 jaar veroordeeld. Sinds de overname van de regering door burger-presi dent Raul Alfonsin zijn twee pro cessen gevoerd tegen de voormali ge militaire leiders. Vertrek rechtse leider Spanje zijn mond open te doen. Hij bekend te maken. Ik begrijp dat beriep zich daarbij op het vijfde amendement in de grondwet, vastgelegd dat men niet gedwongen kan worden belastende verklaringen over zichzelf af te leggen. De Republikeinse senator Richard Lugar zei voor de televisie dat Rea- vragen"* gan zijn stafchef van het Witte Huis, Donald Regan, en CIA-directeur William Casey moet ontslaan. Ook dient het terugtreden van minister van buitenlandse zaken George Shultz te worden overwogen, zo voegde hij daar aan toe. sommige van deze zaken moeilijk om te begrijpen zijn, maar u heeft recht op beantwoording van uw vulde hij aan. Politieman doodgeschoten BRUSSEL (AP) - In de Belgische hoofdstad Brussel is gisteren een India politieagent doodgeschoten door twee bankovervallers, op wie hij de Bu nieuwe rellen tussen h.ndoes 3KwaSf mannen hi zijn gisteren zeker 1300 perso- de Fam!banque in een zuidelijke nen gearresteerd. Volgens de poli- gevM^lMOOO'frank (zo'n 8000 voertuigen en twee woningen van sikhs werden in brand gestoken. By de historische sikhtempel Sis- I ganj moest de politie traangasgra naten afvuren om met zwaarden zwaaiende sikhs en een grote me nigte hindoes van elkaar te schei den. ADVERTENTIE Wij geven u kerstideeën, in Jaap Kooy's Kerstdorp de sfeer in huis moet u zelf maken. Deze mistroostig kijkende Pale stijnse vrouw hangt met haar kinderen rond in de buurt van het vluchtelingenkamp Chatilla bij de Libanese hoofdstad Bei roet. Onder bedreiging te worden geexecuteerd verjoegen sji'itische moslims gisteren honderden vrouwen en kinderen uit hun wo ningen in het kamp. Twaalf Pa lestijnse baby's kwamen de afge lopen dagen door gebrek aan voedsel in Chatilla om het leven. De meedogenloze en uitzichtlo ze strijd tussen de sji'iten en de Palestijnen duurde gisteren on verminderd voort. De gevechten, die zich concentreren rond de Pa lestijnse kampen bij Beiroet en in Zuid-Libanon, gaat om de hege monie in delen van het door de burgeroorlog zo verscheurde land. De Palestijnse organisatie PLO wil weer een machtspositie opbouwen in Libanon om van daaruit Israël te kunnen bestrij den. De overwegend sji'itische be volking van Libanondie zich de dominante rol van de Palestij nen nog herinnert van voor de Is raëlische invasie, duldt op geen enkele wijze meer een Palestijnse overheersing. (foto ap» MADRID (AP) - Manuel Fraga, voormalig minister van toerisme en informatie onder generaal Fran co en leider van de rechtse partij Alliancia Popular (AP), heeft te kennen gegeven dat hij is afgetre den, zo is gisteren door Spaanse nieuwsmedia gemeld. Fraga's afscheid van de politiek illustreert het verval van rechts in Spanje, aldus veel commentatoren. De 64-jarige Fraga was de oprich ter van de AP, die na de dood van Franco in 1975 onder zijn leiding van een kleine rechtse groep uit groeide tot de kern van de conser vatieve coalitie die oppositie voer de tegen het bewind van de socia listen. Fraga's coalitiepartner en leider van de Liberale Partij, Jose Anto nio Segurado, verklaarde gisteren voor de Spaanse radio en televisie dat pogingen zouden worden on dernomen om Fraga te bewegen alsnog aan te blijven. Segurado voegde hier echter aan toe dat Fra ga zelf duidelijk had gemaakt dat zijn besluit onherroepelijk' is. Het gezaghebbende, onafhanke lijke dagblad El Pais verklaarde in een commentaar dat Fraga's heen gaan het einde van een tydperk in luidt'. Het blad gaf Fraga de eer dat hij veel aanhangers van Franco heeft getransformeerd tot be trouwbare democraten. Tot opvolger van Fraga bij de Aliancia Popular is Gerardo Fer nandez Albor genoemd. Deze is premier in de regionale regering van Galicië, in het noordwesten van het land. ADVERTENTIE ruwe veiligheidsadviseur i Reagan, Frank Carlucci. (foto ANP» BONN (GPD) - Zwitserland gaat een maand na de ramp bij het che mische concern Sandoz in Bazel de milieuproblematiek hard aanpak ken. Voor het eerst in achttien jaar kwam de Zwitserse volksvertegen woordiging gisteren in een buiten gewone vergadering bijeen om over de gevolgen van de ramp te praten. President Egli was duidelijk: „In één nacht is de internationaal er kende reputatie van ons land ver nietigd". Egli kondigde aan dat alle aanspraken op schadeloosstelling snel en ongecompliceerd zullen worden afgewikkeld. „Zwitserland is van plan snel te handelen ook met het oog op onze buurlanden. Om zulke rampen in de toekomst te voorkomen moeten alle denkbare maatregelen worden getroffen ook als deze voor de in dustrie grote kosten met zich mee brengen". De Zwitserse president verklaar de dat de staatscontrole zal worden versterkt, maar dat de chemie ook een eigen verantwoordelijkheid moest houden. „Onze maatschap pij is kwetsbaar geworden. Deze kwetsbaarheid kan en moet wor den verminderd, maar helemaal uit de weg te ruimen is zij niet. Daar mee moeten wij leven". De ver scherpte wetten moeten, volgens Egli, afgestemd worden op de wet geving in de andere Rynoeversta- ten. In Bonn komt de regering-Kohl vandaag met nieuwe eisen aan de chemische industrie. De controle mogelijkheden zullen worden uit gebreid. Daardoor kunnen de che mische bedrijven beter in de gaten worden gehouden. Voor de opposi tie gaan de nieuwe maatregelen lang niet ver genoeg. De SPD eist een drastische ver hoging van de straffen voor milieu- vervuilers. Ze moeten sneller ach ter slot en grendel komen. Voor de liberale regeringspartij FDP zijn wetswijzigingen niet nodig. De FDP wil de controle opvoeren en het aantal meetstations uitbreiden, terwijl daarnaast onderzocht moet worden of de Rijn beter bewaakt kan worden via satellieten. De Groenen huurden gisteren een rondvaartboot en gingen met hun hele fractie naar de firma Bayer in Leverkusen om ter plek ke op de gevaren van de chemie te wijzen, 's Middags eisten zij van Bayer dat de produktie van zwaar giftige stoffen wordt gestopt. Nie mand van de Bayer-directie wilde de Groenen echter te woord staan. Zij besloten daarop, op het terrein van de chemiegigant te blijven tot dat een directielid met hen wilde praten. Intussen werd gisteren weer een nieuw geval van milieuvervuiling van de Rijn bekend. In Zwitser land stroomde ongeveer 5000 liter chemische stof in de rivier doordat by een chemisch bedrijf een af sluitklep open was blijven staan. De Rijn was over een afstand van meer dan een kilometer wit en groen. Volgens het bedrijf gaat het om een onschadelijke stof, die snel af breekbaar is. Het ministerie van milieu in de deelstaat Baden-Würt- temberg meldde echter dat er ook gif in het water terecht is gekomen en stelde het internationale Rijna larm in werking. ADVERTENTIE Oproer In de Maze-gevangenis in Noord- Ierland sloegen gedetineerden gis teren aan het plunderen. Volgens personeel van de gevangenis be gonnen de rellen na een wilde sta king van bewakers die protesteer den tegen het ontslag van één van BONN - Het ging de laatste tijd al lemaal zo goed voor Helmut Kohl. hun c^ega s die ^dens zijn werk in slaaD was gevallen De Ma7e ee kend naar de elgen »de>rtlteit aan vangenis huisg47óngevee^fooi:: de laatste maanden van de verkie" vangenen, onder wie veel leden L die zijn veroordeeld daden. Met trommelde politiemacht werd ge poogd de rust te herstellen ngsstrijd begon, steeg Kohls po pulariteit tot ongekende hoogte. In abso lute meerderheid voor de CDU en luie meeraerneia voor ue CSU niet uitgesloten. Maar i toe door CSU en CDU gevolgde koers en daarom wijdt de Bonds dag morgen, op verzoek van de SPD, een spoeddebat aan het wa- penbeleid. Wapenverkoper Het begon allemaal twee weken geleden, toen Strauss als wapen- weken voor de algemene verkie- «j*?» °P P"*- I» ga ringen begint het tij te keren. Een aahaP van zoon Ma? e.n. de he,le actie van ziin Beierse 'vriend' Westduitse wapenindustrie maak- Nieuw-Caledonië Ondanks felle protesten van Frankrijk heeft de Algemene Ver gadering van de Verenigde Naties gisteren besloten Nieuw-Caledonië weer op de lijst van gebieden zon der zelfbestuur te zetten. Het be sluit werd genomen met 89 stem men voor, 24 tegen en 34 onthou dingen. Nu het gebied weer op de lijst van kolonies is gezet betekent dat dat Frankrijk geregeld verslag moet doen aan de VN over de ma nier waarop het economische en sociaal welzijn wordt gestimuleerd en over de wijze waarop zelfbe stuur in de kolonie wordt bevor derd. actie van zijn Beierse 'vriend Franz Josef Strauss dreigt de bondskanselier op te breken. door Hans Hoogendijk te hij zijn opwachting aan het hof van de Saoedi's. De crème de la crème van de Westduitse wapenin dustrie, Thyssen, Blohm en Voss, Howaldtswerke-Deutsche Werft, Messerschmit-Bolkow-Blohm en Kraus Maffei boden de Arabieren hun oorlogstuig aan. Strauss wil iedereen behalve 'de Tot verbazing van de ook aanwe- communisten' Westduits wapen- zige Westduitse ambassadeur in tuig verkopen. Het moet maar eens Riaad, werd ook de Leopard-2 van afgelopen zijn met de voorzichtige Kraus-Maffei in de etalage gezet, wapenkoers, vindt hij. De sterke hoewel Bonn al in 1980 onder SPD- man van de CSU ziet er helemaal kanselier Schmidt had besloten geen probleem in om onderder- dat deze tank niet te koop zou wor- zeeërs te leveren aan Zuid-Afrika den aangeboden. Zijn opvolger en Leopard-tanks aan Saoedi-Ara- Helmut Kohl herhaalde in 1983 in bië. Het levert geld en arbeids- Riaad dat de Saoedi's alles konden plaatsen op, zo redeneert hij. Die kopen behalve deze Leopard. De opvatting staat haaks op de tot nu ambassadeur achtte zich gebonden aan deze richtlijn en maakte dat de Saoedi's, tot grote woede ook du: daarop te ken nen hebben gegeven dat men dan beter direct naar huis kon gaan. Ook zou Strauss jr. hebben aange kondigd dat op grond van de ver kiezingsuitslag van 25 januari ge heel nieuwe verhoudingen te ver wachten zijn en dat er op het ge bied van de samenwerking ook drastische veranderingen zouden plaats vinden. Vredelievend Vooralsnog houdt minister van buitenlandse zaken Hans Dietrich Genscher vast aan de Westduitse politiek dat er geen wapens gele verd mogen worden aan span- ningsgebieden, zoals het Midden- Oosten. Volgens Strauss heeft Is raël niets te vrezen van een vrede lievend land als Saoedi-Arabië, maar de Israëliërs denken daar iets anders over en veel Duitsers ook. Zo vindt Strauss het ook prima om oorlogstuig te leveren aan Zuid- Afrika ondanks een VN-wapenem- bargo. In 1983 heeft hü op Zuidafri kaans verzoek by Kohl gepleit voor de verkoop van de onder zeeërs. Kohl zou de eventuele levering ook met zijn minister van buiten landse zaken Genscher hebben be sproken, maar de liberaal moest er niets van hebben. Niettemin moet de noodlijdende staatsmarinewerf Howaldt in Kiel toch een positief signaal uit Bonn hebben opgevan gen, want het bedrijf verkocht dan wel geen onderzeeërs, maar wel de bouwtekeningen voor ongeveer 50 miljoen aan Zuid-Afrika. Min of meer in ruil daarvoor kreeg de werf opdracht van de apartheidsstaat om voor 220 mfijoen een cruise schip te bouwen. De SPD is ervan overtuigd dat Helmut Kohl meer over deze lou che handel weet dan hy tot nu toe heeft toegegeven. De sociaal-de mocraten hebben al gedreigd een parlementaire onderzoekscommis sie in het leven te roepen als ze geen bevredigende antwoorden op hun vragen krijgen. Bondkanselier Helmut Kohl is zo kort voor de ver kiezingen behoorlyk in de nesten geraakt dankzij zyn krijgshaftige Beierse wapenbroeder Franz Josef Strauss. Zoekt u een hoog rendement op uw spaargeld? Komt het u daarbij fiscaal goed uit om de rente pas aan het eind van de looptijd te incasseren? Denk dan eens aan Spaarbrieven met beursnotering. En wilt u toch wel dagelijks over dat geld kunnen beschikken? Dat kan, dankzij de beurs notering. Praat er eens over op het NMB kantoor. Effectief rendement per 1 december. DE NMB DENKT MET l MEE.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 9